Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 16, 1 August 1872 — NO KA AHAOLELO. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

NO KA AHAOLELO.

La Hawa 70, Pōalua, lulai23, 1872 Huluwai tii> Ahaolelō mt k;» hom m»u t like me iu i huop»ne«ia. Mea H«not4ono Pe re«ideoi P Nah«oleln« ma ka noho Puleia eke K.ibuoßpote Heiuheloi» ka mooleio o ka la inehioei a aponoia. Hoike mai ke Komite P»i u» paa i fee paiia Ua biU e keol>t t>i ibn laha »na ooa mai kank*», a me ka bila kanawai e onolii ui i ka ru!« o ka Aliaolelo i hoolaliaia e Mr. Cushing Huike mai ke Kakauololo oa pa;t i ke hoptpoep>'' la n» hiU ; I £ ho'ilōli ai in» P#uku 184, 185, 180 o ke iannwai Kivila, 2 Ka biln e huoUlu ai i ke Kanawui e pili ena j ke kuai aku i uh laau make. 3 £ papa ana i na bale inu kofo ma kn wehe ana mahope iho o ka hora 7 oke ahiabi Sabiti. 4 Ka bila e pili aoa ika mokumahu pili aina. 5 Ka bila e liuololi ai i ke kaoawai e pili ana i ka waiho aua i kekahi puu ilala ma ka Waiho.-ia dala o ke Aupuoi. Ma ke noi a Mi Kekoa ua hoo holoia csa keia la e heluheiu ekolu ia ai oa biU roa na haoa o ka La Helohelu mai o Mi Kipi he olelo h >obolo No ka mea ua oluolu la i k« Meu Manu Loa e lawe aku i ka wahine m»re a ka Hoa Uhaohaao J. W Kupakee. Nolail* e oluolu la e haawi uku keia hale i ko lakou aloha nona, ms ka ukali pu ana i kona hoolewa mu ka hori 4o ka auwina la oka la apopo. Mu ke noi ua aponoia. Na Eām a ki. La. Hapaiia ka hana inaa o ka La, oia ka noo--000 ana i ka bila e hoololi ai i ke kanawai e pili floa i ke kuai bob i na laau make ma kooa helubelu ekolu aoa. Ma ke nn ua helubelu ia ke poo o ka bila, a aa iiooholo loa ia. Hapaiia ka noooop ana i ka bila e hoololi ai ike kanawai e pili aoa Ika waiho hna i kekahi puu dala me ka Waihooa daln o ke auponi, ma kooa helohelu akola ana. Ma ke 001 ua heluhelu ia ke poo o ka bila a ua hooholo loa ia. Hapana ka noonoo i ka bila e pili ena i ka honhulo mokumahu pili aina, ma kona heluhelu hkolu bna. Ma ke noi ua heluhelu ia ke poo o ka bila a hooholo loe ia. Hapaiia ka 000000 ana i ka bila e pani ai i oa hale paioa liilii a rae na hale inu kofe ma ke ahiahi Sabati, ma kooa iieiuhelu akolu ana. Ma ke noi a ka Hon. D, Kalakaua ua beluhelu holookoa ia ka bila. Koi mai o Mi Malina e hoopanee loa ia ka bila oo ka mea he hoohaiki wale aoa keia i ka pono o kekahi hapa oka lehulehu. No kealia la i hookapu ia ai ma ke ahiahi o ka la Sabati, a wehe ia mai ka la a po ? Ma ke kakahiaka Ssbati ua oui ka haunaele ma ke kuai kalepa aoa ma na makeke, ke kuai ana i oa ia a me oa mea ai, a me ka haoa ana rtTa oa laioa moku ahi, a o keia hoi, he pono keia oo ka poe pilikia maoli o ka loaa ana i wahi e hoopau ai iko lakou pilikia. Nolaila ke noi aei au e kapae loa ia keia bila. Ku mai oMi Hikikoke a kamailio mai ma ka aoao e kokua aoa i ka bila, me ka i aoa ; No keqba ia i kue ai kuu hoa mai Kau mai i keia bila, oiai, ua ike no oia ma Hi!o i na ahiahi Sabati a pau, ua nui ka hauoaeie ma oa hale iou kofe, ilaila e akoakoa ai oa kanaka opiopio ame na kaikamahioe opiopio e walaau wale ai a e haoa aoa i na mea boohauoaele wale ika la Sabati. Ke mea mai oei kou hoa o Kao, oo ka wehe ia ana ka o kekahi hewe ma kekakahiaka Sabati, oolaila aole pono ke papa ia kekahi howa. Kupanaha oo kuu boa f no ka mes aole i maiu loa ka moekolohe oolaila e wehe akea ia ka aihue, a no ka mea hoi, aole no i mala loa ka aihue nolaile e hookuu ia ka pepehi kaoaka aoa* Pela aoei ka pooo ? Kai oo e paa kakou i kekahi hewa i hiki ke umii ia.— Ku mai o Mi Carter ame ka Hon. C. R Bibopa ma ka aoao e kokna ena i ka bila. * Kue mai ka Hoo O. Kalakaoa i ka bila me ke kokoa aoa i ke noi aMi Matioa e kapae loa i ks bila. Ku mai o Mi Kale Kaaka a kamailio mai maka aoao e kue an* i ka bila, no ka mea, weHl una he bila kau kapakahi keia. Ma keia bila aoia i komo oa Hot«le aui e like la me ka Hotele Hawaii, ame ke " Globe Holele." Ina no he dala ka kekahi poe opiopio, ua hiki oo ia lakou ke hele malaila e inu kofe ai ma ke ahiahi Sabati. Eia kekahi aole. i boakaka pooo ia ke ano o keia kanawai ma kona poo. Ua oleloia ma ke poo o ka bila he kaoawai e papa ana i oa hale ioa kofe a paina liilii paha, aka, ma ke bdo ipaoli o ke kaoawai, he kanawai e hookapo ai ina poe opiopio. Nolaila ke noi oei aa e hoopanee loa ka 000-000 000 aoa i keia bi<a. Ku mßi ke Kuhioa Kalaiaioa a kamailio mai ka aoao e kokua aoa i ka bila. Wahi aoa, Ua laweia mai keia bila i mea e kokua ai i ka hana «oa makai No ka mea, ua pihn loa keia mau hale inu kofe ma na ahiahi Sal»ti 1 na poe opiopio, malaila lakou i huiai a lea•e%, hoopuka i na huaoielo pelapela a me ua mea ioo wale.

