Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 28, 14 Iulai 1888 — HOIKE A KA LUNA HOOIA AHAOLELO HAWAII, KAU O 1888. [ARTICLE]

HOIKE A KA LUNA HOOIA AHAOLELO HAWAII, KAU O 1888.

Koena mai kela pule mai. Ma fcrt Pauku 19, penei ka heluheiu ana ōna lalani hope elima: Bae, ao!e no e uku aku ke Kuhina Waiwai i kekahi o ia mau dala, mole no hoi e uku ia mamuh o kona kauoha koe nae na lilo Moi, na llaawina Kumnu me na uku mau o na Luna Aupuni: ke ole e knu mua īa na bila me ka inoa o ka Luna Hooia." Ma ko'o hot>maopopo ana ma keia mau pauku ehiku a'u i hoike ae nei, oa pili la ī na kumu nui iloko o ke Knnawai Hooiii, e pili ana i na loaa a me na hooliio ana i na dala o ka lehuiehu, a o na hana a ka Luna Hooia ua lioakaka ia maloko o na pauku e ae i nui lot» mnmua o ka mea hiki e hoike ia maanei Ua ho»kaka ke Kanawai i ka poe he mau Luna Buke Helu lakou, i ke uao e ai lakou me na loaa i ohi i* ai e lukou, ia wai e lawe aku ai, ai ka naanawa e lawe ai; oia hoi, ma ka hoihoi aua Uoko o ka Waihona e like me ka mea i kauoha ia, a e hoike aku bo hoi | ka Luna Ilooia. Ua hoakaka no hoi ke Kanawai, ua hiki ke unuhi ia hapa oia mau loaa ma ke kikoo wale no i apono ia e keknhi KuhinH, a me ka Luna Hooia, a oa kikoo ia aku i kekahi Hanwinae inau ana no ia wa, aole ī pau mua i ka hoolilo ia, a me ke koena e waiho ana e lawa ai ia kikoo ana —. Aole iae ia ke Kuhina Waiwai e «ku aku 1 kekahi d»la mn kekwhi ano e ae, koe wale no ua me:i i hoakaka ia ma kti Pauku 19. Ke olelo nei au, ina o keia ke ano maopopo o na olelo o ke Kanawni, # e hana ia me ka e like me na iolelo maloko, aole kakou e lohe nui &oa i da oielo e mea ana ,4 i ke Kanawai Hooia ino," a e ak&ka pono ana aa hana a ka L'ina H^oia. Kia nae, ina ua hookae loa ia, a i ,-ole ia, ua hooholo ia he okoa ke ano o na mea m;»ik«i lo i iloko o keia kanawai, a i kekahi manawu he pinepine , ika uana aku no na kuinu imi ppno iho no, a o ke koeua iho hoi o na kanawai ua hoomaopopoia kona manao ina ke aiio e hoolilo ia ai ka Luna llooia i kii laau, a i ole ia, 1 ka ke kakauolelo kiko h.ua waīe no, ua hiki niai ka pono e . hoolo'i ia ai i pau ka hemahema, a ī ole ia, ina- e hoano e wale īa ana no i mea e hooko ole ia ai, alaiia, e loaa ona olelo hooholo ana i ka manao maoli o keia Kanawai mai ka myija kiekie loa iloko o keia Aupuni, ka mea kupono loa. Ke olelo īa nei he mea hiki ole ka hoomau ana aku i na hana o ke Aupuui ma iia apana mamao, ina aole e hoolako iiiUa ia aku ke dala \ mea e hook <a ai i na uku h.ma, etc., a e hoike ia mai ko ano o ka hookaa ana mahope iho, oia ka manawa e hoike mua loa ia ai na biia i ka Luna Hooia «0 kona apono an J Ma keia auo ī nnuhi ia aku a hooliloia aku na puu dala nui aole wale no | no na hana Aununi ma na apana ma»ka, no na lilo mau o ka poe mai lepera a me na hana e ae 6 ka Pu- | pa Ola, a oiai no aole keia he haha hou, aole au i ike ia ma kekahi ano e ae e hana ai i kulike i>oi me ke Kanawai, Nolhila. ua kanalua au i ka waiho mai i mau manao mawaho ae paha o Ra olelo ana ao ina he mea ■ ua maopopo pono I6a, i īke ia mnmu-, o ka lawelawe nna vo na makahiki | aole hiki l; hnna ia ma kekahi iano i rne ke kanawai, mc ka ole i ke ano o ka lawelawe j la auH o na hana Aopnni ma na apana j mawiho aku nei, a i oie i« a hooulu

