Ke Au Okoa, Volume VII, Number 29, 2 November 1871 — HE KAAO NO AURORIANA. Ka nani o Sekotia-Helu akahi o Edineboro. [ARTICLE]

HE KAAO NO AURORIANA.

Ka nani o Sekotia-Helu akahi o Edineboro.

UEL.U 8. I keia poe boi e Dana poao oei ia Aororiana, me ka haka pono aku o ko lakoa ūiau maka, e ake ana e Inaa pono mai ia lakeo na ike pono aoa mai a ko lnkoa mao kiionohi, uolaila, olelo ae la kekahi i kekahi, " Ina paha aole he uhi-maka o keia kaikamahine e kn nei, ina la paho oa ike pono ia'ku kona mau helēhelena e k*kou: i keia manawa, no ka inea, aia no iloko o ka paa o kona maa maka i ka uhi-make, eia nae, ke pu-a mai nei koua ano wahine ui imoa o kakoo i keia manawa." Aole no hoi o keia poe wale no ke ike uei ia ia, o kekahi keiki kaukaualii kekahi i ike mai o Delema kona iuoi. oia kekahi e hoomau nei i koua iiana anaia Auroriana, a be man miuote i hala ae, hoolei ae la o Auroriana i kona uhi-maka maluoa o kona poo, a holoi ae la me kona hainaka i ka hou o kona euau papaliaa, ma ia manawa hoi i ike pbno loa ia aku ai kona man helehelena e ua poe nei a me ua keiki kaokanalii nei e hooman ana i ka naha ana malana o Atiroriaua, a oia uo hoi bo lakou wa i hooho ae ai me ns leo ano pniwa me ka eehia nui, a ano haunaele ae la ka poe i ike pono mai i ko ia nei ano wahine ni. noi o na leo hooho o ka lehnlehn, «a ane pl-o-o ke anaina holookoa, me ka ninan aku ninau mai, a i ka ike pono aku o na mea a pau loai ke ano wahineui oi kelakela o ka m«fc nona keia Kaao, na komo like ae la iloko o ka pnuwai o na keiki alii a pan a me ka mea noua ka po nni, ka manao makemake ia Anroriana, oiai, aole i pan na haua hoooaeea maikai o o* po uei. Ua noi Ua poe i hoao e hoomaln mai i i>a leo hooho o ke aunina kanaka nui, aolenae he wahi ano 0 ka maluhia i hohola iho inaluna o ke anaina, ho ka mea, i ka nana ako, ua aoe ulnaoa mai la na leo hooho o ke nnaina holookoa, me ke kahea ana o kekahi poē, " Ua eo i keia kaikamHhine ui ka uani o ka mea uona keia po nui." I ka lolie pono ia ana akn o keia man leo hooho o );a lehnlehu, no ke ano wahine u: o ka mea nona keia Kaao, a ī mea hoi e maopopo ai ka oiaio o keia man'leo hooho o ka leiiulehn, ku mai la ka Moi o Sekotia ilona, a hoopiika inai la i kona mau manao imha n ka | lehnlehii, penei : " E o'u mau makaaiuana j a me na keonimana, na lede a me na poe ipa- j ka hauohano a pau i akoakoa mai op&]oko o bei« hale, ano, ke noi aku nei an ia oukou a pan loa, e noho maluhia ke anaina i keia wa, | a e huli aka ko kakoa mau makae nana aku me ka malnhia mal'ona o na helehelena o ke kaikamuhine e puanaia m'ai nei e na leo o kekahi poe, he wahine ui oia, a o ka mea kue 1 keia hoonialu ana raai a'n aku, e hopuia a| hoopaa;a ma ka hale paahao." Ia -nianawa j koke nn, meha iho la na leo hauwalaau iiui o • ka lehulehu, a hooalii iho la ka maluhia nui | maluua o ke anaioa holookoa, a huli like ae j la ka naua ana o na mea a pau malnna o na j helehelena o Anroriana, a ua maopopo i ka ! lehulehhu, he wahine