Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 30, 28 Iulai 1888 — KA HAIOLELO A HON. G P. KAMAUOHA NO KE KANAWAI MAI LEPERA. [ARTICLE]

KA HAIOLELO A HON. G P. KAMAUOHA NO KE KANAWAI MAI LEPERA.

I IKA Mea Hanohano Peresidetia o ka Ahaolelo^. Ina 'Lii ame na Lunamakaainana i koho pono īa. Oiai o keia Kanawai oke kukulu ana, i mau Halemai no na Lepera ma na apana; He kanawai ano nui ia, mamuli o ka makemaka oca makamaka mai me keia x\paua o na mokupuni. Oiai ma ka Ahaolelo o 1884, i hoohold ia ai e kaknlu ia i mau Halemai ma na mokupum, eia nae aole i hooko ia a hiki i keia ia no ka pono o ni kanaka ame ka lahui holookoa; ak», ua lawe ia aku lakou a paa no ba mokupuni 0 Molokai no ko lakou hopena.

r Nolaila, Hoko ona makahiki loihi i hala ae nei, «ole 1 loaa he rnaū inaiiaolana, no ka lioemi la an? mai o ka laha īiui ana dka ma'i lepera, aka, eia ka meaiike nm ia, he mau leo auwe, me ke ka maha nuī mai ke!a me keia pe'a o keia Pae Aina a e ninaa mau ia ana heaha la keia hana a ke Aupuni ? Ma ka nana ana me ka hoomaopopo ana 1 na manao o na hoa o keia Hale, he mea maopopo e hoole lokahi mai ana lakou, aole pono ke ae ia e kukula i maū Halemai lepera ma na Apana, e like me ka mauao o keia Kana-

wai. . HE KANAWAI E hoololi ai i ka Pau k u 4 o ka Mokuna 62 o ke Kanawai Karaima i Hoololiia e na Kanawai o 1884 Mokuna 24. J£ hooholoia e ka Moi a me ka' Ahao~ lelo o ko Hawaii Pae Aina: , PArKij_l. hoololi hou la nei ka Panku 4 o k* Mokuna 62 o ke Kanawai Karaima i hoololiia e na Kanawai o M. H. 1884, Mokuna 24, a peuei e heluheluia aiPauku 4. Ma keia, ke kaooh» koke ia nei ka Pupa Ola, e kukulu ia i mau halemai ma kela a me keia Apana Koho Balota o na Mokupum kahi e malama ia ai, a e lapaau ia ai hoi na »oe i manaoia ua loaa i k« ma'i lepera ma ua apana nei, a 1 na ua oie kekahi ma'i ke lapaau in ma keia mau hale, ua manaoia he ma'i a ai loa kona i hiki ole ke lapaau ia a ua kupono ia ma ka He|u 1 o na ma'i, he mana ko ka PnpaV)la, a o kona poe luna paha, 6 hoouna loa aku no | Kalawao, M"lokttt, no kona h'openā o keia ola ana." Pauku 2. O kila me keia ohana, 0 ka mea ma'i i ldjohia ī ka ma'i ra e noho ana ma keia mau hale ma'* 1 kukuiu ia na lakou no e hoolako mai ka ai me ka i'a, malalo o na kuhikuhi ana a ke kauku e like me ka mea hiki kb hoopaa pouo ia ia mau kokua <tna a ka ohana mk kela me keia manawa maloko o ka buke a na ' luna nui o keia mau bale, a e waiho aku ia mau hoike no keiu mau kokua i ka Peresideiia o ka Papa Ola. Va\jki%. E lilo keia i Kanawai mni kona la aku e apoooia ai, o na Kaha wai me ua hapa Kauawai a pau e kue ana i keia, ma keia ke hoopau loa ia nei. Aka no'u iho me ka nana ana i ka pono o ka poe nana au i koho mai, a me na hoopii mai kela me keia apana e noi mai «na e kukūlu i mau hale ma'i e like me kei* Kanawai, he mea oi aku ia o ka pouo e ae ia ka leo o ka lahui mai o a o, a e hooko iu no ka imi an» ī k» mea oi aku o kapono, oiai, uui makahiki i hala hope, me ka nui launi ole o ua daU i lilo, aohe hoike i loaa mai i keia lahui, ua patc--1 kaua; aka, o na dula ka moa uui i lil§»

ijoluila» i na pnha, e hiki ke hoao īa, keia kumuhaua ano nai a hooka ia, m.ilia paha o loaa he m<m olami. Oiai oka lawe anu mai ina ma'i enni kelii me k«ia «pana, lie nui »a ii'lo, oiai uh hoike m»i ka Mea Hanohaiu> ke Kuhina Kal.iiaina, he $4, no ka uku moku o ku ma'* hookahi mai koīia apana tniii, a hiki ī H<»nolulu nei, a pela no ka uku mai Honolulu aku nei a Molok »i. * Nolaila, ma-ka nana ana» ua oi aku ka lilo o k<» lahui, mamuaoka mea hiki i ke Aupuni ke I» pu-.au a ola ka ma'i ka inea i ake uui ia eka lahui. Aka, heaha ke kulaua o ka Papa Ola i keia manawa ua ike na Hoa Hani>hano o keia Hale, a ka lahui j»t» kekahi me na leo kuinakeri:v no ka hopenao keia iahui. A oia ka'u e noi nei i na hoa hanohano Hawaii o ke«a Hale a me na hoa Hanohano e e a pau i t<loha i keia lahui e hooholo I>»a i kei.; Kanawai e like me ka makemake o ka lahui Hawaii. E i'ini, kakou i ua kumu e hoemi ia «e ai ka laha anaokeia ma'i, a me ka lawe pupuahulu ia ana o na kanaka HaWiiii no k« Luakupapau o ka niuke mau loa ma Kalawao, Molokai a e hoomama ia ;«e ai na leo kani» nnii, i na no ka uui o kt lilo, heaha ka hewa o\n'{ Oka mea nr.i waie no o kn liooko aku t ka leo o k;i iehulehu. A he mwu'pono e hooholo ia keia Kanawai. Ua l)00})uka mai nei ka r\ha Kiekie m.i ka l>.nako i ka olelo hooholo m;t ka. hihia a Opiopio' (w) kue ia Kane (k), he hoopii oki mare, ma ke KaU lv iure o Wa iuku aku nei, eae ana e h 'okolukoio hou ia kel-i l.ihia oki uiare a ka Aha Kaapuni i kauoha ai e houpau wale ia ua h;hia la.