Ke Au Okoa, Volume VI, Number 43, 9 February 1871 — KA HAKU HONETE KARISO. [ARTICLE]

KA HAKU HONETE KARISO.

j MOKUNA LXVI. A. no ka maopopo ole o ke ano o ia man hnaōlelo ia Morela, ninaa akn la oia, "Heaha kan mea e kamailio nei ? " " O te ano o ka'a mea e olelo nei," wahi a ke Conot, " ke makemake nei oe e haalele , i keia ola ana, no ka mea, aole i maopopo iki ' * ia oe na hana haooli o keia honna, oiai no na hua o ka waiwai nnf. E Morela, o ka nui o ko'o waiwai i koē, oa aneane no ia he hoo- | kahi haneri miliona, a ke haa-wi ako nei an I ia naa ; a me, ia waiwai nni e loaa ai na mea * a pao loa aa e makemake ai. He ake hoi i anei koo e ai pakela ? Ke haawi akn nei au : j ia mao mea a pao loa i hemo akea ai. ke ala- | | noi noo. E hoohuli ae oe i ka honoa e ma / kaikai ai, e hoololi ae i kona ano, a ina oe 1 * ma jr ctr< > hī karaima, eia ka'o ia oe,—e ola i " " E ke Coont," wahi a Morela, me ke ano poanaann o kana maa huaolelo, a wehe ae K la oia i kana>ati, * ' la, " 0 ka hapaloa keiao kahora «rmikomakahi l" i aika lā ke Connt,' ' - E Morela, aoīe ane e hiki ia oe ke noonoo no 1a ' mea maloko o ~ korir h'ale, a malalo ponoi iho iio hoi o koo man maka ? " | ' " A lnila, e hookon mai ia'o," wahi a Ma ihnilliani,' " a mamnli anel an e manao ao- | he oa tfōh& mai ia'o," a kn.ae la oa o More Ia iluo». A no ia mea, pane mai la ke Cou--1 nt, " ūi pono, no ka mea, ke hoopaakiki loa kop mao manao ; a« « !jsm i 01010 mai nei, na. hookaamaha loa ia i)p kfte~ioau manao, a he hana oaana wale no kamlik' nana e hooopakele mai ia oe ; e noho }f malieiho oe e Morelu ilalo a o kali." !•■ Hodphe iho la o Morela i keia olelo kao- * ī»ae la ke.Cooot ilona, a wehe mai ome ooku me ke ki e paa ana ma kona a wehe mai la mai loko mai he wahl paho uuku i hoonani ki- - - «naikai loaāa. . Hoonoho iho la oia i ke i malona o-ka papa.kaokan ; a , -weiio la oia mai loko mAi olaila he wahi pahn goU ua hoonani kopaianaha ia a ; pani; a heroo \c la ke pani i ka manaW i

hoopa ia'kn ai kekahi nwaea malu e hemo ai oke pani. Aia maloko o na wahi pahn nei, he ano laau i hiki ke hoomaopopo ole ia kona wai hoolnu ; no ka mea, na nni a lehnlehn wale na pohaku e hookinohinohi -ana ia loko. Kio'e iho la ke Coant me kahi puna uuku i ka laau maloko o ua wahi pahu nei, a haawi aku la ia Morela me ke kaopono ana aku o kona m&u maka malnna o Mftximilliana. I aku la ua Connt nei, " 0 keia, kau mea i noi mai ai ; a'n no hoi i olelo aku si e haawi akn ana an ia oe."