Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 1, 7 Ianuali 1888 — Haulehia ke kanawai hoemi heluna Lunakanawai o ka Aha kiekie. HOOPUKA KA AHA KIEKIE UA KUE IA I KE KUMUKANAWAI E KALA NO KE ALAKAI I KUKALA E AI I OLA-HONUA. IKEA MAOPOPO IA KA HAKAHAKA O NA PUNIU O NA SOLONA I KAKOO I UA KANAWAI LA. [ARTICLE]

Haulehia ke kanawai hoemi heluna Lunakanawai o ka Aha kiekie.

HOOPUKA KA AHA KIEKIE UA KUE IA I KE KUMUKANAWAI

E KALA NO KE ALAKAI I KUKALA E AI I OLA-HONUA.

IKEA MAOPOPO IA KA HAKAHAKA O NA PUNIU O NA SOLONA I KAKOO I UA KANAWAI LA.

mai ka aoao elu& mai. Aka me ka hooholo ole ana ina paha oka ae ana e paa i ka oihana me ka maopopo lea ole oka manawa ua' like ia me ka ole]o hoopaa, ua lawa nae ka olelo ana ae aole i haawi ke kanawai hookumu i ka mana i ka Ahaoielo e kau kanawai ai i ka manawa e paa īa ai ka oihana e ka Luna* kanawai o ka Aha Kieki&.™ Aole ia he mea * komo iloko o kona mana, a aole hoi i loaa ka mana i ka Ahaolelo e hooholo i kanawai e hoomuinuku ana ia mea. Ao ka hoohana ia ana o īa mana, he mana maua'e ia. I keia au hou, aole hookahi mea e haohao{iho ana i ka naauao o ka hoonoho ia ana i ka Mana ilookolokolo Kiekie ma ke kuokoa]Jmaopopo mawaho ae o na mahele Oihana Hpoko a Kaukanawai hoioke Aupuni, 4 'o ke kuokoa ana oka mana hookolokolo o ke Aupum, oia ka mouo o ko kakou onipaa ana, ke koo o ko kakou ikaika, ame ka palekana oko kakou malu." The S*ate v. Jumel 30 La. 1

1 Ma ka biH*sa o The People ex rel. Ballou v. Dubois, ua hooholo ka Aha Kiekie o ī]inoi ? oiai na ke Kumukunawai i hookumu ika Oihaua Lunakauawai Kaapuni, a! nana 110 hoi i hoomaopopo i ka njanawa, oiai nae e hiki ana i ka ke hooiualmai ka hehina o na Lunakanawai Kaap.uni, aole nae e hikj iaia ke noopau i kekahi lunakanawai ' mai kana oihana aku ame kona uku,'mamuli o kona hoonoho ana i mau Aha Kaapnni hou maloko o ka okana ijina I hookohuia ai ua lunakahawai la!.** I kpna hookohuia iOia e i kana oihana malalo'o ke koe wale ! uo kona hoopau ia an» mamuli o ka hoopii luna uui ana, 28 111. 498, Oia aha hookahī no ma ka hihia a Th« **eople ex rel. Ba!lou vg, Bangs, 24 111. 184, Ke hoike hou nei i keia maiiao, me ka olelo kna no ka' mea e pili ana ika Lun»kaitawui Kaapum i hookohu ia maialo o ke Kuinukanawai; ; aia na Lunakauawai e eoho aoa m& ka oihana» k,* mea hoi i ih iho ai ke koikoi o, ka lawelawe i najiaua oka Aha jkaapun! ma ka

apana hooleolokolo iwafealuakurriarnakolu, ao ka mea hof i hiki ole 1 Ma Ahaolelo ke hoopau akn iaia mai kaoihaua aku mamuli o ka hoonoho ana o kekahi kanawai." O Lunakanawai Story ma ka hihia a vs. Hunter's Lesse (1 Wheaton 304) mii kana olelo hoakaka tnaluna oka Mahele 1, Pauku 8 oke Kumukukanawai o Amerika Huipuia, ka pauku i like loa kona helnhelu ia ana me ko ke Kumukanawai Hawaii, U E paa na Lnnakanawai ma ka lakou oihana oiai e pono ana ka lakou haiia? ana, a e loaa ia h«kou i ka wa maopopo, ke kauwahi uku no ka lakou hana oiai lakou e paa i keia oihana e hoemi ia ua uku nei," wahi ana, BS F hiki anei i ka Ahaolelo ke hookumn a kaupale paha i manawa e ae no ka paa ia ana oka oihana? E hoole ana anei lakou (ka Ahao]elo) e uku i na manawa maopopo, i ka ukui hoakaka ia a i ole e hoemi mai paha iu uku oiai lakou e noho ana ma ka lakou mau oihana? Aka, hookahi no haina e hiki ai ke haawi la no keia mau ninau: A oia no ka hoole ana." Maka hihia o People v.s. Burbank, 12 California 378, penei ka olelo a ka Aha Kiekie oia mokuaina; " īna e kukala ka lahui a hoopaa hoi iloko o ko lakou Kamukanawai, e paa ia kekahi oihana no ka manawa i liottk;ika ia, alaila e like no auanei a like ko ka Āhaolelo hapuku oihana ana ke hoololi oia i%a manawa Ja e ];>aa ia ai ka oihana me ko ke Kiaaina haawi ana i palapala hookohu oihana no ka manawa i oi aku mamua o ka ka Ahuolelo i kuhikuhi ai." v | Ma ka manao i haawi ia ena Luna- | kanawai oka Aha Kiekie o Makekuj keta i ke kiaaina -maloko o ka Buke a Cushiug 585, penei kalakou: uKolaila, ina e hookumu ana ka Ahaolelo, " I mamuli o ka hopuhopualulu, i oihana hookolokolo, me ka hoakaka ann i manawa e paa ia ai ka oihana ma ke ano okoa ae i ka meā i hoakakaia e ke Kumukanawai, alaila e make ana pauku 6 loko oua kanawai la i ka mana oikelakela oia ke Kumukanawai''

