Ke Au Okoa, Volume VII, Number 29, 2 Nowemapa 1871 — HE MOOLELO NO IVANAHO! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANAHO!

BUKE n. s

MOKIINA VI. I& wa boob« «e I» « Rebec» m« ktt h»alele ifeo i h«bi ui • ku nei m> pak" aniani, h holokiki aku U i kabi moo o Iwwho. " Au♦e !'' w«hi *na, " o keii mau hōoulohu* i» 0 koa cb«u ei»aao ao kein kaua. oia «o»n«i km mea nana "6 hoonawaliwali ibo i uou ol» mi ka-pofcala ana a«. Peiie» l»c hiki nei ia oe na maoai>lana no h» hwelia ako ia hai, ke oie e booia m n» eha i loaa la oe ?" '* £ Rebeca e,"wsliiaoa, " aole oe i ife« 1 ke ano kuptiibii o ba mea i hoomaamaa ia no ke kahaa kaus, i kona wa * ooho hahnnu ibo ai me he kahooapole la, a i ole ia me he wahine la, oiai e hoouka ia m&i ana kona mea e ai e aa poe okoa. O ke aloha Mke teaaa, eia ks ai e ola ai, • ke- keoa lepo o ka hoonha kaua, oia ka haoo oko inakou mao paka ihu. Aile mnkon e ela—aole makoo i makenake , ke ola aoa, ke eie ka lanakita a me ke kaulana. Oia ibo ia ke aao o na kanawai o oa noita ī hoohiki la ai makou, a pela hoi makou i baawi paulele aku ai ī ko makoo ae me ke kaoalaa ole." " Au<re I" wah» a ke kaikamahioe ludaio, " heaha k& ano o ia mea f e hlki aoei i *a aaiU oawaiiwah ke haliu aku i kona mau moha ana ike kuaku o ke daimonio ? He paoi makehewa, a e kiola ie aka ia hanohano ike ahi o Moloka Ona makana e koe iho nao oo kou oia ke koko o oa poe a pa<ū ao i hookahe ai—oia na luhi a me na hoomaoawanui ana au iloko o ka hoaknihele oia na waimaka o na jtoe a pan i hookaheia e ka ouknu naa kaua ana, i ka wa i uhaki iho ai ookou i ka ihe a ke kanaka make ikaika, a bwe ae i na lako o k»na lio kaoi»."

" Oia anei ka makuu waiwai ?" watn e I?ana|*Q " A"te I e h« kftik#raabin« ! O ki> banob«ae ! uia ke lilehle ae maluna o ko mal'uo niBU luokupapau, a oia bot K« hialoa 0 i#a>oH ino« " " He baoob»Do »nci?" w»hi a Rebec>t; " aowe ! o kn hanoMno o la bqc. oia ke kap«lcijn lepo hao e keu ana malniM iho o ho ka oaita hale Ina pouli, a me kona ht hupapau. Oia ka hoaUoiia baumia, e hiki olf ai 1 k» (nooeka u«aapc> ke helohelu moakaka lea, a wehewehe ako i na enalihini A i ole ia, ina na hoohanohanoia ko lakou inoa nialoko o na mele • oa poe haku mele, ka poe poni i na hooipo aloba pili kioo a ss na aoo lealoa akuai aos; aa lilo <a mau nele hoohiwahiwa ana i ka naila koa, he man mea e mele ia ai e nB kiowa p«ni mele ma ke aHaioa o ka poe kauwa otw, ' ka wa o ko lakou ino ela «hiahi ana." " Ma e ka ahaoe la o Herewada," wahi a ka naite ae ke aao kaaiohu; " he kanaailio sei ee e ke kaikamahine i ka mea au i ike oleei. Ua ike poaeae oe i ka malanalaoia maemae o ka naita, ka roea hookahi oaaa e hookiekie ae i kekahi alii mai loko ma'i e kooa hoohaahaaia, a i ka neita makaainaoa , hoi atai kooa kulana kauw» mai, a i ke ku- j lane haoohaoo; oia ka m«a naoa e hapai ae i ko nakoa ola aAa i be kiekie i ohi la iho e na ehea o ko oaakoa mahaloia. Ua hoolanakila ae ia ia malona o na kaumaha* ka luhi, j a me ka eha, a aa ao mai hni'ia maKoo aole j e 9akau i ka hoioo ia mai, aka, i ka hoohaa- | haaia. Ē Rfbeca, aoie