ui no oia, aole use lakot» i wikiwiki e hoopoka ae,* oia ka oi o ka | wahine oi i ikeia ma ia po ; aia, o ke keiki ( kaukaualii De!euii», puana mai la oia me ka j leo uui maopopo, penei : " Ke mauaoio nei i au, o keia ka wahine oi oi kelakela mamua o I na mea » pau loa i akoakoa mai maloko nei o { keia hale i keia wa, me he mea la, aohe ona | mea e like ai, ano Ja, o ka nani o na opun I pua rose, na haule lakou malalo o ka nam o j keia kaibamalvine, a o ka mea hoi nona keia ; po a kakou i akoakoa mai nei, ua kulou mai; koua nani malala o ka nani o keia kaikama j hine, mehe mea la, oia hookahi wale no ka j oi kelakela o ka wahine ni manioa ao o ii{ mea kino uhane i hanaia e ko ka Uakua Nni makemake." Ua lohe pono loa ke keiki alii aona aa po nei nei, a me ke anaina holookoa, i ha pnaua m-iopopo ana mai o Delema, na haule ioo ka ! nani o ua keiki alii o ka uani oi ■ kelakela o oa kaikaenahiae aei, a no ia mea, | ua h<>-a ia ka huhu wela iloko o ua keiki alii | oei, mahope kakou e ike ai i ka hookoia ana ] o ka makemake o ua keiki alii oei no ka bea- ) wv ana i kana hoopai malana o Delewo. A j ma i» manawa koke no, ua aUkn mai la na «oaaao o ka lehulehu, e hookoīa aaa ka | maua o ka o>eto hoomaln a k» Moi «atatta o | ka ea«a nana i kue ia olelo, a oo ia mea, oa i •HMka po# i haalela ioo iko i ko lakou mae j unho, a bele aku la im ke ano h<K»keke oni a ' poka aka la iwaho, n<> ko lakou maaao, e ala | roai aoanei be haooaele noi nalnko o ka hkle, no ia'io*» h v>kahi hele iM»*ooak« ; ai ka iehaleku a puka iwaho, 1 ka ira o Deieo»a • boomau aea i k« kabea aoa ka l«o g»i, loa oia eaa ka aoao Jm«m o j Ao?or\ina, me ka hoomaa ao i k« kalM* aaa ! \iifo uui, " EĪia ka aaoi o aa naai, i like oW «& ka inea oona k«<a pn, aoU omm • e lfke«»e keia, aole naalalo iho e aa kakaaa > •«linoliAo o ka «a, *ole iwaeaao nahoko im»>* in»o o ka lauī, aole lv>i iwaena o na keiki aiii a pao, b keia kaikanaahioe hookahi wale ka , m keUkeU • ka aani " lloko o keia nalava ; a D«leaa • kahea lee aai aa aal k>a aai i

oi«ao9*a» u4to kboleb«, » «88iia*80 • haaoaele, aka, oole i wiwo tho ttM«o o aa keiki kaakaa»]M Deiemn nei, raa ia manawa koke-ao, «a loheia ka ieo o oa keiki alii oei oooa ka po nni, e kabea mai aaa, « bopo ia Df>lema, a e lawe ako b hoopaa o»ak>feo o ka hale paahao, aka, aoie he ; aa e bopa akn ia Delema, so ka mea, ma k» ka lehnlehn maoao ana, oa ka i ka oiaio ka Oelen-a nnm mea e olelo nei, inaeoloolo ana oa keiki alii oei aoaa ka po oni, e booknbo i ka uttni e haiama la ilaoa o ko laaa tnao he> iaa la oa koho ka hapaooi o ke komite niahope o ka nani oi kelakela o ke kaikamehioe. Aka, oo ko be keiki alii naoea noi mab»pe o na hana, lealea o kooa po nni hookabi, he mea ole i kona maaao ka n&ni e pu-a nwi la ilona o na papaiina aoheanobea 0 ke kaikamnhine. Aka boi, no ke ano panlehia loa o Delema 1 ka nani molale o na maka o oa kaiknmahine nei, aiwaiwa loa aka hoi kona kokala leo nu. ana, no ka oi kelakela o ka nani e haiamo la