Ma ka hihia a State vs. Jumei } 30 Louisiana, An, Parf 11, 861, ua hooholoia, "lua e loaa i ka Lunakanawai kana oihana niamuli o ke ano i lioakakaia eke Kumukanawai ua loaa iaia ka pono paa iloko o na uku iioko o ka mauawa i hoakaka ia ma ke kanawai 110 ka wa e mau ai ia oihana, a o kona pono, aole e hiki ke hoomailo ia e kekahi kanawai aka Ahaoleio i hooholA ai iloko oia manawa, e ana i ka eihnna." ™ Aka maiia nae paha e oleio ia mai ana, aoie io no e hiki i ke kapawai o 1887 e uoonoo ia nei no ka hoopau ana ia Mr. Biekerton mai kana oihaaa aku iiia ke auo he Lunakauawai no ka Aha Kiekie, eia nae ua kaihi ia ae na hana mai iaia ae, ; ina koua ano he Lunakanawai, a ua pau hoi kona mana hookolokolo. Aka, oka maua, ke kuleana hookolokolo a me ka maiui maluoa o na hihia oia na mea i ku ai ka oihana a ka Luuakauawai, a ola na mea nui oia oihana, aole hoi e hiki ke hookaawale ia mai ia oihana iv, u, nohlh aole e hiki ke ku mauka oihana a e oki ia aku kaua niau hana a kaawale. Iu& he iuuaiauawai, akila

ua loua no iaia na mana a pau o ia inea he l.uiiakanawai. Commonwealth vs. Gamble 62 Pa 343, i hoike ia maloko ePka American Reports 423, oia ke kakoo kanawai ikaika no keia manao. J\laloko o keīa olelo hooholo, ua kukulu ia e ka % Ahaolelo ka Apana Ilookolokolo 29, e ke I£anawai o Febēruari 28, ' 1868, malalo oia kanawai i koho ia >x rarr v o Lunakanawai Gamblē a ia i Limakanawai maluna o ua apana la. Ma o ke kanawai i hooholo ia ma Maraki 6, 1869, ua hoopau ia ke kanawai mua, aua hoopau "pu ia hoi ka apana hookolokolo. Oka olelo hooholo aka Aha, ua lilo ke kanawai o 1869 i inea ole, oiai he kanawai ia e ' hoao ana e hoopau ika oihana aka Lunakanawai e noho ana ma ka apana "2'9. A wahi aka Aha, o'ka manawa e paa ia ai ka oihana hookolokolo ua hoakaka ia eke Kumukanawai, & ua ' kaa loa ia ma o aku o ka mana 0 ka Ahaolelo no ka hoohaiki ana mai ia manawa. oka mana, ke knleana a me ka mana ma na hihia o kekahi oihana he mau rnea hiki ole ia ke hookaawaleiii mai ka oihana aku. E hiki no ika Ahaolelo ke ho•eiii'i ika nui ona hana a ka Lunaka-. nawai ma kiī mahelehele hou ana i kona apana hookolokolo a ma kekahi ano e ae paha, e waiho ia no nae kona mana i pili ika oihana rne ka mokumoku ole ia.*' Ua kukulu ia ka oihana a ka Liinakanawai Kiekie e ke Kumukanawai. a pela j»u hoi me ka manawa e paa ia ai īa oihana, ame ke ano e loli ai, ake kapae nei hoi ia i na ano e ae a pau e Hlo ai ia i mea ole, a nolaila e mapao ia o ke kau kanawai ana e hoomumuku ana i keia mau mea, he kanawai kue Kumukanawai ia a ua 'lilo hoi i mea ole, a ua'loaa ia Mr. Lunakauawai I3ickerton ka mana ma ka hihia e lawe ai i ka pane aka mea hoopii ia. A. F. Jcdd, Lunakanawai Kiekie o ka Aha Kiekie. Loio Kuhina no ke Kalaunu, A. Rosa me Haki no ka mea i hoopii ia Honoiulu, lanuari 4, 1888. [O keia ae la ka olelo hooholo a ka Aha i hoopukaia e ka Lunakanawai Kiekie Kauka, aua lokahi like 'na manao o na Kokua Lunakanawni Ekahi a me Elua, oia o Lunakanawai McUully a me Preston, a he mau maoaopakui aku iio nae ka laua i like loa no na manao alakai me ko na mea 1 hoakaka īa e ka Lunakanawai. ia mau manao e hoopuka aku ana no makou i keia pule ae ma k:i nupepa puka la. *L. H-1