Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 27, 17 ʻOkakopa 1872 — Pane o na Owili Piha Welua S. W. KAWAI. [ARTICLE]

Pane o na Owili Piha Welua S. W. KAWAI.

E Ke Au Okoa e ;—Aloka oe : Ma ke Au Okoa o tia la 15 o Augate aku nei, ua ihea na oielo waiwai ole a oa oi 'la, < a ma ia aiea, aole i apono ka lehuleha uaaoao o keia oa hoolokoa. Nolaila, e lohe oe a me lakon ia ae i ka pololei ; oa kekahi haumana 0 ke Kula o Haleaka i hooona mua mai i ke:.<hi oinau ia mukoii nei, ( Lahaioalona,) ine oa olelo hoakamai, piheneheae, a hoohoka maoli no hoi, ke loaa ole aku na kaiaa o oa uinau la. A oa hooooa ia aku ka haiaa, a ene oa wahi oba pu aku no hoi, ( omau ) a loakou i kaopa aa like ai, i like «Je ke kikoi, a hoikoi o ka lakou mau olelu. A o ka leta • iiuouniia aku, ua oana lakou a hooaoa loa 1 ke Kuokoa, no ka loaa ole ; a i inea e hoohaahaa ia ai ke kulana o makou, a me ko ko 'makou munii), ( Lahainaluna. y He puni haawi nmau boi, a he hohe wale, a eia hoi ku lae ke hiouhioo mai aei. U t e lea auaoei I! \olaila, ina oa aaaoao oe e S. W. Kawai, e like rae kaa ekeoa aoa e liki oei, a ua hooaaauao pone ia oe e koa makaahine, ( Boardiog School.) Ke aoi ake eei a«, a«« e w«hi ī kekahi nao ala o Auwaiawao, i hoāikaae pu me ke Keualeau ; mahope ibo o ka «vehe ana « ike i au Owili Wele «n»ie, oie keia: Owili Paoua 1. Haina >Kiekie o k« Baluna, 150 kapuai, ka ha o ka waapa, 300 kp Aole i k&na «ai ka r»ei o keia waapa. piha ukaoa iho hoi, beav; kela t Uki ole i keia Bal«oa ke kaikai O ka aai o o« kaula w*ea, 6,625 ; penei ka loaaana : oia hoi 75x75=5.626 aa kaula owMki A he 5, 326 kp, ka velocity o keoa pii aa« i ke sekoue, ua Uke me k« Me aaa o aa kokuoa o ka oalamalama. K«paa»t;a ka hupo nui, i hiamoe paha ka hakuaoa. Ua aiaaoia hoi ; " He aha ke kauoiaha o aa onea kiao e biki ke Uweia ma ka lewa i 10 mile ?" Aole a hiki aa kaumaha loa, ua kohu Hikioa N ji, keia waapa, a ua auku ka B«luaa. Ua palua hoi ka loa o ka waapa i ku kiekie o ka Bal«oa. Aole no hoi pela aa Baluoa i haoaia raa Pari4<a, «loko reai aei o ke kaua hohamahi me Perosia. " Ehia mile ka paieoa kiekie o kooa lele ana ?" Oki lo« aka ia. £hia paoaa o ke ea i piha ai koaa opu makaai ? Aol« ao. Man*o anei ee aa iīke ka ea iloko o ka biluo«, ia« keeamawaho? Aole, ao ka mea, o

