Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 34, 25 August 1888 — Ahaolelo o 1888. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1888.

La Hana 70, Augate 21, 1338. Auina la bora 1 p. m. Hoomau na hoa i Ke kamailio ana raa K.e Kanawai kokua hookaawale ma'i lcpera. Wahi a Helekunihi o Keia Kanawai he Kanawai ia i ke eke- o na loio. Wahi hoi a Kauhi, he 31 wa.le no wahi hua pi-a-pa a kakou e noke ae no koe T mai a noa ia a hui ia 31; a kamailio mai la oia m.e Ka īkaika nui e apono ara i ka hana ana i Kanawai kupone, a e apono pu ana hoi ike noi a Paehaole e hoololi ia kela mau wahi mamala olele o ke Kanawai, 11 a ī manao wale ia ua losa i ka ma'i lepera." Kamailio mai k x a. mea hanohano o Waimea me Niihau, ina ua lawa ke Kanawai no ke kaohi ma'i lepera. lieaha ka waiwai o.ka lawe hou ana mai o ka mea hanohano o Hamakua i mea hoonaUKiuki aku ai i ka lahui, ua lawa kakou i na Kanawai e kokua ai i ka hooKaawaie ana i keia ano ma'i. Wahi a Luhiau, 0 ka hoopanee loa no i keia Kanawai oia ka oi loa aku o ka pono. A e imi ke Aupuni i mau kauka akamai e hele mai e lapaau i keia ma'i e laha nei. | Mahope ona kamailio ana a na hoa, tua Kakau ia na ae me na hoole i ka hool loli aka raea hanohaeo o Molokai, ma | kahi e olelo ana {i ai manao ia ua ioaa i ka mai iepera. v Na ae 15, na hooie he 19. Hoololi mai o Kamauoha ma kahi o ka hoopai aole e emi maialo oss aoie e oi mamua o 100 dala. Hole. < //ooloii ia ka i'auku 1 me ka hoololi. Pauku 2, Holo. Noi mai o Kamauoha e kapae ioa i ka j pauku 3. ll&ule. | Hoololi mai e Kaulu e hoopau i ka j hoopai dala ana, a o ka hoopsti o na ma- | kai e hoopau loa m kona noho makai } j ana, ke ku Ka-hewa iaia. Hauie. ' Ilooholoia na pauuu e like me ka Bila, i Hookomo hou mai o Paehaole i pauku I hou ma ka Bila. A e kapaeia ka pauku 14, e lapaau ia ka poe lahilahi o kn mai, |a e hookaawaleia ma kekahi H le uiai kaawale e U.paau ia ai. i 1 Kue hou no uu luna nei o 7/amakua 1 / ; kakau ia na ae me na hoole ika hooloii./ I Ka ae 6, na hoole he 21. I I He Olelo Hooholo. / j Ma ke kapae la ana ona ruia, ua m j ia o Kamika e waiho mai ho olelo hoJ- ! holo e halawai mau keia liale majh | Poakolu, Poalia, Poalima ma ka ho«T j o ka po, a e hoopau ia i ka,wa kupf o, j hooholoia. ī j Noi o Taonaeeaa e kauolia ia «āe joi aku inamna o 5 miuuie e kaullio ai ona hoa mahope iho oka wa ēloo- 4 I holo ia ai keia olelo hooholo, i i?a 0 | pau koke ai na hana o ka Ah«;elo, holo. f Ma ke uoi a Kieo ua hoopaxiewhor£ 10 a, 111, Poakolu, M

