Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 31, 14 November 1872 — HE KAAO NO REINA PO! KAHAU NANI O NA MAUNA O ITALIA KA MEA I OLELOIA, "NANI KELA, HULALI KA HAO!" [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE KAAO NO REINA PO! KAHAU NANI O NA MAUNA O ITALIA KA MEA I OLELOIA, "NANI KELA, HULALI KA HAO!"

ir UnuhUa t Moae Manu, Esq. HKLU I. KA MAWAO HOAK4KA 0 SA MEA KAKAO KAAO Mainna .e o ko'ii hookuu bou aa&aka i ka enaka o ka'a peni eila e loa hon aka iloko o ka ipo iuika, oo ke kakau aoa i ke kaao o ka mea nooa ka inoa e kau ae la malooa, kooa kulana maoii, a me kana man hana, aiaeko□a nioolelo holookoa oiai ka maa a ka hope. Aole an e hoopoiaa i ka baawi aoa akn i ko'o aioha i ka poe heluhelu, mai ke koUoa 0 ka poe kiekie a me ba poe bnahaa, ka poe 1 panleleia e na Haku oana e laweiawe nei i kei» Nopepa. E like ine ko ookou hanai aoa i kou» ola iio oa makahiki i aowale ae oei, a no ko'u lilo aoa no hoi i mea kakao kaao no keia Nupepa, uolaila, aa makaukau au e hoike hou ako i keia kaao imua o keakea, a aa oukou e wae, a kaaoa i ko oukou makem£fke. E like iiie ku hiaai uoa o ko oukou puuwai a ine ka auoi ana o ka mauao, o keia kaao, mui ka hoomaka ana a hiki i kona hopena, he uaea ia i uioamoa mau ia e ka lahui ItaJia, a eue kekahi mau aopuft e ae o Europ», a iloko hoi u keia Au Hoo,. he mea maopopo, ua Hawaii imiloa 'oia e kuekaa aku a biki i ba hopeua. A lie m a a mau uo hoi ma kekaaiailio ana, aole muekahi ka olelo ana nonn, he u.)i n<> na meheu o ka meanoua keia kaao e hiki ai ia'u ke hookoio aku, a pela e loaaai ia kakou he mau li-a aua no keia malihini hoo, ka mea nana e paai i ka hakahaka o Kahiapaiole o Eneleni. Ake hooki uei au i ka olel» ana no keia mea, a he poiio ia kakou e hoiMuaka i ka iilelo aua no ka mea nona keia kaao, a ke hu.:-*n akn nei ko'o pulim* i ke aloha lulu l.ima me ka Luna Hooponopono, a me ua liua kepxn o k i P »F )n Pai Aupuni ko'u mahalo. M. W. ■

Ua hanauia o Reiua Po, he kHikHmahii.e nani laa ole, 'maloko o ke knlanakaohale o R»ma, ma lUliu, o kona makuakaue, he kauaka Iti*liu kui amara. ao kona makuahine, he P<;lekaue, a he mea hiki uo pahu ke olelo ia, he hapa o oa koko elua maluna o ke kino oka iiiea nona keia kaao. Iloko o kooa mau la opiopio, ua hoike mai la ko Reina Po mau hiohiona ia ia iho. be pna nani iuiu no Italia, no jia la e hiki mai ana inahope aku, he kaikamahine noh« malie, h« oluulu a n»c ko aka. bai, a be hoolohe i oa olelo a kooa man makaa, aole oia i hoopuka i na olelo ino imoao kona mau makua, e like me kekahi poe keiki 1 ko lakou mau makua, a aoie nopaha ia mea i nele i ko Hawaii nei mau keiki ; aka t o ka mea nona keia kaao, oa nialamt» maikai ia no oia e kona mau makua, e iike oae ka mea mau i na makua ka moamoa i na keiki, a no ke auo naauao no boi kekahi o ua makua, uolaila, ua kupnmai no ka manao iloko o laoa, he mea pouo o!e ialana ka malama wale iho uo i ka laua kaikamuhine me ka • loaa ole o ka ike ma na mea hooaaauuo. A no keia mea, aa loaa i u» makua be wa knpono e lawe aku ai i ka-laua kaikamahine iloko ō na pohni o kek>>hi kula kaikaaiahine o be aupnni 0 Italia, kabi e loaa mai ai na kumumua o ka ike a me ka naauao, kahi hoi e loaa mai ai ka pomaikai a me ka hanohano o ka noho ana. Oiai, oka īmi ikaika ana ika naanap* he kumu ia nana e alakai aku i ke knlana kiekie a me ke kaulana o ka inoa, ka mea a Solomooa i uoi aku ai i ka Makua Nai, ka mea i oleloia, oia ka oi o na kanaka naaoao a pan o ke ao nei, a i hoikeia ma ka Mokuna 19 : 26. E hoolohe ika olelo, E iialiu hoi i ke aoia mai, I naauao oe i kou hopena. Pela no i hoomanao ai ka mea nona keia kaao 1 ka olelo a kona mau makaa.