—" Ke hoomaikai akn nei au ia oe mai na moana hohonu mai o ko'u puuwai," wahi a Rlaximiniana, me ka lalau mai i ke pnna mai ka lima mai o ke Count. Lalan aku la fee Count i kekahi puna okoa e aku, me ka hoonenene aku e kio'e hou iho iloko o kahi paho, aka, paa mai la nae kona lima i ka hopnia e Morela, me ka i ana mai, " Heaha kau mea e hana nei oe e knu hoanlolia ? " A pane akn la ke Connt, " E Morela, owan kekahi i manao pu ae tiei, ua niha au i ka hoomanawanni i ke 010 ana ma keia honua : oiai, i ko'n manao maoli, he mea makehewa ke ola ana ma keia ao, ina aohe mea e oe nana e aloha mai keia ola ana." " Alia," wahi a ke kanaka opiopio, " O oe o ka mea i alohaia mai, o oe o ka mea i loaa ka manaoio ame ka manaolana. —O 1 Mai noho oe a uhai mai i ka'u mea e hana nei; ina oe e hooko ana i keia mea an e hana nei, alaila, he karaima kan mea e hana ai. E aloha anei oe e kun hoa'loha punahele a maikai. E hele an a hai aku ia 'Yalenatina i kan mau mea i hona ai no'n/' A me ke kanalna ole, lalau mai la oia e lolu lima pu me ke Connt, a moni aku la ia me ke ale hikiwawe aua i ka laau ano eaka Hakn Monete Kariso i haawi mai ai ia ia. Alaiia, noho malie loa iho la lana me ke pane leo ole ako o kekahi i kekahi; a lawe mai la ke kauwa Ali i na ipu ba«a me ke kope, a nalowale aku la na kau wa nei. Me ka uknlii, me he la he ano ona awa, ua ano inahae mai la ka a ana a ka ipukukui, ao ke al» no hoi o na mea ala, ke auhee makalii aka la mai ona aku. Ma kela aoao e nana mai ana ia ia, noho mai Ia ke Count, me ka nana pono mai ika noho akn a Morēla. Iho iho la ke kaumaha maluna o ke kanaka opio ; a ano naTowaTe akn la na mea oloko o ka rnmi, a me he mea la, ua hemo mai he man puka a he mau paku ma ka paia o kammi.

" E kan hoa'loha," walii a Morela, " Me he mea la ke iho mai nei ka make, e lanakila mai malnna o'a ; ke hoomaikai aku nei an ia oe," a ia manawa pu no lini oia i hoao ako ai e haawi mai i kona lima i ke Count, aka, ano haule pn iho la ia ma kona aoao ; ua makemake kona alelo e pnana ako i aloha hope hoo, aka, na hiki ole nae i kona alelo ke oni ae, me he pohako kaa ole Ia ma ka waha o kekahi Ina ienpapao. A mahope iki iho, upoi iho la kona maa maka, aka, mawaena o kona maa lihilihi i pani iho, me he mea la, ke ike lea akn la oia i kekahi kino i maa mau ia ia, e nee ae ana mawaenao kanalohia ana i.manao ai aa ohiia oia. Ia manawa i wehe mai ai ke Coant i ka ipnkā ; a ia wa koke no i ikeia aka ai he malama ano e mai kekahi romi mai, he halealii e pili mai ana, a wena mai la na maamaama iloko o ka rnmi a ia nei e knln liilii akn nei i ka hiamoe hope loa. Alaila, ike aku la oia i kekahi kino wahine ni loa e ku ana ma ka paepae o ka ipuka e hookaawale ana i na ratni a i elua, a i iho la oia, " O ka lani anei keia e weheia tnai nei imna o'o ? " 0 kela . anela, na like pn ia me ka anela a'o i nalowale ai I " Knhikuhi ae la ka Eaku Monete Kariso ia Morela e newa nei i ka wahine opiopioe hele mai la i ona la. " 0 1 O Valenatioe I 0 Valenatine ! " wahi b Mt>rela iloko ponoi iho no ona, aohe pnka mai o ka leo, a npoi hou iho la no oia i kona maa maka: Nee mai la o Valenatine i ona la ; a oni hoa ae la kona man lehelehe. " Ke kahea mai la oia ia oe," wahi a ke' Count, i pane akn ai ia