Ke Au Okoa, Volume VI, Number 35, 15 December 1870 — Ia Hon. S. K. Kuapuu. [ARTICLE]

Ia Hon. S. K. Kuapuu.

E Ke Aū Okoa k ; —Aloha oe : Ua ike ia iho nei na munio pane a Hon S K. Kuapoo i«'u, inn kou Helu 31 o ka la 17 o Noveroaba, m ua maopopo ooa ko'u nana ana, a roe ko ka lehulehu nana aaa, ua puku mai keia mau mea uui. ]. Ua haalele loa o Hon. S. K. Kuapuu i na mea ano nui e pili ana i ke kumu hoopaapaa. 2. Ua hoohuli hewa oia i kona puiwa no'o, a me kon» hikilele hoi no ko'u ooao. 3 O ko'u hoike nna i kona ano nawaliwali, me ka oiaio mnoli, ke kapa mai oei he kuamujmu a me ka hailiili.

4. Ua ike |>ono o Hon. S. K. Kuapuu, ua like oia me ka In ao.i i kaena ai. No ko'u kokua hewa Btc. E hoomaka kakou e nana ma ka inua, oia hoi, ua kapae loa oia i na mea ano nui e pili ana i ke kumu noopaapna. No ka mea, aole e hiki ia S. K. Kuapuu ke hooiaio mai i ka pono o ka weheia ana o ke alanui ma Maunahina, aole no hoi ehiki i ua Hon. S. K. Kuapuo la ke hooiaio mai i ka hewa o ko'u hoemi ana, i ka haawina e pili oūa i ka Hale Hookolokolo o Waimea. Anle no hoi e hiki iaia ke hooiaio tnai i ko'u hewa, i ko'u kokua ana e kai>ae i ka Palapala hoopii ; e pili ana i na bipi nui, bipi liilii, hoki nui, hoki liilii, hipa nui, hipa liilii, kek&ke nui, kekake liilii, a pela aku. Ua hewa anei au i ke kue ana i kela Palapala hoopii ? no ka mea, aole i like ka makemake o kuu apana me kona, aole no hoi pela ka hapanui o ka makemake o na apana ?

Aole no hoi e hiki iaia ke hooiaio mai i ko'u hewa, i ko'u kue aua i kaoa mau Olelo Hooholo lapuwale ; noi dala ai oa na Lunamukaainana, i puu dala ku i ka wa ; maw.iho ae oka uku i haawi ia eke kanawai. E ka lehulehu holookoa : E nana mai oukou i keia, i ka hiki ole la S. K. Kuapuu ke hooiaio mai i ko'u tiewa no ko'u k.ue inia ma kela mau kumu m.ilunn ae, aki, i ka nann ana i koiia

mau pone ia'u, he mau pane ano lapuwale oo aole he pane e hooiaio mai ana i keia mau kumu, no ka mea, o ke ku-nu hoopaapaa iho la uo keia mawaena o'u, a me Kalawnhiue no ko Kalawahine «lelo ana mai, no ko'u kue pih kino ia S. K. Kuupuu a me ko'u kue i kana mau hoopii, a me ko'u huipu ole me S. K. Kuapuu a me ko'u kue i kana inan hoopii, a me ko'u hui pu ole me S. K. Kuapuu ma ua mea a pau, aka, ua ike oe a me ka lehulehp huiookoa i ke kumu o ko'u hui pn ole nie oe e Hon. S. K. Knapuu ma kekahi inau huna uso ole a ua Luna Hanohano la o Waimea. Aka, aole i hiki iki ia S. K Kuapuu ke hooiaio mii ia mao kumn, aole no hoi o kana lapuwale ka'u e kokua aku ai, Nolaila, he makehewa ka paio hou me ka mea e haalele ana i ke kumu e hnna oiaio ai ; a lalau i mea okoa, aka, ua ike ka lehulehu i ka maaa mau kalai olelo ana, nolaila, na oukou e hooholo. Ke kahikuhi mai oei i kona pniwa a me kona hikilele no'u. He mea kupanaha keia, Ina e hoomanao ona ookou. 1 ko'u wa i pane ai ia Kalawahioe, no na ineae pili ana i ko'u kue pili kino ia S. K. Kuapuo, a me ko'u huipu ole me ia ma na mea a pau o ka HaU Ahaolelo ; ua holke pololei au imua o ke akea, i na kumu o ko'u aloha ia Hou. SK. K. me ko'u kue pili kino ole ia ia, nolaila au i hoike ae ai, i kekahi palapala i puka imua o ka Hale Ahaolelo ma ka waha o ke Kuhina Kalaiaina, mai ka apana mai o Waimei, no na mea e pili ana i ke ano a me ka helehelena nawaliwali o S. K. K.

