Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 49, 20 Malaki 1873 — Untitled [ARTICLE]
[E Ke Au Okoa —JiLoha oe. : Ua hoonna aku bu i keia paiapala ikc Kuokoa, e pane aua do ka H. M. Wini mau olelo, 110 kau pai hewa i ha hiiahelu o na dute muwaena o keia aupuni a me Amenkn ; ;ika, oiai aole oia i hoopuka, kt; nouoi ukn nci au e ae mai oe mu too man holemu hoi «u e puka ai kō'o maoao No ka mea, oke Kwikahi I'anai Like i manpo ia rae ka lilo o Ponloa, he enemi ia.no- Kawaii, "He mo, e aki po inau ana j ka lole a pnkApuka," a oiai ; na pili keia kaP kahi i ke kaili aūa i ka hanu o Hawaii nei, uolaila, mal aua oe i ka poe a pau e panu ana ma kona miu loīua a p»o, ina 110 "0 ke Kuikahi Panai ī ihr me ka Hui o ke awa o Pnuloa," a o ka hoolmi aupuni paha, ua like a ua pili loa keia mau mea, no ka mea, he kiimo no ia e make ui ka lahui. E weii oe, Maraki 18, 1873 T). K ] « Kuikalii Panul Uke.» Eke Kwkoa—aloha oe : Ua lokomaikai oe i ka hoopololei ana i ka'u mau olelo e pili ana no ke Kuikahi Panai-like, ina kahi o na huahelu o ka nui o ko Amerika poho ia kakou ke ae ia ke Kuikahi Panai-like, a o ko kukou pomaikai ke ae aku, a e oielo ana oe ma ka hoopololei ana i ka'u peoei :
" Ina e manao wale ana kakoo i ke dute malnna o ke kop»a wale no, he $250,000, (aoie hoi he 400,000 e like mC ka ka mea kakao,) &c." 0 keia mau hnahela haiaa loaa o oa waiwai mai kour kolamu ponoi mai.no, a mai ka oiaoao pepa i kakauia a hoopnkaia ma ke Kuokoa o ka la 1 o Maraki, 1873. Ina paha e ka makamaka, a ua hilinai ao ma ka'u koho wale ana, alaiia, e aho paha ia, aka, oiai nau i hooia mai ma kou kolamu makna ia mau huahelu, nolaila, e kala ia paha wan i ke koho waie a me ka i ia ana mai ua hoopnka pololei ole aa. 0 kahi panai i koe no na knmo manao o kela pule i hala ae nei, oja no ka hooia aoa mai o ka Mea Hanohano S; H. Pilipo, ka Loio Kuhina mua iho oei, ma kona haiolelo ma ke ahiahi Poalua, la o keia mahina ma ka Hotele Hawaii. Ua olelo ia i kekahi man olelo ano like me keia, *' O ke Kuikahi Panai-like," me ka hoolilo aiiu o kakou i kau wahi ;ipana o keia Aupuni, oia hoi oke awa o Puuloa. -Hr> hoohui aupuni no ia i hooohiuhiia, he oi aku ka ke ino o ka hoouhiahi mamua oka hoike maka." Na keia mau huao. o i hoopuka ia, e hooiaio i ka pono ole o ka ae ana i keia Kuikahi Panai-like, iue ke komo o ka paakn haawi i ke awa o Ponloa. Ma ke Kuikahi Panai-like mna, aole i koka pauku haawi ia Puoloa. Ua nele ka loaa ana o ka apono o Amerika ia koikahi i no ke kenkea i na loaa a me na pono o ko i Amerika i ka Mokuaina hui mahiko o Luieiana.
No ke»» haale o ke komoknai o ko kakou ko ma Kaleponi, nolai!», «a ili io mai oo ke kauipaha tm»lnna o aa hni niahiko o keia aupuni ; aka, oia aoei ke kumu eae aku ai ke aupuni a mc ka l&hoi keoaka e komo aku iloko o k» uaele i ike muaia he makeioa aoa oo ka lahui Hawaii. Ina ua poho ko kakoa ko m» Kalepooi, e ko nana walo anei kakou me ka huli boo ole akn i na man makeke e ae e loaa ai ke ola i ko kakou mau ku f Aole ! e holi kakoo iloko o Ausetera)ia, iloko o lapaoa a me na wahl e ae e oKi ei Aole oka ike ika mnke ame ka pilikia c hiki mai ana, a ku nana ! E holo ka poeio me kn mama o na manao a me ke poo i ka imi ana i kahi e ola ai.
