Ka Elele Hawaii, Volume IV, Number 11, 2 Kekemapa 1848 — Page 41
KA ELELE HAWAII
BUKE 4. Honolulu, Oahu, Dekemaba 2, 1848. PEPA 11.
He mau Mele no na Puali Inuwai.
HE MELE NO KA PUHI BAKA.
1. E nana i na kanaka,
Na kahiko me na hou.
Na puali puhi baka
Mai ka wanaao a po ;
Puhi, puhi, puhi, puhi,
Oia no ka hana mau.
2. Na keiki, na kanaka,
O na luna, na kauwa,
Puhi baka, nau ka baka,
Pooniuniu, a hikaka ;
Puhi, puhi, puhi, puhi,
Pouli wale ka nana.
3. Ina no e hele ana,
Ina no e noho mai,
Ma ka moe, ma ke ala,
Kuku kapa, mahiahi,
Puhi. puhi, puhi, puhi,
Oia no ka hana mau.
4. Piha mau ko lakou waha
I na ipu baka no,
Moni i ka uahi baka,
Me ke kuha haka pu,
Puhi, puhi, puhi, puhi,
Oia no ka hana mau.
5. Ma ko lakou puhi ana,
Pii ka uahi ma ke poo,
Ino maoli no ka lolo,
Eleele ka naau,
Puhi, puhi, puhi, puhi,
A ole o lakou makau.
6. O ka waha, o ka lole,
Kapa, pepa, buke, ai,
Paumaele, a hohono,
No ka uahi baka mai,
Puhi, puhi, puhi, puhi,
Ko lakou la ono mau.
7. Pela hoi ko lakou hale,
Na keena, pakaukau,
Paapu i ka uahi baka,
Pili i na mea a pau ;
Puhi, puhi, puhi, puhi,
Oia no ka hana mau.
8. Lilo no ka hale maoli,
Kapa, lole, ia, ai,
No ke kumukuai baka,
A pau ino ka waiwai,
Puhi, puhi, puhi, puhi,
Ilihune mau no nae.
9. U'oki, e na makamaka,
E hoohiki, e hoopau,
Lau kolohe, ipu hauna,
Hoolei koke aku no ;
Pau ka nau, a pau ka puhi,
Oia no ka naauao.
L.L.
-------------
NO KA AHAAINA PUALI INUWAI.
'Iserala,' ka leo.
1. Hauoli keia la maikai,
No na puali inuwai ;
E ala no, ko o, ko onei,
Na kanaka. na kamalii,
Lulumi lehulehu mai,
Hauoli pu.
2. E hele makaukau mai nei,
Me na kahiko nani e,
E naue like me na hae
E luliluli ana no,
Me na kahili ano hou,
Oli kakou.
3. E n a puali inuwai,
E ala, a e hoomaikai,
Ua hiki mai ka Iubile,
Ka makahiki hana hou
'Ka ahaaina a kakou ;
Pomaikai mau.
4. He hana maikai maoli nei,
He hana e hauoli ai,
Maanei kakou e lohe ai,
I na olelo paipai mai
No na puali inuwai ;
Pono kakou.
5. Noonoo kakou i keia la,
'Ka hana pono, ke kupaa,
Ka hoi hope, lalau hou
'Na mea ino a kakou
I ae ai e haalele mau,
Pehea kakou?
6. Ina, ua hoi hope no,
Ala'e, ala'e, hoohiki hou ;
He puuhonua maikai nei,
O ka puali inuwai,
E holo hou malalo ae
O kona hae.
7. Kakou no hoi, i kupaa mau,
O ko Hawaii nei Hoku,
E koa, paio, pale hou
'Na me a a pau e ona ai
I lanakila, a kau mai
Ka lei maikai.
L.L.
-------------
NO KA AHAAINA PUALI INUWAI.
'Kekoaio.' ka leo.
1. Eu na koa kamalii,
Na Puali Inuwai,
Eia mai ka la maikai,
Hauoli pu kakou;
Hele olioli mai,
Kau i ko kakou mau hae,
Ahaaina pomaikai,
Na kamalii a pau.