Valcnatine, " 0 ka tuea an i paulele ai do kou hopena,—aia, o ka mea na ka make e hookaawale ia ia mai oo aku, ke kahea mai laoia ia oe e nee ako i ona la. Mai keia manawa aku, e Valenatine, aole oe e hookaawaleia ma ka honna nei. Ina aole aa, ina ua pao oloa a i elaa i ka mako. Ke maoaolana ae nei au, e apono mai ana paha ke Akaa i keia mau inea a'o i hana ai." Ia manawa i lalaa mai ai o Valeoatine i ka lima o ke Coant, a hooman iho la me koaa man lehelehe momi. No keia hana a Valenatine i hana mai ai ia pela, i aku la ke Count, "01 ko hoomaikai hoo mai nei oe ia'a ; e hai mai ia'n a hiki wale i ko'u wa e uiha ai, na hoihoi hou mai ao i oo nei i ka pomaikai; aole oo i iko i ka nui loa o ko'u hoomaopopo ana no keia mea." " 0 ! Ae, Ae," wahi a Valenatine, " Ke hoomaikai aku nei ao ia oe me kau puuwai holookoa a pao lou ; a ina oe e kanalua ana i ka oiaio o ka'a mao mea e hai aku nei

a me ko'n ano hoonmikai akn, e uinau ae i kun hoa'loha ia Haydcc, i ka muna mau hana a pau loa inai ko inaua manawa mai i haalele ai ia Faraoi; ua noke mai oia i ke karn:iilio ana non " " Aao," wahi a ke Count, " Ua hanoli loa au i ka lohe ana i kan mea i hai mai nei no ka lilo ana o Haydee ihoahanau ponoi: oiai, ua uku panai ia mai ka'u hoopakele ana mai ia oe ; e lilo io o Haydee i hoahannu ponoi non e Valenatine. E haawi aku oe iaia ika lokomaikai a pau loa an i manao ai e haawi mai ia'u ; e malama ia ia, no ka mea, ma keia hope aku, e noho hookahi ana oia ma keia honua." I ke Connt no i hoopnka mai ai i kela man huaolelo, aia hoi, pane rnai la he leo mahope ona, i ka i ana mai, " Koe hookahi ma keia honua ! A no ke aha ? " No ia ninau no hoi mahope o koua kua, huli ae la ka Hakn Monete Kariso, a i aleu la i kana mea i manao ai he hanai nana, " No ka mea, o Haydee i ka la apopo, e hookuu lanakila aku no au i& oe, a e lawe oe i koa kulana kupono maoli ma keia honua, no ka mea, aole au e ae ana-i ko'u hopena e hoopouli aku i kou. E ke'kaikainahine pono'ī a ka Moi 1 E hoihoi hou aku d» au ia oe i ka waiwai a tne ka inoa o kon makuakane, a'u i hiina ai mai ka ike ana o ke akea." I ka lohe ana o Haydee i kela mau huaolelo, ua haikea mai la koua mau maka, a haloiloi mai la kona mau waimaka, me he la " I ka wai o Kealialia I " Pu-o ae la kona man lima i ka lani, a pane mai la me ka leo haaluin. " Alaila, e liaalele rnai ana ka paha oe ia'n e knn haku ? " Pane aku la ke Count, " E Haydee 1 E Haidee ! be opiopio oe a he nani, e hoopoina i na mea a pan ame kuu inoa pu ; alaila, e hanoli anei oe I" " Ua pono kou mau makemake e knu haku," wahi a Haydce, "E hookoia no kon makemake a me kau mau kauoha ; e hoopoina io no au i ko inoa, a e hauoli hoi," a kuemi hopeakn la ia me ka manao haalele mai i ka lnana kunmaha ana ma ia wahi. " 0 I e na lani ! " wahi a Valenatine, e paa ana ike poo o Morela, "E ke Conntf aole anei on hoomaoopopo aku i ke ano haikea o kona heleheleua ? Aole anei ou ike akn i k§ ano kaninaha pono ole o kona man maA huli hou mai la o Haydoe, me ka i ana mai, "E Valenatinfc, kuu hoahanan. No ke aha la ia e hoomaopopo mai ai i ko'u ano ? No ka mea, o ko'u haku ia, a owau kana kauwa; aole oon e hoomaopopo

