Ke Au Okoa, Volume VII, Number 19, 24 ʻAukake 1871 — No ka ino ma Maui. [ARTICLE]

No ka ino ma Maui.

M* na lono hope mai nei ro*i Mnuimm, ua ikHikn loa ka imtIAĪU i ka Pohkolu a ma ks Poahi o k<*l« pute mai nai ; • peU me ka na. Kii salalo ibo n«i kekalii n>e« e hoike ana ao ka poino i loaa malaila mai kek»hi kMkka mai <> Mani :— •' Kakahiaka Poaha—U« kouinaka mai ka aa liilii ut «a kakaluaka onekuiei. n* ka nkali pa ia e aa kikiao makaei mai ka Akw a ntft k* Hikina Akaa mai; a hiki ī ke awakea, oia ih>% la ka \ ikaika Wa ai k« aahaoi, a ulnpa ia >ko la aa ula, niu « iae aa laau e ae a «mu, a *«■ ibo la i ke aUnei .'a like ka ikaika o ka ki «na a ka makani, ini" he mau oeoe mahu 1« 5.000 i in>oki>a)* i ka wa hookahi, l T » hooioaka hoi ka u& mai kakahiaka a po. I ka h»>ra 11, «a holoaaoku noi mai U ka wai a hal:vna ptt la na ai«a h*ahaa, e lawe ana i na mea a pau i loaa aku Sn& ko Ukou aiaoui Iwle U* nui lo* k« poino <|hi.« laan ku*. imm kt..»ui «r.«ina Uo Ma ««kakian* IV»hi«. us kn&ahai mm k« aKani, b<* nnm la • |>* puhili aaa mai ka Akau a i ka Uikina liema, a lai pa iho I*

i fea li ki ana i ka hora elioa o he ahiahi." ; Ua hakan mai o Capt. Makee me keia

" Ua halawai mai makou me ka poiou nui, aka, he poino hiki ole ke pale ae. Ma ka hapaha o ka hora umi o keia kakahiaka, hele aka la au i ko'u keena hana e kakau palnpala ai. O ko'u hoomaka ana iho no ia e kakan, ia wa i pub» ikaika mai ai ka maka ni, a iloko o na rainute eiima iho, ao'e i knnaloai ka ikaika o ka pa aoa mai a kb RiakßDi,o ka oi a'u i ike ai o ka ikaika Ua hooh«mo i» mai la kn puk», a me ko'o tkaika a p«n a n»e ko S , i hiki ai ia o»a--ua ke pani ako i ka puka. a kakia maoh tne ke kui. Epa puahiohio ana Ba makani ina kuma laati a me na hale, a e lele opeapea ana na mea e ae a pau imua o ka ikaika oka makani. Ua ake nui iho la au e hoi « ka hnle, aka, aole i ike i kahi e hookoia ai ko'u makemake Ma keia mauawa. hiki mai la kekßhi kauwa e hoike la'». «8 makauo Homo wku la au jh ba poko mokani, ww ka hooikaika ana e hiki īka hale. Ua piha ka lewa i na lala laau, na be?tsia a me na pili laau. Me he niea la nae ua kanahai iho la ka makani, aua komo aku au iloko o ka mala pua, ma ia wa, biua mai la na komu laau ma na wahi a puni, a puhi ia aku la au no kekahi wao kapuai he unu, e kakaa aoa ilona o fe ? Bi?io mai kekah'i kanaka e hoopakele ia'ū, me koua hooikaika -ui iioko-o ka ikaika oka makani, a me ka hooikaika aua i ka makani i b»ki aku ai maua i ka hale. Ua hoomau ka ikaika a ka makani a hiki «k« hora elaa pao.; He mea weliweli i ka 'ike-āna i na poino iloko o ka wa a ka innkani ep& ana. L waiho mai ana na laan ma : o a maanei, oka hale i|i ko. oka hale enegine, k» hale baila ko. hale maika, ku hale waiho ko paa, hale kuke. a m'e elua hale pake, a hookahi nale o ke kanaka maoli, ua pau lakou a pau ika hina ilalo. Hookahi hiilekuai ma kahakai i pueia iloko o ke kai, ame na hale a pau ona kanaka Popaikai nae, aole i maii mea kioo ola. Ua pakele ns mea a pau i Ua poino, ® o Mr. Loke ka mea i pohole ka lima. ■ Aole a«j i ike i ka nui o ka poino o ka inahina ko, aka, i ko'u tnanao.ua p«u loa i ka hina."