K" <IIH( M' Knai H hi<(ūaili.> ma) ma k« aono e koku» ana i ka bilo, aka, be mau mea uuku wale no kana i kue loaloki. o bs bilu. Ku niai o Mi Kaokaha « kamailio mai nia ka a«ao e kokua i kn bila. Ain oo au mt ka ao&o e kukua aaa i ka bita, nu ka nien ina e ln omuiuo na hoa, ou kn paukii 73 <i k< kannwai kivila, ain malaila na papu inua m ao m* ka hora 10 o k<> ahiahi, sole i» foe mea hou N«(Uita u« mmaminu loa au ■ ka Luua o Honolulu o Mi MiHnlemi a rne Mi Mulmu, no k<> h»a kue l-ia i hein bila, no ka inea, <, laua kekalii īnea olelo nui iloko o keia bale, He ininamioa i keia LaKoi i ka " Aie Lahui" a e nalow«le ana, mauao au eN ka l&ln nui a kem bale e makaala ai i ulu he lahui. o-a noi o k» hoomalu aoa i na ooio • oie lakou e hau kae ma be ahiahi Sabati iloko o oa bale iuu k<fe. £i» hoi kekahi mea kahaha loa ia'u, o ka malama pono ole ia o nu kapu Sabati iloko o keia kulanaknahale, i na ma kuaaiua i na uh pau koka i ka hoopu ia. Aka aole pela keia, nolaila, uh kokua nui au i keia bila i mea e maluhia ki ka I» S .bati, s i inea hoi e kokua u i ka hana a Ma oinaiia hoo/aalu a me na pule anaina o na halnwai hoomana. Ku inui o Mi <Matin» a kwmailio hou m;ii ma k» aoao e knwua m i ka bila, no ka hoololi ih H(>a ma ka bora 7 o ke ahiahi St>bati, a oolaila ua haaiele oia i kaua noi e kapa« loa. Mn ka oi'iau ia ana u« hooholo loa ia ka bila ma kon'i holuhelu ukolu ana. Hapaiia ka no'mo» »im i ka b)la e boololi ai i n& Puuku 184, 185 186 o ke Kanawai Kivila e pili aua i na nlanui ina koaa helnheiu akolu ana. Ma ke noi ua heluheiu ia ke poo o ka bi|a a hooholo loa ia Hapaiia ka ooonoo aua i ka bila e ho&poaopono ai i ke ano o na moni o keia aupuoi ma Wona heluhelu ajux ana. Noi mui o Mi Kipi e kakau poepoe ka bila. Ma ke noi a Mi Naihe ua hooholoia e noonoo pakahiia na Pnuku. Heluhelu ia ka Pauku ]. Waiho mai ka Hon. Bihopa he mau hoololi e hnoknmo m mahope iho o ka huaolelo dala i " Ker.keo,*' a e olelo ia " dala keokeo,'* a e hookomo aku i ka huaolelo " ka waiwai o īb," a e hookomo «ku hoi ma kahi o ka "Hawaiian Gazette" " na nupepa o keia aupuui." Hoomaha ka liale ma ka hora 12 M. Halawai hou ka Hale ma ka | o ka hora 12 o kc awakea. Hapai hou ia «a noouoo ana i ka huna i hoopanee iu mamua ae o ka hoomiha ana o kn Hale. Kainailio mai Hon. Bihopa no ka hoomaopopo lea ana i ki bila Kokua mai ka Hon. Kalakaua i ka bila me ka hoomoakaka aqa. Ninauia no na hoololi a ke lii Bihopa a aponoia. Heluhelu ia ka Pauku 2 o ka bila a hooholo ia me oa hoololi. Heluhelu la ka Pauku 3 a hooholoia. Ninania a hooholo ia ka bila me na no ke kope poepoe a»a. Hapaiia ka noonoo ana i ka bila " E ae ai i ka hoaie dala ana," ma kooa heluhelu alua ia ana. Noi mai o Mi Kipi e kope poepoe īa ka bila. Hoike mai ke Kuhina Waiwai, o ka bila i laweia mai, e hoike ana e hoaie aku i na dala he $230,000 oia no ka like ole mawaena o na loaa i manaoia no keia mau makahiki elua ehikimaiana, a me ka Bila Haawina, aka nae, o ka like ole maoli mawaena o na loaa i manao ia, a me ka Biia Haawina be $275,000 no ia, a malia palia e oi ae ana na loaa aupuni mamua o ka mea i kohom, nolaila, ua manao au e hoemi iho i $250,000 ka nni kupono e hoaie ai i lawa na Haawina i hooholoia. Ma ke noi na hooholo loa ia bita e kakau poepoe ia. Hapaiia ka nooooo ana i ka bila a ke Komite Wae i lawe mai ai i kapaia. •' He kana wai e mala ai ka poe malalo o na palapala hoopaa haoa i ae ia ma ka Pauku 1417 o ke Kanawai Kivila," ma kona heluhelu elua ana. Noi mai o Mi Kipi e kope poepoe ia ka bila Noi mai o Mi Martin e hookomoia i " Kanelima" kenela ma kahi o ka iwakaluikomamnlima keoeta ma ka Pauku 3o ka bila. H«oholoi». Waiho mai ke Kuhina o ko na Aina e, he hoololi ma ka paukq 8 o ka bila " Aole ao e ae ia ka Luna Ohi kanaka e lawe i ke kau wahi uku mailoko mai o na dala uka o ke kanaka paahana " Ma ka ninauia ana na hooholo loa ia ka hoololi a hooholo loa ia no hoi no ka heluhelu ekolu aoa, e kakau poepoe ia. Hapaiia ka nooooo ana i ka bila. " E kauoha ai e unuhi a e hoolaha aku i Buke Rula oo ka hooponopono ana a me ka hoopaapaa ana maloko o na Ahaolelo i hoolahaia e Luth«r Cushing," ma kooa heluhelu eluaia. Noi oaai o Mi Kaai e kope poepoe ia ka bila Kmailio mai ka Hon. Bihopa ioa e onuhi in ann keia buke, e ike no auauei na Hoa aohe waiwai nui e loaa mai ana ma keia bu ke. Nolaila e nooaoo pono ma keia bila o hoo-

lilo la ke dala no ka mea v«ivai ole. Kainailia mai ke Kuhiaa Waiwai iot> t manao ia ana e unohi i Bafce ratt> oo ku Aha ol»*lo elnila e aho e uuuhna i Bubr e ae i 01 aku k« inaikai, mamua o kem bane uoku t Mr Caahiog Ku mai o Mi Kaai a kamailio mai Na'e no i lawe mu< heia bi)a. a uu lawe rnai au nc ka ma'iao nui aria hn t»ea inaiku ka uouh aoa i keia Buke o oa mln no na Ah-iolelo, i me» e bi»>i>*aUßo pono inai i na Ho ~ a j na Hawaii opiopio. Kohua mai o Mi J.O. Cartei M ka bila. Kue «iiai na Hon. Mesars, Kale Hauk* a me A. Kauka. K Mahope iho o ka noopaapaa ia arn, ua nia hooholoi'a e kakau poepoeia oo ka belu ekolu aoa. Hapaiia ka noonoo ana i ka bila e kaohi ai i ka Mia aaa o ka mai kaokao ma kona heluhelu alua ana Noi (nai o Mi Motina e hoopnoee loa ia ka bila. M(i k» mea, uk hookaawaleia ka ff«lemai Moiwahiue i wahi e lapaau wale ia ai ka lehulehu, a ilaila no aku ai na poe i loohio i oa mai o kela ano keia. Noi mai << Mi Kaai e haawiia ka bila i ke Komiie n ka b»ie, a e noouoo pakahi ia na P^uku. Uoololi ujai g Mi Kaaka e haawiia i ke Komile o ka hale ma ka la apopo. Ma ke ooi ua hoopaHee ka hale a halawai hou ma ka bort 10 o ka la npopo. La Haka 71, PoakoLu, lulai 34.1872. Ualawui ka Ahuoielo m-i Hoaoluiu. ma «a «iora mau. Pereaidena P, Nnhaolelua roa ka noho Puleia e k« Kahuaapule n«au. Helaheloia Ka moolelo o ka ls hioi 70 a aponoia. Hoike mai ke Kaliauolelo ua kakau poepoe i» ka biU «• ue ai i ka honie dala anu, a nie ka bila e unuhi ai i ka buke rula o Anaolelo aia ka olelo Hawaii Ma ke noi ua hooholoia ma keia la e heluheloia ai na bila. Hoike mai ke Komile Wae i ka lakou olelo hoike ao na pelapala noi a na poe ona moku oo ka hoihoi aoa mai i na loina Hawaii poino. Ua noonoo ke komite no o» mpu pnlapala koi poho laj a ua manao lakou ua /iiii loa ua dala i kni ia mai no na poho e uku aku, a ua nooholo lakou i hapalua dula k» uku no ka la o k« luioa hookahi uo ka hoilioi a/ia tnai. Ma ke noi ua aponoia e haawi i ka hoike a ke komite ina oa hana o ka la. Ueluhela m<ii o Mi Loaoaea he olelo hooholo, e lawe pu no na noa o ka Ahaolelo i na buke kanawai i haawi ia aku ia i»k«<u, Mm hope ibo o k« hoopaapan ia aoa o ka olelo hooholo, Ua ninauia a hooholoia e kapae loa Heluhelu mai o Mi Matioa, nooholo. No ka lolie pono aua mai ua hoonee ia msi ke Kfiuka Siuoders ke kauka o Knu i Wailuku Maui. Noloila, e kauoHaia k« Papa Ola ma koua lokomaikai e hooooho (<oke aku i kauka uo Kau, oiai, ke mau mai nei no ke kaahele noaikaikai ana a ka mai puupuu liilii i keia lahui. Ma ke noi ua waihoia ka olelo hooholo ma ka papa. KA HA.NA 0 KA IAHapaiia ka ooouoo aua i ka bila kanawai e,pale ai i ka laha aoa o ka mai kaokao m;> kona heluhelu alua ia ana, a penei ka heluhelu aoa o k« bila : Pauku 1. E hoonohoia rna ke kulanakauhale o Hooolulu kekahi Hale Kauka Lapaau, no ka haawi nna o oa laau Upaau, a me ke ®o ana aku i ka poe mai, na kaoe a me na wahioe, i lo' hia i ka mai kaokao a me na mai e ae oia auo. Malalo o ke Kuhina Kalaiaina ka hoopouopono ana o ia Hale Kauka Lapaau, a aana no e hookohu aku i kekahi Kauka Lapaau mnkaukau, e ooho Luna ma uu Hale la, a e kau i n« rula a rae na loina no ka malama ana o ia Hale. Panku 2. O na wahine a pa„ i ike ia he poe wahine hookamakama lakou, e hele kino aku ia poe e naae ia e ke Kauka o ua llale Lapaau nei, i kela me keia manawa, ke kauoha moa ia e ka Makai Kiekie o ke Aupani, * o kona hope paha i hookohuia e ia, a e ooho no ua poe wahine nei .nalalo o ka lapaau ana o ke Kauka o ka Hale Lapaau, e like nae ka mea i maoaoia he mea e pono ai e hoola i ko lakou oiai. Pela no hoi oa kauaka S ae, oa kanea roe na wahioe i loohia i na mai i oleluia, i hele ole boi lakou ma kahi e ae e lapaau pooo ia, e kauohaia lakou e hele kiuo ae e aana iA ē e lapaau ia, ke hai rarrß ia oae lakoa s like me ka raea i oleloia malui»a ae nei Pauku 3 Ina i hele ole mai kekahi maho(>e o ke kauoha » oleloi» ma ka Pauku maluna ae, a ua houle a bana ole paha e like me ke kuhikuhi o ke Kauka o ka Hale Lap .»u, ilaila, mamuli o ke kauoha o ke Kuhiua Ralaiaina, i palapalaia, e hoopaahao i» oīa/no ka nianawa oiai i maoaoia o kona mai helnea ia e pilikia ai ke ola maikai o ka lehuletfe. Pauku 4" O oa lilo a pau o ka la||aau uia, e ukuia e k a mea i lapaauia, iua oae he waiwai koni, a i ole ia, ne »e Aupuoi ia'lilo. Pauku 5. E uku u ke Kaok- nana eimalama i ka Hale Lapaau e like ae k« ot « ku-