lo& um atake ke k«ntnku«i o ko kokou w*u *ko eua a bolo kakoa nu ua aioa e M, « iUila e iMMhamama Ik>u i»'i ki kahi tu»u ••a « inokeke boa i ike oU ia a i naaiM» «(e ia «namea, O keia 9>au aube ans a pau no keli man mea, i ko'o man»» ht me» aoo ani, oo ka mea, e feo piai «fi« ia kakuo i Ka Uhui i niaa ole i oa honene a me n» pioo, e pui*a ! E ku ae a oaoa i ke aoo o ua hana a na haole, e ala uej e lilu ialakua keia aupuuL Ke kalai mai oei i fca ihe o ka hoeaen inaoao' ana e liooliui i keia aupuni me fee karau ole a me ke aoo ole. Eao mai aoa e haalele oa mtkaaioaoa i ke aloh» i ko lakou man »lii, a o na'lii lioi i ii« niakaaiimoa, o ka roakoa i ke keiki, a o ko keiki hoi I ka roakua, o ka wui«»i i ka iiihuae, a o ka iiihune i ka waiwai Na kulana o ke aapuui feui, kona n>ao po»o * me koua iuo ke hooiaoaii ia mai oei ke ala, a o hi4 bop«, auwo oe e iiawaii, auwe e kau lahui makamae 1
E uaoa i ua uupuni kui o Amerika Akao, e hooruuka ana mai ia Huipuia a biki i oa aapuui kui o Meeiko, P*ru a me i>a aupuai kui eae o A<uerika Hema. O Am«rika Hnipui». aole i hiki *kn i ka hookahi haneri makabiki, aia hoi aa koeaohia aku oia iloko i> kekabi k&faa weiiweii loa i ike ole )a ma k» houua mamoa, a auo mai kahuiihuii. Ke aupaoi koi o Meaiko, aia iloko ooa ua kaua kipi kuloko he lehulehu waie, <> Peru a bie na aupuui kui e ae oia ka Heuia. Ua kulou mau ko lakou poo ilalo me ka ea ufa ae i ka lauakiia, a eia ka niuau, e pono anei ia kakou ke hoohalike aku ?
Aole peia na anpooi i kukuiiiia malalo o na'lii, ka poe i hoopan ia uiai ka p j ; ua ho»o no o Hiiw.iii nei i ka n<iho mipuiii kui aua mamua, aole D*e i pumaikai Ua lioi <>ia i koiia kuiana, aiu hoi iio nu liuneii iuakaliiki, ua mohala ka liouua, a ua huli ko ulo o faa aina ilnna, a oia maa a liiki i keia wa. I loli hoa aha aua keia e loaa'i kakou i k:i poiro, ma ka hoohni ana ia kakoo me Amerika a lilo kakou i mipoui ?
0 ko kak«»<i loli aaa a hoohni aoa me Amerika, aole kakou e hooliloia una he knljtia kiekie, aka, e noho ana k:ik»<i malaio o ke ano teretoria Aol»» kako.u u lilo ana i mokuaina, a malalo o na kaiiKwai i hoopaaia e liiki ai i;i kakou ke lilo i mokuaina okoa a like ke kulana me Knlepoiii a oie na inokueiua e an, Bka, e lilo aua kukou nie na mokoaina i kueuo ole iloko o ka poni heiu o oa mokuaiua o Amenka Huipuia, oiai, aole i hiki aku ka heluna o ko kakou mau kauaka
t ka 100,000, a.ma auo kakou e poino loa ai me ke kaomaha nui.
īna kukoo e huoiiaii» i*na, »a biki aaei ia b<*bou be hoololi i tta kauawai man o Amorika, a hookmno aku i« knkon iloko o ka poiii o Ainprikn Huipoia, oij»i, be 50,000 w.t\a ho ka nui (j ka lahui HikWuii a me na haole nia Hawaii uei ? A<»lt* loa, u ini* kakou e hoohuiia aim, ho poiio auei i* kakou ke hoohui aku ia kukou mi* Le euo terctoria, oia be man kanawai paa a ano mau ko kakon mai ka wa kahiho rn;.i ? A ma ke ano hea la aaaH«i kakoa e hoohui aku ai ? I»a iho ma keia ano hope, alaila e pilikia !oa ana oa makaaioaoa mai o a o. Q aa aioa leialii e pao, e hele ana ia ma ko Amerika Huipuia aoao, a o na aioa e pili po auano na'lii a no na kanaka paha, a i ole ia o na kuleana o na kanaka iloko oia mao aina, e pilikia maD ana i ka hookeke mau ia, a o ka hope o lea haalele o ke kanaka Hawaii i kon» kuleana. Aia hoi, ina kakou e oaoa ae e ili mai ana malona o kakon na kanaka Hawaii ka ala o*ke kaumaha i ike ole ia mamoa.