mai i W poe niai lepera e hpohaunaele, a ua helu ia mai keia man mea a elua ia'o, nialia o hiki mai, a ua hiki i na hraa hana a mc na mai lepei-a ke ao mai i ke Alipnni i ria mea e hana ia i hiki ole ke hooko ia aku me ka uhaki ole ia o ka Kanawai, ua oi aKu ka poho ina e hui ia na liio o la ano a pau iioko o na niea i hoakaka ia raa ka pauKu 19 o ke Kanawki Hooia a .i kauoha ole ia e apono ia e Luna llooia, eia nae aole no au i hoapono i keia ano e hana ai a pau ka pilikia. O ka'u kumu kue loa i keia ano ha nā oia do keia, m» ka'u ana i ka manao ō ke Kanawai Ilooia e hoapono niua ia na bila uo na hoolilo ana mamua o ka ho'okaa ia ana aole iho. 0 ka paahana ma na aina i anea.ne e pau loa i keia 1» he mana nui ko lakou i ike ia mai o a o o ka aina, a ma koua hakoko ana me ka poe mea dala he pinepiue ka maiiawa i hiki ai iaia e hoomahuahua ae i kona uku no ka la, aka, ua hoemi i»u ia hoi ka nui o : na hora e haua ai oia i kela a me keia | la, a ua hiki uo hoi iaia ke a'o aku i ! ka ia e uku ia mai ai oia; aka, ma ka ruia oiau aoie i pili keia i na Aupuni, na hui nui, m mea hana aelīke nui, a pela 'ku, ka poe hoi nana i waiho na lakou uo e koho i ka la e uku ia ai na limahana e iike nie ka mea kupono ia iakou iho. Aole au i ike i ke kumu e ano okoa ai keia mea maanei, no ka mea ina e hana ia ka la ohi dala ma na apana mawaho aku ī kela a me kiea mahina aole au i ike i kekahi kumu kupono e hiki ole ai i na Luna Alanpi a pau a Agena o ka Papa Ola paha me na mea e ae e hooponopono no ka hoike ana maii ka lakou mau bila iloko 0 ka manawa kupono e apono ia aku alaila unuhi aku i ke dala a hooili aku ia ! lakou. Ina he hiki keia a hiki ole paha, o kou makemake nui wale no oia keia 0 ke ano e hana ia nei i keia manawa o ua maa hana nei o ke Aupupi ma ka unuhi mua aua i ke. dala mai ka , waihoua aku a mahope e hoike uiai ai 1 i ke ano i hooiilo ia ai aole ia i hke ue ke kanawai. 1 keia manawa e hoike ana au imua o ko oukoū Hale Hanohano 1 kekahi mau hana a'a i manao ai he kupono ole, a he mea paha e hoike aku ai i ke ano o ka hana la ana o ke Kana- ! wai Hooia. | Iloko o ianuan i hala he ekolu mau | puu daia o #250 pakahi i uku ia aku ia A. B. Hartweli Esq., «1? ke ano he ! mau uku hoopaa loio ma kekahi muu hihia ekoiu. Penei ka heluhelu ana o ka paiapala mua: ,4 Ua hoopaa loio waie no ma na hana kue ia G, W. Macfarlaue me Henry Macfarlane me ¥. HHyseiden, e pili ana i na dute/' a a kakau ia no na "lilo o keia a me keia e pili ana i ua hihia kivila a me na hihia dewa." M«hope mai uei ua hoihoi hou ia ae na da!a o keia bila hookaa iloko o ka Waihona maialo o na "Loaa Aupuni.'" U ka Hia o na palapala hookaa, penei ka lieluhelu ana: u Uku hoopaa loio ma na hana e pili ana i ko ke Aupuni kuleana iloko o na aina 1 mahele ole ia," a ua kikoo ia aku i ka haawina hookahi no*me ka mea maluna ae nei; a o ke kolu o na palapala hookaa, penei ka heluhelu ana: "O keia huina dala ma ke ano he uku hoopaa loio wale no ma na mea pili