O ko' u hoike ana ia mea, me ko'a huipu ole me ia poe nona kela palapala hoopii, he hoike maopooo lea ia o ko'u kue pili kino ole ia S. K K. a Kalawahine i kahinu wale mai ai, he kue pili kino ko'u ia oe e ke hoa. Ke olelo hou mai nei oe, owau ka ka i puiwa a holo koke aku i oa la, oiai oe i hiki mai ai i Haaalei nei, kupaoaha oe aole anei o oe ka mea i kipa mua mai ma ko'u hale, me ka helehelena i uhi ia a paa e ka ikaika o ka wai a ka lemu hao, a lulu elima kaua, me ke aloha, aie kou kulana kuhela imua, a i hope i luna o ka lio, ua poina io aoei oe no ka ikaika loa o ka hana a ka uhane ino iloko ou. Aole no kuu puiwa a hikilele i holo aku ai ?u ilaila, a me ka mea i mahaloia o Hoa. A. S. Nuuaao, aka, no ko maua lohe ana mai he hakaka a me ka hauaaele kai hanaia ma kou wahi ia la, a oie kou maa hoa hele, no ka mea, oa papapau oakou i ka uluhia e kaahaoe iuo, aolaiia, oukou i pu»o ai wuhi a Kamai, a manao aa e hele aku e kokua ma ka hoomalu ana i kou kulaaa maikai, oo ka mea, ua hoea na ai a ka ui, a ma na kanoailio aaa me <>e mahope iho, aole au i olelo iki ia oe'na G. W. Pilipo ia mau olelo aka, mai kou waha mai ia, no ka mea, wahi au, . ia ka mea lauua oui me ka poe hoolaha Nupepa, pela mai oe, nolaila, mai hoohihia oe ia hai, i kaa mea i olelo ai, an e olelo mai nei ma kou wahi ka kaua, i lulu lima mua ai, a i hole aku au e lulu lima pu me oe, aole pela ka oiaio, ua aloha raua kaua ma ko'u wahi a ua kamailio mua kaaa ma ko'u wahi, no na mea e pili ana nu ko Kalawahine pane ai.a no'u, a mahope kaua i kamailio hoa ai. O koa hoep«epaana e like me keia he kumu pono unei in au, e kapa mai ai, owaa ka i Puiwa. E like me koa puiwa ana, oiai e pane aku ana au ia Kulawahine, aka, komo e i kou iwi hiio ka hikilele iloko- ou a puiwa ae la. O ko'a hoiko ana me ka oiaio, no na mea i hoike ia mai imua o ke akea, ma ka waha 0 ke Kuhinn Kalaidina, no na mea e pili ana 1 ka mai, a me ka oawaliwali i hoopiiia mai e ko Waimea, imua o ke Kuhina Kalaiaina, a o ko'u kuamuamu aoei ia ? a me ka hailiili ? nolaila, ma kahi hea o ka honua nei kahi i kapaia mai, ka mea hai i ka oiaio o kahi mea i hanaia ma ke akea, be kuamuamu la, a me ka hailiili ? ke manaolana nei au, c hiki e i kalii Fatuhiwa ke hai mai i ka haina o keia ninau, e hoole una, mamua o kou ae inai ine ka hookamani E ka lehulehu holonkoa, e nana mai he kuamuamu anei ka hoike me ka oiaio ? na oukou e hooholo. Ua kuhikuhi mni oia i ke ano o ke kulana o na hon o ka Halu, ua liUn me ka la, «ka, ma ka Bila a Hon. W. T. Martin, ua akaka ua o Hon. S K. K, he la ia mamua kupaa