2. La hauoli, halawai,
La kaapuni, kau na hae,
E kai like a maikai,
Hookahi na naau;
La hoike akamai,
Aka, eu, hele mei,
Me na kapa nani e,
Na kula makaukau.
3. Nani keia pomaikai,
Kula, hele, halawai,
Me na hoailona nei,
Puali kamahao!
Kumu, luna, kamalii,
Na makua, me na 'lii
Hui kuikahi mai,
A ahaaina pu.
4. E na hoainuwai,
Naauao na hana nei,
Hanohano wale ae
Ko kakou poe a pau ;
Mai nana, a hoi hou
'Ko ka rama loa pau,
'Ko ka baka ino mau,
E kupaa mau oukou.
L.L.
-------------
NO KA AHAAINA PUALI INUWAI.
'Kauhalelaa,' ka leo.
1. E ala e na kamalii,
E ku mai, e nana
I na Puali Inuwai,
I ko lakou kupaa.
Hoowalewale ia mai,
E lalau rama hou,
Ka waina, gini, baka hoi,
A pale mau lakou.
2. Ua hiki mai ka la maikai,
Ka la hauoli no,
Ka la hoike, e halawai,
E hele mai oukou.
E kau na hae, e naue ae,
Kaapuni, mele pu ;
He nani keia huakai !
Hauoli na naau.
3. Oukou ka poe pomaikai,
Na pua rose hou,
Mahalo a a ala mai,
A hanohano pu ;
E pale i na mea kue,
Na ino hoi a pau,
E kupaa mau. i loaa mai
Ka inoa maikai mau. L.L
Waimea, Hawaii, Okat. 16, 1848.
-------------------------------
Na Palapala Maoli.
--------
NO KA MAKE ANA O UWIA.
Kulahani, Hilo, Nov. 7, 1848.
Aloha oe, e ka Elele Hawaii ; ke hai aku nei au ia oe i ka make ana o Uwia, i ka la 5 o keia mahina.
He 23 kona mau makahiki. Ma Kohala kona wahi i hanau ai. I ka makahiki 1837 kona komo ana i ke kula maanei. I ka makahiki 1838 kona komo ana i ka ekalesia. I ka makahiki 1840 kona komo ana i Lahainaluna. I ka makahiki 1845 kona hoi hou ana mai. Mai ka manawa, noho ia i kahu, a i kumu ma keia kula.
He keiki hana pono ia, aole ia hana me ka wahahee, a me ka hoopunipuni i kona kumu, i kona wa maanei a ma Lahainaluna. Aole aie ia i ka kekahi, aole i hana i kekahi mea e hihia ai kona i na makamaka ona a he minamina i ke aupuni o ka Haku.
Ua hai mai oia i kona manao hahai mamuli o Kristo Iesu. Aole mea e ae ana e manao ai, ke Akua wale no, oia ke kokua ola. Aole manao nui i kona mau waiwai, a me kana hana, ua kau aku kona manao ia Iesu.
Eia kekahi, o kona mau lole komo a pau, ua olelo mai ia no ka poe ilihune kekahi, a no ka mahina hou kekahi, a o na mea e ae no ka makuahine kahi, a no na kaikuahine kekahi, no ke kaikaeke kahi. Oia mau mea a pau he hoailonaia o ke kanaka pono. A ua manaoia ua hele aku ia me ke Akua. E hahai kakou mamuli o na hana kohu pono a Kristo, ko kakou puuhonua.
Na'u na DANIELA.
-------------------------------
NO KA MAKE ANA O HEWAHEWA
I keia mau la, ua make o Hoohewahewa ma Waiohuli Kula. Aole maopopo ka mea e make ai oia. Aole ona mai ikeia. I ke ao, ua hana oia i kana hana e like me mamua, a po ke ao, o kona hele ana no ia. Ua paipai mai ke Akua ia kakou e ola ana, 'E noho makaukau, no ka mea, i ka manawa a kakou e manao ole ai, e hiki mai ka mea hale.' No laila, pono kakou e kiai, a makaala hoi.