ilvo ke Aupu* ni kuleana īloko 0 ke Awa o Honolulu, e kue ana ia Dowsett me na hooilina o Kamehamelni, me na mea e ae ina he poe oia ano," a kaki ia i ka uFīiawina no na Uwapo," a no ko'u manao ana aole i pono keia uku ana a me kekahi mau mea e ae kekahi o la ano like, ua kakau aku au i kekahi leta i ka Mea Hanohano ka Loio Kuhiua, e pili anai keia mea a me kana pane ia'u, (Papu A) e īke ui ai na kumu i hoole ia aku ai ma ka'u leta laia a me ka mauao kanawai o ku Mea Ilauohano i pane mai ai, a o ia manao kanawai ina oia ka mauao maoli o ke Ka-, iiuwai Ilooia, ma kahi e pili ana i ka j ninku i ulu ae, ua hoike maopopo mai j o ka hana a ka Lnua Ilooia e hoapouo | aku i na mea a pau i hoapono mua ia

e kekahi Kuhina, a ma ia hope pau kc>na kulana ma ia jhea. Ko ka poiolei o keia rula ana, ke munao nei «u ma ko'uano Luna Ilooia, e kannlua maopopo loa aku 1 kona poloiei, 110 ka mea, malalo o keia rula ana, ua liiki i kekalii Kuhina ke lilo aku i na dala a pau lou o kekahi haa wina malnlo o kona keena, aka, no na hana kekahi '■ l papa ole ia ma he kanawai " a ma keia wahi kahi kupono e hiki i ka Luna Hooia ke hele mai me ka mana e kaohi 1 na hoolilo dala hemahema ana.pela, a o ka rula ana i hoike ia maluna, he hoike hou ana ae 110 ia, ma ko'a Hoomaopopo {ina, na makemake keia Aha Kuinna e iioho nei e lawe i kj| mana a pau ia I lakou iho, n:a keia ; mua koke iho, maiuna o na ioaa a pau o ke Āuppni. Ke manao nei au, o ka oleio papa ole ia ma ke kanawai," he ano laula loa a hemahema, a e hiki ana ke' laweiawe īa me na hopena poino i ka pono o ka lehulehu. Aole au i manao ua makaukau ka poe hookaa auhau o keia manawa e ■ hoapono 1 kekahi manao, oia ka mānao maoli o ke kanawai, a ua akaka loa ia'u o kekahi hana hoi i hope e like me keia, aole ia e hiki ke helu ia malalo o.ke poo he liana lioomaemae. Oiai ua like ole ka wehewehe ana o ka Luna Hooia i ka manao maoli oke Kanawa,i mai o kona poe nana e a'o mai, he mea paakiki loa ka hoomaopopo ana i na manawa a pau heaha la kana mau hana, a na keia mea i waiho laia mawaena o na ahi eiua, o ke Kanawai Hooia ma kekahi aono, a o ka Loio Kuhma ho\ ma kekahi aoao. A no ka mea he mea hiki ole loa e hoolohe ia laua a elua, ua hooia ia kekahi mau bila» ma kekaM mau mea lehulehu o lakou, ma ka naoa aku aole i pololei loa, aka , i na hana ana a pau loa ua hai mua ia aku ka manao kue i ka pololei o ia hana. Ke manao nei au he mea pono a kupono loa e loaa i ke Kuhina e noho poo aua maluna o kekahi oihaua ka mana e hooponopouo ī na haawina a pau i haawi ia nona, me ka mana /piiia a hoohlo aku ia uiau mea no na hana kupono a pau, aka, ma kela a me keia palapala hookaa e hoike moakaka lea ia i ka haawina hea la ia e kaki īa aku ai, e apono la e ke Kuhina, alaila e apono la e ka Luna Hooia, a e hui pu la me ke kikoo dala a e hele like ia mau mea a elua i ka Waihona, i mea e hiKi ai i ka Luna Buke Helu ke hoomaopopo ua apono ia. e ka Luna Looia, ina ua nele i ka hoapono ia ana aole i loaa iaia ka mana e hookaa i kekahi dala koe wa'e ! no ma na mea ī houkaka ia ma ka Pauku | 19 o ke Kanawai Hooia. | Aole hiki ia'u ke hoomaopopo iho ma