ilnna o na papalina o ke kaikamahine, a na ia mea i kono akn i ka manao o ke beiki alii, e ho-a i ka pa-e-a o ka bubn wela iloko ona no Delema. I ka pnanaia ana maf o ka hoaolelo bopu iaDelema, ma ia manawa no i ku ae ai na mea a pāu ilana, a hoomak» akn la | i ka hoi ana ma koiakon man home ibo me ha I pan pono ole o oa hana lealea o ia po, a iloko o keia manawa a ka lehnlehn e hele ino nei ka pnka ana akn o ka poe ofoko o ua bale bana lealea nei, na puhalahin e akn la o"Delema, a o Aarori»na a me kona maknakane, } a roe ke kaikamahine kanwa, na puka aku la | lakoa iwaho me ka poioo ole, aka, o ka poe j uaawaho o oa hale haaa lealea nei, iloko o ko j lakoo manao kuhihewa, na hauoaele pono ole J maloko, a komo mai la Jto wahō poe, a no ia j roea, na nui ka hookeke ino ana ma na pnka komo a pao o na haie bana lealea nei, a kna j ano hakaka linia-'ka $ poka akuana ho me ba poe o wabo e komo mai ana, a ma ia mea, na nui ka poiao i loaa i kekahi poe. Iloko o keia wa piKkia o ka leimlehn, loheia aku la ka leo o Detema e kahea aoa mawaho 0 ka hale, " E o'u mao boa kaoaka, mai hoao e hakaka, uo k« mea, aole be man poioo nui e hanaia aoa maloko o ka hale i keia menawa, o na lealea i hanaia maloko, he maikai no, aka, o ka mea nui hookahi Wale no nana 1 kono i ka lehnlehu e haalele i kt» lakou noho makaikai ana aku no na lealea knpoan e | hanaia ana maloko, no ka ae ole ia mai. i w*hi manawi nuku e heike akea 8g ai i ka nani oi kelakela o ke kaikaaiahine Sekotia ni hookahi i ikeia i koia po, a me he mea la no hoi, ua ike ponQ uo ka noea nona keia po nui, i ka po-a mai ana iluna o na helehelena o ua kaikamahiue nei, a me he mea la, na ikea ke ke-e o Moolon." A ma ia manawa koke no, ua nalowale aku la o Delema iloko o ka nni < kanaka e boi aoa i ko lakou mau home. KA HOPOII AKA O DELEMA, MAMULI O Ka OLKLO KAŪOaa A BB KKIKI ALH, A HOOPA4IA HALOKO O EA Rktt tAAHAO. Ma keia wahio ko kakon Faao, na ano pahaohao paha ookau e ka p ,<j belt.''Alii i ka mea nona ka leo i kabea mai ai, e hopl» ka mea hana i hoomak® ka haunaele maloko o ka hale hula o ke keiki alii la po, ke hai ako nei ac, oia no ka inea aoaa go nui. I ka j halawai bou ana mai o oa «aka o ke keiki alii me ko De)ema, keaa boo mai I& no oia i kekahi p<>e e ae e hopn ia D«b»a, be poe i <>i ae ko lakou nui a kiekie enaaaa o Delema, oiai ua p<>e nei e hooko ana i ke kao«>ba a ke keiki alii, ka uinau «ai i ke aoo o kana inea e hana nei, »ole nae be huaolalo hookahi i paueia aku 9 Delema imoa o la&M, no ka ; mea, ua hoomau oia i ka pnaaa ana ma ka j hnaolelo hookahi wale no, e pili aaa i ke heiki j »lii waīe no, *'Ua haule 1 Ua haale inOi ka '• |nani o ke keiki alii 0 Sekotia, o kona nani i j kaulana iloko o ka manawa loihi i hala ae, '| j na liaule ino ia a mae waie, e like ee napna i j o na laau i keja po, a e anhee auanei ko laj lakou mau naui a paa, e like tpe na ao e pai hiia ana e ka makani, keia hope akn, j aole oia e Unakila ana malnna o t«'u mea e ike aei i keia