Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 37, 15 September 1888 — Untitled [ARTICLE]

-4 1 . Hb oiaio 9 ke Aupuni e ku nei i keia wa, ua lilo ia i papa konane na i»akou e hooholo jiei i ka makou mau ikalāimanao kue ana ma na wahi a pau a niakou ī ike ai ua ewaewa na feaaa. Aole o makon wale no kai kwe ae i keia hana; aka, o na nupepa Elele me Makaainana ma ka aoao hoo'iahi me makou ma ia hana. I ko m#kou hoomaopopo ana, ua hookahi «ai a ka hke mawaena o makou ma keia mea, « e lilo ana hoi na nupepa Kuokoa me Pae Aiua ma ka aos?o kakoo mai i ke Aapuni .<e ku nei ī iLeia wa. la makou i hoomaopopo lioo īho ai, o ka aoao a me ke kulana » na nupepa nuokoa a m'e Pae Aina i lawe ai ī ke au o Kipikona, e kakoo ia aiia e ka Elele, o ia ka makou «kolu i lawe ae nei i keia wa, A eia ®&kou kejpato kue aku nei i keia au nui wale ma ka aoao hookahi. nae makou'i awaiaulu ia ma ke apo hookahi no keia hana, aia hoi ma koho balota kuikawa iljo nei, j»a manaio o makou a kaawale ae e kne ake k ke kulike 'i\ &Ū! ') !'•" t } : 11 ueo aoao a makou i ku 'ak Oiai mamuli o ko makou koho ana m Mr. J. L. Kaulukou o ia ka moho kupono, i kulike ai me ka makou m>oto \ iawe mai ai, "Ma na hana a j>au i hiki i ke kanaka Hawau ke llana, alaila e manao ia o ke kanaka Hawaii ka lehua i&ua ma īa" hana." Aka, he okoa nae na manao a me na aoonoo ana a na hoa kakele olelo o ke alahete hookahi, a nolaila ua mahae iie la na opua i Awalau. O ke ano nui o keia mahae ana mai Jto makou hoomaopooo ana, o ia no ke kulike ole ana o ko makou noonoo »>aluna o keia kumumanao, he mea pono i na Hawaii ke kanu ī ko lakou mau nawaliwali a me na ehaeha o ka wa i hala a hoohui aku me kahi poai a ae, i loaa ai ka lanakila. No makou, 9&ie loa makou i ae i ka pono o keia inmumanao, oiai o ka makou i nianao ai, he oi aku ka [>ono i na kam.ka Haran e ku no liikou īho mamuli o ko 'fekou rn;iu pono, e makee ana la ,ho i ko l?:ikou Moī, ka- "āina a me kalanui, a liai a i na hana a pau j e lanakila ai lakou ma na walii hiKi ia Jikou ke hann, a ina manao kekahi |j-?>ai mawaho aku o na kanaka Ilawai e loaa ia lakeu na kokua aaa mai na kanaka Ilawaii aku, alaila o lakou ke ©wili msi īloko o na kanaka Ilawaii, aiia hoi a ma na hana i hik' ole i ua kanaka Hawaii ke hana, alaila na laaku la e alakai, a kokua aku na kaoaka Hawaii. V ko makou manaoio kalai aupuni &eia 1 keia wa,_a o ko makou manaoio 390 fū ma keia mau mua aku, a pela aka a kau i ke ao hopena loa o Hawaii weī p a oia noka makou e kakoo aku ām nae ka ikaika, a me ke kuenn ho- J rtok. 'i

Aia ma Ao&erika Huipuia i keia wa ke hoopulapula ia la he ahahui kalai aupuui hou, ma ka ihoa Ahahui Amenka, a o ka manao o keia ahahui e kakoo maoli aiia i na pono ona kapa Amerika maiia ano a pau, e nana mua ia ko lakou mau pono mamua ae oko na lahui e ae. Ake manao nei matcou ke haaheo nei mukou i ko makou ike ana aia he aliahui oia ano ma j Amerika, a oia ano hoi ka makou e ake nei e ao i ka lahui oiwi a rfa ia kulana lakou e makee ai no k<f llkou mau pono. A mawaho ae o keia i lto makou manao. ana, no ka ino ia. Oiai ua hooholo iho nei keia Kau Ahaolelo i ke kanawai e hoomana ana i ■ke kuknlu ia ana aku oke alanui kaa inahu a puni keia mokupuni, e like me ka makou i hoaiai mua aku ni, nolaila he mau la wale no koe, a hoea mai ia mea. Ua ike ia ina na Aina e, oka loaa ana he alanui hele e hikiwawe ai ka laweia ana ona mea ulu hoowaiwai i na makeke hoahu no ke kuai ana aku, he mea ia e wehe ia ai na luahuna waiwai 1 ike mua ole ia iloko o kahi mau aina i lilo he mau kula panoa i na la mamua aku. a he mea no hoi ia e hooi aku ana i ka waiwai io o na aina ma jkahi a ua alanui la i kamoe aku ai. Noiaila, ke paipai aku nei makou i na makamaka e noho ana ma kela wahi keia wahi oka mokupuni o Oahu nei, he mau wahi apana ko lakou he mea pono ke hoomaka koke aku i keia wi i ka hoomakauka'i aria i ua mau aina la no ka hooulu ana aku i na nlu e ai ka pomaikai ma ka r : pa, ke laweia mai i Hono.u nci, ihe mau la helu wale no koe a moe aku ke alahele e hoea koke mai ai iā mau niea i ka makeke o Honolulunei.