oe be £anatiaoo; a I nolaila i o«le ai iloko oo oa manao hiaai kie kie i hoomomoa » iloke o ka poli e kē kaikaanhiiie tlh', i k» «a o kana spo e hana ao» i kskal)i mM hwa oui kaalaoa e hooaaoua ai ktotta laoa O ka nait& t e ke kaikamahioe, oia ka ka&ai heomomoa mai i ka maemae a ke aioha mii t&. O ke kaohl aaa alro i ka iiqMJkalMMba 0 ka pUikia, a me k« hoiii aaa «e i hookamoaha wale ia raai, oia ihb U ka oniki eana oaoa e kaaaii iko i ka haoa ioo wale O ka hanohano alii he inoa pokao wak ibo 00 m ke nele eia i ka mea ana i ajsba a», a • ime ao koi ke«a p««paie ikaika | e laaakila ai iloko e oa ihe a kaoa ipo a rae kaaa m« •' Pela ie a»,"jfeabi a Rebe«a, " owae oei, «pailoke OMĪ a«> ka kaoaaaa kaulaaa ao ka pm e ka maaao e keopakele i ko lakoa aina pOAOi, aka, 0 sa kaoa w e ko'a lehui, a aae Imi haoikaika ooa e booptfkelo i ko lakno aiaa ! mai ka keopiiikia >a mai, aole e hiki ia lakou j k« keakila, kee*B e kaee&a mai ks Akua ia lakeo poki aole ta e biki ke hoala (Bfei i ka ohaoa a loda « keia a «e kna aiaa kelki i koewaki-! wphaia," a ke ani »a koopiiikia • mm m ii-' 41» fc*fe*efea «aM e epa aei m lakoe i kpla BilL Naiia, aa amkai ae haa kaaMulio aaa, • eeiaU*. b» «ea as» hiki ele ia'o |e kamaSio«kaao, oe k» taea piii i ke kaoe a «o ea j tlH> >«>. a kiki i ka mnm a ka Akaa e j iakoka • kaala aoki ai i kekaki G«deeaa boe, | k i fttb la, t Jtatt*bejp oia ka wa kapo- j 00 ŪW* lada aaita a me koaa I -U» ha«p<Mk *a bope e kana kuoa- j ilio aea 9oke o ke kaemaka kuhohoou, ao ! hoeaapan aaa ke i ke aao e koaa lahoi i; We#ttkia aai ia, ajaeHa paba, aa «ailaaaie | aiaaaa m n altlo a Ueaake, me ke '

|shi aok wi.iilo kaoa mau oielo īaia h# e»u |Ma « kaumaha oui ai oo Ivaoaho. Oiai ua i heakea bku oia i ba ikaika o ka Ir£oabo oielo no ke kauUoa a me ka haoohaoo o oa nnita ma ke kahua kaUB. | " Nani kona ike unku īk» aao o keia puu— | w»i," wahi » Reb< r ia iho, " oiai ka mikau wale a me na inanao hopohopo e pipili nei me he mau malihini aloha |a no kou kinn.: E hiki anei i na lani ke hoopakele mai i ka uoho pio soa o luda ma ka hookaheia o kela i eme keie kulo o ko'u koko ? A< te ! aia wal«r-no i ke Akna ia mea, oiu ka mee hiki be hoopakele aku i ku« makuakane, ■ eia kekahi o kana mau hana kokua nui—ke hoopolokeiA n« kaiiiahao » ka hoopilikia wale ! E ike no ke Kar»eti»no hoōkano, e biki no i i ke kaikamahiiie o ka iahai ike Akua i wae 1 mai aī, e »•« akn a hiki i kn mak*' sna, e like : mc ka hiki ana i kekahi kaikamahine Naia- j n»na, ka mea aoi e pai nei no kona honiuna I aln maiioko mai o kekahi haoaaoa alii o ka | poai hou akau !" ] Mfa i« hope iho, nana pono aku la ia i kahi j i moe ai o Ivanaho ike aku la ia ua hīamoe. j " A," wahi an», •' ua hiamoe oia, ua kuu i aho Ir «b luhi o na hoauwanein ana o na ma- > nao, ue apo ae la koaa mat> lala luuluu iloko | ona nipoa oko hiamoe. Auwe ! he mea he-1 wa-r.o'u ke nana akn nu laia, inn o kona ma-' nawn hope keia ? Iloko o ka msnawa po- ; kole, alaila, e liio oo keia'miu hiohioiiK nani | 1 hniamu ia e ke koa, i mouo i haalele ia e ka j uhane ! Ol ee'?, aole, ua hoomaha iho .oia ) iloko oka hiamoe ! Ikaw* o ka puka ihu i e upoi ai, a um>ki hoi kona mau iehelehe, a I