ka nana ana i ua Kanawai nei , ua ; ae ia ka hoololi ana o kekahi ano mai kekahi haawma a i kekuhi haawina. : Malalo o ke poo o : na hoololi ana mai kekahi mea a i kekahi mea okoa ua hookomo au i keia mau hookaa | ana; u ]STa koi kue īa Kaimiloa," i kaki !a i ka ke kuai i moku mahu hou no ke Aupuni. j | u Na koi kue i ka j ana i ke kulanakauhale o i me ke kukui Uila,'' i kaki ia i ka haa- ; w-ina no ka "lioomalmnalama ana i na aianui o ke Aupuni." > 4, Ka koi kue i na oiie wai noKalaui papa r " ua kaki ia i ka haawina "$a Mai Lepeia. " | Ma na mea e piii ana me ka niea hope i olelo ia ae la, ua ulu ae no iie mau mea e pili ana i kupono paha e | - .j,. i i 0 ka napanui o na !dala i unulii ia aku ho ka uku ana uq ka hana o ,ka hoomoe ana i koia pa|pu wai, ua t|uu hi pololei ia aku mai Waihoua aku, he mau biīa uuku ka j waiho la mapa liooia ia e like nie ka:mea pouo; afa, ina ka 31 o Mamki, ua lawe ia $ku mai ke Keena o ka īiuua Ilooia |na bila i hiki ka huiua |ie mau dala hie ka apono ole :ia, a ua lawe koke ia kG koena o'ka naawiua mai ka Waili(ona akn a lioolilp isi. | 1 m i waiho ia ai okeia mjip bila iiaiiope tho. imua o'u uq ko'u hoapāno ana, ua hooU aku au i ka hoapjmo ana i ua manlula uo ke ua liiki wale uy e lioapouo xu|ia

Ia mamua o ka hoo'Kaa ia ana, e 'like me ka mea i kauoha la ma ke kanāwai, aole hoi mahope o ka hookaa ia ana. Ua hoomau ia ka hana ana i keia paipu wai, eiā īio nae ua pau haa-. wina e like me ia i hoike miia ia āe nei; o na hlo i loaa mai mahope o ka pau ana o ka haawina, a.i o!e o kekāhijhapa o na lilo, ua Kaki ia i ka haa* wina tr no na Ma'i Leuei'a,". eia nae> aole i hiki ia'u ma ka nnua ana i na bi!a e hoomaopopo pehea la ka uui. Ua hoole aku au 1 ka hooia ana i ka hilaa O. W. Maefarlai.te k Co., 110 ke koena o na paipu wai po KaLiUpapa* a i kaki ia i ka haawina no c, na Mai Lepera," uo ko'u manao ao!e i pōlp'ei keia; a ma ka la 28 o Apenla, ua hoomaka au i ke kukai piilapala pokole ana me ke Kuhina Kalaiaina, (Papa B } a mamuli oia mau palapala, ua halaw&i aku au me ka Mea Hanohano, a mamuli o kona noi ana mai ua ae aku au e waiho aka i ka ninau e kamailia ia ana mawaena o maua īmua o ka Aha Hookolokolo Kiekie, me kona ae mai e waiho mua mai oia imua o'u ka hoakaka ana o ka uinau e ui nau ia aku ai no ko'u apono ana. A obi aole oia i bsna nela, a hiki i keia wa, ke maiiao nei au ua loli hou ae kona manao, a nolaUa, ke nonoi nei au, me ka mahalo, e lawe ko oukou Hale Ilanohano i keia uinau a noouoo iho. No ke akaka pono ole ia'u ka hana a ka Luna Ilooia malalo o ke Kanawai Hooia e pili ana 1 ke Kanawai v 'Papa Alanui" hou iho nei, ma ka la 21 o Maraki ua kakau aku au he leta i ka Mea Hanohano ka LoiO Kuhma, a ma kana pane mai īa'u (Papa C.) e hiki ai ke hoomaopopo ia ka manao ana aole>o paha i manao la e .keakea i ka luna hoom»lu o ka Papa Alanui tna kona kikoo ana i na dala auhau alanui mai ka waihona āe, ua poiua 10-i ia ke Kauawai Hopia e papa loa ana i ka unnhi ana i kekahi (lala mai ka Waihona ae, koe wale no ma ke ano i hpakaka ia ma ia kauawai, a oiai ma keia wahi ua kue loa keia mau Kauawai kekahi ī kekahi, ua