he ea iloko o ka baluna, ua kupaia be g»Be, (ea roan»a,) « i ke kaapaoaa an» ow fc* Ht o ka henna, aoe loaa ole, oia kona awa } >»t« ai iluua, « iini i kooa tike, oia fam, aole e h»kj ! keia man matena e)ua ke nok»pa ma kait! hookahi, ao ka oi īoa o ka rarete o k«kshl I ko keknbi. Owili Paoba 2. U4 kopooo oie ka «at> bo kakakii ana mai o kft-b»pa msa o nio«u, a mahope mai kahi o Ēapeoa K»wtu i Uookel» bi »ka roob», keb» i kaeoao /ki ao qh niaao 'mahope, eia aae, iw>k> haiua « hat »ku b», no ku mea, ua hemahe/oa k« sitpttt. Eiu' oa hemahema la. Ma ka hoekeie aaa o ke kapena i ka moko mai ke awa ae o H«lo, i ke komohaea, e iii aoa i ka aina, ooka met oa ike ako oo ka iho o na k«p»na la- tia Im hikina oka la awr Lae Lele»ri. ao ke ko» mohana mawaeoa o na maulle ; heo aku no ka moko i ke aa o oka, e piii pono aaiaei ia oe keia mau (alani mele. " Kapeoa ibe ole oe, Aohe i eoaamaa i ka d}t*, I ke ku hookeie mahope." Ua okj i hou hewa aoa I a kau aka i Kapoa, i kaaowaa pauana. A, ina mai keawa ao o Kaiion kao hoakele aoa, alaiia poap, e pau poo, pau hiu auauei. Oka ihu (eoaFae or beanog.) ka Looilu a me oa la. E kohi aoa pahe oe, e haiia ekn ab» bgjoa ika ninau hemahema uk« haku apa ? Aole. Owili Pauda 3. Ona mile i lele ai ka maoo, oia hoi uona aiolio, he 40 mße i fea hora; ao ka oee aoa hoi oka aiakaai ika hora, he palaa ia i ka hapaioa oka mama o ka manu, he kaaaha mi!e> ia; ua iike a iike aa rootio o laaa, aoaa pale ana, aola i like, no ka mea, he mea kiao rarete keeat Jie (nea kino paa pu hoi ka maaa, a'ua oi &«u kooa nee ana i ke ea, a he motio peiii kona ma ko auo barabora. Ua pio io no koaa kfa i iele ai, eia nae, aoie e loaa ka ioa oia pio, no ka hoiUe ole ia mai o ka manawa o ia lele pf hoa una a kau ika aina. Aole ka hoi ofa «rrie,o ka imi ana hUu i ke kaomaha o ka masa, oiai, uole i haiia ka momenetu » ili ai ika hooua, a i oie ia, o kek&hi anolikee ve paha. N'<laiia, aole o S. W. K., 6ei - i hafku pono i ka oioau, ua hooleaiea a koaoui wale no i oo olelo, uuku kahi io, a aele loa so paha ! E i B0 keia lihi e liki nei, ae kilo ponoia la na hemahema, waiho-ae la i ke akea, eia faa, uu hili kawaa, hihi i Blana; Aloh? wa)s ia ia»ujtomuole. Me he mea ia, oa lawe mai ■oia ma kooa aooaoo kamalii a haku iho, aīoie, mai kekahi opu aooooo s tte paba, v : ol©, ua anuhiia mailoko mai o oa buke haole ole wale Baa. Nolaiia, e hoi hou oe e liki iko inaio. a ku ha puali, ku mei i ke kahua kaua. Aka, ī kona pehi aoa mai nei ia Sol. Kaha a me makou kona Corapsny, i aan Wabi pohaku eleku, e alo «*> ana enakou hala, pa e ī ka ala-o Auwaiawao ame Kaualeao.puehu liili, a iilo i mea ole, eia ibo oa man alapaa oei : (Ua hakui* a mikiei, aohe poo, aohe kee.)

Ala paa I. loa kauoha ao ia oe, e eli i loa pnepoe, i pau pooo ai ka wai o na barej? piha 109 ; heaha be aoainm a me ka hoAoaa o ka tua ? • Y ... Ala paa 2. laa ia ; o kekahi poka, 4 btba ke «t»Hw«eoa ; a ia oe hoi kekahi kiaba pnaniki (Conicial G!aßH r ) i piha ika wai, 5 ioiba kona aeawaena, a 6 ioiba keoa huokumo iho !a ao i ka peka ik>ko o oa &*ba la, alaila, ehia kapuai paa wat i oioi ? A ma ke kiekie hea i ili iho ai ka poka Ala paa 3 Oke aaaponi oka a»etahi o ka puapuo lim% o kekahi kaoaka, 2 kikooiae ka hapa ; heaha ka hela o kooa kaeaaa • ka ia ia ?