La Hana 71, Aagate 22/1888. ' Halawai ka Hale elike me ka mau. j lioike o na Komite mau. Pole i holuhelu mai i ka hoike a ka hapanui o ko Komite, ma ka palapala hoopii e pili aoa i ka Makeke kuai ī'a. Waihoia a hoea mai ka hoike a ka hapa uuku o ke komite. Na ia Komite no i ka hoopii mai Huelo mai, e pili ana i ke noi i §1,500 no ka palekai oia wahi. Hoihoi hou īa ike komite. Na Balauwioa i ka hoike a ke Komite Waiwai ma ka palapala hoopii aH. G. Crabbe, no kona uku i koe o 3 mahina -$300, ma Ke ano kiai Halewai. Noonoo ke Komite aole pono ke uku ia keia koi. Waihoia ma ka papa. Na hana o ka La. HMnhnln [> nm nla hil« K-nnn w?) p! hoololi ai i ku pauku 3. 4 oke kanawai i kapaia he Kanawai e|kaohi ai ī ka iaha nui ana o ka mai lepera, i aponoia ika la 3 o lanuari, 1865. Heluhe'luia ka bila ma ke poo, a noi ia mai no e kahi Tuna o Hamakua e hoopanee loa. Hooholoia; 24 ae, 9 hoole. Heluheiu 2 i ka bila kanawai hooponopono lapaau huki niho. Mahope ona noonoo ana, ua waiho īa ma ka papa. Heiuhelo 2 o ka Bilakanawai helu 70. Iloopanee loa ia. Heluheiu 2 i ka liila kanawai //elu 84 e hooloii ai i jia pauku 15, mok. 37 o na kanawai o 188G, a me ka pauku 46 moK. 43 kanaw r ai o 1882, e pili ana ina auhau Mapope o na hooponopono ana ma kahi i hemahema iki o ka bila, ua hoihoi h©« ia i ke komite hookolokolo. Helahelu 2 ia ana o ka bila kanawai heiu 125, e pili ana ina Lunakanawai oka Aha Kiekie. Hoo'ioloia ka bila ma kona heluhelu 2, a e heluhelu 3ma ka Poaha. Heluhelu 2 ana o ka bila kanawai heiu 43, kanawai e papa ai i ka hoopukaia ana o na pepa me he la dala maoli, nooiioo ia na pauku I, 2, 3 4, hooholo loa ia ka bila. /?eluhelu 3ma ka Poaha, Augate 23. Hehihelu 2 bila kanawai pili i na palapala ae holo. Mahope ona kamaiiio ana no ka hoopanee loa i Ka bila, ua Kakauia na ae me hoole 21 ma ka hoopanee, 16 ma ka hoole i Ka hoopanee. Hoopanee a hora 1 p. m. Auina la. Aug. 22, 1888. Heluhelu elua ia ka bila kanawai hoolilo i kekahi apana aina Aupuni no ka Home Lunalilo. Hoopanee loa ja. Heluhelu elua ia ka bila kanawai hoomalu i'a, waiho ia no ke kakau poepoe a heiuhelu ekolu ia ma ka Poalima. Noi mai o Taonasena e hapai hou ia ka noonoo ana o kela kanawal hoolilo i kekahi apana aina no kaHome Lunalilo, hooholoia. Noonoo ia ka hila ma na pauku, a w T ailio ia no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poalima. Na ke kakauolelo mai i ka haiolelo a Moi e pili ana i Kona hoole ana i ke kakau inoa ma ka hila kanawai e hoopau ana i ka oihana Kiaaina, malalo o na kuniu penei : I ra Mea Hanoiiano H<in. \V r . R. Kakela Peresidena o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni. Me ka mahalo.

Ke hoihoi aku nei Au i ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke ,4upuni me Ko'u kakau inoa ole i ka Hila Kanawai e e hoopau loa ai i ka Oihana Kiaaina no na kumu penei: 1. 0 ka hoopau anai ka Oihana Kia aina o kela a me keia mokupuni, he hoonele ana mai ia i ko kakou launa kuliai Aupuni ana me na moku o na aina makamaka a manai nui c ke Ao nei e kipa mai ana. O ua mau Kiaoina la no na Luna Kauoha o na Papu paa a me na Papu lewa ma na wahi a pau i kukuluia'i ma ko lakou mau mokupuni iho, a ma na awapae i ae ia no ka Oihana Kalepa, me na Aupuni o na Aina