mai ai i na mea uo'u." " Haalulu iho la ka pouwai o ke Connt i ka lohe ana i kela manhnaolelo, ai ka hnli :>nu#e o kona mao maka. halawai mai la no ia ine Haydee, " 0 ! e na lani I Ua kupono anei ko'u man manao wale ana I *E Haydee, e oluoln anei oe, ina aole oe e haalele io mai ana ia'u ? " " He opiopio au," wahi a Haydee, ,l He aloha aa i kuu ola au i hoopakele maikai mai ai; a he kaomahajino ka manao no ka make." H Alaila," wahi a ke count, " O ke ano o kao mao mea e hoopuka mai nei ; ioa wau e haalele ia oe e Haydee—" " Alaila, e moke no au, ao, e kuu haku," wahi a Haydee.—" Alaila, he aloha no anei oe ia'u ?" "O! e Valeoatine!" wabi a Haydee, " Ke ninaa mai nei oia ia'u, ina he aloha au ia ia. E Valenntine. e hahai ne oe ia ia no kou aloha ia Maximiliana." Haha iho la ke count i ka panapana ana a kona puuwai ; a i ka hoohamama ana ae o ke couot i kona lima, lele ino mai la o Haydee iloko o kooa mau apo'na, me ka puana nna mai, " Ae ! ua aloha io no ao ia oe ! U» aloha au e like me ke aloha ana o ka wahine i kona makuakane, kaikunaoe a kane hoi I Ua aloha au ia oe e like me kuu aloha ana i kuu ola ponoi iho." " Ina pela, ua hiki iho la no," wabi a ke count, " Ua pono kou makemake e ka anela'maikai. Ua kokua mai ke Akua ia'u ma ko'u mau pilikia a pan loa, a ua haawi mai ia'u i keia laoakila ai a ; ua manao au e hoopai ia'u iho, aka, ua kala mai nae ke Akua. E aloha mai ia'u e Haydce, malia o kou aloba ana mai ia'n na J<umu e hoopoina ai au i na mea a'u e hoomanao oei." " Heaha kau mea e olelo mai nei e kuo haku ?" wahi a Haydee, a i mai la oo hoi ke coont, " O ka'u mea e hai aku nei, hookahi oo huaolelo aa i hoopuka mai nei, ua hoomalamalama loa ia mai au no keia mau makahiki he iwakalua i kaahope ae ; hookahi wale no o oe ka mea i koe me a'u ma keia honoa, ma ou la au e hoohaipu hou aku ai ia'u iho me keia ola ana, ma ou Ia au e nui ai a ma oo la no hoi aa e hanoli ai oo keia ola aoa." No keia mau o!elo ane kaukau a ua count nei' nolaila, paae mai la ua o Hnydee, " E Valenatine, ke lohe mai la anei <>e i ka. ia nei mea i 01010 mai nei, ma o'u la ka e hoemanuwanui ai oia ; ownu nei, ka mea e hiki ke baawi aku i ko'u ola ponoi no kona." No ia mea, hoihoi aku la ke Count i kona mau manao ; a i iho la oia, " Akahi ao anei a loaa ia'u ka oiaio, ina no ka uka a me ka