I ka elima o na makahiki o Reina Po, a i kekahi la, mahope iho o ka paa aoa o ka paina kakahiaka, ua liulia ae la aa iwa oei o Itafia i kona mao wahi aaho kupooo oo ka hele ana i ka bale imi oaanao. Mahope iho 0 kona makaukan aoa, aia hoi, haawi ako la kona mao makaa i na olelo ao a pau imaa o ka lana kaikamahiue, a oa ia wa no hoi, ko mai la o Reiua Po ilnoa, a haa«ri mai la oia 1 kooa hoomaikai imaa o kooa maa makaa. Ma keia koike aoa mai o ka mea nona keia kaao i keia rala maikai imna o kona maa makaa, he niea haohao no ia iiana o kona mau makna, i ka ike aoa aku i ka haoaa ka kaikamahine, oo ka mea, aole lana i hai moa ako i na rula o ia ano, aka nae, oa liio mna ia Reina Po ka haawiua mua oo kona hele ana Ma keia mea i hookahahaia ai ka ma nao o kona mau makaa, keia <nea do hoi i koho wa|e aka ai ka manao o kona man makoa, e h>aa aoa no i ka laua kaikamahine na haawina o ka pomaikai ma keia hope akn, oa ke au holomoa o ka maoawa e hoike mai ia raea. la Reioa Po i haalele roai ai kooa maa k»puai i kooa home, kahaaku la heia bele ana ma ke ala e hiki ako ai i ka hale <ola, ua uhiia kona maa maka ka palemaka '.ahenabe maikai. 0 ka )oibi o ke alaoai aoa i hele aiu ai mai kona hale ako a hiki i ka hale ko fa, e|ua mile ka loihi, aole ao h»i i loaa ia ia kahi moa keakoa m* ko alanui, a hiki wale i kooa maaawa i hiki ai i ka hale knla. ' Ma

keia w»bl o b«» kakow k»no, be ooi »ko iwi ka mea hakaa kMo 1 ke ahooni o ka poe be*ubeto, he pooo ia kakos ke walho iki tbn i ka olelo ana no ka heVe «oa o ka ozea noaa keia kaao i ka hale kela, a e naaa aka kakos i kekahi man b*oa akamai a ka mea n.na keia kaao. Ia Beioa Po e bele ana raa ke alanoi, o» 'oaa i» i& kekabi maaao e kipa ae mnloko o kekahi maa hale keai e ku ana ma kapn o keaiaooi, e n&aa ai i kaua mea e maI kemuke ai, a ia ia i kipa ae ai maloko o na h»la koai, ninan ako la oia i ka mea nonn ka haie knai, no kekehi poo kii pepa bbo keikl kanp, ib» ia nioan i hoike pan loa ia mai ai na poo kii pepa o oa ano « pan. A ia ia e naea ponp aoa i oa moa a pae, oa ioaa iho la la ia kekahi poo kii pepa ano kaikamahine o Tnreke, i»e ka laooho ko-i maikai i hana maian ia roe na owili lanoho he omikomamalna, a ia ia e hookeko ana ia mea, me he mea la, oia mea po no kekahi i hanaoia ma» me ke kna koko i ka wa hookahi mai loko mai o ka opu o kona makoahine, he mea i hoopiii ulo ia aku mawaho o ka ke Akua naea i hana »i. ahe mea hiki ole i na ike kilokilo o ke b«iu:>ka ke koho akn i kona wa e nana akn ai, hr maa iiaiaa akamai keia aka iahui Toreke. oka mea i manao nui ai na mea nei nona kein isa&o, i mea e hnna iho ai i kona helehele»-. a i moa hoi e lilo ole ai kona helehelena i ni(>a pakowa wale i ka oana ia e kekahi poe e ae e ike mai ana ia ia, a oia no ke knmu nui o kona manao ana pela. 0 beia mea, be mea i hai mua ole ift aku i kona maa makua, ma na oleio maikai a ka mea nona keia kaao, i ae oluoln mai ai ka m«a hale kaai, ma kons kakau inoaana akn ma ka bila aie ma kona inoa no kekahi wa okoa aku.

