Ke Au Okoa, Volume VI, Number 35, 15 December 1870 — Pane ia S. M. Kamakau. [ARTICLE]
Pane ia S. M. Kamakau.
E Ke Atr Okoa e ; Aloha oe . Ua ike iho au ma kekahi mau heln ou i hala ae nei, i ke akamai lua ole, o S. M. Kainakau, i k8 hoopiiipili ae i ka hanaia ana o " ke kanaka maka mua," ma Pahonu i Waimanalo mokupuni o Oaliu, a penei kana olelo : "I ka hnna ana oke Kolu Akua i ka lani a me ka honua." A malalo mai olaila ua olelo la penei. " A nana iho la ke Akua ua paa na mea a pau i ka hanaia," aole nae he kanakn, nolaila, olelo iho ua poe akua nei e hana i kan&Wa, a e hoonoho i alii maluna o na mea a pau a lakou i hana ai.
0 keia kanaka maka mua wahi a S. M. Kamakau, oia no o Hulihana. He mea e ka like o keia mau olelo haku, me ka palapala Hemolele, a ui imi ihu paha o S. M. Kamakau i mea e hoohalike ai, a lilo ai i oiaio ka moolelo aua e olelo nei. Ua hiki, o ka ako mau ea paha i na wabi lau popolo, ola nei la wi o ke kuewa. Ma ka Kaaloakauhi papa koauhau ma ke kuamoo o Opuukahonua he 145 hanauna a puka o Paliku, a mai ia ia mai he 18. alaila puka o Hulihana. Oka inoa ia i paa paha roa ka 5. M. K. na ka poe o keia wa wale iho no i haku keia moolelo i-like ai ko onei moolelo me ka Baibala. Aole keia moolelo a S. M. Kamokau e hoike nei, he kanaka okoa uo, aole no pela ka like, he okoa ae no, Aka, o ka.hahii okoa aku i ka moolelo Baibala me ka olelo ae no ke Koia 4kaa, he hoike makn akea loa ia, i ka ak« o S. M. Kamakau, e hoohalike me na olelo a me ka moolelo a ka Baibala.
He mau kanaka no o Kane ma laua o Ka- j naloa, he man kanaka akoa oae, pela ka m «-1 olelo a pela ke kuauhao. Ua hanau ia o Ka- | ne ka mua i ta wa ewalu oka bonoa nei, o Kannloa ka muli o na keiki eono a Kapukini me Nalumamano, a o ko lakou hope loa o Kuhanamaikai. Aia hoi, ioa he mau makna no ko Huliha-na-ke kanaka maka mua a S. M. K. a he m iu makua no ko Kane ma laua o Kanaloa a oiai aole he Kolu Akua, ak», ehiku, a i ole la elua, aia i kana koho mai, nohea la keia mau akua he Kolu Akua ? Honkahi no haina uo ka Bdiba!a, a he moole'o haku wale no. " O kehi apulu kino ke aloha, I ka ike wale ia o kahi mea Luna e." Ina he hiki ia S. M. Ka'makau ke hoike mai i fea lau alii o ko Kupololiilii noho ana a make a me ka alua lau alii o ko Keaoa wahine mau kopuna, alaila, make pono fea hoolaha ana i ka moole'o H-iwaii, aka, ina peia wale iho no kana mau wahi moolelo e hoolaha nei, e liko me ia i hoolaha ai ma ke kuokoa, alaila, e aho ke oki. No ka mea, aole kana maa moolelo.e hoolaha nei he mau mea i ike ole ia, aka, he mau mea no nana i hooU|ia ai mamun, a pau ia pai punnhele ana i ka ipuka oke Kuokoa, ke pai punahele mai nei ikoKe Āu Okoa hale E i mai paha auanei kekahi, ka, heaha no la hoi koa mea i hoolaha ole ai i kau e like me ka S. M. Kamakau. E hoole aku auanei ao, aole na'u ka'u, ain a i ia m*i e ka mea nona ua mea la, alaila, e hoolaha auanei au. oka S. M. K. nana ponoi iho no kana. O ka'a, na ka mēa nana i waiho mai ia'u e malama, a olelo mai ka mea nana ia e haawi aku ia oukou, alaila, e hiki auanei. Oka alae kanaka oke alii, ke mala'ma i kana, aole o ka lu wale aku i ka ai o nele auanei ka ipu e maona ai ke alii. Ua hoopuka au i keia, no ka mea, owau kekahi e uku nei i na auhnu o ke aupuni, a o ka hapa iki oia nnu nku ke komo nei i kona p«keke no ka hoolaha «na i keia.mau mea ma Kt Jlu Okoa, a na ka pnpa pai e uku nei. He kupono ia'u ma keia palapala ke olelo aku ia S. M K. e akahele ka hele mawaho o ka palena oka oiaio, a i ke alakai ana o kahi makapo i kekahi makapo o Haūle. Lahaina, Nov 20. 1870.