oia tna ka hoopau i ke kanawai kahiko, me ka manao e hookomo i mea hou, me ka oluolu maikai o na kauwa, aia hoi, huli kue mai la kela nia ka aoao, e hoomoe loa ia ka Bila ma ka papa. Eia ke kumu o kona kue nna. O ko H«n. C. J. Lyous kokua ana i ka Bila Kanawai Hookaniakama, no ka mea, o ka iini o Hoo. S. K. K. oka hoopau loa ia o ke Kaūawui Hookamakama, 4ka, ua hoka ko aiakou aoao me u» Hon. S K. K. la, no ka mea, ua kokua aku la o Laiana ma kela aoao, a nolaila, u« kue pili kino o S. K K. ia Laiana, nolaila, i hoole maka welawela ai ua o Hon. S. K. K. ika hoololi a Hoo W. T. Martin, aole e like me kana e uiapahi nei aka, e na hoa Hanohano o maua o keia kau aku nei, e nana mai oukou, ua olelo kela i ua o oukou na hoike ma ko'u aoao e haule aoa au. Pela paha ? na oukoo e hooiaio mai, Pehea la oe e Laiana, Tbomas Martin W». Hanaike, D. Kahaulelio. &.c, e haule ana paha aa ke lil<> oukou i mau ho<ke pololei no ko maua enau mea e wehewehe akea nei ? aka, o oukou kai ike, aole au e kaena ana e loaa ana ko'a peno ia ouknu, aka, aole no hoi au e p»>pni ana ia ouknu e hoike hoopunipuni i loaa ka poao o Hoo. S. K. K. ma 0 oukou la, aka, oa ke au ok# manawa e hoike mai ika oiaio o kau ame ka'u. Ua olalo kela i ko'u kokua hewa. He kuhihewa oe he kokua pono au, no ka mea, o ka mea nana i noonoo mua i ke>a o ka Loio Kuhina no ia a mahope oa «uka laua me W. H. Rice ina makemake oe e ninau ia W. H. Rice pono no ke ninau, oia ka hoike oiaio o kann, aole loa au i huipu me ka Loio Kuhina, aka, ua olelo kohihewa oe. ina na ka Loio Kuhina keia, alaila, ina ua hooholo ia, Peulaka, £ nana iho oe i ka B>la Kanswai o na Haku me na Kauwa, kokua nui ka Loio Kuhina, ua hooholo ia anei, ua haule, Heaha' hoi ka mea i haule ai ī wahi aka mea ninBu, Heaha hoi ? Kai no hoi oka Loio Kuhinn kahi wahi a Hon. S. K. K. Pela io no, Pehea hoi ka Haawina o ka Moi Wa'nine Kal»ma, pau loa na Kuhina i ke kokua i ka hoololi a Hon. Chas. H. Judd. Ua. kakau inoa ka Moi ; wahi a ka enea ninau, aole wahi a ka lehulehu, Heaha hoi ka mea i kukau ole ai ka Moi ? no ka mea, o ka Loio Kuhina kekahi, a me na Kuhina e ae kekahi i ae wahi a S. K. Kuapuu? Pela io no. Nolaila, mai manaoio oukon e ka lehulehu Ika H >n. S. K. K. e alapahi uei, aia a o ka Loio Kuhina kahi, alaila, holo, ua ike ae la oukou i na hoohālike. Ke hoohenehene mai nei na keiki o ke Āe Kai kaulana o JHahamoku i ka ike aoa iho i ka inoa o Hon. S. K. K. e kau ana malalo iho o kana olelo pane ana ia'u, i kakau pono ia e kona lima iho, me na huaolelo. Hon. S. K Kuapun. O ka rula mau wahi a lakou i ike ia, na Jta mea e, e kapa aku iaia he Hon. aole nuna ! ponoi ia, a o ke keonimana e hana ana pela, ua kne oia i karula maa o na kulana hanohano, aka, ma keia tr>ea, he hoike akaka ia a oukou e ka lehulehu ē nana mai i kona kaena laia iho, ma kona kapa ana iais iho, he Hon. he Hoa. he Hoonana. Aka, e kßla mai ia'u, ina na ka poe pai i hookoino hewa ibo, alaila, ua liala ole o S. K. K. aka, ina nau ponoi no e S.* K. Kuapuu i kau i ko'u inoa ponoi malalo ; o kau olelo pane ia'u penei : Hon. S. K. Kuapuu. Waimea, Kauai, Oct 27, IS7O. Alaila, ua akaka kou kaena, E pono oukou e ka poe pai, e pane mai no keia, o hookauhihi mai o S. K. K. i kana lapuwale na oukou, me ke aloha ia oukou e ka poe pai, ā me Hoonana Kuapuu. David Kaukaha. Hanalei, Kauai, Nov 29, 1870.- [ E lik« pololei no me ka Kuapnu i kau |aii ka Hon mamua o kana inoa ponoi; ua j oiaio no ia, e like me ke kope e waiho nei me makou. L. H ]