Mahope iho o ka'pau nna o keia mea, baawt aka la oia i ke aloha i ka mea Kaie kuai, a ia ia i pnka aku ai mai loko aku o ka iiale kaai, huii pono akn ia kooa alo a. me kona maa mak* i knhi a koua mait makaa i hoouaa aku ai e hele, a kia pololei «kn !a kona mau w&wae mn ke alanni, a ia ia i hiki akn ai mn ka halt? buta, o ka hapnlua ia o ka hora eiwn o i» kakiihiaka, a ia i» i ki»mo ak:. ai iloko o ka pa, hoom&n akn la oia i ka bele ana a hiki ma ka pnka komo, kikeke akn la i>ia mn ke ko o ka pnk» e hamama mai ana. Ma ia wa n<f i ike mai ai ke komu ia ia nei ma ke ano malihio , a be mea uo boi i m-aa 010 i ka ike a kona nuu maka mamna, a ma i« wa koke no, kn ae la na kiimu nei iluna, a hele enai la #halawai pn iho la laiia nei ina k» pnka o ka hale kula, me ka haawiiikeaaa iaa kukai aioha ana mawaena o laaa Ma ia manawu no i haawi abu ai o Reina Po i ka palapela a kona makaakaae, aka nae, mamna o koaa oana ana i na palupala nei, kaukoo pu aka la laua a hiki ma kahi o aa kumn kala nei, malaila oi» i hookipa aka ai i ka mea nooo keia kaao me ka oluoln maikai.

Ma ia wa uo boi, i wehe ai ua kumu nei i ka leta. a heluhelu iho la oia i na mea a pau i oleloia maioko, a pau kaaa naua ana, ku ae I» oia imaa o kaaa maa haameoa moa be kaaahiku ko iakon 'n'oi, a hoopuka ae la oia i kana man oielo imoa o na iiaumana, peoei: " O keia kaikamahine opiopio e noho nei me kakou i keia wa, a he mea malihini ao hoi ia i ko kakon ike ana i kona kinohoiookoa i keia la, ua hooonaia mai oiae kona mau makua e »?omo mai ilokoo keia kula, he mea » hele m«i e imi i ka maheu o ka aaauao a oukon e imi nei, noiaila, be mea pono ia oukou apao e ya haumaaa o keia kula, ke lokahi ko oukou manaō me ia nei, ma ka imi ana i ka naaoao a noe ka noho malohia aoa maloko o ke kala, a hiki i ka manawa e puka.aku a; kekahi mai loko aku > keia kola." A pau kana hoakaka ana no keia mea, bai mai la oia i na kanawai a pan oka imi ana i ka naauao, e like eoe ka rula maa mau i na hale kulanui a pau, ua hoomao ia oo ia rula mai ia uianawa mai a hiki wale mai i keia manawa a kakou e noho nei.

