Ke Au Okoa, Volume VI, Number 32, 24 Nowemapa 1870 — Ka Palapala Hoike, a Rev. H. Binamu Opio. [ARTICLE]

Ka Palapala Hoike, a Rev. H. Binamu Opio.

Ma ka nupepa haole aupuni o ka Poakolu 0 keia pule iho uei, makou i ike iho ai i ka palapala hoike a Rev. Hairama Binamu Opio imua o ke Knkauolelo o ka P»pa Hawaii no na n.ea a pau e pili ana i ka huakai a lakou 1 hele aku nei i ka Pae Aina o na Moknpuni Gilebata. No ko makou manao, e lilo ana noia i men e ake nui ia ai e ike no na hana a ko kako'i mau hoahanau Misionari ma ia pae moka <> ke kai ; nolaila, ua unuhi mai makou ia mau rnea a pau, no ka pomaikai o ko kakou poe heluhelu ; a penei no ia : Kuna Anni«*. Okat 19, 1870 1 a Rev. J. F. Pogūe. Kakauolelo Papa Haicaii. I ko'u hoahanaū Aloha :—Mamua ae o ka hala ana o kekahi hebedoma hou, ke manaolana ae nei makou e liui «ku me oukou. Alaila, «* awiwi aku au i ka hahai ana aku i kekahi mau mea e pili ana no mnkou iho, oiia mai ko makou manawa mai i haalele aku ai i ka Pae Aina o H&waii nei ma ka la 30 o Apen'la. Mahope iho o ka holo ana mai no na la he umikumaha, ua ku mai la ka James• town ma ka aoao Akau o Tarawa. Maanei makou i lono mai si, ua hoi aku la ka Moi Aborahsma i Apaiana mai Tarawa aku, he mau mahina loīhi mamua aku ; a o ka poe kipi o Tarawa ua hoi mai i Tarawo me ka hoouka ole ana, a e kau ana ia mau la he maluhia ano hapa. Maanei no hoi makou i lono ai o ke kanaka nana i hoeha i ko kakou hoahanau ia Mahoe, ua make oia ma ka iima 0 ka pepehi ino ia ana. L r a kooo aku la o Knpena Truxtun i kekahi mau alii koikoi o Tarawa me Apaiana e holo mai iluna o ka manuwa J am.es tovm, a maluna olaila lakou i kakaiTinoa ai i kekahi pepa e malama ai i ka poe luina ohilo pae, a me na haole e ae e hookuuia lakou e pae tnai mawaena o lakou, ina paha hn poe misionari a he poe kalepa paha. Kekahi mau alii elua, i kokua ai ma ka hanaino ana i na pa hale m'sionari ma Apaiaoa, ua kakauinoa laua i kekahi pepa e ae ana e uku i umi tona aila i na mahina he nm'kumawnlu e hiki inai bna, i kulike ai me na mea a Kapena Truxtun i ooi aku ai, i hoopai no ka waiwai o ka Papa Amerikn i hanainoia ai ma Apaiana. Un lono mai makou, aohe kau wahi mea i hanaia e lakou, a aohe no paha lakou e hoopilikia ana ia lakou iho ma ka hnna ann no 1 na aila no kekahi mau mahina e hiki mai ana, ma ia noi ana. Ke manaolnna nei au o ka hnakai a ka manuwa Jamestown, ia i kekahi mea e kokua ai i na kaoaka o Tarawa a me Apaiana e noho maluhia kekahi me kekahi. Na ka manawa no e hoike mai. Ke hauoli nni nel makou ma ka loaa ana o ka manawa i hawiia mai ia makou, ma ka hooloihi ana aku i keia huakai mann Mōkupuni Gilebata. Ua loaa mai ia makou he noi ka hana, ua oi aku ka nui o ka hana mamua o ka ikaika kupono e hiki ai. No ka hepanui o ka manawa, no na malama eha me ka'hapa a makou i hoohala ai ma keia pae aina, ma Apaiana ka nai o ka manawa, ma Tarawa i kahi wa a ma Butarilari i kahi manawa. Lla ikeia aku nn hoailona oka hoīomua ana ma Tarawa, Apaiann a me BntaritariHe ewalu poe i komo mai iloko o ka* ekoleain ma Tarawa ma ka hoike nna mai i ko lakou mau manaoio iloko o Kristo (a mawaena o Inkou ke 'lii nui o Korapi), a he ewalu poe liou i kemo ma ka ekaleaia ma Apaiana, i waeia mai loko mai o kekahi poe hooikoika he kanalima. Ua ikeia aku ke ake nui ana maie aoiaaku ma Tarawa a me Apaiana ma ka lilo nui ana o na buke i kuaiia i oi a*.; i ko na wa mnmua ke kowo manawaloihi hookahi e like me ia. I kn hnpanai o ka manav.a ia makou ma Apaiana, ua loaa ia makou ka pomaikai o ke kokua aeia aku ma kekahi