i ka ti« haka pooo aikoua mau mak», i alaula piMii t ke hoho. a i ka wn p»ha e keeiii halulu ana na aftita ma na paeptie o heia hilej£»keL*_ LJiQinaLu_m»i„hoalalilnU-aiut iaia, msi hoonioni ike kap o kona humoe ana. A ! e kuo naku»k«ue !—Oh ! kua mikua ! e ili mai no ka hoiooi» i kaun kaikaamhin», k© oie e booroanaoia kekahi o koo mau ohohina, ka mea nona mai keia mau owili Ihoohii gula opiopio ! Ua ike mua no anei au he huakni keia no ko lehov« in&ina i ke keiki nlohn ole, k» me» e m.<nao nui nei i k« pa»t pio ana o k» malīhini niamun o kona makua 1 Ka mei* i ane hoopoiua i ke neo eo, n nana nui iho nmluna o na hiohiona nani o keia G»lil>»ia /ra!ihini f E pono ku e uhae aku i keia iapowaie, nui mai kuu puuw»i «ku,—A! oa ane mokumokuahu* nae kela h me heia maaw- nne he moku ili atif ls i kahe mai ke koko, i knu wa i hoomaka ai e uhae aku." M» ?a mannwa, owili ae la eia iaia iho iloko o ka uhi-nj»ka, a noho iho ia ilnlo ma kekahi koono mamtc mai ka moe «iai o ka neite ehe ; a huli aku Ia kona alo i kahi e. Hooikaika ae la ia o hooluolu iho i 110 nune «na a kona manao; aole no ke kauniaha wale n«j i ka poe nana lakou i hoopx« pjo, aka, no aa manao kebabi e fau mei la iloko ooa. MOKUNA VII I ka hiki ana i ke keena, A oaoa aku i kona moe, Ua hala aku la ia No ke ao uhene maikai ole, Iwaeno o ka makaoi aheahe kakahiaka A me na keiau makalii, ai ia i ka lani E n& eheu o na kanaka maikai. No lakou oa u aaa me oa waiin«ka ! Old P!ay. Iwaena o ka wa e hoomaha malie ana ka poe o ioko o ka pakana, mahope ibo o ka laoakila mua ana o ka poe e hoopuni nna mawnho mai; e hoomakaukau ana ka n«ita o ke kapa kila «ieel» _i na mea e kopono ai ke komo aku iloko o ka pakaea, a i alahaka kekahi n" lakou e hiki ai ke bele aku maluna o n peU no hoi me ka poe i koe aku iloko o ka pakaua, e hoomakaukao ana lakou ioa mea e hiki ai ke pale mai—a ia wa la, ike ia aku la o De Bracy » me Temepela, e kuka kamailio ana iloko o ke keeim nui o ka hale kakela. " Auhea o Foronadebufa ?" wahi a Bracy, oiai aole oia i ike pono i ke ano o ka hakake ana o Foronadel>afa me ka naila o ke kapa kila eleele, ma kekahi aoao oia o ka pakaua kahi i kaua ai me kekahi poe o waho mai. " Ua olelo ae nei na ua make oia *' " Aole i oake," **hi a Temepela <ne ke ano &Duanu pu oke kamailio an», 'ua ola no oia. I ko'u m&nao ina he peo bipt kona, e like me ke ano o ka hoailona ane i lawe ai oo kona h«e, a i vahi i« Ibo me na pale kila he umi ka aaeeeaoa, ioa oa bala 10 oia i ka naake, malalo o ke koikoi o kela maka kei ikaika. No ka ot oka nuou«« o koaa papale kila ke knma i loaa ok> ai iaia ka haawina oka make i ka hauna hookahi o kele maka k« ikaika; me he mea ia nae, iloko priia o ea hon kakaikahi i koe, e hoohui nu la ako aoaoei oia me kooa mau nakaa He Uma »im ikaika ka mea niaa i hoomalule <ho i kekah» o na alihikaaa ikaika o ke Alii Keom i keia la " " He liraa ikaika hon ha keia no ke aapuai e S«tana," waHi « Br*cy. "aia hele m»i oia mai na kaipule i heopakeleia, a me oa ar»lft maikai mal me ke kaaoha ana i q* kanaka hemaleie. e lele akv maieaa o kei* poe kanaka ino." •• O I • b*k oe i e ka hapo T* wahi • Tea»p«ia, " w k<m p«m iwoaaaamam ua like |>e ia im ko ForoßadrbMfa aele i k» im> aaeio; aele e hiki \ kak«kt o olaa k« Meaee pooo i ke k»bua o ko olua »aoav>io a mt ka manaoio Akaa oJ« " " E kooaalu oe e 8 r Te(eepera," wrHi t Da Bracy. "ke aoi axe nei a ■ ia oe e