pono i.hooholoia e ke Kuhina Kalaiaiw, a e hoihe aku oa Kaaka oei i ha Oihaaa Kalaiaina no na dala « paa i loaa mai mamuli o keia kanawai , Pauko 0 I mea e hookoia'i oa olek> o keia kauawai, ma kela oa hookaawale ia na Dnln i Elima Taasani, noloko ae o oa dili'o k» Wmhooa Aupuni i hooknawale ole ia uo kekalii lilu e a«,- E like oo ko mana o keia haawina, me be mea la, ua hookomoia miloko o ka Bila Haawina Nu', a peln no e lawelawe ai. a e ukum aku mamuli o ka palapala kikoo o ke Kuhion Kalaiaioa. Kainailio mai ke Kuhina Kalaiaina, o ka mea oana i noi mai e kapae loa i keia bila, oia uo ka Luna Haoohaoo mai Kau mai, a ut maoao hu <> ka Luna o Kau i,- f..ea oia i ake nui e malama i ke ola o ka lahul, na ooi pioepioe mai ma na olelo hooholo e hooooho koke aku i Kauka no kona Apana, a oia no hoi kekahi i uoi mai e hoonohoia i mau kauka kaahele no kela ame keia Apana. Ua ake nui ia e malama i ke ola o ku lahui, nol#ila, o ka mai kaokao oia ka mai e luku nui nei i keia !ahui, a he pono ia kakou ke hoohala I oa hora elua ma ka nooooo iina i keia bila, oiai he bila keia e hoopomaikai qui ai i keia lahni

Ku mai o Mi Hikikoke a kamailio mii, ua manao p«ha keUnhi mnu hoa o ka h»le n« like no keia bila me ke k«nawai hookamakam? i kapaeia, nolaila ko lakou kue. Aole pela k'e.aiiO o keia biln, hu bila keia e kaohi ai i ka laha ana o na mai kaokao, oiai oid ka moi aai iiui, a noloko mui oo l»<vi o laila i puka ajai ai kii mai pake. He mea pono ia ke noonoo akahele me ka wikiwiki ole i ke kapae ana, a e nonnoo pakahi ia na Pauku o k« bila. — Ma ke noi a Mi Malina ua haawi i* ka biia ike Komite oka Hnle/ Kohoia o Mi Kaiki i Luoohoom'ilu nv> ke komtte. Ma ke ooi a Mi Komo, ua noonoo pakahiia oh Paoku o ka bila. Holuheluia ka Pauku 1 o ka bila. Noi mai o Mi Komo, e kapaeia ka Pauku I o ka bil«, oibi aoho he akaka pono o kahi i lōaa ai ka mea i loohia i ka mai kaokao, pehea I;» ke ano e imi ai ? Eia kekohi ua hoonui ae nei kakou i ka haawina oo ka Hule«mi Muiwahiiie, nole enei be uiea pono oiā no kahi e lapaau ui » oa poe a pau i loaa i ba mai kaokao. laa paba lie hiki ika mea oana i hoopuka mai keia bila e hoakaka lea mai i ke ano e huli ia ai a loaa na māi kaokao, aiaila, e kokuu no au. Ku mai oMi Lonoaea a kamaiīio Owau no kekahi i makemake nui e hoopale la ka lalia iiui ana o ka m»i kaokao, oiai oia no ka mai oana i hoomake nui keia lahui Aka eia au ma ka aoao e hoopale loa ana i ka biU, oiai ua hoopau iho nei kakou mako kakou no inoo akahele aha i ke kanawai hookamakama, a eia hoa ka hoi keia kaoawai ke lawe hōu ia mai eei, a malia e oi ae ana ke ino " kanawai i ko ke kaoa wai ioua i boopauia. Nolaila, ke noi oei au e kapae loa i ka Pauku 1 o keia bila. Kameilio mai ō Mi Kaai ma ka aoao e kokua ana i ka bila, aka he mau wahi no nae ma ka Pauko 1 a ka bila ka'u i hoolialahala ikī, ke'ole e wehewehe moakaka lea ia mai ke ano o ka Haie ffpuka Lapaau, ka maluma i* ana o oa mai, a. me na hana a ke Kauka. Ku mai ke Kuhina Kalaiaina a wehewehe mai i ke auo o ka huaolelo " Hale Kauka Lapaau" ma ka lalani mua o ka Pauku 1 o ka bila, he hale haawi laau ke ano, e like me na hale kauka e ae ma Honolulu nei. He wnhi e haawi la mai ai na laaa lapaau oo na mai a pau e hele aku ana iiaila e lapaau ia ai, a i kooo la paba, a i ike ia be mai kaokao kona e piiikia ai ka lehuleho. Wehewehe mai no hoi oia oo ke ano o ka Pauku 1 o ka bila. Knmailio hou mai o Mi Kaai ma ka |joomoakaka aoa i kooa pohihihi no ka Pauku 1 o ko bila. Noi inii o Mi Komo e hoihoi hoo i kaoa noi e kapae. Noi aaai o Mi Nawahi e lawe ana oia i ke noi e kapae loa, i ka Pauku 1 o ka bila. Hoopauia ke komile a hoomaha ka hale ma fca hora 12 ponoi. Halawai hou ka hale ma ka bapa o ka bo ra 12. a noho hoo ke komite oo ka oooqoo aua i ka haoa i ooonooia mamoa ae o ka laaoawa i hoopaneeia Kue mai o Mi Mikalemi i ka bila, oo ka mpa, ua haawi oui ia ka mana i ke Kuhioa Kalaiaioa oo ka hooko fttia i keia kaoawai, a he me« mnkehewa ka hoohoi aoa aku r hale haawi laaa, oiai, ke mau oei oo ka wi laau ana naa ka haiemai Moiwahioe. Ku mai oMi a kamaiiio mai ma* ka aoao e kue aoa i ka bila Kamailio mai o Mi Kaaka ma ka aoao «. kokua aoa i ka bila Ninauia no ke ooi e kapae loa a eaule ke noi. ilooholoia ka Pauku 1o ka bila. Helaheluia ka Pauku '2. Kue m»i o Mi Ka*i i ka Pauku 3 o ka bila aka. ma ke aoo oui aae aa mahalo oia i ka bila.