liaale ke kanawai kahiko malalo o ke kanawai hou, a ua kapae loa ia na haua o ka Lnua Hooia, aole oia i kauoha ia e hooia i keia mau biia mamna a mahope iho paha o ka unuhi ia ana o ke da!a. Ua hoole loa keia Luna Hooia, me ka mahalo, i ka mea i hoike ia mai e ka Mea Mahaloia ka "Malia paha he mea waiwai ka nana pono ia ana," a pela aku, iua ua hooia a hooia ole ia paha, no ka mea, ma koiia manao o ka hana a ka Luna Hppia he hoapono wule. no i ua bila 1 kupono # a i ole la aole no e hoappno; nolaila ua loaa he mea alai hou ī ka hooko pono aua i. ke Kanawai Hooia. Ke olelo nei ka Pauku B o.ke Kauawai Papa Alanui na ua Papa Aianui nei ka malama a me ka hooponono ana i ya alanui, na alahaka a pie na alanoi o ka lehulehu a pau loa maloko o ko lakou mau apana iho, a ua iakou e hoolilo aku i na auhau alauui me na dala i hookaawale ia, a pela aku. Nolaila, ina he mea liiki e mauao ia ka Pauku 8 he Bila Haawina, alaila, o ka lawe ana ae a hookaawale i na aiihau alanui e waiho ana īloko o ka Waihona mu ke ano he waihoua kuikawa, a mailaila mai e kikoo ai iloka 0 keia.wa, he pololei uo paha; aka, aole pela ka manao o na mea a pau. Ua hoomaof>opo ,au o ka manao maoli o ka Pauku 9 o ke Kauawai H6oia, mawaena o na olelo kuhikuhi e ae, oia no i uiea e pololei ai, e kakauinoa la na hila a.'pau e kekahi kuhina, a ua Uoakaka no ka Mea Ilanohano ka Loio Kuhina pela ma koua mana i kakau \§ ma ka _!a 8 o Feberuari; aka, ua rula okoa loa ka Mea Hauohaiio ke Kuhina "Kaluiaiaa, a ua haawi aku i ka mana e hoapono i ua blia i kekahi man mea he'. hookaln a 01 ae iloko o kela a me keia Buro malalo ō kona Keena, a ke wuiho nei ka papa iuoa oia poe ma ke Keeua o ka Luua Hooia, & ma ka kkou hoaponp aiiāi alakal ia ai ka Luua Hooia i ka liapa nui 0 ka manawa. Ke olelo uei au % ma kou manao aua» aole i pololei loa keia haua aiia pehu Ke uiauao

nei an ma ka haawi ia ana i kekahi Knhiua ka hooponopono ana maluna o na haawina dala a pau malalo o kona Keena, ua manao ia e like me ka mea hiki iaio, e uana a ike ponoi oia i na hoohlo ana a pau oia ano, a he mea ia e nana pono loa ia ana ona bila a pau loa ina aole he mea hou ae, ina no na hoolflo dala i hana ia malalo o koim ike ponoi ana a aole paha, a o ka iilo ana oka mea mma i hoolilo aku īa mea oia waie no kn mea 1 ike -a kamaaina ia mea, aole pono ia mea e iilo i kumu e apono ole aku ai ka Mea Hanohano i na bila a pau, ma ke kau ana aku i konu inoa maluna ihomamua oka waiho ia ana īmua o ka Luna Hooia, ama koha hmna ana peia eae ai oia aia mnluna ona ke koikoi o ia mea , aole hoi o ka hooili aku i keia.hana maluua o i»a poo o kekahi poe e he umikumamalua a oi ae a enn mai paha 4 e noho arm malalo o kona oihana, a ina he mea hiki i kekahi Kuhina o ke Aupuni e pale wale aku i kana mau hana knpono e hana ai i keia wa, heaha la ka mea e ike ia aoa nona maialo o ka noho ana malalo o ka Aha Kuhina, aia ia lakou ka mana a me ke koikoi o na hana a r>au. —