e, he mea kupono e hoomau ia ia hana 11. 0 ke.kahua hana hooponopono Aupuni ame ke kulana paonioni na mokAipunie like me ia i hookakaa r waleia, ka mea nana i kono mai no ka hoomau ana -ku ma na mokupuni makua i oihana hooponopono makaainana no ka Moi. Hanaia ma ko makou Halealii ma lolani i keia'la 21 o Augate M. H, 1888. KALAKAUA REX. Ma ke kapae ia ana o na rula ua waiho mai ka Loio Kuhina e noonoo ia ka Bila Kanawai ame ka palapala aka Moi, ma ka hora Ip. m. Peaha holo. ■ Hoolaha mai o Aukina ua aponoia 3 bila kanawai e ka Moi. 1 Hoohaiki i ka hoopai hoowahawaha aha. 2 Kanawai e hoopau ai mau hana ana Kiaaina. 3 Kanawai e hoonoho ai i mau Luna helu a ohrauhau ma kela a me keia mokupuni. Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai ala kaahao alanui o Honolulu, holo. Heluhelu elua ia ka hila kanawai e papa ai i ka holo pu ana o na mai lepera ma na moku mahu holo pili aina me ka poe mai ole. Noi mai o Kauhi e hoopanee haule Hooholoia ka hila me na hoololi a heluhelu ekolu ma ka Poaono. Heluhelu elua ia ka bila kanawai auhau kaa, holo a heluhelu ekolu ma ka Poaono. Heluhelu elua ia ka hila kanawai helu 37 e pili ana i na palapala kii ma na hihia kivila. Holo a heluhelu ekolu ma ka Poakahi. Heluhelu elua ia ka bila kanawai & hoololi ai i ke kau hookolokolo o Lahaina, mahope o kekamailio ana o nahoa ua ninau ia 17 rna ka laoopanee a 16 ma ka hoole i ka hoopanee. Noi maio Kamika e hapai hou ia ka noonoo ana ika hila kanawai papa i ka holo pu ana o na lepera me ka poe mai ole maluna o na moku mahu, holo. Hoopanee a hora 7 p. m. Ahiahi Hora 7 p. m. Noonoo ia na pauku i koe oka hila kanawai koho balota imua o ke komite 9ka hale, oke Lii Balauwina ma ka noho. Hooholoia na pauku 73, 77. 78, 80, 82, 84, 85, e like me ka bila, ona pauku 74, 75, 76, 79, 81, hooholoia me na hoololi, a ma ka hora 9 :22 hoopauia ke komite o kahale, a hoolaha mai la i

na mea i hanaia. Hoopanee a hora 10 a. m. Poaha. La hana 72, Aug. 28 1888. Ilalawai ka.hale elike me ka inau. Ma ke kapaeia ana o na rula ua heluhelu mai o Kamika he palapala hoopii mai ia Mr. Herring mai no na mea e pili ana i kana keiki i hoouna ia ai ina aina e. Haawi ia i ke komite hoonaauao. Hoike Komite Mau. Na F. Balaunu oke komite pai ua pau i ke pai ia kekahi mau b?la kanawai, a me &.a hoike a ke komite waiwai no na mea pili i ka hoolewa o ke Kama'lii wahine Likelike i make. Na Ilikikoki i ka hoike aka hapa uuku oke komitc hookolokolo ma ke kanawai auhau hale mai luina, mahope o ke kamailio loihi ana ona hoa ua hoopanee loa ia ka hoike a ka hapa uuku. Hoike Komite Wae. Na Taonasena i ka hoike a ke komite wae i koho ia e nana i na mea pili i ka oihana kinai ahi o Honolulu, aua hanaia e ke komite he bila kanawai hou ? a oia kai heluhelu ia mai ma ke poo, he kanawai e hooponopono ai i ka oihana kinai ahi o Honolulu. Na Kakina ika hoike komite wae i haawiia ai ka noonoo ana i kekahi mau paukn o ke kanawai koho balota waiho ia a noonoo pu me ka bila,