.Aift m<i!alo o keia ano na aioa aupnni, ina e hoohtiiia »na keia auponi e hele aku ana kein mau #iim o ke aupuni ma ka lima o Amen'ka Ht>ipuia, b pehoa oe ; e "ke kanaka ilawaii i koai i 100 .» 200 eka p»hiv o kekahi ahupuaa, a koe aku ka nni o ka aina i ke arpu»i f aole anei e kau mau mai ana ka pili kia malunu od. Aia hoi ma keia hoohui ana ua wehe akea ia ka puka no kela a me keiii kanaka Amerika be komo a kuai me ke aupnni e like me kona monao, aia hoi iloko o ka wa pokole e nalowale ana oe e Hiiwaii. 0 ka auhau kaumaha o Amerika e pili ana i na aina, oiai he mama loa ko kakou man auhau i feeia manaw» he 50 keneta no ka !iapabaneri7 a ina k ikou e hoohuiia, e pii ana: i ka haneri aoi aku. 0 ke kanaka maoli nona kahi kuleana paha e noho ana ma ke kulanakauhale, e hiki ole ana ieia ke hookaw i kona anhau, aia hoi, e waihoia ani i ke kndala, a ttiai ke kudala a !ilo i db hao!e, a pela iho la oe e be kanak* e iilo ai j aea hankae ma ka ili o ka bonu» kahi ao e hele ai. Uu waoana ae kekahi o na kumn Miaionari a kakou, a m» ke ano ika ibo no boi i na papa heid kahaka o aa (r.akahiki i hala, ke emi nei ka lahni Hawa.i, " a iloko o na makahiki lie iwakalua, e pau loa ana keia lahui ika uiake." Ma ka nana ana ika papa helu kanaka hope loa, aole loa e feala he iwakalna makahiki, alaila p&n loa keia lahui, uka, he mau haueri a oi akn no, a ina i ole, u» ole ae la no ka pau loa ana © keia lahoi. Ue lalau ka wanana, aole e ko, aka, i na kakou e ae ana i keia hoohni o ko kakou aupnni me Amerika Hnipuia, alaila, e hikiwawe loa a e ko io ana ka iwakalua makahiki i ws>nana ia, a o ka manawa iho no ia e pan ai keia Üb«i. No ka naea, m.i na mai kuloko ame na maiahulao, mai na kanmaha pilikiiio a pili auhau ia, aia hoi, p homimi mau ana ke po», e knawelii ana ka ili, e kupiiikii ana ka manao, a o "ka mau anu o ka ea o ka aina i. ka pono," e hele ana mai on akue Hawaii, ' Nolaila, i nui ke aho ke pale ana aku i ka| manao o na haole e " Hoohoi i keia aoponi me Amerik« Hnipuia." Oiai, na loaa iu kakon lie Haku no Hawaii oia ka Moi Lnnalilo, e pinai ko kakou mau leo e ua pnuwai aloha aina a pau. E hoole a e kaokoa, eea man k« peo ilona, aole e kikimo ilalo, i oaoa mttu ae no kakou i ka Hae Kalaunn o ka Moijke 'Lii. a e ike aku ia e welo aoa me ka oilo haakei me ka liiipoi ae, : e 'ka leo milila|ī a hanoli pu, i kn lke ana aku, "Ua mau" Aan loa aku no "fta ea o ka aina i ka pono."' D. E. Honolulu, Mamki 13, 1813. ' ■' -N '
O Ki ««Moie o aln iiB iilo a» nei i he hqai u oo U ite $120, m» k« Vq«i kudaU ia *p* opa waiwai o Wiui w*faiM i AHiM. m ho Po«OBO, lt~B ib«> »•» o k(ia m!mm.