Eokua mai o Mi Kahananui i kt Pauku 2 0 ka bila, no «a mea. o ha maaao noi oia P»ubu e hnoiaia ka aani haokao a e kaobi ia kooa laba noi aoa ma na apana a pao o he aupum. Kamailio tnai ke Eohi»a Ealaiaioa me ka «ehewehe aoa imua o ha bale i ke aoo o»i 1 haawi ta at k# en&aa ike aupaoi ina keia biia, i hoomalu paka la ai ka mai a i lepaaa ia hoi malalo o oa huhihohi ana, aka, aole no e kii ana ke k«»awai i kekahi wahine i ike ole ia kona hiio bookamakaina, ma na w;thine wale no i ike la e hookamakama aaa. Mai manao n« hoa raa keia kaoawni e biki ai ke hooia la na mai kaokao a pau oia kooa ao»> nui, hole pela, aka i mea e hoemi ia ai na inai kaokao, « kn mea hiki wale no ia i ke baoHW»i ke bana o ka hoen>i, aol« o ka hooU loa ana i na mai e loaa hou ole ai ka laliui i keia mai.ino : Kainaiho mai ka Hon. Bihop a ma ka aoao e kokua ena i ka bila, oiai, o ha mea kupono wale no ma keia kanawai, i hoemi la ka laha nui ann, a me ka h omake aoa o keia mai mn i ka lahui. Kokna mai ke Euhioa o ko na aina e 1 ka bila h me na olelo ana a he 'lii Bihopa. Nmauia no ke noi e hoopanee loa i ka Pauhu 2, V honhoioia. Ma ke noi ua hoopauia ke Komile a hoike la ku otdo hoike a ke Koroite i ka hale, e hoopanee loa ana ika biln. Ma ke noi ua aponoia ka noike a ke Komite. Eia oialal<> iho na biln i hooholoia ma k» heluhelu akola aoa. Ke kaaawai e a e ai i ka hoaie ana. Ke knnawai eaeai i ka uouhi ana i ka Buke Manuela a Cu3hing-' no na rula oka Ahaolelo. Ke Kanawai e hoomalu ai i na aoao elua i hoopnma malnlo 0 ka Pauku 1417 oke Kanawai Kivile. Ke kanawai e hooponopono ai i ke ano o na moni. H»paya ka noonoo ana i ka olelo hoike a ke Kom te Wae i haawna ai na palapala koi poho aoa oua moku Amenka no ka hoihoi ana mai iAa luina Hawaii poino mai ka moana Arika mai i ka M H 1871 Ma ke noi na hooholoi i ma ka la apopo e noonoo ia ai ka olelo hoike. Hapaiia ka noonoo ana i ka bila a ke Komite Wae i hana ai no ka hoomaopopo ana i ke ano ooa poe kupouo e hoopaaia malalo o ua palapala hoopaa haon i hoakaka ia ma ka Paukn 1417 ā me 1418 o ke Kanawai Kiv)la ma kouu heluhelu alua la ana : P»ubu 1, Aole no ekui ke kanawai ka palapola hoopaa haoa o kekahi wahine i mareia, ke ole i kakau palapala ia malalo o ka palapßl« hoopaa e ke kane mare o na wahine I nei, eae aku ana no ia hoopaa ana; a ina e"! komo aku kekahi wahioa iloko o ka mare oiai e noho ana oia malalo o ka palapala hoopaa hana, e lilo ia i mea e hoopau ai ka pal»nala hoonaa ana. Pankn 2 Ina © kekahi kanaka e n&ho ana malalo o ka palapala hoopaa h«na, a na hoopai ia oia e kekahi Aha, e hoolawa n<> ka pono o kona haku i ka manawa i poho mamuli o kona haalele wale, ma ka hoohana ia ia i kekahi manawa e oi aku ana maenua o ka manawa i oleloia ma ka palapala hoopaa. alaila, e uku ia ua kanaka nei no fa maoawa kēu ana i hßßa'i pela, e like me ke kulana uku i hookakaia ma ka palapala hoopa^hana. Paoku 3. I na manawa a pau. ke hoopii'a kekahi hanaka e kona hoka malalo o ka palapala hoopaa hana, no k» haalele wale, aole iio e hiki i kekahi Aha maloko o keia anpuni ke hoopai i ua kanaka paahana nei i ka inanawa e oi 4ku ana mamua o hookahi makahiki hon, mahope o ka la e pan ai ka palapali honpaa hana. Pauku 4. Aole no e hoopaila kekahi kanaka e noho ana malalo o kekahi palapala hoopaa hnna, e hana no kekahi manawa mahope ae oka la i pan ai la palapala hoopaa, i ia?a e hookaa ia Bi kekahi aie a uku mua paha o ua kanaka nei. Pauku 5. Oh uko mna i loaa i kekahi' kanaka e nobo aoa malalo o ka palapala | hoopaa hana, ina p-.ha he dala maoli, a he { waiwai paha, e hookaa ia roa ka bana me ka ukn e like roe ka uku mahina i oleloia ma ka palapala hnopaa, ma nae, aole i oi «kn ua uhu msi nei i na dala he elima haner>. Paoku 6. Ona kanawai a me na hapi kanawai a pau i kue i fteia a i kulike ole me keia e hoopau ia, a na hoopau» no. Heluheloin ka Pauku 1 a hoelmloia. Heluheluia ka Pauku 3 a hoeholoia. Helubelu'a ka Paukn 3 Lilo ks hale i ka hoopaapaa ana Ma ke noi ua hoopanee na hana o ka haie ' a halawaī hoa ma ka hora 10 o ka la apopo. j