Na Olelo Hopholo. Na Waterhoiise e hapai hou i ka noonoo ana ma ke koho hou ana i ka apōno iko ka Peresideria rula ana ma ka ninau e pili ana i ka manawa kamailio 0 na hoa i oi ole aku mainua o 5 minute, ma ka ninau hou ia ana iia apono ia ka rula ana a.ka Peresidena e 21 kue ia i3. ' . e Na Rice ua makaukau kekahi mau Bila no ka heluhelu ekolu. Na Kamauoha o 5 minute i kaupalenaia ai no na hoa e kamailio ai, ae ao ia no e unuhiia i mau minute ho* aku. līolo. Na hana o ka La. Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e papa ai ka hoopuka kolohe ana i na dala pepa. Hooholoia ma ka heluhelu ekolu ana. Heluhelu ekolu ia ke kanawai e kokua ai i ka hookaawale mai lepera. Noi mai o Kainauoha e hoopanee loa a kakau ia na ae me hooie, na ae IU, hoole 26. Hoopanee a hora 1 p. m. Auina la, Aug. 23, 1888. Na hila i hooholo ia ma ka heluhelu ekolu ana. 1 Kanawai e pili ana i na palapala kii ma kekahi mau hihia, 2 Kanawai e hoomana ai i ke Kuhina Kalaiaina e hoolilo aku i kekahi apana aina aupuni no ka pono o k 9 a Home Lunalilo. 3 Kanawai e pili ana ika nui ona Lunakanawai o ka Aha Kiekie. 4 Kanawai e papa ana ina moku mahu holo pili aina, aole eae ia e lawe mai i na mai lepera ma ka holo huikau pu ana me ka poe mai ole, mai na mokupuni mai. Ona moku hoi ioi aku inamua o 200 tona oia o Kinau, Likelike. Malulani a me Mikahala. Ma keia bila kanawai hope ua noi mai o Nakaleka e hoopanee loa aua kokua mai ke Kuhina Kalaiaina, a noi e hoihoi hou i ka bila i ke komite. Hoololi mai o C. Balaunu e inana keia kanawai ma ka mokupuni wale no o Oahu. Noi mai o Kini e liooholo loala kX Bila. Noi o Paehaole e hoopanee loa. Noonoo ia ka biia kanawai hoopau 1 ka oihana Kiaaina me ka nana ole i ka hoole ana o ka Moi i ke kakau inoa ana. Hoakaka mai ka luna o Koolauloa, i pae ke 'lii Kamika he pono oo e hooholo ia ka bila a lilo i kanawai me ka nana ole i ko ka Moi hoole ana, mamuli o ko kaMōi kakau inoa ana i kekahi mau bila e lawe ana i kekahi mau hana mai na Kiaaina mai, a me ke kanawai hoonoho Luna Helu me ohi auhau.

Iloakaka mai o Wilimana aole ioi aku ka maemae ona bila kanawai i kakau inoa ia eka Moi mamua oke kanawai kakiko. Noi mai o Nakaleka e waiho loa ma ka papa haule. Na Rice no ka pau ana ae nei o kekahi mau hana mai na Kiaaina mai' nolaila ua loli ko'u manao mai mua mai, ake hooholo nei au ma ke kokua i ka Bila. W aiho mai o Paehaole he ninau i ka Loio Kuhina ina e pau io ana ka oiha— na Kiaaina, Owai la ke kanaka kupono! e ike aku ai ina Luna Aupuni kiekie o na aina e, me na manuwa e kipa mai ana io kakou nei? Pane na ke na oko na aina e, a mahope o na kamailio ana ua kahea ia na ae nie hoole ika hooholo ana e lilo i kanawi n\e ka nana ole i ko ka Moi hoole ana. Na ae 40, na hoole 2, hooholo loa ia ka bila hoopau i ua Kiaaina. > oonoo ia ka bila kanawai hoomalu ia, nialiope o na kamailio ana ua kahea ia na ae me hoole ma ka hoopanee loa i ka bila, na ae e hoopanee 7, na hoole 85, a waiho hou ia ka bila ike komite wae, Wilimana, F. Balaunu, Kauhane, Nakaleka a me Gay. Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 10 mok. XLIII o na kanawai o 1883, e pili ana ika auliau o na kaa hana, a liooholo ia ma ka heluhelu ekolu ana. Heluhelu olua ana i ke kanawai e pili ana i ka haawi ana ika māna ina Lunakanawai e hoopuka i kekahi mau palapala hopu ma kekahi mau liihia. 11010 a heluhehi ekolu ma ka Poalima. Heluhelu elua ia ma ke poo ka Bila e hooi ae ika maikai o ka ia ana o na Oihana Kivila o £eia aupuni, mahope o na kamailio ana ua hoopanee loaia ka, bila e 10 ae ia 17 moole.