Ala paa 4. loa he 15 kapuai kuea ka oai o ka iii o Uekahi Uaoaka. a ioa e hio ota iloko o ka wai i 100 kapoai ka hohonu • alaila, ehia paooa ka ikaika o ke kao>ai aoa oka wai malaoa o kooa kieo ? A iaa oia e p'U ,taai eoaiioko mai o ka wai, me ka pohaku e kui-ee ana ma kooa lioaa, o ke kaomaha boo> halikeia o laua maloko o ka wai, 130 alail», ehia paooa ke kaamaha oka pohaka a me ke kaoaha, ke kaopaeaa pakahiia laua mawaho o ka wai. A ehia hoi paooa ka hooikaika aoa o kela kaaaka e kaikai i kooa ki* no ame ka pohako pa, aea ae oia maiooa o ka wai, omi ka wai e kapmi aaa.

Ala paa S. Oka kiekie oka poka-oahi (Smoke jaeti,) o ka hale wili-ko o Amaqiu, ma Hilo, ma ka maoaoaoa, he B& kapoai ia| a o ke anawaeea o lalo • (mm kuimi, 8 ka> paai, * o ke aaawesa o laoa 4 kapoai, a ioa e ho-a ia le ahi iku hora I, pehea lea ooi o ka wahim pao iloko o kela manawa, i maheleia*i ka § ma ka aahi a me «te ea, a o ke keeea her ma ka loha imka Unka.

Ala-paa 9. Hoolele ako I* kain&i iMkini i kana paa ma ka iewa, mai kaoa kakaka ata a ku ako la ika maao 0000 e leleaaa 889 kapaai ki kiokie maiaoa, • ka <retoeity «W piM ilele aku ai, 100 kapaai oke aakeea. aeaha ka velwcitj i heie kapalolo (komo) ai ka pua a keia wahi t«ata iloko oka &aoo noao a make i A iaa • ha«te wiktwiiti tbai keia maou ika hooaa, ao (*a kap«ai be 80 i ke aekooa, a v bemo koke ka |>e« mai ka maaa ae, emi i koaa x veloeity 60 ka]>aai i ke seko> aa Momeoata ik« ai i ka ho&oa lil pawa, ehia paoaa o ke kaomaha • ka mami ?

Aua paa ?. I»a odo Papnke* In» (ke ko« knulana okin kthiko,) oki hiluowi ke ktnfe«« aka pokoHnn, ke i§ in&a, k« k««ktt« feoi» a h«ki i k»ki i pH*i k« trwh • ka i«t'kubit«, Im 3 ioik*, tb« 90 |rttii ko k«ua«ka o kao« %«, »Utla beeb« ka tk«īka « k<ma io~u«la i ka hap«t «aa «kaMih* A}no «« paka aka nīa i k««a ih« oa« ka na ka »«locity, 30 kap. i k« aakeaa, a k« i k«oe h»a p«io, oiai oke ka«««l« « hiī» paii mai ia i» *ke, 86 kap. he«ha ka aoaaaeU. iai kaaheo «ka ai ka eaaka * Imm ik« io e ua kao«ka la, i b«m ike «i ow i koa* h«b« " ua kakai ka il« o Papoakea.' Ke waihoia aka «ei keia mae «ts eai e ««• «ahi, a i ueha ole «ui kii aka ia hai, a m o& eoke i«o oe i k« «ekakaiMMO kou uoouov\ aofee a ooha īki, ea ! e pi>uo oe i ko au*ae, o aokea'e aeauei i ka p«» taku, a P«a ou ffiau aiho, « ka«Holfi. « «ali ole ke k«I» p«a o Piiheae«. •• I h«wa ae i ka lele o\ua, ika hoonlu ika la ieo." Ua poee o Sv4 Kaha ama Coeipaay, a* hukewa oS. W. K , i kule, ora be H»«akap«la. Aleka m, I«eiA K*la«camc«, Kaealeao, Paoa, Sft. M Its74L