LA IIANA 72, POAHA, lolai 36. 1871 Halawm ks Ahaolelo ma Honolulo ma ka hor» •; noopaoeei», Mea Hanohaao IV i»a P. Nahao&aa ma »■ (B»k#r"' W Kahunapule mau H»Ub«laia ka luoeUlo 0 ka la mohiooi a aponoia. Heluhelu ieai o Ni Nawahi h« olelo h«obob. Ina • paiia ka Bnke Maouale a Cesbing "« « n»l« o ka Ahaulelo a« ka ol«lo Hawan o kauohaia k« Kuhina KaUiaina ; « hoolako mai i na Ho» o keia Ahaolelo i hookahi buke pakahi. Kue aai o Mi Alapaki, ao ka mea he a«i do ka lilo no ke oai aoa i keta b«ke, a o*e ke kumu i kue i« »i keia b(U kaoawai « ka *oa,> o na'iii. Nōlaila he ra«a pooo e kaoae loaia keia oleio hooholo, a « kuai naaoli no na boa o ka AhaoUU» i ua buke la e like me ke kuai aoa o tia poe e ae i oaakenake i aaa boke «o lakmi iho i ia ai ua poho o ke aopuni. Mahope » na hoopaapaa la aa« o ka olelo ua ho<'tiolou n kapae loa. Heluhelu mai o Mi Kipi he oblo boobo. I

ka w& e p«Q ai »a bila kanawai i boottoloi» ke P9»a, 0 kauoha ia ke Kohioa KaUiaiaa & hookho i»ai i hoohahi hake pakahi oaoa Hoa oBa Haie. BoofadHh. Helohelu mai be Kakoneielo heoMo boohd i aku h»" 1 i ka Pera»den« ? « ' Komiie e hele aku ai e hoi'ke i ka Mo». oa hofeok» ka «r» e hoopaoee ai kē Hale, ooieila e hoihe mai Ola i ka la e hao. paa«e Ua« ka Ahnolelo. Apoooia. Heioh'lu is»i n Mi Eaaka he otelo hoaholo h-.ohoi.oia No ka m«», o0« luioa maluoa i>Ui miiku ohehoU. Hawau i p„| n o ma ka~ Wo«h Ai»u Akao i ka makahiki 1871 u i b<ii* »<>» itn.ai i keia aw« mai na ,n«ko onaaiooe. -A a* ka mea hoi, be pono oo ke oku pono a#jf i nx poho o na oaa o ua mao moku la i noinona «ai ai oa luina. 1 Nolaila ® hooholoia : E haawlia kamaoa i ke Kahma Waiwai e uko «kii mai ka Waib<n oa ae o ke Aupaoi, i kekahi pun dala . homo ? 2J? 8 l na «»»»wina, ma ke aoo be kna»Km a [ ( 50) Jteneta o»ta loma h-okahi i keia Ja keia ja. <> kooa noho a na maiaoa oua mau moko I la naoa i hoihoi o, ai . . i Ho,,|oli mai keKuhio* oko na aiea e, e hoololua k«olelo *ooholt»»ma ka Wkono ana aku • .871 •'ewi. ka oka o ka la no ka luina hookahi. . | Ma ke n»i aM, oa hooholoia e waiho ma ka papa a ooot w pd ia rae ka olebo.ke ake Komite e piP a na oo ia mea. Ka B4SA I HJLOPARBSU osa u. Hapaiia ka hana i pae ole ma nehinei, oia ka aooaoo aaa ika Pauka 3o ka bila. E hobk«ka hou ai no ke ano ame mea i hoopaaia ma na p*lap»|.. hoopaa han*. ae la mainoh ona P tt ,,ku 1417 ame 1418 tke Kaoawai Kmla. Ku raai ke Kahina o ko oa Ainae a kamailiu mai ma ke kue i ka biia, a me i« O lelo 0 kn Pauku 3 o ka bila; Kamailie mai © Mi Akpaki me tta atao e koUua ana i ka Pauku 3. Ku hoo'mai ,*eKohina o ko aa aioa ea kamailio mai ma ka aoao e koe ana Hoo. maha ka halawai ma ka hora 12 poaoi. Halawai hnu ka hale ma ka hapa o ka hop« 12 a hapai hou ia ka noonooana i ka Pttrf! , ku 3 o ka bila. Ku hou mai ke Kuhina o ko na aiaa e a kamailīo niai ma ka aoao e kue ana i ka bilā. KHioiilio mai o Mi Kaai ma ka aoao ekoe ana i ka Pauko 3 o ka bila. Mahupe iho o ka noonoo ia aoa no ka hora oko« ua nioaoia na ae ame na hooie i ke kapae loa ana i ka Panku 3 « ua kapaeia, he 34 nui ok» poe i koho; he 19 ma ka ae b h« 15 ma ka hnole ' Na oe —C. Lunalilo, Domiaia, *Bihopa, Kamakau, Kahanu, Hutchisoo, Harris, Kaooika. Kaai, Hikikoke, Kipi, Halemiau, Nmhe, Aholo, Koihelani. Nui, Kahananoi, Kai.ue, Kale Kauka—-19 Na hoole— Matina, Nawahi, Kaakau, Lonoae». Nuiona, Alapaki, Keo Kaaka, Mikalemi, Poli, Komoikehoeha, Paikuli, Kekoa Kapuniai, Kaokaha, Raiki—l4. ' Noi mai o Jfi Knhananui e hoopanee ka halawai a noho hoo ma ka la apopo. Hooleia Heiuheluia ka Pauka 4 o ka bila. Noi mai o Mi Kale Kauka e kapae loa īa ka P«aku. Mahope iho o ka hoopaapaa ana, aa ainau ia oa ae a me na hoole oo ko kapae ana a hooleia, he 34 ka poe i koho, be 13 ma ka ae, a he 21 ma ka hoole. JVa ae—W, C. Lunalilo, Domiais, 6ishop, K .iniikaa. Kahano, Harris, Kipi, Halemaao Aholo, Kuihelaoi, Noi, Kahaaanui, Kale Kauka—l3. JVa hoole—Hatcbisoa, Kamika, Kaai, ldatma. Naw.ihi, H.ki"koke, Naihe, K««kau, Lonoaea, Nu(ona. Kaiue. Alapaki, Kaaka, Mikalemi, Poli, Komoikehaeha, Paikuli, Kekoa Kapuniai, Kaukaha, Raiki—2l. ' Heluheluia ka Pauku 5 o ka hila. Lilo ka hale i ka hoopaapaa aoa bo ka ekelu hapaha hora tfa ke ooi aa ttakkbia na ae a me oa hoole i ke noi e kapae lea i ka Paukū 5 o ka Bila. he 35 ka poe i kobo he 20 ae i ke kapae, a he 15 ma ka bool*. Aa ae—W C. Luaalilo, Dominis. Hiahop Kamakae, Kahaoa, Hairaki, Kaa»ka nikikuke, Kipi, Halemaau, Ahole, Kuihela' oi. Nui, Kahannnui, Komoikeheeho, Kole K»uk.i, Kapunia*. Kaokaha, Raiki_lB. JfohooU— H<itchison, Ka*i. M»tina, wahi, Naihe. Kaakao, Leooaea, Nulona, K B i □e. Alapaki, Keo Kaaka, Mikaleoi, ' P o |j! Paikuli, Kekoa—ls. Noi mai ke Kuhiaa Kalaiaioa, e bookomo« la i hoololi hoo oo ka Pauko ka Nla Aponoia. Mahope iho o ka hoopaapaa ia aea aa Vtti bolnia ka Pauku a me oa hooioli. Heloheloia ha Pauku 9 a hooholoia. Ma ke noi na hooholoia ka bila e kakaa poepoe no ka lif luhelu ekolo aea. Hapaiia ka 000000 aoa oo ka hoike a ke kon»ite wae no aa p«Upala koi poho, a oa ona moku Amenka no ka hoihoi ana mw 1 na luin* naai ka moaaa aeu akau mai i k* M. H. 1871. a hapai p« la oo boi ka ooawh» aoa » ka olelo hooholo a Kaaka e pili aa« i keia. H°'ke mi ' ® Kaaka oka aal e•» i koi ia mai e aa ma« oaa moka la be §8 £09 ao la, a ua maoao ke Komite »a aot to« w eaa dala, oolaiU» «a heemi lakoa i jj)9<ial« pakahi 00 ka laiea t!ookaiti, Mr : b« 50 jio.ke kaoaka hookahi ee » M 4»«« mi ai n« moka ako {a m. a •a ka bai«a a» Ma ka waaa aa» ea fcoobofc» loa U ka ■ 00^0 a®e ka haawiaa ao ia ok>« Noi mai o Mi K«o Kaaka, • hapai h»u ka aooa<M» aaa 1 ka biia • booloK 1 ka 1 Pauku 1423 o ke Kaaawai Kivila, o,- ho, kekahi o oa tnla eba i waihe ia «« k« L Hookomo mai o Mi Kea Kaak» he oldo hoeloli no oa b3a Ih, ā*tmuk. No« k6 Kohiaa o ko aa *d*«r • • la k. Pa».k« | 2 Apoonw ®°> o* keakala tea m ka biU ao te kakaa poepoe aa%. Hoike «at ke KakauoWo a«be me, , ** H»., 0 ka OMO hoehok» vala aa • Keo Kaaka aam ka btka i paa i«a fcahaa p<K>poeia. Ma ke 001 «a hoopanee ka ka)» • hthiTli ea ka bora 10 kakab«aka o ka *a

