Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 19, 22 August 1872 — HE KAAO NO RAMA NINEVA! Kahiapaiole o Enelani, ka mea hoi i olelo ia he Liona no na Ulula au o Beritania Nui. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE KAAO NO RAMA NINEVA! Kahiapaiole o Enelani, ka mea hoi i olelo ia he Liona no na Ulula au o Beritania Nui.

Unvhiia t Mom Manu E*q ____ HBLV I. . kA MANAO HOAKAKA O KA MB* KAKAU KAAO [Aoo, o kct kt»ao hou n'u f> waiho aku nei ma ke ake* imoa o na kiinuohi o ko makoa poe hetoh«lu, a«le uo ia he ha&a ouko ma; ka hoike pao aoa «ko i ka mooieio hoiookoa, ma ka nanaina i ke ano 10 maoli o ua rooolelo kaao nei mai ka mua a ka hope, a<>te no ia i moe kahi nona wale iho no, he nui no na mea e pili ana i ka mea noua ka oielo aoa, e olelo aua i kela a me keia, aka, o ka mea oui aae, oia oo ka wae ana i na oieio maikai »no aaaaao a me aa oieio ano kaau o Hawaii nei a me na mele, i mea e IHo av ke kaan i mea paiie« miikai ma ka heiahein aoa I kia poloiei ia'i ko makoo poe heiahelu maluoa o ke b'bua palahaiaha o keia nupepa ; a oa oukoo e wae a kaaaa iho iioko o ko oukou mau puuwai, aka, o ke aeo mau nae ma ka huopuka aoa i na mooieio kaao i halawm pīWpioe me oukou i oa uaakahiki i auwale, raai ka maka peni nku o ko mokou mau pulima, aoie uo ia e kiola mua ia'oa ko kakoa mau puunai iloko o iib maoao haanui a akeua boi, me ka paulehia aoa no na hana a ka inea oona keia kaao.

Oiai, be niea maopopo, aia he mau helu e liala ae mai ke kalai ana a ko m<ikoir maka peoi, a me ka loen maiau ana a ka mea hooooho haa kepau; a o nn mea i koe ako ia'u a ene ka mea hnonoho hun, fae mea kupooo oo ia kakou ke mahalo a!;u i ka hana a ka Luua Hooponopooo, no ka mea, aia mai ioko &e o kona makaala ana i na mea i haoaia, e loan ai ka lia mnu ana o ko kakou mau puu wai me hemau nle la no ka moada, aolaila, o ko makou e hai ako nei, o ke alak»i ponoia o ka Jeh»lēbu ma na mea kupom» e hiki ai ke noonoo ha mea heiuhelu a hookolo aku inehope o mau meheu, aola mamuli o na olelo aoo ole, aka, o k» naakemnke nae ia o ka poe puni lealea, a ma ke kulana o ka pne naauao maoli a me ka poe m.& keia mau inoa i kapaia, ka poe kaulana a me ka poe hanohano, aole e kiloi anif ko lakou mau <tiionohi maluna oi i mau olelo. A ke booki nei ka mea kakau kaao ) kona manao, & he pono ia kakou ke olelo iho no ka mea non» keia kaao. kona mau makua a me kekahi poe e ae. M. M J O Wihama, he kanaka ili keokeo oia i haūsu ih oitluna o ka leoo a Beritania, mawaho o na palena o ke kulanakanhale alii <i Ladtn» ; mailoko mai o ka poe ilihune, he kßoaka helehelena maikai ke nana aku, he piipii ulioliu piuiiponi konn lauoho, he maikai kona oiwi mai iuna a lalo, he nui puipui kona kino, a he ula helohelo kona man p ioalina, ame.he Pua'la no ka lama ka palaluhi ehu ma kau-ka o Ako. Ua pua nono wale ika wai i Wai-la-a. lloko o kona mau la opiopio, he hoolohe pono oia i ka olelo a kona mau makua, & aohe pakike, me ia ano oo oi» i noho malie ai a hiki wale i ka hiamoe malie ana ako o kona mau makoa i ka opu o fca honua, ma ia mea, ua hoehaia ko Wiliama puuwai e ke aloha makuA, oiai oia wale iho no kai hanaa ia mai loko mai oko laua mau puhaka, aole no he mea mamua aku, aole b<>i be mea mahope mai ona, a oo keia mea, ua noonoo iho la o Wiliama i ka mea e pono ai iaia ke ooho maluna o ka honua, me ka manao kumakeoa walohia, a he mau la ek<>lo o kona hookea» ana, a ī kekahi la, hele aku ta oia a maluna o ka-he kupapau e waiho aoa o kona eaau makua, aia hoi. holoholo ae la oia ma o a rnaanei me e kulu ana me ka manao kaniuhu no kekahi hora okoa, ma ia msoa> wa i hele mai ai boi kekahi elemakule aoo Kari«tiaoo a halawai pu me ia, a i ka hoomaopopo ana o k« elemaknle Geoerita, i kana hana a me kona ano a pau, be inea oiaio.no iu, ua nui koo/i aloha i kona mau makua, a he.mea e ae paha e pili ana iai«, a oaa ia mea ua kali ka oianao pane aka o k a elemakule, a hala kekahi mau minute, holi mei la o Wiliarna me na maka uwe, a haewi mai la i ke aloha me ka ha'uha'o o kona waha imua oka elemakule, a kokai aioha aku ta oo hoi ka elemakule me kooa pnlima me oa ma-pana leo a ke aloha