Mahope iho o ka paa ana o keia maa olelo, hoomaka aku ia ua kamo kula oei e kuhikuhi aku i ka mea uooa keia kaao ma oa boa kumuoaoa o ka ike, paoe aku ia o Reiaa Po i ke kamuao, " Aole be mau buke kula hua aku." Paae aka la ke sumo, '* Ok» boke mua keia <na ke ao na ako i ka haamaoa, a pau keia buke, alaila mahope*akn na boke e ae a'o eaoa hiki i ka pau aoa o na makahiki au e noho ai maloko o keia kola." Ma keia mea, olelo boo aku la o Reioa Po imaa o ke kuojn, " Ke inakemake oei ao e hookakn ma na ike heluhelo me kekahi o oa haooiaoa <dua eao aua ma keia buke.»' Ma keia noi aoa a mea ooaa keia kaao i kuna inakemake imua o ke komuao, ua hooko koke ia no koea makemake ?»« ka hakalia ole oo kekahi oiau minute. ia wo, kahea aka la aa kamo nei i kabi haomana kahikn, ku mai la laoa iluua, a ka ae la no hoi n Retoa P«i iluoa me kaoa boke, aole i paoe moa ke kaikamahine e ko nei, oa lilo maa nae ia R«ina Po ka paaoa a»% o ka Wo mt ka helahelo ana. hoomakn oia i ka heluMa ana me ka moakaka pono loa, e llke me keano o ke kamailio au», aa lioomaa oia i ka heluhela ana a hiki i ka hopona o ia buke, oela no oia i bo»o ai ma na hela, a aa ikea kooa makaokaa m« oa mea e pili ana ika oaaaao, a?a lilo q 0 hoi keia he mea hoo, ma ka ike maka ana ako o ke kaeau ame oa haamaoa. Ahe me» hao hao no hoi keia oo ko makou poe heluhelu, <>iai, aole i hai naa ia «a kooa ok>o1o)o, oa ao mua oia ma oa ike lieiuhelu palapaU a »e na mea helo. aka, he mea hiki paha ia kak<to ke hoomao ae i oa ulia pooaaikai a ka lani i haawi mai w > kaoa mea 1 maoao ai e lilo i mea oui mahope aku.

I ka p&o *na o keia mea. oa maopopo i ke kumu, aole ana ooea e h*aā ako ai i<un« o

feo mea aona keia kauo, ua hoikeia aa pahi» pala a paa loa imo» o Eeliui IV* m» «a makaakaa ke kumn e baawi aka i paia» pala boom»{kai ut> Reißa Pt>/ro© k» «Is»9 pn «ku hoi i ka iooa o kooa xnakuakaae, ua ōlelo ak» oia, '* Ē ke kamakela maikal, aole paba e hiki ia'o ke pane ako no ba« oioan i keia «a, no ka mea. aole p«ba oe e poioa ana i kona ino», e kao la ainloko o ka a'n i haawi maa aka ōei ia o«." No ia mea, ua hoihoihoo ke knnioknla i kana awa «1010, tno ka hoomaopopo i na niea i oleioia m»i ai | v Keiua Po. Mahope iho oka pau aua o keia i mau olelo, la ua kumokola o«i e kakao i kana palapala m&o ka maknakane la o Eeioa Po, ā peoei ke ano o na (miapaln nei : " E ka Makua maikai, Mr. Oonerito, aloha k»pa. Da loaa mai fa'o kao pnlapaia oia ka hapalna o ka hora eiwa o ke kakahiaka ok»ia la, mai ka lima mai o kan kuikamahioe maikai, e llke u>e kao hooona sna mi' ia ia i o'o nei, « aoiama na mea ike o ka naaoao, » ke hai aku nei an ia oe nae ka oiaio ame ke kapalua ole, me ka boike pololei aku imua o oioa oa makao, ua hoomahaau e haawi aka ia ia i na hoa nioa o ka palapala, a ua hai ia mai ia'o kek&hi ninaa e pili ana i kekahi o ka'a mao haumana mna, e hoao pa meia ma ka heluhelu ana, a i ko'o ifee ana a me ko'o lohe ana i kana oaao hana a pau, fae mea ka> haha ia i ko'u manao i ka nana ana, a aa koho iho ko'p oiaoao, me he mea la, he maa makahiki kou hooooa ana ia iae heie i ke kula, a no kana mau hana a pan a'u i ike ai ma kona ike palapala, aole he mea e ae a'n e huiaku ai ia oe, eia wale no, he pnno ia oe e hoouna hoo aku i kao kaikamahinei kekahi kula kiekie loa ma EAMpnni o Boropa nei, kahi e loaa mai ai ua ike hohoou he iehuleha noiaila. ko b»awi aku oei ao i ka ma* liaio oo kau kaikamahine. Owaa o<l t&0 rnahalb, Mjb. 11 Kuia o Mart, 2 p. m." ' { Aok ipau .)