Ka Elele, Volume 1, Number 4, 20 May 1845 — HE MANAO HOAKAKA IA KAMEHAMEHA III., NO KA NOHO ANA. [ARTICLE]

HE MANAO HOAKAKA IA KAMEHAMEHA III., NO KA NOHO ANA.

Kalihi, Ouhu , Apenla 29, 1845. Aloha oe, e ka Moi, Kamehameha III., ka mea Hanohano o keia pae iaina o Hawaii nei. 1 Ke ninau aku nei keia palapala ia oe, i ke ano o ka noho ana o ke j|aiipuni ma keia hope aku; ina paha lje hiki ia oe ke hoakaka mai ma ka !|Kupepa Hawaii, oia hoi Ka Elele liHawaii. jl 1. Eka mea Hanohano e, Eiana ! mea e ninau ia aku nei oe ma keia I palapala. E kuai ana anei na ka|naka i ka aina me oe ma keia hope ! aku, aole anei? E pau anei ka paa'hao ma keia hope aku, aole anei? iHeaha ka oi ana o ka wa mahope aku i ko keia manawa? Ke lohe nei imakou, e hoihoiia anakaaina a pau ia oe; alaila, hele kela mea keia mea i makaukau i ke dala e kuai me oe ika aina. E ke Alii e, he mea pono no ke kuai ana i ka aina jjo na kanaka me oe, aole nae he pono loa e kuai me na haole. No ka Imea, o kekahi poe haole, ua hana pololei e like me ke kuai ana, a o kekahi poe, aole i hana pololei. Nolaila, aole he pono loa ke kuai ana me na haole; aka, ea, aole paha i |ipono loa ke kuai ana o ka aina. 2. Eia keia manao e hoomaopopo iihou aku nei. E pilikia paha uanei !|na kanaka ma keia hope aku, ina e j'kuaiia ana ka aina; no ka mea, penei ka pilikia ana. I ka manawa e kuaiia’i ka aina, ua lawe no kela i mea keia mea i makaukau i ke dala |!e kuai ai i ka aina, a o ka mea dala i'ole, nele iho la oia i ka aina ole. , Heaha ka pomaikai o kela kanaka !ke noho ma ka aina, a mahea hoi ; kana ai e loaa’i? He dala no ka, a [jno ka uuku ona wuhi dala, nolaila,

aole loaa ponoi kona aina mai ia oe mai. Nolaila, noho iho !a kela kanaka malalo aku o kekahi kanaka waiwai nana i kuai i kela aina nona. A i kona noho ana me ia, kau mai la oia i ka uku no ka noho ana ma ka aina o ua kanaka waiwai !a, ma ka makahiki nae ka uku ana. Ina elima dala, a kau hoi ke Alii no na la paahao ekolu dala, n kau hoi na Konohiki ekolu dala, a kau hoi ko ke kino, hookahi elala, a pela mau no i kela makahiki keia makahiki e hana ai na’lii, a me na Konohiki, a me na kanaka waiwai i kuai ai rae ke Alii i ka aina. Alaila, e ike ai kakou, e oi aku ana ka pilikia o kela wa aku i ko keia manawa. 3. Eia keia manao hou e paipni aku ana ia oe. E ke Alii e, e ae oluolu mai oe i ka hoolohe ana, a me ka hoomaopopo ana i keia manao malalo iho nei, he mea ia nou e pomaikai’i ke malama oe. Eia ua manao la a me kona io. E ke Alii e, mai kau i kou manao ma ka hanohano o ke aupuni, aole hoi e hoolilo ia lakou i akua uou. Noka mea, ke olelo mai nei o lehova ke Akua o ka lani a me ka honua, penei, “I hoomaikai mai ai na’lii o ka honua ia’u, a i ko oukou la e hoomanao ole mai ai ia’u; alaila, e haawi aku ai au i ka hoino o ko’u huhu malunao lakou.” E ke Alii e, ke ike nei oe i keia manao, he mea weliweli loa keia; nolaila, mai kau i kou manao ma ka hanohauo o kou aupuni, aole hoi e hoolilo ia mea i mea e mahaloia mai ai. Eia ko’u manao ia oe, e ke Aiii, e makau aku ia Ie-[ hava, e koho aku ia ia i Alii nou. Alaila e lilo ai oe i alii no makou, ae liio hoi makou i poe kanaka! nou. Aka, i hoolohe ole oe, au I

»e! ua lilo kou nani mai ou aku la ame oe iho no hoi. “0 ka pule ikaika a ke kanaka pono, e lanakila mau no ia.” 4. Eia keia. E hooikaika oe e paipai i na kula i holo ka naauao ma keia poe aina o Hawaii nei. E paipai hoi i na misionari e hoolilo i ke aupuni i aupuni Kristiano. E paipai hoi ia oe iho i lilo i alii pono, a i alii naauao no hoi, a i alii haipule; alaila, nani oe a me ke aupuni ke nana aku. Eke Alii e, e nana i keia mau mea a pau imua ou, i ole ai oe e pilikia a me kou aupuni. Aloha oe e ka Moi, Kamehameha III. Owau no me ka mahalo a me ke aloha, o J. L. Nailiīli.