B hoomanao mau i ka olelo naauao a ko kakou mau kupuna, '''Iluna no ka ua wehe eke pulu." A oia hoi, oiu e moe, io aku ana ke Alahao a puni o Oahu nei, alaila mamua o ka moe io ana aku oua Alahao la. aiaila e liuliu kakou i ko kakou mau aina me ka hoomaemae a waele ana, me ka noonoo ana i na mea ulu kupono e hooulu ai i loaa ai ka pomaikai ma Honolulu nei. Aole hoi o ka oihana mahiai wale no ka makou e "paipai aku nei, aka oka oihana hanai holoholona kekahi. E like me ka hanai moa, pelehu ame puaa, oiai he man holoholona waiwai nui keia A ina e hapai ke kanaka i ka oihana mahiai a me keia oihana hanai holoholona, alaila aole no auanei e ole kona ike ana i ka pomaikai mamuli oia mau hana ana. i hana ai.

He oiaio ua laweia mai ka lapaau o lapana i lohe hui ia ai i o kakou nei he ola ka mai lepera, t*ia nae ka mea liaohao, aole i ike lea ia ka hoiopono maoli o na lawelawe ia ana oia oihana iloko o n.i Ui e hoohana ia ana e Kauka (soto. Nolaila ua lilo keia hololea ole ana i mea hoomake hou mai i n* manaola-na o keia lahui no ke ola io ana oka mai lepera īnalalo ona lapaau mai Tapana mai A no ia mea, ua ulu mai keia mau ninau. He oiaio anei he ma'i hiki oleno ka mai lepera ke hoola ia? Ano ia hiki ole io no oia mai te hoola ia, nolaila ua pahu'a na lapaau o lapana i lohe nui ia ai, helapaau ia i hiki ke hoola i ua mai la? A ma ko makou manao ana, na hiki no ia makou ke pane ae i na haina o keia mau ninau, oia hoi; (1) He mai hiki no ka mai lepera ke hoola ia i kon

9ra kupono, e like no 'me na mai ē ae e loaa nei i ke kanaka, inalalo o na lapaau naauao ana i pili pono noia ano mar (2) Aole i pahu*a ka lapaau lapana i lawelawe ia iho nei ma Hawaii nei e Kauka Goto māmuli oka hiki ole ana oka mai lepera ke hoola ia; aka hekumu ka mea nana i ia iapaau ana. S No ka olelo ana aole hiki i keia mai ke hoolaia, he olelo ia no kela au pouliuli loa i hala aku la, oiai o ka mea olaio, he mai hfti jio keia ia, a ua ike no na kauka haole mawaena o kakou nei ia mea. He mea oiaio ilae paha, ina e kaa aku na keehina oka mai lepera ma na anuu ooiea loa oka aaki ana o ka mai, e like no me kekahi mau ma'i e ae, alaila aole no e ola'ana. O ka lapaau i lawelawe ia ai e Kauka Goto me ka hololea loa ole āna, ua lohe mahuihui mai makou, o ke kumu o keia holopono ole ana, oia ko ka Papa Ola ae ole aua i na mea a pau a na kauka la 1 makemake ai e hoohana ia, e like me kana i ike ai ma kahi anai hele mai ai, oia na mea e holopono ai ka hana. Aka ua umii aku ka Papa Ola i kana mau lawelawe ana a paa i loko o kona poho lima me ka hookun akea ole 'ana iaia e hana e like me kana i makemake ai i mea e kokua ia ai ka holomua o kana lawelawe ana. 0 keia ke kurnu nana i hoopahua i kana mau lawelawe hoola ana,' wahi a ko makou lohe mai, a na ia mea i k'oi aku i ua kauka la e haalele iho ia nei a holo aku no Enelani.

Noiaila, ina he oiaio keia, alaila ua kau maoli ke ahewa an& a keia lahui maluna o ka Papa ola o kela Aha Kuhina mua aku nei A no ia mea, ke hopohopo e wale nei no majtou o hoohalike aku paha auanei keia Papa Ola e like me kela Papa Ola aku la, ika wa e hoea mai ai keia kauka e hele m»i nei mai Geremania mai, kekahi o na kauka malalo o Una, i kauoha ia aku nei eko kakou Papa Ola. A ina paha e hana ia aku ia, alaila, aohe no kakou e ike iki ana ika malamalama hauoli oke ola io ana o keiii ma'i, mamuli o na lapaau ana i kuku'i mai ke kaulana 1 o kakou nei, he hiki ke hoola'ia keia mai lepera e holapu weliweli nei mawaena o kakou ame kahi mau lahui e ae, oiai no nae he ola io no mamuli oia mau lapaaH ana, aka oka pilikia oke kilipoipoi ia e na limahana o ke aupu ū 0 loko o ka oihana Papa Ola, a ina pela alaila he mea pono ia kakou ke hapai hou ae i kumumanao hou i hiki ai ke hooholo pono iā kela āno lapaau mawaena o kakou, a oia keia, e hoahu ka lahui i waihona dala no ka hoohoihoi ana 1 keia hana. E kamailio hou aku ana makou no keia mea ma keia hope aku.