L* HAV« 73, Poalima lILAI «5, 1872 Hsla*ai ka Aliaulelo ina ka bura i hoopaneeia Mea Haoohaoo Pere«ideßao P. Naliaoleloa eoa ka Noho Puleiae ke Kahuoapole mai), Helob«iuia ka moolelo <> ka la iaehiuei a apouoia. - Hoikemai ke Kokaeolelo ua kope ia ka olelo boobolo co ka baa«i aoa i ke uku do ōa paiapala koi puho ana ooa oona na B»oka i hoiboi aai ai i o» loioa poino mai ka Moaoa Ariko wai Ka bila e hoololi ai ika Pauku 1423 oke Kanawai Kivila, a me ka e hoakaka boa ai oo ke *a > nineni me« < iioopaaia ma ua palapiila hoopaa hnnn i ae in maiouli ona Pauko 1417 14I 4 } oke Kauawai Kivtla Ma ke ooi oa hooholoia mi keia la <: ht luhelu akoluia ai tia biia Hoike mai ka Pt i i anlen» o ka Hale, ke KomiU- i kohoia no kt> imle tua aku <• iioike i ke Moi, u» niākaukau ka Ahaoleio <■ panee, a ua hoike inai ka Moi ma ka hor» 12 M,o ka Poakahi e ho<>kiiu ia ai Apnioia kahoike. Heluhelu mai o Mi Aiapaki he olelo Uou holo. Ē haiiwi aku ka Hah' >ko »ak(»u mahalo ika PerK(jideua nme ka H*pt- P.er«'«idetia no ko louu ahooui ana «aa ka hooko pono aua t oa haa» m kein HWe. M» noi a ka Hon D Kw<akaoa, ua apo- ' li'i''» «ca olelo huoholo. Kn n>ai hoi ka Peresid»oa a liaawi i kona malialo i ka Hale, ma ka puana ana i keia mau huaolelo oluolu mi ka leo moakak» lea , maikai penei : — . # E iia'Li? a ine k» Poeikohoia e na Maka-; aīnana mai Hawaii a Kau»i, ina ko kakou.l akoakoa ana iloko o Hal« Ahao'eio Kau £auawai o ke lupuni Hawoii. Ma ko <>üboJ lokoioaikai la'u, ua uoho au 1 i l'eri-s <l<'HB oo keia Kau AhaohHo, nolaila. ua ili inai naluna o'o nu Kipapa l, j* īiaoo- 1 liano o k»ia H;»I<: Ahao' -lo ! Ma kp kako» noho ana i ki-i» Hale haua ; »« noonoo me ku :tkaln-le, s» meka ! no\h* ika hana aua ins K.inawai no ka po- ■ ijy <> k« Aupuni u me koua L»hut holookoa o i ui HiakauiuiiLiā. Nolaila, «»a k«ia Kao Aliaolelo, ua hiki t mai kekahi pilīkia ku-waho, oia hoī ka mai : Hepela, aka, ua hoomanawanui no kakou »• . haua i na hana i wainoia mai ui ia kakou Ma keia koomanawunui ana a kakou, he kumu no ia e hoike ana i ko kakou ario mau i n Hawali nei, oia hoi. he poe Aloha Aln, a i Aloha Aupuni a me ka Lahui Ma ka oana aku ia oukou e na Hoa, ua j maikai, a uu maluhia k t m>ho auu o onkou | ena Hoa iloke o keia Hale Ahaolelo, a iui j hiki mni ka m»nawa e hoi ai kela a me keia j mea i kona Apana ihg v i Nolaila, ke mahalo aku nei au la onkou me ka haawi uku i ko'u Aioba i haliilii no : ko oiikou mao alanui e hoi si kela mea keia i mea i kona Apana nana i koho mai. ] Mahope iho o ka pau ana o ka haiolelo ku I i ke aloha a ka Peregidena, ua paipai īa e ka j

Hefe hoiookoa, me he rnea 1« o iw knpiimi n oa leo o ka Perfsidena k*i hoi hoo rnai <• kooknwowo i ke anaiua* a me ku H«le holookoaa puni, Kn mai no hoi Wa Hope Pe«?sidena, ka Hon. Mr. D H. Hikikoke a haawi i kana mau olelo mahalo i ka Hale me ka ieo piha moakakn pono, a p«oei n® haso)elo i puanaia: E ua 'Lii a me na Luoamaknainena : Ke heawi aku nei au i ko'n aloha ia oukoo, no fca olelo hooholo e mahalo ana i ko kakou Peresidena Hanohano a me a'u pu hoi. Ua oihi no ko kakou halawai ana, a na koooia ao e hai aku, ua hooko pono k»kou i nahana, a aohe no he K«o Ahaolelo Kau Kanawaii oi aku i keia. I keia a me keia la o ko kakou halawai ana ma keia keeua, n»e ke akahele nui oukoa i noonoo ai i na bila i laweia mai iniaa o oukoo na hana ano nui a unku paba. Ua hookno akea ia no ke kamailio ana, a i ko'u manaoio ana, aohe he mea i poka aku mai nei me ka manao iho ua keakea kumn ole ia na hoopuka ana o kekahi i kona mau manao iho raa na mea a pau i laweia mai ia kakou, a ke manao oei ao ua maikai. Ua oleloia nae, aohe mea i hanaia ma ke aoo he Ahaolelo Kaa Kanawai • aka, ua j nana hou au i na bila i hooholoia, a i hanaia I boi e keia Hale, a ua manao au ua hana ka-! koo i kekahi mea no ka pomaikai o ko I kakoo Aupuui, a nolaila, aole no i hoopau I wale ia ko kakou maoawa A » keia wa <Ja aneane kakou e hookaa wale, a hoi hou aku i ko kukon mau hoa makaaioana a roe*ko kakou mao Home, nolaila, ke hoike aku nei ao i ko'n mahalo do ookou a pan, no ka iokomaikai a me ka oluolu a oukoa i hoike mai ai ia'u i keia halawai ana. He wahi kuee iki ao ko kakou, ua kue kekahi aoaoo ka hale i kekrh; t aka, oa olioli no au e hai aku oa hoopan koke ia no ia mau knee j iki ana, a he oluolu kai kauhola iho iwaena j 0 kakou. A iloko hoi o na hoopaapaa haha- j na ana, ua ike mau oo au oia man huaolelo j hnho i hoopokaia maanei, oa hoopauia 00. ! 1 ko k»kou h»lawai mua ana ma keia keeua, ' ho (iiMii malihini no kekahi poe, aka, i ko ka-! kou haalele ana i keia wahi, ke manao nei ' •u e hoi aku uo kakoo me ke ano bo man I boa'Joha kakou a pao, a me kn. hoomaopopo lea aoa i n» hana a kekahi me kekahi. M» k't hoopau ana i ka'u oleio, a oiai kar kon e kaawale ako ana a kanliilii aku kela keia i kona Hpme ibo, © lawe po aku me. (>■%• koo i oa h'oomaaao o k» oluolo no ko kakoo 1 1«0D< aioha aoa, a e hoopao i na manao kue kekahi i kekahi, a e kiola ako iloko o ka pouli I oka aalohia. ' ]