Mahope iho o ka hiki ana mai o ka moku Eomoku Pukiki hope iho nei, ka ThomaB Bell, aa hoike mai ka Mea Hanohano ke Kuhina Waiwai, ua kupono e uku ia'ku ka lilo i pili i keia poe eemoku ia Macfarlane &co } aolo nae i hana ia kekahi haawina no ia raea maloko o ka BiLa Ilaawina o 1886, aka, ua manao oia he hiki no e uku ia ua koi i malalo o ka Pauku 11 o ke Kanawai i Ilooia, aolo au i hoike aku i kekahi kue , ana no ke kupono ma ka nana aku e hana ia pela, ina e hooponopono ia ua koi nei apono like i ka manao o na mea ! a pau. Mamuli d ka ninau ana mahope mai, ua hoolilo au i ko'u manao, a me he mea la ua hana no ka Aha Knhina pela pu, no ka mea, aole huina dala i kakau ia ua unuhi ia mai ka waihona mai no ka uku ana aku ia koi, a he manao koho wale no kou o ka huina i hookaa ia ia G. W. Macfarlane & Co., ($5500) ua loaa ia */iai kekahi mau wahi e mai a malia he hapa ia o l na loaa i hookaa ia a»u i ka Papa HooI pae Limahana. e ka poe kanu ko no na iiina hana Pukiki i kepa ia e lakou, a ia aku la e like me ka mea i olelo ia maluna, aole hoi i hoihoi ia aku iloko o ka waihona e like rne ka ke Kanawai i kanoha ai, a malia paha e loaa āna i na Kuhina he'mau kumu alakai lehuleku no na hana o keia ano mamua aku nei e pili ana. ka hana ai*.a i na dala o ka lehulehu aole palia i manao ia e hana ia ana pela i keia wa ; a aole no i kulike me na kumu i hoike maopopo ia o ke aiv hoomaemae, a 6 ka oleio mai ina e komo keia dala iloko o ka waihoua aole e hiki ia lakou ke unuhi hou mai, aole ia he uiea e emi mai ai ka o ka uhai ana i lie kanawai, i nā'io hoi he uhai kanawai, no ka mea, i ina he mea hiki i na Kuhina o ke Au"puip ke hehi wale no i ke kanawai i ko lakoa manawa e makemake ai e hana pela, heaha la mea e manao ia aku ana ma ma wahi e ae kahi e ohi ia mai ana ke dala no ka lehulehu e loaa na ukali lehulehu mahope o na liana & na Kuhina. j Oiai e kali ia ana ka hookaa ana 0 na | koi e pili ana i na Eemoku Pukiki ua lawe ae ka Mea Hanohano ke Kuhina no ko na Aina e i ka pomaikai o l?e kanalua, a malalo o && Pauku 11 0 ke Kanawai Ilooia ua kikoo a lawe aku i na dala he 15i>.94 no ka haawiua "JiR). o na opio Ilawaii ma na Aina e," ma kona waiho mua ana, elike me na ulelo oi: ! . paukn, i ke kope o ka olelo aelike i

hānaia mmmia iho oka pau ana ona makahiki elua, aka, o ke kumu i kupono oi e uku ia keia a aole hoi i kekahi aku ho mea hiki ole ia'u kō Dane. Ua untthi aku no hoi ka Mea Hanohano ke Kuhina no ko na Aina e, niahope mai nei o ka pau ana' o na niakahiki elua, mailoko aku oka waihona iloko o eiua puu dala he hookahi haneri no ka uku oka poe "Malama Hale Paikau/ ; me ku rula mai ua hiki e uku ia ia mau lilo malalo oka Pauku 3 o ka Bila Haawiaa o 1386, nana 1 hoomaopopo ika "uku ona koa a me na makai/' ama koua. liooupho manao ana ua manao oia i»a ko lakou ano he mau mea malama hale ahe mau koa puaiu he mau koa a makai paha ? a nolaila, ua hoomaopopo ia e like ka mea i hoike ia, maluna ; āka, ua kaki ia ka 1110 ika haawina no ke <% Kokua ana i na Puali Koa Pualu" he mea hoi i komo ole iloko o ka mea i ( hoakaka ia maluna. | E pili pu ana me keia hoike, e ike'ia ana he kope o kekahi ; leta (Papa D.) mai ka Luna Hooia aku i ka Mea Hanohano ke Kuhina Waiwai, a ua akaka [ no ka manao o keia palāpala ma ka heluhelu ana iho, aole i loaa mai he pane 1 ana i keia leta, eia nae, ua hoike ia mai [i ka Luna Hooia he manao kanawai lo-

