Ke Au Okoa, Volume VI, Number 45, 23 Pepeluali 1871 — Ke Olai Nui! [ARTICLE]

Ke Olai Nui!

Aohe paha lua i ikeia ma Oahu nei—He 55 sekona ke olai ana—Hoohuhulu ia NA MANAO O KAHI POE.

Ma ka po Sabati iho nei, mawaena o ka ehiku a me ewalu minute i hala ae o ka hora umi o ke ahiahi, ua hoeuia mai la na okakala nna o na mea a pau o keia kulanakauhale, ka poe e ala ana a me ka poe i luu aku iloko o na apo'na a ka hianioe—e ka hoonaue ia ana o ka honua e kekahi olai nui a opaipai i ike ole ia mamua kona lua,ma ka hoomanao ana o ka poe kahiko a pau loa e ola nei maa nei. A wahi hoi a kekahi poe elua lauoho i puana ae ai, " Ka ! Ua ola ae nei hoi, a, o ka make no hoi koe, akahi no a ikeia ke olai nui opaipai e like me nei. Kupanaha 1" PeIa pu no hoi makou e puana ae nei; akahi no paha a ikemaka ia ma keia mokupuni ke olai ikaika e like me keia. O ka hoomaka ana mai o ua olai nei, he ano owe, me he la, e holo ana mai ka Hikina Akau a i ke Komohana Hema. Mahope iho 0 ka owe ana, (maloko keia o ka hale,) me he la e hoonaueueia mai ana ka hale ka aiuina o kela a me keia aoao, a me he la hoi he pali pohaku eleku e hiolo mai ana, ka owe a me ke kamumu. Maluna hoi o ka honua paa, ua aleale me he haloko ia ana mai e kekahi kino ikaika e palepale aua i na ale. Kekahi mea ano nui ma keia olai ana, ua hoomaka liilii mai a hiki i kona kiekie ikaika a pela i emi ai a hiki wale i kona emi loa ana aku. Aole hoi e like me ke ano mau o ke kau mau olai ana, ma ka hoomaka ana, ua ane hikiwawe loa ka ikaika ana a pau koke aku no. Aka, ua hoomauia keia me ke kualilii ana a ikaika loa, a emi aku ana i kona pau ana; a oa hoomauia no hoi no na sekona he kanalimakumamalima. A hiki wale mai i ke kanahakumamalima o na sekona, ua oi loa ke kiekie o ka ikaika o ka haalulu ana o ka honua, me ko ano maopopo ole 1 kn wa hea la anei e oki ai ka haa ana o ka honua nei. He oiaio no, me he mea la, o ka oi loa no

paha keia o ke olai ikaiku i ikeia ma keia mokupuni. No ka mea, ma na hoonaue ana a na olai o na manawa i hala iho nei, aole ī hookahaha nui ia na manao o ka lehulehu, me he mea la, ma kona hoonaueue ano, aohe maopopo iki o kona manawa e oki iho ai, a e ane poholo iho ana ka honua me ka moni pu ana ina mea a pau loa ma kona ili. I ka poe paha i maa me na olai hoopaipai o Hawaii i ka 1868, aole no paha he ano nui walo kona mau hoonaue ana; no ka mea, ua haiia mai makou, me he la, o ua olai nei, he ekolu hapawalu paha ia no na olai ma Kau ma o ia makahiki. O kekahi poe paha, he ake nui lakou no ka makemake ike i na olai o keia ano; aka, i hookahi nae paha a lakou ike ana; ua ake hou ole aku e ike i ka hana alua ana. O ka Mokupuni io no o Hawaii ma Kau a ma Kona ma, na wahi e ike pono loa ai i na olai koikoi, ke hiki mai ka manawa e hana ai ka "Wahine o ka Lua" i kana hana. No ka mea, i ka makahiki i haiia ae la, o na kanaka e hele ana ma ka ili honua, ua hikaka lakou io a ia nei, me he poe la i malule i ka wai ona; a no ka nui paha me ka hoomau ia ana o ka naueue, ua luai a loaa i ka poniuniu kekahi poe, me he la, e holo ana lakou ma luna o na moku. Ua heluhelu no kakou no na olai a me na moni puia ana o kekahi mau kulanakauhale ma Amerika Hema i ka makahiki hookahi me ko nei, he weliweli loa aku la nae hoi ia, he ano kakaikahi wale no paha ia mea ma keia honua.