He hoahanau ekalesia o Hoohewahewa, aka, aole akaka lea kona ano haipule oiaio. Nui ko'u kanalua nona. Eia ka mea e kanalua ai ko'u manao nona.
1. Ua lohe au he hoahanau alunu oia. He puni waiwai no hoi. Ua hoopilikia kekahi poe hoahanau ia ia. E ike auanei kakou i ka oisio o keia mea.
2. Ua lohe au i kekahi mau hoahanau o nei i keia. Aole okana mai ka ino i puka pinepine mai noloko mai o kona waha. Ua lohe pepeiao o Makua a me Mahu na hoahanau onei me ka papa aku i kona kamailio ino. Aole nae aku ia i hoolohe mai ia laua. I mai Makua ia;u, aole okana mai ka ino a me ka haumia.
3. Eia kekahi. Ua ike au i keia. I kona noho ana ma Kula i keia mau makahiki, aole ia i hele i Keokeo, aole i hele i Pulehu aole loa. I ka nui o na Sabati, ua noho ma ka hale, ua hiamoe paha, heaha la?
Auhea oukou e na hoahanau mai Hawaii a Kauai? I kuu manao. Eia ka hewa nui o na hoahanau ma keia Pae Aina. Ina hele kekahi i Honolulu, i Lahaina, ia wahi aku, ia wahi aku, aole hele oie i ka luakini o Iehova. Aole anei pela? He oiaio i ko'u ike ana, a i kuu lohe ana. Ina pela, ua akaka lea, pono ole ua hoahanau la. Aole haipule, aole oluolu mai ke Akua, a i ka la hope e hoopai mai oia i ka poe hoahanau e hana ana pela i ka make mau loa. No ia mean, ke kauoha aku nei au ia oukou a pau, e na hoahanau, i ko oukou hele ana a noho malihini ma kekahi aina, e hele mau i ka hale o ke Akua i oluolu mai oia ia oukou, a i hoomaikai ia oukou ma ko oukou hopena.
Ua hoakaka aku au ia oukou i neia mau mea no Hoohewahewa, i noonoo na hoahanau a pau me ka noho pono nohoi i loaa mai ia kakou a pau ke alohaia mai e ka Haku e Iesu Kristo. G.
----------------
KA HOOMAKE O N. HOOLILIAMANU.
Honolulu, Novemaba 2, 1648.
Aloha oe e ka Elele Hawaii, I ka po o ka la 30 Okatoba nei, i ka hora 10 paha oia po, make loa o Nehemia Hooliliamanu, ka Lunaauhau ma Kona i Oahu.
O kona mai i make ai, o keia mai malihini hou no, o ke kunukalea , a me ka puupuulele , oia no ke kumu o kona mai i make ai. A mahope iho, inu nui oia i na laau naha, nolaila, nui loa kona naha ana, a ku a hi maoli; aole he paa i na laau hoopaa ke hoopaa aku. Inu nui oia i na laau a na Kauka haole, aole no he paa mai o ka hi ; inu no hoi i ka laau lapaau Hawaii, aole no he paa o ka hi . Nolaila, pilikia koke oia i ka make.
Hookahi wale no ona hebedoma a me ka hapa, o kona moe nui ana iloko o keia mai, o kona make koke no ia.
He haumana oia no ke Kulanui o Lahainaluna, oia keka hua mua i ka wa i hoomaka ia ai ia Kulanui. A pau kona wa i noho ai iloko o ke Kulanui, hoi maioia ma Oahu nei, koho ia oia i kumu ao na na'lii ma ka papu ma Honolulu.
A mahope mai, hoolilo ia oia i kumu ao kamalii ma Waiawa i Ewa, i Oahu. Hooikaika nui no ia i ke ao kula ma Waiawa, me ka molowa ole; hooikaika nui oia i na haumana kamalii e huli ma ka pono o ke Akua.
He hoahanau ekalesia oia ma Ewa, a mahope, hoi mai oia a noho kamaaina loa ma Honolulu nei, mamuli o ka Oihana Lunaauhau,