Ke Au Okoa, Volume VII, Number 15, 27 July 1871 — Heaha ke Aupuni? [ARTICLE]

Heaha ke Aupuni?

O ka huipu ana o na kanka a pau maluna o kekai [kekahi] aina, o na'lii a me na makaainana, i hookahi ohana e hana pu i na mea e pono ai ko lakou noho ana, o keia huipu ana i ohana hookahi, ua kapaia he aupuni no ia. A maopopo ka pono o ka huipu ana o keia ohana, alaila, kau no lakou i mau kanawai

keakea i ka poe hana i ka hewa, no ka mea,

aole hiki i na kanaka ke noho pu me ka kanawai ole a me ke kokua ole o kekahi me kekahi. O na aina kanawai ole, aole mea nana e hoomalu ko lakou noho ana. Nolaila,

i ka wa e hana hewa ai kekahi o lakou, aihue, pepehi kanaka, kela hewa keia hewa, aole mea nana e hooponopono, nui ko lakou poino a me ka pilikia. Nolaila, ua akaka ka pono o ka hui ana o na'lii a me na makaainana, e imi pu a hana pu i mea e maluhia ai lo lakou noho ana maluna o ka aina, e hoopai i ka hewa, a e hooulu nui i ka pono iwaena o lakou, o ka hana no ia a ke aupuni. Ina i noho pono a hana pono na kanaka a pau loa, alaila, makehewa na kanawai a me na oihana alii a pau, aka, aole pela na kanaka a pau, nolaila, o ke kanawai a me oihana aupuni, no ka hewa, i oluolu, a i maluhia hoi ka noho ana o na kanaka maluna o ka aina. Ka mea nui iloko o ke Aupuni. 1. O ua kanawai, oia ka io a me ka iwi o ke aupuni. Ma ke koho ana o ko kakou manao i na kanaka naauao o na aina mawaho o ko kakou Pae Aina; ina manao lakou e kukulu i aupuni no lakou iho, heaha ka lakou hana mua? Eia, o ka akoakoa a huipu, e ae like i kekahi mau kanawai papa a kue ikaika i ka poe hana hewa, alaila, i ka wa e kue ai kekahi kanaka i ke kanakwai i kauia, a maopopo kona hewa ma ke kanawai, na ke kanawai no e hoopai ia ia, aole na ka hoalauna ana i lawehala ai, aka, ma ka aoao o ke kanawai, o ka maluhia no ia o ko lakou noho ana. No ka mea, e like me ka nui o ka hewa ma ka aina, pela no e nui ai ke kanawai, ina he tausani hewa i ikeia ma ka aina, a pela no ka nui o na kanawai. Ina pela, alaila, he pono ke hoomau aku ; aole pono ke waiho wale aku, no ka mea, ke akoakoa pinepine nei kekahi poe i koho balota ia e na kanaka, e imi kanawai a e kukakuka. Pela no ma Hawaii nei a me na Pae Aina mawaho aku o ko kakou mau kai ; e koho i kekahi poe naauao he hapa wale no, a o ka poe hoopono ka poe kupono ma keia hana. No ka mea, he hana nui loa keia, a he hana hiki ole i ka

poe naaupo ; o ka imi i kanawai kupono a me ka maluhia o ka aina. O na mea nui a koikoi keia iloko o ka huaoleo "Aupuni." Eia kekahi, o ka poe nana e malama pono i ke kanawai ; aka, aole nae maluhia ka aina ma ke kanawai wale no, ke ole e loaa ka poe kupono nana e makaala a wehewehe i na

mea pohihihi o ke kanawai, nolaila, oia kekahi oihana kuokoa iloko o ke aupuni, o ka

hooponopono a me ka hooko aku i na mea i @ a kauia ma ke kanawai, no ka mea, o na hana nui a koikoi keia iloko o ke aupu-

ni. Ma ka nana ana o ko kakou mau maka

ma keia mea, elua no ano nui ma keia mau oihana ekolu o ke aupuni, oia hoi keia. 1. O ka hookolokolo i ke kanaka i kue i ke kanawai a hoopaiia, o ka wehewehe i na mea pohihihi iloko o ke kanawai a me ka hoouku aku i ka mea hana hewa ; na ka poe oihana aupuni keia hana. 2. O ka hooko aku i ka olelo a ia poe, oia hoi ka oihana a na makai a me na kaiko a me na ilamuku. O keia poe a pau loa i huipuia, na ka poe imi kanawai iloko o ka Ahaolelo, oia hoi na 'lii, na poo aupuni, na lunamakaainana, hookahi wale no ano o ka lakou hana a pau, oia hoi, o ka hoomalu i ke aupuni. Nolaila, o keia huipu ana o na kanaka a pau i hana hookahi, e hoomaluia ka pono o kela kanaka keia kanaka iloko o keia oihana nui, nolaila, e kokua ikaika kakou mamuli o ka pono o kela a me keia kanaka ; ina he kanak naauao a naaupo. Mai hoopilimeai kakou a paku i kokakou mau maka ma ka waiwai a me ke kipeia mai, no ka mea, oia ka mea nui iloko o ka noho hoalauna ana aole i lawe i ke kaokoa. Nolaila, o keia oihana aupuni ka mea e pono ai, e kokua pu kakou i na oihana aupuni, i mahaloia ke kanawai a me ka poe hooko i ke kanawai, a me na'lii hoopono, e hoomau ai lakou i ka pono o ka lahui. Owau no me ka mahalo LUTHER LIMALOA