I I» WB, pane ake la oia me ka waipa-he ma | ke anooinau imua o Wiliam» penei ; "Ueaha ke komu o kon owe ana oiaanei e ke keiki maikai ? " wabi a ka elemakole. Pane mai la o WiliMO», " O ko'n ma.u makop oa q»ake, a;.po laua kei| mao he eloa e waiho oei la. O koo maku«hioe, he mahiaa «ale no eloa kona i.lilo, a make aku la kuo makoekane oiahope, a ma keia m«a t hoopiiihua ia ai ko'a <aaa m«a«o a pau aa ko'u oiaa mtko» ma keia mau olelo a WiliaaM i pane hou aku ai ua eie«akule ae». " E ke keiki i hooeeie ia i ka makua ole, o ko kakoo hopena ia, ko ni mea ola b£pu a e i like ia ana ia haawina hookahī mai |kc kulana o ka poe kiekie a ka poe haahaa. mai ka mea nui a me ka mei uuku loa, (a wahi boi a Hawaii nei, he hope loaa i ka j ukaliia,) nolaila, ke noi aku nei au i kou i lokoinnikai e ke keiki ina aole he inau pili-1

kssa a mm ot>aaa paba i piii i koa mae mn* ko» e ola noi, aiaila, ho rumi maikai «ia maloko o ko'u b*i« noha i hootakoi« i na' n«a kupnno, a h« bikt boi i»'a ke nalama is oo a biki iko'u ip«ke «na » »s»u!i o aa poao » Inaa ia'u, • oa'u oo e hai aki» ia o« I kahi « loaa ai ia ou ea pono kioo a pau no kou.aoho ana, a ina oe a hoolohe mai i keia msu oleh a'u, aliila, e lilo aaanei ia oe ka hooiliaa hope o ka pomaikai, ke hiki aku i ko'u eiau aekona hope loa," -- I k« lohe ana o Wiliawia i | a pau n ka elemakole me ka hoomaopopo a»r, he mea oi«io, he pono iaia fee hoao a b<>oko ia mea, me ka hai pooo aku i kona moolelo a pao mai ka mua b ka hope imaa o aa elemakele nei, e pau mknawn o l«uf»*g4eio aua, oleloiAu " He mea pono pahn e hoi aku kaua m« ko'a home e hooponupooo ai i »a mea a p»u o kuu nj«u makaa," ae mai )a ka eteftttBoie, a ia i«oa i hiki aku ai mi k« bal», sa nana.pooo laaa i na mea a pao io», ama ia hnpe iho/ ua hlo ae.ia ka maiama ana Ika elemaknle» a balo kekahi m«a minnte, ua hull hoi aku it ua elemakule nei mo Wiliaioa i kona home ponoi, (ma keia wahi o ko kakou kaao hb hiki ai ia'o ko hfebai pono ako i ke kokna o k«Kelemakule a ree k(fna hana.) O Generita oooa aa makahiki he 73, oia no kekahi kannka waiwai loft maloko o na alolaau o Berttania, o kana hana mao tnaf kooa maa 1a opīopio a hiki Wale i kon4 tobti la 00, oia no ke kua waliie ana no kokahi niao makahikl i hala ae, a ma ia mea oin i kaiepa aku ai ff>e kekahi f<oe o loko o ke koīanakanh'ale o Lidana, a'ma la hana «l» i loaa mii ai ka waiw«i a me na pomaikai he noi wale, o ka loihi o kona home mai loko mm o ka ululaau a hfk< i ka( o ke kulaaakauhale, be IS mile ka loa, oa like ia mai ke aiaini Nuuanu ma Honololu, «,biki i ke kula o Mabu ina ke komohana bemB ako o Eaiakoa ihh tiwa, mihopo mai o ka uapo o Kaukonahun

