Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 29, 21 Iulai 1888 — Ahaolelo o 1888. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1888.

Mai Ka Aoao 3 Mai, A no ka palapala hoopii e hoopaa 1 ka Papa alaiiui o Oahu. E waiho la ma ka papa. Apono ia ka hoike. I?a F. Balaunu o ke komite pa'i i hoo laha »nai ua pai īa ka Bila Kanawai nelu 85, e hoololi ai i ke kanawai e pili aha i ka Baneko nouluulu iiale Let# nawaii. - Na palauwina o ke komiie waiwai I haawi ia ai ka no ka hoopuka ana i ko dnln pepa. ' Noi mai o F. Bnlaunu e uiiuhi ia, a 1 pai ia kēia hoike. Apono ia. Na Ilohikana u ke komite kalepa i haawi īa ka iiooqoo »*iih i ka palapala hoopii a E. Mil.a o Niuoka e pili ana i ! ka noemi iho i na Dute o na Waiona nia keia Aupuni. Ma na heluhelu ia anuo keia hoike īmua o ka ha!e a nw ka nana pono ia ana a na mea a Ke Komite i huli ai. Apono ia ka hoike a ke komite. Na Kikila Ba]aunu o ko komite hoo~ kolokoloi haawi ia ai ka noouoo ana i ka palapala hoopii a J. \Y. K.awaf no ka nku ana aku iain i na dala he elima haneri no ka lawe ia ana o kona apana aina ma Makiki.no ka pono o ka ouuma wai o nor oluln nt i. ifa ka manao o Ke komite, aole na keia nale e nana i ka pono oin noi, «kh o ke Kuhina *Kahmina wale no k» mea kuleana ia hana Ma ke noi a Kamauoha e apono la ka ho\k<\ ua apono ia ka hoike a ke komUe, Na in Komite no i ku B 1» Kan.m*ai Helu 81 e hoala hon ai i ke k*na\vai no na komisma palena mna n'o ka hooloihi hou i<kn i manawn, ma ka !luv nr«o o ke komite e liooholo loa iu klla

Ma ke noi a ke Kuhina Kalai aina e apono ia ka hoike. apono īa. /: Na Taonasena o ke Komite Hoonaaaao uo ka l'alapala Hoopii niui Hoiluaula no ke kukuia aaa i liale kula Olelo Berit,tnia no Makena. Noj ,nmnno ke komite e waiho ia ka hoike ma ka papa. Āponuia. Iloike Komite Mi«u. Koi mui o Wilimana e kapae īa ua ruia, a eae ia aku 01 a e neluiielu mai i kekahi pahipala hoopii ito kekahi mau rnati -anhau papalua ana i poe. Kaua mai no o ke komite wae i haawi ia ai ka noonop ana ina aiihau pa palua īa ana malunu o keia j»oe: No Aklen. & KobiiiSon $36.25 „ Ooldenberg $5.00 " Liwai Oopa 00 " Kupihea §5.00 " Ka hew »i hew,»nui $5.00 ]S T a Paehaole i noi mai e aponoia ka hoike* a ke Komite.

Hoololi mai o lOkila e apono ia kahi hapa a koe ka uku ana ia Allen <<* Robinson, a mamuli o na kamailio ana 110 ka pono oka apono hapa, ua noi hou mai o Paehaole e hoihoi hou ia ka noi j e apono i ka hoike a ke komit.e. Ka Olelo llooholo. ; Na Kamika i hoolaha mai e lawe mai ana oia he mau Bila Kanawai. (.1) E_ hoololi ae ika pauku 6 mokuna 11 o na kanawai Hoopai Karaima, (2) E haawi ia ka mana ike Kuhina Kalai aina e hoolilo ai i kekahi apana aina no ka Home Lunalilo. ka apana aina i kapaia o Kaiwi o kaihu mg, Kona Honolulu mokupuni o Oahu. Na Poka i wuiho mai he olelo hooholo ma kahi o Pauku 70 o ke Kumukanawai ua hoomana ja ka Ahaolelo e ninau aku i ka manao o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie no keia mau ninau kanawai ano nui umlalo iho nei:

(l^—He mana anei ko ka A&aolelo malalo o ke Kumukanawai e kau i aanaTvai e olelo ana ua kue i ke Kanawai, ka lawelawe ana o kahi kanaka ma kekahi oihana Kalepa, a hana hoi me ka laikmi olo* a haawi ana hoi ī kahi kanaka a poe paha he mana kaokoa maoli e haa wi a e hoole paha e like me ko iakou manao iho i ua ano laikini 4a ? E hiki ana anei i.Ka ae ana aku ao ka hoole ana paha i ka haawi ana i ua m □ laikini U ke hookahua ia iho maluna oka hoopn ana mai a kekahi poe koho halota ku i ke kanawai o loko 0 kekahi Apma ? ]Sfa i waiho mai he olelo hooholo e ko» aku ana i ke Kuhina waiwai e hoike mai ika nui ona auhau i helu ia a i ohi ia hoi ma Ka 1887 i hala, ī hikl ke hoomaopopo ia ka nui o na auhau malalo o ke kanawni kahiko, a me Ka uui o na auhau malaio o ke kanawai hou ina «s lawe ia mai ana ena Kuhma, he kanawai hou no ke koho ana i 1 Lunahelu auhau o kela ame keia mokuponi. Aponoia ka olelo hooholo. JS r a VVaterhouBe i noi mai e hapai ia ka noonoo ana no kela ,?oi a Fi&hbournc 1 ka huina o 194 dftla. Ku Wih Laiki i hoolaha mai e lawe mai ana oia he hila kanawai e kauoha ai 4 ao i* ai na KeiKi Hawaii o hele ana ī ke kul>i JBeritania ma na kula nupuni e heuhelu ma ka olelo nawaii. A-ma ua hoopanee ka a hpra 1 p. m. Auwina La.

Hora 1 p. m. noho hou ka hale: Na Paehaole i waiho mai i kekahi -.olelb?ft66holo penei: E kauoha ia ke kakauolelo o ka'hale Ahaoleloe haawi aku i ka Pereridena o ka Papa Ola, i hoike no na mea e pili ana i na dala he hookahi haneri, i apono ia e ke a me ka Ahaolelo e uku ia ia Rebeka Nakuina, no na hale o Nakuina ma Kalaupapa, i lawe ia ai e ka Papa Oia. Nana 110 i noi mai e ae ia aku oia e heluhelu mai i kekahi bila kanawai , ana i hoomakaukau ai, he kanawai e hoololi ai i ka pauku 1074 o na kanawai o 1878 e pili ana i na laikini loio. No ka hana ole o ka hale, nolaila, ua hapai mai ka Peresidena i ka noonoo ana i na pane a ke Kuhina Waiwai no na ninau a ke 'lii Wiiimana 'io ia manawa. Ua noi mai o Kikila Hahiunu, waiho iki ia mahope, a loaa mai ka hoike a ke komite hookolokolo. Mahopeo ke kamailio ana ua waihoia a loa.a ka hoike a ke koniite hookolokolo e like me ke noi a Kikila Palaunu. Na hana o ka La. Oia no ka noonoo ana ma na pauku o ka Bila Kanawai o na Pa hoopaa holoholona aea a ma ka noonoo ia ana ua

hooholo ioā ia na pauku 1 a hiki ika 11 me na hooponop'ono ana ma na wahi i ike ia ke ano hemahema. Hoopanee ka hale a hora 10 apopo. La hana 42, iulai 18, 1888. Halawai ka haJe e like me ka man, Na Olelo Hooholo. Na Kamika i heluhelu mai i kekahi hila kanawai oia hoi, he kanawai e haawi ai i ka mana i ke Kuhina Kalaiaina e hoohlo aku ai ma o na Kahu Malama waiwai o ka Moi make Lunalilo, no ka pomaikai o ka Home Lunalilo i kela Apana Aina ma ka inoa Kaiwi o kaihu e waiho ana ma Kona Oahu, ma kahi e pili koke mai ana i Lunalilo llome. Na Paehaole i heiuhel u mai he kiinawai e noi ana e haawi ia i 200 dala uku hoomau no P. Napela, .mamuli o ko Napela lawelawe a noho loihi ana ma ka oihana kumukula ma Molok'ai, no ka manawa he 37 makahiki ka loihi, a ua ano hapauea nae hoi. Noi mai o Waterhouse e hoopanee loa ia keia bila kanawai hooholoia. N'a Poka i wa-iho mai he olelohooholo aole e waihoia mai imua o keia hale kekahi bila kanawai mahope iho oka la 1 o Augate, hooholoia. No ka hana ole imua o ka hale, nolaila ua hapai ia ka noonoo ana i ka lula haawina. Koho ka Peresidena ia JEfon. Kalaukoa i lunahooinalu oke komite No ka uku ike koi a Fishbourn $194 Noi mai o Kini e hoopau loa. Ma ke noi e hpluhelu hou ia mai ka hoike a ke komite waiwai e pili ana i kela koi a Fifihbourn ika huina o 194, ame ka uku panee pu a hooholoia a ma ka noonoo pono ana ua noi mai ka mea hanohano o Koolau e hoike aku ke komite, ua waiho ia keia hoike a lawe ia mai ka hoike a ke komitc hookolokolo e pili ana ina koi aJ. Bowler, i ano like me keia koi a Fishbourn hooholoia. Oihana Wai