po." Aole no boi i paa pono loa keia inau olelo a Peiema, haiawai mai la oia me ka poe a k« keiki ali« i keaa «ai ai e bopa ia ia, ska, kopo aa la ka aaaao iloko o Delema e hooikaika 00 u k ;a ia ibo imoa 0 na enemi, aw fcona hookeia aku t koaa ikaika | ka wiwa ole, n» be «sa « kaii» i | kona kulana me ka maaao ftfr tlnjlri «hn 1 [ ianakila aoa ao oia a»aia>a 0 Mwl |u he i | ooii a be baa«ri paha ka oni o ka pw e kii j aai aaa e hopa ia ia, e biki «h» ia la m ka i ] ikaika o koaa naa limaelaa ke hoolilo ia U- | j koai mea ole ilokoo ka w* pokoiei, a ma ka j naaa aku i knaa aou. me be m«a 1« he Lioaa kaae paipai s»a ka ikaika, e ūai aN a boo- | iik> i m«« ole i ka ik»tka o (eakaM Mao. | I ka b<.H>maka nana awa mai 0 aa poe nei e j hopo mai ia »a aei ue ka ikaika, aanawa ] koke no, aee akn la o Deiwaa a pili koaa kn» j \ ma ka pai* g ka hale, ia maaawa huoiale ak» j la keia i na ai a ka ui, ia aiaaawa bauU> • iho la iaiua o kona al > he ami poe ikaika, ao ; keia iaea, ua alaaoa ae la aa laea a paa a«e na m*n«o pono ni.>, m»i «aa i na im» a pau iloko o ko lakou aiaa pnawai, a>a j ia wa ki.ka- ao, ua hvH>p«ai koke ia m«ī iaoia ! • aa po« a paa e «akemake aaa e hakaka pa I i «a« ia. la Dei«am i haka p.mo «ka a» iam* [ 0 kooa poe eaemī» ea «akaakaa oia e'haMa i ' aka la lakou, me be <aau poaa la O ke Dfle»a aao ia maaawa, me be mea ( la, oa like me ka mahu i ho>.<piha ia ka ikaika nni. a kuup*o aku la i ka | ikaika o koaa līom om> w taSkalt«a oW i 1 o kekahi Ula o koea k ao hoioakoa Hoke* |

fceia ka poiao o kei» aoao, rfSf t oa-fe«*iia»»ig !»_, hakaka afla ia po aWi w&k i m l*gjMfcT waoooo, o« uni ki u tfefa adao fWp&* make akg la B * kioo mM b No fea fitii lofc olea poe eāa kela &6*o 1e $Jln ! mai aoa ia ia neii kehi&'me keja aaaawi, ■ oa aoeane pat»p«a aWela, »o ka ani o ka 8 maoawa i patt fa ia ma fce pāle stia aka i ka f poe a pao e koe tnai aua ia ia. ' a»d i feeia manawa, n& I&6 tāg t(e tasafca i Iqd holookoa iloko o ka wai, ka "bete a p«īa i kooa kapa i ka hOa, na ka |», aole hookah daea i kokoa mai ia ta toa ia po, aka, 0-69$oe h ma ka aoao o ke keiki aiii, be nao wa!e ao aa haole a make ako la-n& mea °(rnTj iloko o kawa pokole ; aka, iioko oko )a|M»o ij mantto p&& e laoakiia aoa ko lakoo aoao, 'ga kohihewa ia maoao aoa o lakoo, 00 ka mea, 0 oa roea eha a pao a bo lakou aoao T hoao mai ai e lawe i ko Delema ola. ua palepale ; wale ia ako t»o e ko Delema ooao lima pouoi v* me ka ikaika nui ano a. Mawaeoa oo» mea eha a ka aoao o ke keiki aiii i pio mai ia ia nei, eloa wale ao ana naea i lawe mai i mea kokua ia ia iloko o ka wa e iho makawala mai ai na mea make o kela aoao, oia kol, hookahi pahikaua B ui, bi>ok»hi koi kaaa iwi. Me keia oihu mea Jilo mai ia UeUma, aole oia i hoao aku e pale i kooa poe enemi me ia mao mea, na oaalaina pono oia ia mau mea ma koaa aoao, a o kona owo Bma poooi 00 kaoa pahikana i pale ako imoa o koaa poe eoemi me ka eleo noi a me ka ikaika, me ka j malama pono i koua kolaaa. 1 { Aahipa* }