kula he kannono na hiumano, o ka hapanui oia poe, he pop kanaka makua wale no. Aia mawaena o lakou he papa o na kai aka opiopio, a na'u i liaawi aku ia lakou i ka ike baibala me ka maiiuolana, e kupono kahi poe o lakou i kekahi maoawa e hiki i: ai ann ne ke ina aku i ko lakou pne, a e lilo lakou i mau kahu no na ekalesia. He wahine ka hapanui 0 na h.'iumana mulalo o ke ao kaokoa ana a 6in>imu wahine Kalua. I ko makou makaikai ana aku i ke Kula S-bati ma Hoinawa i hoalaia, he uini ka heluna ona kumu ; a he kanahiku ko na haumana. He mea hoihoi nui no ka ike ana aku 1 ke ake nui o na kamalii i ka hoopaanaau ana ina Limeni kula Sabati. Ma na auina la Poaha, ua malamaia kekahi mau halawai kumu. Na halawal wahine ma ka Poakolu. Ma na halawni o ka la o ka Haku, ua heleia mai e na kanuka hookahi haneri. Oiai, ua auwana ino ka hapanui o na hoahanau o ka ekalesia Apaiana ia lakou ma Tarawa, aka, he hauoli no ka ike ana aku i ka hoihoi o ka hapanui loa o lakou i ka mihi ana iko lakou mau hewa me ka hoopuka ana mai iko lakou mau manao paa e malamā manaoio oi aku i ko lakou Haku lloopomaikai ia. He kakaikahi ka poe i kapaeia. E hauoli no oe i ka lohe ana aku, mawaena o na hoahanau i huli hou mai, o losepa, kekahi o ko makou ohana au i ike mua ai. Eia oia me makou ma ko i'iakon ala e hoio aku nei i Honolulu ma ke ano he kokua unuhi olelo. Ma keia, ua hauoli loa au, oiai, oia ka mea kupono loa ma ka paeaina holookoa e kokua ai ma keia hanapaakiki. Ua koho ka eka!esia o Apaiana he elna mau diakona, oiai ia makou malaila, o ka Moi Aberahama a me lobn, na kanaka elua i kupaa loa i ka wa a na hoao ahi ana a ka aoao kue. Ke kukulnia nei he luakini hou no ka hoomana ia lehova, ma kahi o ko makou luakini mua i ku ai a i hanaino holookoa ia e ka poe kiui o Tarawa. No n» mahina i hala ae, ua malnmaia na haipule ana maloko o ka hale nni kukakuka. Maloko no hoi oia hale hoo" k ahi e mulamaia nei ena ao kula ana. Ua kukuluia ka pohaku kihi o ko makou luakini hou ma ka ln 10 o Augate me na oihana hoomana. Ua laweia mai ua pohaku la maluna o na poohiwi o na kanaka he umikumaiwa mai kahi mamao mai i oi se mamua o b& mile hookahi.

Ua hiki mai ke knoa Annie io makou la raa ka la 18 o Aagate, a ua kau aka makou maluna ona i kekahi la ae a holo aku la no Butaritari. Mahope iho o ka haalele ana ia ■Apaiana, lono mai la aa mai ia Kapena B»bcock mai, e manao an« oia e hoi mai ka Mokopuni Maisela no Honolulu maloko mai

o na "hono,"a oiai, aole no e mamao loa aku mai ka mialo ana ae ma ka Mokupuni o Butaritari, a be wahi unanawa uuku wale no ke hO'>halaia ma ke kipa ana ae malaila, nolaila, ua noi «kn la makou laia e hoolei ae ia mikou malaila, a hiki wale i kona hoi bou ana inai. Ua ake nui makou e kipa hou malaila me ke kokua i ka hoala ana i kula hanai hou no na kaikamahine, a he eono kaikamahine a makou e luwe pu ana i Butaritari no ke aoia ana oiawoena o na misionari malaila. He eha mau pule ka nalo ana aku o ke kuna Annie mai o makon aku, a ma ka la 21 0 Sepatemaba ka hoi ana mai, a ua loaa ia makou ka manawa o ka hoolauna lea loa ana me kanaka o Bataritari. Aohe kula hanai keiki kane a Maka, a ua olioli no me kaoa wahine rae Mere i ka malama ana i ke Knla H»nai Kaikamahine no ka makahiki e hiki ina[ ana. Ua manaolana o Kanoa e malama 1 ke ao ana i keia makahiki i kekahi poe kane opiopio. Mai na pnlapala hoike a oa hoahanau e nkali pu nei me niakou, e loaa ai ■a oe kokahi mau kumu oiaio e pili ana i ka holomua o l(a hana ma ka mokupuni o Butaritari. Ke hoouna pu nei no hoi an ina papa hoike a na misionari ma Turawa me Apaiana. Ua lawe pu mai ke kuna Jlnnie ma Namarika mai i ko kakon hoahanau Kaelemakule me ke ano onawaliwali loa. I kona la i hiki mai ai, ua loohia oia i ka mailolo, a ua nawe m-tlic a hiki wnle i ka Poalua, la 27 o Sepamaba, a o kona manawa no ia i lawe ia aku ai i kona hoomaha hope loa ana. I kekahi la ae, ua kanu iho la makou iaia, a i kekahi kakahiaka ae, ua hoomau mai la ka makon hnakni i Honolulu. Ma keia ua hoopomaikai nni ia oiai makou. Kou Hoa Paahana iloko o ka Haka, H. Binamd.