Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 26, 30 June 1888 — I na Luna a me na Makamaka o ke "Alakai o Hawaii." [ARTICLE]
I na Luna a me na Makamaka o ke "Alakai o Hawaii."
E hoomanao ko makon ma\i luna 'iawe pepa, a me ka poe a 1 pau e lawe :atia i ka nupepa Ke Alakai o Ha'WAii, ke kokoke mai nei e pau ka hapa makahiki mua no # ka puka pule, a oka pau pu ana hoi ia o ka malama nei o lune no ka puka la, nolaila, ke hoonaauao e aku nei makou ia oukou e na oiakamaka e 4< Haalele aku ke pi me ka au'a, Mai ka~kaii ae oukou, Lu ia mai a pau loa." I pau ko oukou kōena aie i ka luhi a kakou e hooikaika pu nei, no keia wa e hala hope ae ana, a komo aku kakou i ka hapa makahiki hope, me ka maeluae o na pulima ma kela a me keia aoao. A oiai hoi ua hooholo paa iho makou e kaohi no makou 1 na nupepa puka la me puka pule o Ke Alakai o Hawaii, e haawi aku i na luna lawe pepa he mau koena aie ko lakou no keia hapa makahiki mua, aole e loaa akw ia lakou i ka hoomaka ana o keia hapa makahiki ae. a pela hoi e loaa like ai ia haa-wina hookuia i ka poe lawe pakalii i hookaa ole mai i ko lakou mau aie. Nolaila ke hoonele ia na luna a me na makamaka e ae o mal;ou i k.; nupopa ole i k'eia hoomakahou ana aku, aole no makou ia hewa. Aka, no ke kapae ia ana ae no o ka 01010 a na kupuna o kakou, i{ Na ka hikimui no ka loaa. A na ke ulolohi ka nele." Aole paha e hiki ia makou kc olelo ae o na hoololi liou a pau a keia au hou o ko kakou Aupuni e hana noi, ua pau wale no ia mau mea i ke ino, aole hoi Tie mau mea maikai kekahi. Aole no ko i«akou ku anama ka aoao kue aku ia mau hana a ka poe na lakou i hookumu i keia au hooponopono Aupuni hou. mai kinohi mai o ko makou a'e »na ae ma ka papaheleo ke kulana hookele nupepa, oia ke kumu e hoapono ia ai makou ma ka olelo ana ua hewa na hou" a pau o keia au hou. Ina makou e hana ana pela, alaila ua like iamkou me ke kanaka maka kaakaa e
nana ana 0 tia paa maka j aniani nlaula a ike aku la i na inea a < pan 0 ku mai <Ina imua o ko makoū alo . he.ulanla ia mau mea a pau, oiai nae j lie mau hooluu kukaawale ko kola a me keia oia uiau mea. Pela no lioi na "hoololi hou" o keia au, aole pono ia makou ke palulu ae i ko makou mau maka me na paa aniani oka anana aku ia mau hana a olelo iho he ino na mea a piTu. 0 # ka hana ana pela, he hupo mao-1 popo ia, a i ole ua ike no he mea pono kahi, a o ka uhi ia e ka aahu o ka ma- j nao ino, a lilo ae la na mea maikai io, lie ino wale no. Aole keia o ko makoukulana, e kapa mau ana no makoH i ka maikai lie maikai no ia, ai ke ino he ino no ia. A oiai eia ko kakou Aha Kaukanawai ke noho nei, a o ka poe e akoakoa nei maloko oia hale, oia no ka poe a pau i koho ia ma ka paa balota aka aoao hoōmaeiuae Aupuni, ka aoao hoi i kue ia e makou i na la oke kau koho balota. Hookahi wale no paha hoa i kukaawale mailoko ae oka poai oua poe 'la. oia kekahi lunamakaainana o Molokai me Lanai, oia hoi ka Hon. Nakaleka. Ke nana aku i ka Ahaolelo e noho nei 0 na Kuhina 4 no ka aoao hoomaeinae no ia, o na 'lii he 24 no ia aoao hookahi no, a 0 na lunamakaainana he 23 he poe wale no aia ma ia poai hookahi, a nolaila ua hiki ke olelo ia ae o keia Ahaolelo e noho nei he Ahaolelo ia oka poai oke au hoomaemae ma na ano a pau. Aole keia i like mekoke kau Ahaolelo o 1886 oiai o kahi hapa o na 'lii oia kau, aia ma ka aoao kue Aupuni, ao ka akahi hapaha ona lunamakaainana oia kau aia nomaka aoaokue Aupuni, a ua loaa |he wahi mea e oleloia ae ai, aole i kai | hoee holookoa ia ia kau eka poe oka 1 aoao Aupuni wale no, e like me keia. Ma ko makou manao ana o keia Ahaolelo e noho nei he Ahaolelo keia qna hoa wale no e kokua ana i ka aoao Aupuni, oiai he Aupuni hoomaemae keia, a o na hoa hoi o ka Ahaolelo he poe no ka paa ba,lota hoomaemae a nolaila he Ahaolelo Aupuni hoomaemae keia. Ina e nana pono ia ka mookuauhau o keia Ahaolelo eku nei e ike lea ia ana ka oiaio o ka makou e olelo nei.
Ma na Aupuni i hoomalamalamaia ko lakou mau hooponopono Aupnni me na knhikuhi ana a nei mea he Kumukanawai,a me na kanawai e kau ia ana ena Ahaolelo 3 e like me ko kakou nei, ua ike niau ia na pilikia he nui i hoea mai mamnli o ka lilo ana o ka hapa nui a i ole ia o ka lilo holookoa ana paha o kii Ahaolelo 'ma ka aoao'holo balota hookahi, oiai e hana ana ia aoao hookahi i ka nea a lakou i makemake ai e hana no ka pomaiaai oko lakou aoao iho ? a e leke ai hoi me ka lakou i manao ai o ia na mea e lawalawa pono ia ai apaa na manao hookuniu mua i knkulu ia e lakou. Aka, me ka hauoli nae makou e olelo ae nei, iloko o ka lilo ana ae nei o ko kakau Ahaolelo Kaukanawai i ka balota o ka poai hoonlaeipae Aupuni, aole loai nele ka loaa ana mawaena o lakou he kuokoa maoli, e paio olelo ana me ke kuokoa a me ka hoopilimeai ole, a ma o lakou la e.loaa ai na manaolana, aole e holokiki loa na hana a ka hapanui ona makomake a na hoa o ka poai hoomaemae enoho nei iloko o ka hale, e like me ko lakou makemake iho. He oiaio he kakaikahi loa keia poe kulana kuokoa a makou e ike nei; aka, mamuli no nae oka lakou mau alakai manao ana ua lioohuli ia no ke au o kahi mau hana pulapu ma ke ala oka pono io f-