j A e hui aKu oo kakoo ika Houie, mp ke ■ake uui e hana i ka mea i hiki ia kakou, keia Ja me keia ra» kaoa hana ifoo, hooakea aku t i ka pomaikai o ko kakoo aioa aloha, a e koj kna i ku kakon Moi ma kaoa mau hoeueu j ana e h .omau aku < ' ■ pomaikai o ko kakoa ] A;iiponi oei * NĀ hana o KA La. ' .. - '■ Hapaiia ka nooonoo ana i ka bila e hoololi i ai i ka Pauka 1823 o ke Kauawai Kivila, ma' . koua heluhelu akolu auā. Ma ke noi ua ! hehihelu koluokoa ia ka bila, Ama ke noi ua lioohiilo loa ia ka hila rna kona iieluhelu ak'.lu iuii. H#paiia ka •>' ouoo ana i ka bila e hoakak« ,iua i ke niKi o n» mea i hoopaaia ma «ia pnlnpala hoopa» haua i aeia rua na Pauku • /417 a ine 1418 o k<- Kanawai Kivila, «na koiia tn.liili< iu akolu ana. Ma ke noi, na i in liihi'ln holookoa in ka hila. A ma ke noi ■ ii.i iiooholo loa iu ka hila ma koua heluheiu akolu aiia. Helulielw mai ke Kuhina <> ko na ainae, ii.- "lelo hoohol/i. E h'ioholoia—K haawiia t 20 U iiu ke Kakanolelo v hoopau pouo ai oia ,i ua hana o k<t Aliaoli Ki, Aponoia, Ma ki- noi ua ho.ipaiK-i- ki» Ahaolelo a ha- : lawai hou ma ka hora lO kakahiaka o ka la apapo La Haxa 74 Poaono, lui.ai 27, 1872 Hulawai ku Ah«ofelo ma ka hora mau. Mea Hanohano P. Nahaolelua nia k;t noho. iPnk-iae ko Kahiinapnle mau. Heluheluia ! ka moolelo"» ka la inehinei, a aponoia. ; H'-lulk'lh mai oMi Aholo lio e U:lo hooholo, S No ka mea, ua maopopo ka pau ana o keiti ;t no k:i 'iii':t, (iiii ba puku ana oka iii >i lippi rn, 'iu kuoliiiii n:i <>hi)ii iniii ka haa- j ; h'li' :m■* i * H'.iinliiln nei, ina ke kau ana rna- j I luiiii o na moku no ua awn <* ae o keia l'ae I j Aina, a no ka mea hoi, ua nkaka uo ke emi ; mn o keia mai, oiai aole i laha nui i keia j manuwa, \ijlnilji, e hooholoia, e hooknnia na Hoa : 0 keia Aha.-.lelo, a peln hoi me na ohua e ae ' >■ niakemake an:i e hoi aku i ko lakou mau i wahl i E hoolaha pu akn no hoi ka PereBideoa o I ka Pap.i 01 a, mā na Apaua a pau, ua ho«uoa . ia ke kapo. j Kne mai i Mi Keo K:taka i ka .plelo hoo- j holo, aie ke uoi ana e wailio ma ka' papa. A j e w iiho aku no n.t ka Pnpa Ola e hookoo, j <nat h<: inea kopono ole n.> ku Ahaolelo e noi ■ akuc hookuu. j Noi mai <i Mi Kaukaha, e haawiia ka olelo i hooholo i ke Komite Malama Ola. Kue mai o Mi Alab »ti Kuuka i ka olelo ! hooholo, me ke noi ana e waiho ma ka papa, j a e kaheaia na ae a me na hoole no keia j olelo hooholo. j .Ma ka ninauia ana oa hooleia ke kapae aoa I 1 ka oleln hooholo, j JVa o« e kapae,—J.O. Ūominie, C, Kanaina, j D K»liikaii» P. Y. Kaeo, D H. Hikihoke, j

!•) W. Nraihe, R. N*jwtoii, A F ,iuild, J, 0.1 (•l.llM, WII lti« II). j I Na hoohi ktt kapan.—B.K. Kaai, J.W Ku- j ) pakee, W. T. Martin. J. Nawahi. S. Kipi, ( | G. W D. Halemano, L Aholo. W. Hanaike,! | A. Kaukau, H. Kuiheliini, J. W. Lonuaea, ! j P. Noi, M. Kahananui, E. Mikalemi Z. Poli, ! i J. Komoikeehoehu, J. N. Paikuli, E. Kekoa, S i I Kapuniiii, I). K»ūkah;«,—2o. j V-u mai o Mi Mnuaa, e kapae loa i ka j olelo hooholo Ma ka ninau ana na hoole ia. Noi mai o Mi Keo Kaaka, e hoihoi hou ia ka olelo hooholo i ka mea uana i hoopnka : mai. Mahope ibo o ka hoopaapaaia ana o ka olelo hooholo, na hooholoia e haawiia ka olelo hoohelo i ke Kornite Wae. Kohoia o Mi Aholo, D. Kaukaha, M. Kahananai, J. Nawahi, J. W. Lonoaea

| Heluheln mai oMi Nawahi he olelo hooj hooholo. Oiai ii» lonoiama ke akei>, na hoij hoi aku ka Loīo Ku.hina S. H. Phillipa, i ko--lua Palapala Hookohu ika Moi. Nolaila, e j hooholoia, e haawi aku keia Hale ; k» nooj maikai ana ia la, mamua ae o ku aeia ana j mai o kona hookuuia. j Noi mai ka Hon. D. KaUkana, e kapaeia j ka olelo hoohoio, oo ka mea, aole i akaka e haalele ana k;< Loio Kuhina, malia paha i j keia la ua hoihoi hou ia aku ka Palapala j Hookohu. Mahope iho o ka hoopaapaa ia ana, na hoihoi hou i# ka olelo hooholo. Ku mi»i o Mi Keo Kaaka, ka Lnna Hoomalu o ke Komite Helu, a nonoi mai e halawai bon ka Hale ma ka hora 1 o keia auwiua la, no ka noonoo ana i na lilo o keia Ahaolelo. Hoomaha ka Hale ma ka hora 11, a hala- j wai hou ma ka hora 1 P. M. • I Halawai bou ka Ahaolelo ma ka hora I P M Hoike mai o Mi Keo Kaaka, ka Luna Hoomalo o ke Komite Hooiaio Kanawai, ua olioli oia i ka hoike ana mai imua o ka Hale, ua likt ka uui o na lilo o ka Ahaolelo oie ka haawina o na lilo o keia Ahaolelo r hookaawaleia ai ma ka Bila Haawina, oia hoi he $15,000. Ua oi aku uae na lilo $208.18 mauiua o ka haawiua, aka, ua manao ke Koaiite e noi akn i ke Kuhm* Kalaiaina, e hoolawe ae ia mau lilo uoloko mai o kekahi haawina o ia oihana. O keia na lilo ao oa pepa, a me oa boke kanawai. Apouoia. Ma ke noi ua fca Hale, a noho | hou ma ka hora 10 kakahiaka o ka Poakahi, lolai, 519.

| LA HANA HOP* IJOA7 Ttf,) POAKAHI, lOLAI I 29. 1872. I Halawai ka Ahmolelo ma ba bora riiao | Mea Hanohauo Hope Feroside«a D H Oikikoke m* ks noho. Pole ke Kabtiuspole. Mahope o be kaliia ana o oa Hoa no ka hapalaa hora, tt» heluheluia ka moolelo o ku la haua 74 a apoooia Ma ke oni, iih kapaeia na rula t> Na Hale, i a hoike raai ka Hoa. L. Aholo ha Lnnn I{ malu o k« KomiU' W*»-, i>» ka Olelo 11-H)h<>-10, e kaooha aiiH, e oui aka i ka Papa Ola e hookuuia na ohna niai Honolulo uei a!tu no ua »wa u aa wahi e ae. Hoike waba mai ua Komite Wae la, ua launa aku lakou mc ke Kuhina Kalaiaiua, a 0 ka mea i paneia inai ia lakou. ina do he mai puapau; Īiilīi hoo kekahi e puka mai noa 1 keia la, alaila, e hoomaaia aku no ke kap-) Aponoia ka hoike. A Hooniaha ka Hale uo.oa eainute he umi, i no k<- kali aii» i ka hiki iuai o ke Koroite Hooinii) Kaiiuwai. Maliopi! iho o ka paa ana o na minule he : II(III. lia hulawai lioo k» Hale, a hoike Oiai ke Koinilō Hooiaio Knnawai i na Bilit K»oaw«i i kak iuinqa ia e ka Mui. Eia malalo iho uai : I. K - Bih» Kanawai hoololi ai ike kanawai e pili aua i ka hooponnpono a ine ka inahi-le ana o ka wai ma Lahaina, Mokupūni ! o Maoi.