I Ma ke olai ana oua po Sabati nei, aohe ao i loohia ke kulanakauhale nei me kekahi mau poino knumaha kukonukonu; aka, he mau nakaka wale no nae ma kekahi mau hale i ike ia ue ma kakahiaka Poakahi mai, tna Ua nan&ia ana. Mawaena nae paha ona hale i hoananeue ino loa ia, o na hale ma ke Kulanui o ka Pnoahou, ua hoowaia mai na paia, &ua hoohioloia na puka uahi kuke. Ma ke kulanakauhale nei, aohe co i nui ka poino, ua hoowa wale ia no ka paia o keknhi mau hale, o ka hoteie ma Lepakaholo ua hoopoino pu ia oo nae, u pela iki no hoi me ka Hale Hookolokolo. Ma kekahi mauhale malalo aku o Kaopuaua, ua hoohioloia na mea aniani a me aa kii pohaku, aua pau i ka hakihaki ame ka nahaha. Ua lonoia mai no hoi raa ka pali o Nuuanu, ua heleleī ka pali a paapu ke alaūui; a ua hoouna ka Luna Hana Alanui, e hookaawale ae ia maa mea i kupono c.i no ka hele ia ana mai. O kekahi o na paia o ka Luakini ma Kaneohe, na hiolo Ma ka moana. Ma ke ku aoa mai o ke kuna Jbnnie i ka Poakahi iho nei, ua lonoia mai, ua lo&a i ua kuna nei ka hoonaueia ana e ke olai ma ke kowa mawaena o Kahoolawe me Lanai. Ua hoonaueia ka ua kuna nei me ke ano kupono ole. Ua manao ka poe maluaa o ua kuna nei, o ka hopena iho Ia ia o ka moku, a me Ka poe a pau uialu'ua olalla.." Muliope ihio o" ka pau ana o ka hoonaueueia ana o ka moku, me ke ano kahaha nui o ka poe oluna, ua nana ia iho la kuhi i poino; aohe nae wahi i poino nui, koe nae, ke kalele o ka palekai ma ka aoao aku, ua owa me ke ano kupanaha, ike ole ia o ke kumu. Ma Molokai. Ma ke kuna' Hokulele i loaa mai ai ka lono mai Molokai mai no na mea e pili nna i ua olai nei. laia eku nna ma Pukoo, ua ikaika loa ka hoonaue ana nke olai. lTa hanee kekahi mau paia o ka Luakini ma Kaluaahn; a pel'i pu no ka hoi me ka h&le pohaku 'o Aw«ilua mn kapa mai o ka'loko o Kupeke. O ka manawa o ka hoomau ana o ke olai, ua ano like pu no ka me ko Honolulu nei. Ma ke kaona nei i kakahiaka Poakahi iho nei, he umi minute i hala ae o ka hnra eiwa, ua īkeia ka he mau olai ano malie loa e kekahi poe. No na mea e pili ana i keia olai ma kahi mau mokupum, e kali no kakou a loaa mai; a malia paha ua oi ]oa aku la ka ikaika ma Maui a me H&waii. No Hawaii. Ma Ke ku tma mai nei o Prince i kakahiaka nei, i loaa mai ai ka lono no na mea e pili ana i ke olai ; —Ma Kawaihae ka moku e ku ana ia manawa aloaa ai i na hoonaueue ia e ke ol&i, he ikaika loa molaila a me Kailaa, he 2 I 2 minute ka loihi o ka manaw o ka hoonaue ana. Ka mokū manowa Scylla.—Ma ka Poalima iho nei, i holo aku ai ka moku manuwa Scylla i Vitorio. Ua pokole no kona mau la oke ku ana iho nei maanei a holo aku la. A raa kooa lio'o ana aku la i hooneoneo loa ia mai ai ke awa nei e Lekahi moku manuwa o na aina e. Oiai, o*e ku aoa, ua hoao pine-' pino ae no ia i ke ki poka nna, e like me ko lakou hana mna mau i hele a ailolo i ka moana. " Ua uala, aohe loli ana i koe " —Ma kn wanuoo o nehinei i noue aku ai o Mrs. Euuiee Fife, ka wahine a ka Luna Halepaahao o Kuwa, i knhi e ika mau ia aku nei na wahi waa kino o keia ao. Ama ka auina la no kona monele ia ann aku, i kona halelua. Mai kahi mai o J. S. Smithies i'hoomaka ai ka hoolowa ana. No ke Kilauea.—Mahope iho o kona hoi ana, mai Koim mai i keia pule ae, e hoomalolo ini nna kooa alo ona i na kai no kekahi pule hookahi. E hoomaemao ia ana kona mau ipuhao, n me.kekahi mnu mea hemahema e ae. Alaila e hoomuka hou aku no oia 1 ka liolo ana ma ka Poaknhi, Maraki la I. No ka piha loa o ko makou pepa o kiia kakahiako, nolaila, ua waiho ao makou i keknhi mau manao, no ka puka ana mai a ko pepo. o kein pule ao.