hoopaiia :ma mai, ke lawe m»i nei no au ai hopena. E H:iydee, he mai iloko o kun mau lima," a lele aku la no hoi o H»ydeo iloko o na apona ona lima o ke Connt; a pnliki mai la no hoi ia ia, Inln lima akn la no hoi oia me Yalenatine, a nalowale akn la ke Coimt me Haydee. He hora liookahi i hala ae, a ia manawa, ke hoomau la no Valenatine i ke kiai ana malnna iho o Morela. Mahope iho, hoomaopopo iho 1» o Valenatine i ka panapana ae o ka pnuwai o Morela, hoomaka pn mai la no hoi ka hann ana, a oni aela ka oiwi holookoa o na M<>rela nei, me ka hoike pu ana i ka hoi hon ana mai o ke ola i kona kino. Mahope iho, hoomaka mai la ka wehe ana mai o kona mau lihilihi, aohe nae he ike mai ia manawa ; aka, no ka minute hookahi i koe, na hoi ponoi loa mai la kona man ike ana iloko ona, a puana mai la oia, 0 I Ua hoopunipnni ia mai wan e keConnt; ke mau nei no kna 010 ana," a hooholo akn la kona lima e lalau i ka pahi e waiho ana maluna o kē pakankau. Akn, paa ia mai la kona lalan ana e Valenatine, me ka i ans mai, " E knu mea anoi nui loa, e ala a e nana inai i kuu ano." Aia manawa no hoi o Morela i anaanai ae ai oia i kona mau maka, i kumu e hoomaopopo iho ai aole oia i hiamoe, aka, e kaakaa ana no ; aohe he moe uhaue, aka, he oiaio maoli, a ia manawa koke no hoi oia i hopnlno mai ai ia Valenatine, me he ilio pololi la e hopu mai ana i ka bana iwi I ka wehe ana mai o ke alaula o ke kakahiaka o kahi la ae, e holoholo ana o More!a me Va'enfltine ma kapakai, e hahai mai ana o Valen*tine ia Mnrela i ko ka Haku Mooete Kariso komo ana ae iloko o kona rumi. a haawi ae ia ia i kekahi laon hoohiamoe i manao- ' ia ai, ua make io na o Vaienatine ; a hahai pu mai la no hoi oia i na mea a pau loa i hanaia a hiki wale i ka manawa i hiki ai laua me H-ydee ma ka moknpuoi o Monete Kariso. E hoomaka aku ana laoa nei e komo aku iloko o ka ipuka o ke ana, a ike aku la o Valenatine i kekahi kanaka e ku ana maluna o ka pohaku, e kali mai ana o ke kaheaia akn, a i maila o Valenatine, "Ka ! O Jacapo ke kapena o kohi kialua, i lewe mai ti ia oe mai ka aina paa mai " Me kela maa t>oaolelo, peahi aku la o Varenatine iua kapena nei o ko knna, a hele mai la nō iiol o Jacopo i o laua la, a ninan aku la o Morela, "He makemake anei oe e paoe mai ia maua ?" A i mai la no hoi ke kapena, "He palapala ka'u e haawi aku ai ia olua mai ke

Countmai." " Mai ke count mai" wahi a ka puana like ana u Morela ma. " Ae," wahi a Jacopo, " E wehe ae a heluhelu." A no ia mea no hoi, lalau akn la o Morela, a wehe ae la oia e heluhelu i na mea oloko, penei :— *' E koū hoaai/iha Maiimilliana : Aia ma ke awa-e ku nei be moku kuna nou. Na Jacopo e alakai ia oe i ke awa o Leghom a aiā malaila o Noitiera ke kupanakaoe o Velenatine, e kali mai ana, oiai, oa make. make aoi oia e hoomaikai mai ia ia mamua ae o kou alakai ana ia ia imua o ke kuahu. O na dala a pau e koe apa maloko o ke aoa, kun hale ma ke Champs Elysess, a. me kua pa a me kun mau hoiele m» Treport, oia na makaaa mare a Edem»na Danatese e haawi aku ai uo ke keiki a kooa hako kahiko a Morela. E mahele pu no o Valenatio6 me oe i ua mau waiwai