Oihana wai o Laupahoehoe 1,000 " " << Hilo * 13,000 Noi mai o Klni no ke an.a i ka auwai 0 llamakua mai kahi i manao ia ai e lawe i ka wai maloko o ka apana o Hamakua mai ke kuahiwi aku o Kohala 5,000 Na Kamika no ke ana ana a nana ana i kahi e hiki ai ka w.ai' maloko o Hamakua a me Kohala 5000 haule. Na Halauwina 3000 li u Paehaole 2,500 " t£ Nakaieka 4000 Holo e iike me ke noi a Kini. Hoopau ia ke komite a hoike mai oia 1 na mea i hooholo ia, a me na mea i hoopanee ia, a noi mai e noho hou ina ka hora 1 :15. * Auina La Halawai ka hale e like me ka n.au Noi mai o Rice no ka hoomoe ana i paipu wai ma Koloa 3,000 Noi mai hoi ke 'lii Liki«ini no ka oi hana wai o Wailuku 10,000 Waiho ia keia mau itamu elua i kekahi komiie wae.. Na ke 'lii Waiia no ke ana ana i kahi e hiki ai ke lawe ia ka wai ma Kohala 3000 holo Hook'o ana a me Luawai ma ke awawa o Nuuanu 31,000 Oihana wai o Makiki 5,000 Alanui a me Alahaka Alanlii mai Hilo a ka Luapele 30,000 Hoololi m.ai Kauhane e heoloihi aku a hiki i ka nukupili, no ia haawina. Hoihoi hou oia i kana hoololi, a holo e like me ka bila. JSa Balaunu no ke alanui mai WaiUlku a Lahaina V 15.000 wahi ana, ke haawi nei ka akau, iho ka hema i na haawina dala no na alanui o Hawaii, a pehea hoi o Maui? aole anei e loaa no ko Maui poe hoi kekahi mau ka no ka hoomaemae ana i na alanui o ia mokupum. hooholoia ke noi a Balaunu. Noi mai o Maki no ka hooloihi ana i ke alauui Moiwahine a hiki i Waikiki 5,000 holo Na Makuaea i $500 no ke alahaka ma Keawewai Kohala Hema. holo. Nana no i '«$l2OO no ka hoomaemae alanui mai Waika a hiki i Waimea Kohala Hema. holo. Na Kaniauoha, e noi ana i $000 no ka wehe ana i Alanui ma Kamnnuwai, mai ka unpo aku o KamiKa. Ua pane mai ke Kuhina K»laiaina; ua lawa ke dala no keia noi, a ke noho nei ke Jure i Kela la no Ka wehe ana. Alanui e pii ai i Puowama, SS,OOO Waiho aku ke Lii Kamika he uinau i ke Kuhina Kalaiaina pehea Keuna o ke alatiui e hana ia aku ai? Pane mai ke Ku-