ihi i kakau ia na ka Mea Hanohano ka ījoio Kuhina e pili ana i ka ninau i hoike ia maloko o ua leta nei a'u ua lawa paha ia manao kanawai loihi i mea e hoomaopopo ai iaia iho a me nā Kuhi--11 a e ae ua hiki no ia lakou ke kikoo aku i kokahi uku makahiki i keia niauawa maialo o kekahi kanawai e mana nei, eia no nae ua ohi ia no na uku. Ua hoike koke m niai nei-ia'u-e ka Mea iianohsmo ke Kuhina Waiwai, mamuli o kefci]ii jjtaiawai ana o ka Aha Kuhina, oia e hoike aku i ka Ahaoielo o kana hoike, he mea j>ono e hoppau i ka Oihana Luua Hooia v , a e Iic»o1o1l i ke koikoi a pau Hiaiima Kphi?ia wale no, no na kuruu: Akahir Malalo o keia hooponopouo - Anpnni ana i keia wa, ! ua keakea Wale no kt»ia kanawai i na hana o ke Aupuni. : Elua: Oiai no ua noonoo ia kekahi mau hoololi i ua kanawai nei no kekuhi mauawa loihi i hala ae nei, ua ike ia o na pilikia ma ke alanui o ia mau hooloii, ua nui aku manaua o ka raea hiki ke hookaawale ia. Ekolu: Lle haua hoemi iilo ia ina i e hoopau ia ana. * Eda: Ua kupo»»o e kn«a i ka Aha Kuhina mal<> io o keia Kuniukanawai e paa uei i keia manawa ka mana pii)a e hooponopoao ai i na loaa o ke Aupum. Ua kulike ioa no kek me ka'u hiea i koho mua loa ai oia no ka, mukema ke o na Kuhina, au i nianao he mea pono e haawiia īa lakou ka mana a nui loa e like me īa. Ua kanalua loa au i |ka oiaio o . na kumu i hoike ia ae, oia na kumu maoli o ka makeniake ana i keia hoo'oli; he oiaio no, ua hoike rna 1 k.e Kuhipa i kona makemake, aole au i nianao aku he mau manao pilikino kekahi iloko o keia hana aka, iua e ko 10 aua keia manao o na Kuhina, he mea pau ai au mai ka'uoihana ae, ua i 111 ea piiikia ia'u. 1 O ko'u hewa waie u0 paha i loijta ia lakou, ma ko'u hot>maopopo īho, oia ko'u hooikaika ana e hooko po!o--iei i ke kanawai, a ma|ko f u hana ai)a |>ela, ua keakea īa aku| ma kekahi ano ka uku ia ana o na lilo!o kekahi hana i hoopuuahele loa ia e na Kuhi na, aole nae, .na ko'u īke, i pauiku ia na hana o ke ua haka'ia ka hookaa ia ana o ia ibuu mea, no hana poiio ole ia o na l)ila uo ia xuuu [nea t a i ole ia ua kaka.u ia ma kainoa o kekahi haawina i ku|pono ole no haua, a 1 aa wa a pau ua kr,mu Kupouo a mailai 'lou. , ! ina no pah« eia ke yaiho mai uei na bili no ra dalahe niau tausani «o na hana i hana ia ma KMuupapa ī lioqle ia e a'u aole e no ka mea ua pau kahiko ka haawina no ia mei|, eia riae ua olelo ka Mea Hanohauo k,e Kuhina Knlaiuina ua kupono no.e k;|ki ia keuuinau lilo ī ka: hauwiua t{ N,o na Mai Mpera" he luupvina okoa lua t ī hiki olena'u ke ae aku, aole he pouo lift) ia uiea i e kue i|»