Nolaila, oa ka p»e kaahele e hoomaopopo i keia mea, he hanaka hoopono ua Generita nei ma na h&na a pao, a be kanaha uno Karistiano, he lehotehu w»l6 o m kanaka paabana malalo m!iirina. O knoa woWne, he like loa ko laua kolana me kaon kaoe ma ka

hoopono ana n»a nu mea a pau rfta ke aoo o ko laua noho aka, o ka meai nni nae iloko o ko laua maoao me ke ake noi aoa e loaa ka pomuikai iloko o ko iaoa mao la o ka ooho Boa maluoa o keia honoa, oia no ko laua hoooeleia aoa ike keiki ote. , ma keia mea pahn i manao ooi ai o Generita e toaa iaia kekahi keiki h>--»ai, a oa halawai io enai oia me ka ulia pomaikai oo Wiiiama, ke keiki i hoooeleia ioa mahua ole. Ia Wiliama nae i noho aku ai malāio o ka malu o ka mana makua haoai o Oeoerita, ua haawi ia mai imua ona na hana kopooo a me ka oihaoa iko naauao, & me ka olelo pu mai o Genent» ia Wiliama, "e hoomanao oe i ka mea nana kakou i hana."

Ma keia mau oiea a paa i waih#ia aku ai imua o Wiliama, ua hooko koke oia e Uwelawe ma ia mau mea me ka lioopono a me ka malama pono ana i na roia kupoūo a hiki wale i ka hala ana o kekahi makahiki okoa. Ma keia mea, i hakilo loihi ai ko Generita niau nanaina no ka Wiliama mao hana, a mu kona hoomaopopo anu, ua kupono loa oia ke Hlo 1 hoollioa no kona naaii wniwai a pao, oo ka manawa bope>loa e hiki mai ana. Ano ia mea, koka pn iho ia oia me kana wahioe,. a oa hooholo iike iho la lsnB, e hoolilo ana i na mea a pao malona o Wiliama, a pela iho la i lilo ai o Wiiiama i keiki poma>kai noi uia ia hope ako. Aole i lioiiu na makahiki 0 kona ooho ana me oa makua hanai, aia hoi na mareia oia roe kekahi kaikamalima o Trelani, nona ko inoa i kapaiu o Mere| lie kaikamahine heieheieua maikai oia ke nana aku, a ua kopono ko Wiiiuma hoohui aua me m;» fca ka henka o ka mare, no ka mea, he wahine hoopono a mt! ka maiau nui ma na hana he uui wale, a i kuopooo hoi no ka maiamaana 1 k'ina kaoe, k>> hooponopooo n»»oao ana o» na mea a pao e piii aua ia loko o ka huie, a me kekahi roao ano hana e ae e pili aoa i a& wahlne, & o ka mea noi hookahi a Mere i boomoanooa ai iloko o kona ponwai, i oia kona aloha io i kaoa ka»e, txie ka booiofee pono a hooko me ka pololei i ka m&kemake o kana kane, maluna o keia mau ano i paulele nui ai o Wiliatna i kaoa wahin6, mē !ka hoike pu akn i kona ano aloha i kana wahine, a pela ko lana noho ana me ka olnolo maikai.

lloko o ii» ia kanifeoo o oa maka» hanai o Wlliama, oa malama maikai o Wiliama ia laoa, a na paoieW nai «o hni o OeaeriU no keia mau ano haoa tol(4l&aikai o ka lana ke» iki hanai. Iloko o keia mao la o ke kino o na ttakn& ban«i o Wiliama. u» hanaa mai 1a ka wahine a Wiliama he keiki, a 0 ka hua moa oo hoi o ko laaua man la opiopio, a o kefe haooli hogte loa a na ioakna haaai u Wiiiana i eaahele ps ai mn na makna. ponoi o ke keiki, oiai, fce oee ak? nei k« au sQ ka manawa inana, a.pela uo hoi i ukali like ipai ai ka uui o»aloeao lakoo, a o ke «ila o na uialihipi oei, ke hole akn la i' ko•na 010 ohaoha ao4. Makeia wahi e hiki ai »«ia po« httktbeto ke «sM<potM, oiai. oa hiki mai noi ko kakoA'oieio 4<nk o«» ka wm nona keia Kaae, oiai. aa kak ae (a ka «U io aaa uo koua u&v, aole. i>e u»ea pooo ke haaieie loa i ke kamaiiio «na n<v ua makea, oUi n* U o ke tteiki t- u!o ae au.i i ki>na mahnahoa ana, a ni .iaeH o r>a hana mikiak a me ba maiama maian ana o na makm o ke*eifci, aa Wo ln; keiki lu> imeu h«»o--lohe ika ieo oaa«aak«a, a peia i haeok ai ka aaau o kusa «au >oakoa» i ke aoo o ka hana a ka laua keiki, hie inaa mau i na maknahine uaana-i, ka hoomaamaa m»u ana 1 ke keiki raa Ba rdla inaikai <» ka h«>ol.»he. a ma ia ano e liio ai ke keiki he cn«a:ikx»ioh<* i ka «lelo a na makua. • >$"lt I ;»«K )