V ' ■ ■ V , ■■ ; .--J hina, 15 Kp. malalo o ka houmaka ana e pii, n he 12 kp. o waena ae a hiki iluna o ka piko, a e hanaia he kaupale mawaho o ke alanui i ofe e haule ke kaa, a Lio paha e pii a e iho ana mai luna māi. Haawiia keia itiimu i kekahi Koatite wae. Na Kauka Waitd, i 83,000 no ke alanui mai Ilonokan'e aku a hiki i Waipio IhM'i mai o R. Kakela/ 100,000, wahi a kekahi poe isolona ī namunamu ae ai, o ka weheia ani oia alaiiui he hoopiha loa a|ku īa i kēl« mau L>uii v me ka poe -puhi waioua; Aka, wahi a ke Lii ;he kumu īa e ioaa pono ai ua poe kolohe 1., o ka wehe īa ana 1 alanui malaila, e like me ke noi. Ma ka ninau ia aua ua hooholo ia ke noi. ' ! Na Maguire, i $800 no ke alahaka o Waiaka Waimea S. Kohala. Hooholoia. . 1 Na Paehaole no ke alaliaka o Halawa me Molokai. 1000. Hooholoia Na Nawwhine, no na'aiahaka elua c Waihee 2,500 Haule. Alaiiui Kaniehamelui IV —1,000 HoIo e Na Kaiihune, e nmau' ain i ke Ku'hiua Kalaiaina e pili i ka weheia o ke alanui ma Hilea Kau. | Alanui o K;.lihi 2,000 11010 Pauoa 1,500 .V ■. u mai Kapiolani Paka a Kamoiliili 5,000 lloio. : Noi mai oF. Balaunu no na alanui me alahaka o Koolaupoko 9,000. Hoihoi hou i ke uoi. Na Hikikoki no, ke alanui mai Kiiohana aku a Hi>ehue Kona Akau» 5,000 aole mea kokua. ; Na Kauhi no ua alanui o Ewa me Waianae. 5,000. Ilaule. Kipapa i na «lanui o iionolulu §69,000. Hooholoia . ! Na Kikikini kipapa na alanui o Wailuku $10,000. Haule. r Alahaka muliwai o Wailua, Kau ai $12,000. Holo. Ma ke noi a Kamauolia, e hoopau i ke komiie. Hoopau ia, a hoike maila i na mea i hooholo ia a me na mea i hoopanee ia. Na ka Peresidena i hoolaha mai i na lala oke komite, i haawi ia ka noonoo ana i ka Haawina no na; oihana wai o Koloa, $3,000 a me Wailuku 10,000; Kiee, Smith, Likikini, Wall, Bakalama na. Na komite wae noka Haawina o ke Alanui Puowaina, oia o lana, Naone Hohikana, I)ole.a me'Magnire.

Hoopaaee ka hale a hora 10 a. in. Poaha. ' i.' La hana 43 lulai 19. Halawai ka hale. e like me ka inau. Hoike a na Kornite Mau, ' , Na F. Ealaunu i heluholu mai i ka hoike a ke komite i haawi ia ka noonoo ana i ka Bila Kanawai helu 65, oia hoi ke kanawai e hoololi ai i ka pauku 191 o ke kanawai kivila, e like me ia 'i hoololi ia ai ma ka mok. 26 o na kanawai o 1886, e pili ana i ka uku ana i na auhau wai o ka Oihana Wai o ke Aupuni. Waihoia no ka heluhelu elua ana, : Na ia komite no i hoolaha mai, ua pau i ke pa'i ia na kumu o ko ka Moi hoole ana i ke kakau inoa i ka hila Oihana Koa, a me 3 mau hila kanawai e ae- ' . ' ]-' INa Wilikoki i heluhelu mai i ka hoike a ke kotnite i haawi ia aika noonoō ana i ka bila kanawai riuna>alaniu hao nia Honolulu nei. Ma ke noi, ua ia ka Koike. ana ke 'lii Kamika i noi mai. e kapae i na rula i lliki ai ke heluhelu elua ia ia manawa, ma ke poo o ua kanawai ld. Hooholo ia. A nana no y noi mai e kakau a h'eluhelU ekolu ma ka la apopo | Na ke Kuhina Kalaiaina e waiho ia aku no keia bila iwaena 'o na hana o ka la. Ma ka ninau ia ana, ua hooholo ia pela. I .. . Na Kini o ke komite i haawi ia ai ka noonoo ana i ka bila kai|awai helu 35 e pili ans, i ke ao ana i i|a keiki ma nu Kula Ita\Vaii, no na mea e pili ana i ko ano o ka ma'i lepera, i 1 la oka pule e ao ia a|; a e hookaawale ia ma ka bih. haawiiia i 1200 no ke ana i buke ao no na mea pili i ka mai lepera ka : kau inoa ia e na lala oke komite. lioololi mai o Taonasena ma kahi e olelo ana, aole e emi malalo o 1 manawa iloko o ka pule, e hookomo ia malaila i 40 nianawki e ao ia ai iloko o ka makahiki Kula. | Na Kalaukoa e hookomo ia keia hoike iloki» 6 na hana o kā; la, a oia kahi hana e noonoo pu ia. | /* ! (Aote i pau,)