Ka Elele, Volume 2, Number 5, 4 Iune 1846 — NO KA LUAKINI MA WAIALUA. [ARTICLE]

NO KA LUAKINI MA WAIALUA.

Eia keia manao hoakaka no ka paa hou ana o ka luakini ma Walalua nei. Ika malama o lune 1844, nahaha iho la ka hapalua o ua hale nei, a koe kekahi hapiilua. 0na oa, na kia, na kua, na kaula, na holo, na aho, ka puna, a me na paia, ua pau ika helelei ilalo. Ua loihi kona waiho ana; aole nui ka poe makemake e kukulu hou. Huli aku kekahi poe hoahanau i ka Pope, i pakele lakou ia hana. Palaka maoli kekahi. Aka, ae no kekahi poe e hapai ika hana. Nolaila, kii aku kela mea keia mea e oki i kana laau e pua ai ka hale. Eono paha mile ka loihi mai ka luakini aku a hiki i kahi i loaa ai na laau. Na na kanaka i huki, mai ke awawa a iiuna o ka pali, a mai laila mai a hiki i kai, na na hipi i kauo. Aole no i hiki wawe ka hana, no ka uuku o ka poe nana i kokua. Ma ka malama o Feberuari i hala ?.e nei, hoolimalima makou i mea nana e hahau i ka hale. Ia manawa, hele mai o Kamita, ke kahuna o Kaumakapili, ma Honolulu, e ike ia makou. Nana oia iko makou hemahema, i mai—“He hana nui kaumaha, ka oukou e hana

nei.” I mai oia-“He pono ke kokua ko Honolulu ia oukou.” A i kona hoi ana, ua noi aku oia i ke dala. Haawi oluolu mai na haole a me na kanaka maoli keknhi. Ma na kala a lakau i haawi mai ai, kuai oia i kekahi mau mea epaa ai uu hale nei; a, na kekahi moku 0 ke Aupuni i lawe mai, me ka uku ole ia. I ka la 24 o Mai'aki* hele hou mai o Kamika; oia, a me na haole kamana ekolu, e kapili i ka hale. Loohia koke ia iho la kekahi kamana e ka mai, a mahope make no. O na mea i koe, hooikaika laua me Karnita elua mau hepedoma a me ka hapa, a paa ka lakou hana, alaila hoi aku. A hala ka hebedoma hookahi, hele mai ke Kiaaina, M. Kekuanaoa, oia, me na kanaka ona. He 80 lakou na kane me na wahine. 1 ka la hoomalolo ka hiki ana mai, oia hoi ka la 18 o Aperila nei. I ka la Sabati, halawai pu makou a pau maloko o ka haie kula. Hoike Kiaaina i ka ke Akua olelo i ke kakahiaka, a hooikaika oia i na kanaka a pau e hapai pu ma ka hana o ka luakini. 0 ka po akahi, oia ka la i hoomakaukau na kamauina i ke o. la 1 a, hana no ko Kekuanaoa poe i na alahaka a puni ka hale, a wawahi ihn la i ka pili o kahi i koe. 0 ka po alua ia a me ka po akolu, oia na la i hana nui ai na kane, na wahine, na pupu, a me na kamalii, a paa kahale. I ka ha o ka hora, haluwai nui makou maloko. Pau ka pule, hoike ke Kiaaina i kona manao paipai i na kanaka. Mahope ona, hoike ke Kahu i kona manao, a mahope iho, kekahi poe e ae. O ka poe Pope kekahi i hele mai e hoolohe. He ahakanaka nui ia. Eia wale no na hana i koe—0 ke kahi ana i na aho, a hamo ae ka puna.

Aole nae he nui ka puna i loaa. A i loaa hou ka puna, alaila pau. 1 0 ko nei poe kanaka, ua kokua ma keia hana ma ke dala. He 53 da- i la maoli i ioaa mai. Aole nae i | pau mai ka kekahi poe. 0ka eka- i lesia ma Ewa, ua hawi mai he 23 i dala, a o ka ekalesia ma Kanapali ma Maui, he 30 dala. Ua kokua mai no hoi ka ekalesia ma Kaumakapili. 0 kekahi poe Misionari, ua kokua mai; a ua nui na haole a me na kanaka maoli ma Honolulu i ' haawi mai. 0 ka Moi a me ke 1 Kiaaina; ua hawi mai i ko laua mau la paahao. Noiaila, ua akaka, he poe aie makou.na lakou ma ke aloha. He poe aie no hoi makou na ke ' Akua; no ka mea, “Ina aole o lehova e kukulu i ka hale, hooikaika ! makehewa ka poe nana e kukulu.” Ke hauoli nei makou i ka paa 1 hou ana o ko makou hale pule, kahi e hoikeia’i ke ola o na uhane o j nakanaka.“ Pomaikai io maoli ka poe i lohe i ka olelo ake Akua, a malama hoi ia.”—Luka l!:28. Wilikoki. Waia ua, Oahu, Apenlu'Hl, 1846.