Ua lono ia mar no hoi mai Hana mai, aa nui ka poino, ua aaeane e paa loa na haie i ba hioa, a koe ka bale pubi ho, he mau poino nae ka i loaa ia hale Ma Haiku, he 80, a inau eka ko i palaha pu ia. Ma Makawao, ua hoonee ia ka halekala o db keiki roai kooa wahi i ku ai, a be noī ka poioo o kekahi inau hale e ae. Ma Kula, ua aneaoe e pau loa na hale i ka hina, a pela me Kalepo lepo Ma Wailuku, ua hoopoino ia ka uwapo eka wai a tne kekahi mau hale. Da ikaika iki no ka makani m« Oahu nei, aole nae he mea e hoolele-hauliia ai ka manao.

Eia malalo tbo nei ka palnpala a kekahi kamaaiua kupa o Kula, Maui, e boifee ana i ka nui o ka poino malaila Eia ka nuhoo ma Kola nei iloko o keia mao la. I ka la 9 o keia malama, akati oe i makou a ifee i ka hoi ana mai o ka oa me ba ' makani u Kula nei, Ua m&ihai oo ka ua, o ka makani hoi ua pooo o!e. Ua noho oo i ka aina nei a he make hoi boc, aole i ikei ka inakani ikaika e like me keia. O ka hale o maua e noho nei, oa alaaia kaupoku, o ka hale o raauft ma Pukoa, na hai kekahi o-a, ka hale taau e ku ana i Keooa ma o aku, »a hina ilalo. Ka hale o Keeaini, a na ka hale o Kiaipu maluna aku o Waieli, oa hiolo Ua hioa ka hale o Kaleihuia a ne oa hale o Piipo ma.ua hina pume ka h&lekula i Makebu, u& iioolei la e ka makani, waiho i kahi e, ka halekala ma Pulehu, ua hio i kai, ka hale o Koleaka (Pake) e ooho nei isa Laomaia, ua alaaia ka piula o lara itoo, ka hale 0 Paaoa a me ka hale o Kau*ouna, ai hoohinaia e ka makani. O na kahawai, inoin > 1 ka v«i. O na hale ma Kahankomo i K«uoanlu, oa bina, hookahi hale i koe, ka hale e ku «>ua i k» puka kooo akn, aalaila Mi, ua haalele aku i kah( i ku bu« ai, ka kal« Uau i Kohoo. aia i kahi e kahi i waiko ai. He kaa na Kahoa ma, « hoi aai aw aaai Wailuku mai a hiki i Ke*aap<-elos, Kb aku ke kaa i ka »at, ko« nai ua hip», he lio ae ka opeope a roe ka pwea ka i Ulo aka, EHka a eoeo p«ha pnaa a Makiai oia i lila I ka «rai ma Kaahnaiwi. O ka uwapo « Wailnka. «a oab* ; o ka hale o Halul* m Keokea, u hina. malaila «e, he loahioe iloko • koaa hale a paapn iloko i ka hiaa aaa o ka hale." Eia oaalalo iho oei kakahi palapala « hoike aaa i ko Kipahulu •«« p»«ao : " K Ks Au Oeua i—Aloha 00, i m ko« Luna e oluoln oe e konko** »ho i keia w*ki «ea hoa, na kahi kaawa)» • kou oai kolaaau Ma ke kakahiaka N*. kolu. oia ka la 6 o A«fala a*i, p» mī U W kaKi n«ltu\ ikaika «aai ka HikiM Akau «ai t a pa maluaa o aa hale, a «in hakt » h«B«, hookahi ha)« i h. oleu» iloko o ke kai, a m i» kek*hi h*la, aole o*« i kina I Wh okl.<- m*« a kaieaain«, aohe m*kaat.| it« ■a w«mui, « lik« «w keia. *' He hiki i keia makaai k* kulai i ke ka-

naka a bma iUlo, aole o ka mak&ai wale ro, o ke kaikoo kekahi, aoMi kai i ike ia mamia e like me keia, eooo maa waa i lilo aka i ke hai, a nahaha. No-ka mea, o keia n)an «aa e kau aoa ma heia madK»wa, aole ao i )ilo i oa kai mamaa, i keia kai wale eo, "b«a!ete koa va& i koa kaoaka, ahu iho ia nnkea i hapoa, a ku iho la ka paluai ole " Oka ioihi 0 ka mannwa i pa ai keia makaoi, aa aneaoe elua hora, pau £a bale i ka hiaa, pao na waa Iha nahaha, o ka malie lai iho la no ia i Hauola. Nolaila, ke kaa leo akn nei an i na mea waa a pao, e noho ana mai ka hikioa a ka la i Kumakahi, a ka welona a ka la i mai kau boo i na waa ma kahi koko» ke i ke kai, o like auanei me keia maa waa, ka hamo ake kai uui. aohe kaa opala. Me ke aioha. 8. K. Kekalohe."