mai ai au, no ka mea kē munao io maoii uei 110 au ua pololei ka'u hopinaopopo aua i ,ka mauao oke Kuiiawai. !No ka iike oie o ko'u manno me ka manao u na Mea Hmiuhano ma kekiiīii 111 au mea i hana īa, nu ia mea paha i hoomoe i ka manao o ka Aha Kuhina e pili ana ia'u, he mau mi-a nae ia a'u i manao ai aole i poloiei, a uolaila waie no ke kumu o ko'u kue aua akiK He mea hauoli ia u ka ioaa ana o kekahi manawa e kokoke mai ana kahi hōi e hoohoio pono ia ai na muau 'a pau i uiu ae o iakou a me a'u, a aoie aii ī hopohopo no ka ho- "" I Ke manao nei au aole paha i nele ka hoomaopopo a«\a o ko oukou liale Hanohano luainuli 6 keia HoiKe (a r tt e hopohopu uei aole paha i akaka ioa ka wehewehe ana) aoie no i hemahema loa ke Kahuwai Hooia, e iike me ku mea e hoike pmepme la uei, aka ua uiu ae no ka napanui o ka piiikia mamwli o keia mea, mai ka hoomuka ia aua no o keia Kauawai ahiki no i keia maoawa, ua weuewehe ia ka manao maoh o keia Kauuwai ma k« ano e pouo ai ka poe kuieana maiaila, koe ka Luua a oia kana e makemake nei e loaa mai ho oieio hoohoio> īna e kupono ana, e pni aua i keia Kanawai hoiookoa mai ka Aha Hookolokolo Kiekie miiil no ka iiiea oia waie 110 ke aiunui puiolei e loaa mai ai Ka weiiewehe uiaio aiia i ka mauao niaoii 6īa Kanawai, a he mea hoi ia e hooholo mau loa ia ai aa ninau e iike ōie ka u i hooikaika īho nei e hoakaka aku iloko o keia huike, a e waiho nei hoi i keia mauawa me K.e akaka oie, a he hoike aua no iiol ia me ka maupupo loa i kahi 1 hemahema, aiaiia he mea hiki ke hana la aku a niaikai. l mea kukua i ka Ahaoieio ma ka hooko aua i keia noi me ka uui uie o ka nana e hoOpili pu aka ana au me keia hoike he hoakaka puioiei aua (i # apa E) ona niuau a pau a'u i manao ai he uuūo e waiho īa aku imua o Aha Hookoiokuiu Kiekie. I mik e nana pono ia ana na buke a. me na hoike o na keena oihana a pau maiaio o keia Aupuni he haiia ia i hiki oie ke hana ,ia i keia manawa maiaio 0 ke aoo o ke Keena o ka Luna Hooia 1 keia wa 1 piii ī na hemahema kakauoielo a me ka nui o na hana e nolaiia aole au i hoao e hana i ka mea a'u i ike ai aole hiki ke hana ia .me ka maikai a me ka puiolei, no ka mea ua heie waie aku no au e nana pokoie i na hiike oka Oihana a ma ka nana ana ua ike īa aku ua malama maikai ia me ka poioiei, ua kuiike ua ioaa i kakau ia maloko me na hoike i waiho ia mai ia'u no ua makahiki elua mai Aperi!a 24, 1886, a hiki i Maraki 31, 18«8, no na $74,863.10, ni hoihoi ia ik& Keena Kaiaiaina, he mahuahua nui mamua ae o kekahi mau makahiki e!ua mamua aku nei. Ua hana no hoi au e like me na mea i kauoha ia ma ka Pauku 10 o ka Mokuna 46 o na Kanawai o 1884 % uahele aku e nana i ka Buneku Haie Leta, a ua hoike aku no ia mea * ke Kuhina Kalaiaina, o ka hooponopOiio ia ana o keia oihana, ka Oihana liikoo l)ahi, a me ka Oihana Leta Nui, he maikai i ka nana aku, a ua mahuiunui ia, a ua malama ia hoi na buke m i ke auo maikui a moakaka pono. Aole au ī mauao, maanei e waiho aku uh iioike i lmna īa ma ke ano pahoike, no ka mea, aoie no pahu eneie anH ia mea maioko o na iunkeo ua Keeua, aka, e hoopili pu aku noau me keia hoike (Papa Fj he huakaka au;i o na auhau nu uh makahiki eiua o 187t) i» me ISB7, no keia a me keia mokupuui pakahi, a ke manaolum uei au, he mea waiwai io no ka nau ana» a aoie paha e komo ana iiuko na hoike e ae. Ua haua iu n,v hoil u o.kela a me keia niakulnki a hiki i !.„ la 31 o Mai'aki, ka pau uua o ka m. nawa, a oua i huokaa ole ma iu manawa inu uu ohi ia 'iho, ua hoihoi ia aku 1 ka Wailu u uia ko ano he Loun Aupuui. E Ola KA Moi I RK Aka a. [luoh] UEO. j. KOEE, Luua llooia i p^u.)