2 Ka Bila e hoololi ai i ke Kauawai e pili an i i ka helu a me ka ohi aua ī na anhao. II Ka Bila e hoololi ai i ka Pauku 924 o ke kanawui Kivila 4, Ka Bik. e hoomana ai i' ka hoaie dala iii" K:» Hotelt* Hou. 5. Ka BiU o pili ana i ka berita mare, 0. K'» B.la e hoololi ai i ke Kanawai e pili ana i ka ana i na inoa 7 K« Bila e :ve aua i Kau (lookolokolo •lui'i' li'ii no ka Apana Hookolokolo Eha.

8. K i Bil i •> uili aua i iiii olelu ' kauoha' a I ka Ah'i !io na hihia oki mare. | 9 K t BiU e hoololi »» i b« Paukn 69i o ! ke Kmiwai Kivila. 10. K:» Bil;i <■ lioololi ai i k« P.uiku 15 o ka Mokiiiiu lfi o kc KhiiHwai Hoonni Kiirai>na. I I. Kvt Bil.» n li.,o()oiiop(.>ii.> ui i k« hoopn- !<;• «ii.i i ii« Paliipala Sīlh Nni. 12 K i Bila «» hooei.ni 'ii i kek&lti ia«u koinh iio iīh Alin Hookoiokoli) Kiekie, a noe na Alia iloōko Kiiooha. 13. K;i Bila e hoololi ai i na PnnKn 184 a rji(> 18S t >n<} 18*) o ke Kenawui Kivila. 14. K Bila <•. malu ni ka poe mnlnlo o no palapiila .hoopa» t)i»rvii i aeia ms ba Panku I-417 o Kl' Kanaw.ii Kivil*. 15. K;i Bil;i Hauwina no ka hookaawule a(i;i i i):i haawma d«U o ke Aupuni. 16. K» OMo Ho'-holo, e waihoia ma ke Kepnn u ke Kuhina Waiwai ka malama aoa i o ka M<>tole. " " 17. Kit Bila e hooponop«>K> a e, hoololi ai i i ka Piiukn 18 a me ka maliele 1,2, 3 & 4, o J ia Paokn hookahi o ka Mokuna 29 o ke KaI rt»wai Hoopui K«raima. 18. K;i Bil.» e lioololi ai i be Kauawai i j kapaia, " He Kanawai e kokua ai i ke kuknlui i an« o na liale hana lole hulohipa a me i ka [iiilopiiln." ! Im. Ka BiI» e hoololi ai i ka Pauku 1360 o ko K'.inawai Kivila 20 Ku Bil:\ e hoololi ai i ka Pauko 246 o ke Kmiiiwai Kivila. 21. Ka Bila e hoakaka hou ai no ke aao a | rne na inea i hoopaaia ma na palapala hoo- | paii haoa i aeia (naniuli o na Paukn 1417 a i nie 1418 o ke. Kai.iawai Kivi|». • 22. K» Bila e kau ai i k» nkn polio maluun o na poe kuai r;trria, uo im ino i hanaia e n» poe ona rarna. 23. K» Bila no ka hooponopono aua i na moni. 24 Ka Bil:» e kauoha ana i ka hoomaop.i poia o ka poe e k.)i ana e hooiaio ia na palapala, 2.0. Kii Hilii e hoaie ai i pnn d:ila knikuwa. | 26. Ka Bila e pili ana i ke kukulu an» i ! h;tle honhn o na mea kahiko a me na mea ano e, (MiiBeuiit.) 27. Kh Bila e oe aku ai i n» Komiaina o J n»> Ainii Moi, e hoolilo aku i kekahi Apana ! Aina Mui. 28 Ka Bila e pili ana i na Jnre. 29 K > Bil » e paoi ai i na Hule AbaaiDB, 'Hale ai liilii, a me na Hale inu kofe ma'ke o ka la S»bati, 30 Ka Bila e hoololi ai i ke Kanawai i api.noia i ka la 23 o lune, 1868, i kapaia, " H.'. Kaaawai e lio-iponopono ai i ke ku-ai ana o ria ' iau make." 31. Ka bi'a e hoolnli ai i ke Kanawai e pili ana i ka waiho ana i kekahi pun dttla rn» k» Waihona o ke Aupuni. 32 Ka Bila e pila aua i ka hooholo mokumnhu pili aina. 33, K.i Bila e hoololi ai i ka Pauku 1423 o ke Kanawni Kivila. 34 Ka Ololu Hooholo, no ka uku ana akn 0 ke Knhina Waiwai i na onii o na moku nana i lawe m.n i ria :nina Hawaii pīlikia mMĪ ka Arika mai, lie 50 keneta no ka luina hookahi i k» la ; ahiki wale i ke ku ana i Honolnlu uei. Eia malalo iho na bila i hooleia :—■ I—Ka bila e ae ai i ka hookomo ana mai 1 kekahi mau waiwai mai na aina e mai, me ke dute ole. 2—Ka"blln e papa aoa i ka hoowalewale e ha ilele «i ka poe e noho hana ana malalo o it» palapah» hoopaa, e like me ka Pauku 141-7 o ke Kainiwai Kivila. 3—Ka hila e hoololi ai i elua w»hi noho o ke Kao Hookolokolo Jurc o ka Apana Hookolokolo Elna, oia hoi ma a me Wailnku. 4—Ka bi)a e nnnhi ai i ka Bnke Manuale (Rula o ka Ahaoleio) a Cusliii)g ma ka olelo HiiWaii. ■ s—Kahilae hoepau ai i lee Kauawai e hooemi ai i na ino a me na mai i laha ma ka h'iokamakama ana. 6—Ka bilit e hooponopono hou ai i ka Papa Oia Hawaii. 7—Ka bila e hoololi ai i ka Paukn 6 o k.t Mokiina 9 o ke Kanawai Hoopai K»ritima. B—Ka bila e hoopao ai i ka Paukn 6 o ke Kanawai e kaohi ai i ka laha aua o ka oui lepera 9—Ka bu. e pili ana i na kai lawaia 10—Ka biU e hoololi ai i ka Pnnku 5 o ka Mokiii.H 39. e pili aoa i ka anhan holobol.>na, ll—Ka hila e hoolpli ai i ka Pauku 915 o kfc Kmawai Kivila 12—K« bila e hoohui a hoolaha i ke Kamiwai Kivila, ma ka olelo Hawaii a me ka »lel Enelani. 13— Ka bilae h-v>loli ai i ka Pauku 4&8 o ke Kanawai Kivila 14 —K* biU e hoololi ai i ia Pauku 121» a me 121!) o ke Kanawai Kivih.. 1 I7a «ponoia ka hoike a ke Komit* Mh ke ooi ua hoopnnee hou kk. halawai * nolio hau ma ka hora II me na minute he [' 65 A. M.. mamua ae o ka imn <» hookuu loa 1 1 ia ai ka Ahaolelo o ka M. 11. 1R72. I i