ibb inaikai i feou el«l»«ai ka hoopok» i oa ole»o iiM) imua o*u kō mea a'a i boowābawaha ioa ni, Mā oha (oahuahiae la oka Lani. ua oi aa ko'n aoo kaoaka KsriatiaDO niamua oa a me kou mau haa. oo ka mea, oa lonolonp wa ia, aole e hiki i ka oiea o ka Papa.kiekie loa o loko o faa Hui Ten>ep*)a o Ztona ke hanai ahu i na )i.ie heretiko, ka poe e noho ana iloho o ko lakoa «aa pnai ponoi, n o Sir, Beriaoa de Boiaa Guitabeta kekalii o in poe." " Mai hoolohe oe i na lono o ia ano," waj hi a Temepeia, "e ooonoo k»aa no oa mea ! e pooo ai ha hoomaia aon i ka hale kakela. ; Pehea fte kaua ana mai a keia poe koa ioo i rna kou aoao ?" " Ua like i>ie na hoouka ana mai a na lapu | o ka po,«' wahi a Bracy, •• ua lalama mai la- | kou ffla iw paia o ka pa, a i ko'u manao o j ko l&kou alakai, oia Ka iwao i eo ai ka makaj na a ka poe pann pua i ka w» o ka pana poa [ ana ma Aahby; no ka mea, ua ike aku au i j ka ole kala i haawiia ai a me ka a-a poa. | A o keia kanaka ka Fitzere ī olelo nui ai, e hiki no i« ia a me kona poe ke kaua mai ta kakou ! Ina aole au i paa i keia kapa kila ikaika ina ua lilo au he dia opio i make ī bana pua, Ehiku ona manawa i pana mai ai ia'u. Ua pana mai oia ma na wahi a p«u o kuu kapa kila, a ina aole >'_ kapa kila Sepania maloko iho o keia kapa kila o'u ioa ua lilo fiU he mea makē." " Pehea ka pale kaiia laao mawaho ako « kou puka pa?" wahi a ke Ternepela; «« ua lilo anei ia lakou ?—Da iilo ka pale kaua wa. ho loa o ko makno puka pa."

" He. poinn o«i kela," wahi a Bracy. « ūa lilo ia i wabi puuhoou» kokoke los 110 k poe knuwa e hiKi ai ke hooana inai i ka kaua ponoi, ke ole kikou e maka&la pono i ke kui aku; a mailaila oißi e bifei no paha is lakou ke hoooka mai i kekahi alao i kiai ©le i», a e wuwaln oiai i kehnhi puka aoiani « e komo tnsi uuanei lakoo i kn pakaua nei, a hoopio mai ia kakou. He uuku wnle oo ko kakou mau kanaka, aole e hikt ke hoomnla ia na wahi a pau « lakou, u ke hoopii mai nei lakou no ka hiki tle ia lakoo ke malama pono i na wahi i 010 i ka pale o ku ia m&i i ka pua. O Foronāde£iuf<i ua aneane uia e make, a pelae uele ai kakou i kekahi kokua ikaika m;ii a it» ia mai. Pehea koū manao e Sir Een'aoa, aole anei he pono ia kaua ke baawi i>io aku ia lak a ?" " He«ha ?" w»bi a ke Temepela me ka hooho kieki? ana i kpn'a leo. '• E haawi ako »oei k«K. u i« imkou he mau pio na ka poe oiak«u ws|e, <a poe huna ia lakou iho, a i ka po.e help ai lakou e powa i na poe e heie wale nname ka me.i kaun ole. E bifū anei ia kakou ke haawi pio aku i keia pakaua ikaika no oa poe po<va kauwa f 'i..alal[ai ia e ke kahu piiaa n me ka mea kamailio lealea, a „mij_oA-kanaka i kneoo ole .t-?ko o tia