Heluhelu elua ia ma ke poo ka Kanawai helu 124, e hoohoihoi ai iko kanu Eamie. Haawi ia ike kowite kalepa. • Heluhelu elua ia ma ke poo ka bila kanawai hoohoihoi ktiai i ka palaoa kalo. Haawi ia ia komite noT~ Na hana pau ole. Noonoo ia ka bila kanawai koho balota imua o ke komite o ka hale. Noi mai o e noonoo hou i& ka pauku 79 o ke kanawai koho balota. holo. F. Balaunu ma ka noho. Noonoo ia ka pauku 42 oka bila i waiho ia mai āi e ke komite, a o ka pauku 42 niua oka bila ua hoopanee loa ia a o ka pauku 42 a ke komiie hooholo ia a o na pauku 43, 44, 45, i waiho ia e ke komite holo. Iloopau ia ke komite a hoolaha mai la i na mea i hoolioloia. oka pauku 46 ake komite i waiho inai ai, ia a. ii.ūuiioo pu me ka bila. Hoopanee a hora 7 p m. Ahiahi hora 7 p. m. N oho hou ka hale e noonoo i ke kanawai koho balota imua oke komite o ka hale, Kini ma ka noho. O na pauku 46, 48 49, 50, 52, 54, a hiki i'ke 63, holo;elike mo ka ke komite, na pauku 47, 51, 53, holo me na hoololi. Hoopau ia ke komite a hai mai la i na mea i hooholoia. Hoopanee a hora 10 a. m. Poalima. La hana 73, Aug 24, 1888. Halawai ka liale elike me ka mau. Holke Komito Wae. Heluheiu mai ka Loio Kuhina ika hoike ak« komite wae e pili ana ika bila kanawai ala kaa mahu o Honōlulu manao ke komite e pono ke hooholo ia ua kanawai la, a me na houloli a ke komite, kakau inoa na komite a waihoia a noonoo me ka bila. . . Na Olelo Hooholo. Noi mai ke Kuhina Kalaiaina e haawi hou ia aku i manawa e noonoo ai no ka pane ana i naniu a Nakaleka i waiho mai ai ma ka Poalima i hala. Na Makee he mana no i na Kuhina e hana no ka mea e pili ana ina aie me ka pololei maluna o na dute no na waiona mamua aku nei. Na Maki « hooholo ia eka Ahaolelo he mana no ina Kuhina ke ike ia he mea pono ke hana aku, a imi i kahi e ioaa ai kekahi mau dala i aie ia eka poe i ohi ina waiona i dute ole ia ma— mua aku nei a i unuhi ia mai ai hoi mai ka hale dute mai me ka uku ole i na dute no ia mau waiona ma ke ano apuka palia i ke aupfmi. Kue o Walakahauki a noi mai e hoopanee i ka Jolelo hooholo, a kakauia na ae me hoole ika hoopanee ika olel<> hooholo. Na ae 12, hoole 26, hooholo ia ka olelo hooholo me na hoololi. Na hana o ka la. Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e haawi ai i ka mana i na aha kaapum e hoopuka i na palapala kii ma na hihia kivila a mikamina paha. Holo. Heluhelu ekolu ana o ka bila e hoomaopopo ai no k* hana ana ona hoo~ pii a me na koi a ke aupuni Hawaii a e kue ana paha ia Aupuni. Lilo na hoa i ka hoopaapaa a hoomaha a hora 1:15. :

Ua ea mai o Mr. David Maoaku, ke kokua Luna Leta Kui, mai ka nawaliwali mai, mahope o koua kaa mai ana iho nei, no kekahi mau la loihi. He 1,027 ka nui o ka poe i loaa ka* pono kolio Alii, a i koho ma ka la kmi nei, oia ka Poakolu, 584 no ila, a he 443 110 ka c;oho a Ke Alak*X aole hoi elike me ka ka Makaainaaa. 1 keia mahuia ae, e mare ia ai o Mr. James. Cokett o Molokai pahi-lau-ulu, me IVliss. Stelle Keomailani, he hoahanau o ka Moiwahme Ema Kaleleonalani i make. Ma ka po Poakahi iho nei, A\ig. 20* kohoia oV. V. Akepoka i Aliikoa "Konela" malalo oke Kanawai koa hou. He eha ka nui oka poe ī holo. Akepoka 18 balota, kohoia; Keoni Kamaki, 12 balota, haule; Nolena, I balota, haule; F. Oodfrev, 1 ba!ot* haula.