Ke Au Okoa, Volume VI, Number 51, 6 April 1871 — Ka hale lapaau o ka Moiwahine. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Ka hale lapaau o ka Moiwahine.

Ke makemake nei ka Lau Oliva e hoakaka akn i kekahi mau manao e pili aDa i kela pomaikai nui i hoomakankau ia no ka Lahui Hawaii, oia hoi ka Hale Lapaau o ka Moiwahine. He 'mau makaiiiki"ke ku ana o ia hale, a ua hoohua mai ia'i ka hua' maikai no ka pono o ka lehulehu, he makau kekahi poe kē hele ilaila e lapaau ai. Eia paha kekahi mau kumu o ia mak'au':

1. He olelo ua maii mawaena 'o kekahi poe, penei: " Ilaila no hoi kahi poe, o mea ma,.a o mea, a papau no ika make." Eia ka ninau malaila, aia la mahea o. ke ao nei kahi i noho ai o "mea nia" a pakele lakou i ka make ? Mahea la "kahi poe" e noho ai, a hiki ole ka make ilaila ? Aole ma ka aina, aole ma ke kai 3 e make no na kanaka a .pau. Aka, e make opio ana kekahi poe, me ka piha pono ole o na makahiki i. haawiia,, mai eka Makua. A e ola.loihi ana kekahi poe, me ka pan pono o ka palena o Jia. makahiki o keia noho ima; a kanikoo, a palalauhala, hele aku i ka aoao mau o ko ka honna a pau. Mahea kou makemake, e ka mea heluhelu ? 0 ka mea malama pono iaia iho i kona wa ola, a lapaau pono i kona \va e mai ai, a e ■loihi no kona mau la, o ka rula nui ia.

He olelo naaupo loa ia, " Ilaila kahi poe a make." He oi loa ka nui o ka poe i iiolio mawaho a make, o ka hapanui o ka poeiaaī i komo iloko o " Haukipila," me ka malama pono i na ao ana a 'ke kahu 'mai, ua' ola' iakou.

2. He makau kekahi poe ke hele akn i ka hale lapaau o okiia ka lakon e ke kauka. Ina palia he Hina eha, a i ole ia, ua eha paha kekahi lala e ae o ke kino, o ka makau no ia ike "kauka liaole," 1 wahi a* lakon, o oki ia, lie naaupo ia makau: Oka mea nui a na kaaka e hooikaika ai, oia ka malama i ola maikai ai na lala a pau o.ke kino. : Aole lakou makemake .e oki aku i: kekahi . mea hookahL ; Aka hoi, ina ua ike ka mealapaau he ino kupono ole ko kekahi lala i ka hoola ia; aua lilo no lioi lala ino i. mea ,e. pilikia ai ke ola o ke kino holookoa, e olelo mai no oia-i ka mai. "Ua aho ka hookaawale ana i ka lala ino mamua o ka lilo ana o ke ola." Aka, aole paha.e- hana" wale mai ana ke kauka me ka ae ole oka mai; nolaila, he naaupo ka hele ole ana i ka hale lapaau, no ka makau o okiīa i ka pahī.

3. Xo ka naaupo maoli kekahi kumu oka makau i k.i "Haukipila." Ua puni loa ke'kahi poe ina olelo a kahun'a ike ole. 'O ke alakai no ia o kahi makapo i'kahi makapo, a haule pu ika lalaii. I maī tekahi ; elemakule naaupo, "he mea kou mai, a : ua mea ia: ot* e inea, eia ka pono, e mea. I ia, i awa, i puaa a i .moa-"—a heaha akmla la kekahi ? 0 ka-paulele loa no ia o kekahi poe a hana maoli aku la ma ,ka naaupo. ■ Owai-la ia poe kahuna e hana ana pela ? He poe anei ■ i aoia ika oihana lapaau ? Aole. Ua ike anei lakou i ke ano o ko ke kanr,ks mau io mo na na ? Aole. Ua ike anei lakou iko ke kānakaopu? Aole. Ua ike anei lakou ike ano oke koko ? Aole. Ua ike anei ika nui 'o na iw"i iloko 'o ke kino Kanaka ? Aole. Aohe no he wahi mea a ikeniji i kē ano o loko oke kanaka. Eia. nae, ke i'uei ho hiki ke lapaau ina mai. Ua like ia poe' rtie na mea i olelo ia, "he maka ko lakou,' aole noe ike; he waha, hole nae olelo." O ka poe paulele ia lakou, ua panlele i ka hoka. Ona kauka; lapaau, ao ka mea hoi'e lapaau nei ma ka Hale Lnpaan o ka Moiwahine, he poe lakou i ao ia ma ka oihana lapaau no na makahiki!he nui, me ke akahele loa. A ua ike maopopoia he makaukau maia oihana. Ina he wati maikai kau; a pilikia kekahi mea iki oloko, e hele anei oe i ka mea ike ole i ke.ano oloko o ka wajti, e hoao mā oia i kana hana ? AoJe loa. ; Makau oe 0 ino hon ko watii kaua hana hemahema.. Pela hoi e hoomaamaa ai no ke kino, e hele : 1 ka poe ike e lapaau ai. E hele nm ka poe ilihune, a mai, ma kela hale lapaau maikai i hoomakankauia i mea kokua iko oukou ola e na kanaka Hawaii. Mai makau onkou i ka he'o ilaila, he oi 'loa ka poe i ola malaila mamiia o ka poe i m&ke. —Ka Lau ORva. E hni ann kekuhi palupala i !ca. nnpepa TTcrold, na hanaino ia niai ka ka poe' GercI nianin mn knhi -a lakou i komo aro ai i"ko kulanalmuhole. .i: •