anaina n ka poe maikai ? Hiluhila wau i kau olelo e Maurice de Bracy ! E nho ke kaou ana iho o na paja o keia hale kakela i kuu kioo, a me kuu hilahila mamua o kuu ae ana aku i kau olelo ku i ka hilahila a me ka hoowahaw&ha hiki ole ke holoi ia." "E hele kaua i na paia o ka pa,"- wahi a Bracy me ke ano noonoi ole. " 0 kel.i kaoaka, he Toreke paha, a i ole ia he Temepela, ka mea i manao o!e i ke aoo hauohaoo o kona oli aee. Aka, ke pauleie nei au, aole e hiki ana ia*u ke olelo e hanwi pjo aku i« 'i'kou ina he kanaha msu koa o kuu puali k:>« Free Companions i hele pu inai me a'u! O kun mnu k'oa wiwo ole, ina paha oukou e ike ana i ka pilikm e hooke mai nei i ko ookou Kapena i keia la. oani wale ko'u ike ana aku ia onkoue kowel i ana oukou i k«u hae mi ke poo oka ouknu maaihe A ilokoo ka in-inawa pnkol# e hoopuehu aku aunnei oukou i ueis poe ino e hiluma mai nei." " E kamailm oe i ka poe an i hilioai ni e like me kou makemnke," wahi a ke Temepela; oka mea hiki ia kaua ke hana i keia manawa oia wale no ka kana mea e noonoo j ai E lawe ina koa ik,e me kaua a e hol.» ako i no puka oa o ka pakaua e pale ai no ko kakou mnluhia. O keia poe oia uonapoe koa ponoi o Forooedebufi, he poe i hoino nui ia e na poe Pelekane a pau no na tausani ha- j naino a lakou i hana ai a me na hoopilikia I wale " "Oi )oa aku ka maikai ina pel# f " wahi a | Br.-icy; "he imi ia e ikaika at na kauwa, a e hoopaa ai i ko lakoa kulana a hiki i ke kuln hope loa nna oko lakou koke no n» hooikßika an* « hue aku i na poe Kuaaina mawaho. Ina kaua, ē pnlalelale ia lakoa e Beriena de 6mlabpta; no ke ola ame ka make, un ki inea, i keia la e ike no oe i ko Maunee de Bracy kupai ana e like me kona auo keonimana ma ke koko a me ki hanau »M." " E he)« aku i na paia ®ka pa | " w»bi a ka Jeo kauoha o be Tem«pela, a ia wa pii koke aku la lana i oa ulili o ka pakaua, a hoomaka<.«īßU iho la e hana i na mea kupono a pau loa e htki ai ke pale aku i ka eoemi, e like n»e ka hiki i ke akamei kanaka ke kana Ua liooholo like ko lakuu manao o kt paka pa e kokoke ana i ka bariera i lil» «i > ka enemi, oia kahi e hooikaika loa, a malaila la> kou e eiilama pono oa ai, a e hoopuipui ai i kolakoo kulaoa ')ka hale Kakela poooi, ua book«aw»l« ia Oeu oo ia • ka auwahi nui i hoopihMa \ kr wai, a ke moa ane hlki nle i na poe mawa «o ke komo aku i ka hale KakeU, k» ole ho aUhaka no lakoo Ak». ma ka •»«»• »aa o ke Teoa»pela a ste D« I Bracy. ina he alakai ke ka poe powa, he .r»«a lnki no ia ia l»kou k« hoop., B «po«o I oameā ehikiai ke hele akn malune o ka aawaka, e like bm k«akahiai i ikeia iM ka hoon®« ana ®*i i kooa mau kōa. Ak« m«a hiki oo iaia k« honwaa akn i kooa naa koa ma na wahi • punl o ka hale KaM« « k««(t--ka ai I om>» « kaohiiii ai na w»hī a ka poa o I k>kn<> paVe ake «i, i hooomiia ti ka aui o ka ! po« kiai eaa ka pnka p« poan mi o i k&hi i lilo ia l maa e ho >real« nt«i- i k»i ai ka po« oloko » ko lakoa mnu kuUn «a hoouoa aku I* na luo» ma koU wa!n wahi o ka p<kaua. i oana »ku ai lakou i na Jral«i a ka p»» «- • <• uv«iuV* ai, a kai ' koke omi i ka loao. (4aJW i JM )