nei ; no ka mea, ke ooi ae oei nu ia ia e haawi i ka waiwai i ili mai iaia, no ka poe ilihune, mai kooa makuakane mai e holo pupule la malokoo oa alanui o Parisa, a me kooa kaikanane i make ai i ka malama o Sepatemaba me kona makuahine. E hai aku oe i ka anela naaa e kiai ana maluna o kou pomaikai, e haipule aku i ke Akoa oo ke kanaka i maoao e like me ko Satana, oa aoe like pu oia me ke Akua, i kahi manawa, aka, i keia maoawa oa maopopo iaia, o ke Akua hookahi wale no ka mea nui nooa ka maoa a me ke akamai aohe p'alena a aohe hookumu ana. Malia paha na ia maa pnle e hoopalupalu mai i na maoao walaoia e ooloku oei iloko o kona punwai. A non ao e Morela, o keia ka me)i malu o ka'u hana ia oe. Aohe pomaikai a me ka poino ma keia honua ; he hooh«like wale ana no mawaena o kekahi aoo a me kekahi, aohe mea e ae. 0 ka mea i ike lea maoli i ka ehaeha kuhohonu, oia ka mea i iko nui i ka pomaikai kiekie. E pono ia kakoa e hoomaopopo no ka make ana o Morela, i hiki ai ke hooko kupooo no na hauoli ma keia ola ana. " Nolaila, e ola olaa a e hauoli e oa keiki pnnahele o kau paawai, a ]mai hoopoino, a hiki wale i ka la a ke Akua e hoike mai ai i na mea a pau i kanako. 0 ka ike a me ka naaoao kanakii, oa komohoia no ia iloko o keia maa huaolelo elua^ —E kali a e ma• naolana ! " Kou Hoa'loha, Kdemova Danatkhe, Haku o Monete Kariso." Ma ka helnheluia ana o ua palapala nei i hoike mai ai ia Vulenatine no ka wa- mua i k«

pupule o kou.'i makuakane a tnc ka muke ;ina o kona kaiknnaoe, ua haikea manli mai la kona heleheleua, a haoini mai la na ukana a ka waimaka. Ua maopopo no paha ika mea helnheln ke knmu i hoohanini ia mai ai o ia man waimaka ; oiai, a kahi no oia a lohe no ka poino i ili mai malnna o kona ohana. '' Aka," wahi a ua More!u nei, "oka lokomaikai o ke Count, he nui laupa ole ; e lawa pono ana no oe e Valenatrie a me a'u me ko'n wabi waiwai nnlen. Eka hoa'loha, anhea ke Connt ? E alakai akn oe ia'u e ha!awai pn aku ai: me iu.'' No kel» noi, pane aka la o laeopo me ke knhi ana o kona lima i ka ili kai, ma kahi mamao loa akn ; a ninau mai la o Vaienatine, " Anhea ke Connt? Anhea o Haydee, kon hoa'loha ? " —"E nana ! " wahi a laeopo. No ia mea, hnli like mai la ko laua mau maka i ke kikilo loloa o fea moann palena ole, a ma ka, laina uliuli e hookaawule ana i ke Kaiwaenahonua mai ke aonli mai, ike akn la lana, i keknhi pea keokeo nni. "Ua hala," wahi a Morela, "Ua hala. Aloha« k'au hoaaloha !—Aloha e kun makuakane ! " "Ua hala," wahi a Valenatine, " Aloha, e knu hoahanau I " —" Owai la auanei ka mea nana e hiki keolelo mai, e halawai hon akn ana kakon ?" wahi a Morela, me na waimaka i luluu ia me ka awahia o kaawale ana akn. " E knu hoa'loha," wahi a Valenatine, " Aole anei ke Connt i hai mai nei ia kaua, o na manao kanaka a pan loa, aia iloko o ke1a man hoaolelo eloa,—'" E kaīia manao• lana / " Hopena.