Ka Elele, Volume 3, Number 2, 15 April 1847 — Ke ano ma ka olelo Hawaii. [ARTICLE]

Ke ano ma ka olelo Hawaii.

1 Ua kokua nui na moku aupuni e ' • lihali i keia poe wahine hookamakan; aole hoi he moku Hawaii i holo mai i k 1

(Honolulu) a i Lahaina paha i ka wa inpku, me ka paapu ole i na wahine la mokupuni e ae: elua ulu moku i ka ahiki, ia wa hc haneri a kausani naj ine i kokuaia e ke aupuni e akoai keia mau wahi, no na hana maopoloa hoi ia G. P. Judcl (Kauka) ka i a lakou i holo mai ai (hookamakama) i hoi e hooponopono ka ukana a na ee moku i hooilia maluna o na u malalo ona. Uku nae kela ee moeeia ee moku elua dala no ka holo a me ka hoi aku, a ua pau loa ia dala o o ka waihona waiwai o ke aupuni, aila aku, he kuhi wale ka manao.

la lakou (na wahine hookamakama no aina) e noho ana ma keia kulanakau- ; mamuli o ko lakou pilikia a me ke o, ua ikeia lakou he lehulehu loa ma lale pule, (ma Kawaiahao) kahi i hoolaia’i ka ahakukakuka malu ; kahi hoi uia’i na malihini e hele e nana i ka ohano alii a me ka naauao ; kahi hoi ihi hewa ai, o ka nani o na kino o ka i ia no ka hewa (hookamakama), aole hua oka hana. A hala kekahi mau I e iloko o ka ino holoholona (hookama-; ia,) a me ka pule hanohano, ua hoihoiia du i na kane a me na ipo, pakahi kel a ka uku i ke aupuni, me ko lakou u paumaele loa i ka hookamakama, le na kino piha loa i ka mai.’ Pela ka Berinimake.

E na hoahanau a me na kanaka hele u i ka luakini ma Kawaiahao, pehea oukou manao i keia olelo? Na oukou vehewehe a hoike mai ke ano o keia lo. Ua hoomanaia anei ka ahaknkaka malu ma ka hale pule o kakou ? Lelehu anei na wahine hookamakama ma kakou anaina haipule i na la Sahati? l imi io anei G. P. Judd, a me ke auni i ke dala ma ka hookamakama ? Ua na anei G. P. Judd i ke dala o ke auni ? Pau loa anei na moku Hawaii i piha i na wahine ino, ke holo mai i ka u moku ? Aole anei keia he olelo hoino aoli ?

Olelo hoi keia haole, ua aneane make hewa na kanawai papa i ka moe kolohe ma Hawaii nei: no ka hune, palaualelo, a huikau o na kanaka iloko o na hale, a no ka pilikia i ka loaa ole o ka hana ; nolaila, ua lapuwale na kanawai no ka moe kolohe.

Pehea keia ? pehea ka wa ia Kaomi, a ia Lo Keoki, maluhia anei ? O ka hoakaka ana i keia mau mea, he mea paha ia e naauao ai kekahi poe. Nolaila, e hai nui mai ka poe heluhelu i ka Elele iko oukou manao. Nui wale na olelo a keia haole, aole pau i keia pepa; o ke ano no nae o kana inau olelo a me

kona naau, ua akaka ma na wahi olelo maluna. E hai mai iko oukou manao.