Ke Au Okoa, Volume VI, Number 29, 3 November 1870 — KA HAKU MONETE KARISO. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA HAKU MONETE KARISO.

i ' MOKUNA LVII. 3 ' — £ hoomanao po m»i knkou e ka poe heloh?F», ua noho pu iho no be Kahuna Bnsoni Hi'#:Noitīera iioko o ka rumi o ka .make, a o O&kanaka elemakule la me ke kahuna o :[|jta wate iho la no na mea oa laua e kiai . : BBi ike kioo oua kaikaenahine nei. Ma na io a ma na hooiuolu ana paha o na kahu(p nei i hoohoihoi ia mai ai o kena mao ehel°-īis, a ua akakuu mai ia ka hoehaeha [ia ana o kona m»u manao no kaoa mooggfea opippio wnhīne. Onn poe lawelawe ua hale nei he mau kauwa malihini Me ao lakon. Ua nneane no hoi ka aha 6®tfolokolo e noho; a ke hoomakaukau la o ;-ss*6fota i ka hana ana i na hoopii e kupono >3io k8 hnehewaia ana o ka mea nana i paehi o'Caderousse. Ona kumu e hoaheaale oo i pihn pono loa, no ka mea, he 11$ wabi-huai'lelo uuku wale no i kakauia e Cak-rousse maiuna o kona wahi moe make; o ia inau mea nna i hana ai ua i:Suiukuia mai e na manao ukiuki e hookau ■i w» hoopai rno maluna o kona mea nana i pepehi. Aka, ma ka manao nae o oa lunakāpawai a luoa nui nei ona makai, na piha me ia na kumn a pau loa e hiki ai ke hoAhewa ma ka hihin o Ben»-detto, ka mea pepehi ia C iderousse. Ua ulu pu mai oia i koaa akamai a pau o ka hoomakaukau ana i : £ . kaj);tlapala hoopii imua o ka aha hook<»lokolo. U4 makaukau ua hihia nei ma ka boisponopono aua a Vi!tfot» i ke ano o ia idu hihiu, a ua manao oia, o'ua hihia la ka hewa mua e noonoo ia e 'ka aha. Ua hookaiwale loa oia iai» iho mai ka halawai mau an« me ka poe e ake ana e nōi mai iaia i mau pampnla ae i<oko o ka rumi hookolokolo e hotfo ia o ka hihia pepehi kanaka tna ka la e haoa ai. pookahi no la a ua Vilef>ta nei i ike ai i k»fa makuakane, a oia n<> hoi'ka la o ke kuene Bertuccio i hele aku ai e ike ia Andrea maloko o ka hale paahao me ka hai pu aku iaii no ka inoa o kona makaakane. Ke ko4><Ukii ua Vilef.ta nei no kana mau hana, he jmfciara iaia ilalo o ka mahiaku i kahi w»b^iiaiioohalii® Tr l» "kona mau maka e riana~hou i ; hope;-a o ke iumu o kona huli hope hou ana ae, ua lohe mai )a oia i ka leo o kana keiki kane, ka mea i hoi mxi ke kula mai. laia i huli hope mai ai, ike mai la oia ia M. Noitiera ma kekahi o na puka makani i

humnma. - Ua kaa pono ka baka ana o na m»ka o oa konaka elemakule nei maluna o kau wahi ana i ike ole ai. No ia mea, imi mai la oia, a aia boi o Madame Vilefota e noho ana maloko o aa mahinaai nei, a meluaa ponoi no boi e haka pooo ana na maka o ua elemakule nei maluna ona. E heluhelu palapala ana na o M«dame Vi!efota. Huli noai la oa o Vi!efota,i kona makuakane, a e hoomau loa ana no ua makuakane la i ka nana me na maka enaena malana o Madame Vilefota. No keia mea, ua maopopo ibo l'a i uu keiki nei i kahi o kona makuakane e knu nni ana, ine be mea !a e wanana mai ana i kana keiki aole make hookokoke aku ma kahi a ua w«hine la e uohoana, a no ia mea huli hoi mrii la o Viitf. ta i ka hale; a malalo o ka puka aniani o kona makuakane e noho ana, huli iho la kona mau maka ililo me na helehelena hubu, me ke kau poni o na mako moluna 0 na ooohi o kona makuakane. Ua komo paha ileko o ke keiki ka manao ana, a i ae la oia, a noonoo iho la oia i kana hoohiki ana, 1 ae la oia, " Ua p"no, ua pono, e hoomanawanoi no oe no ka la hookahi i koe, o ka'u mea i olelo ai e hooko no au." No keia mao huaolelo o kana keiki nn hnopaaia na helehelenn huhn o ua makuakane nei, a huli aku la kona inau maka ma kuhi e. Wehe ae la na Vil«futa nei i na pibi o kona koka nui, kau ae la i kona lima maluna o kona lae, a komo aku la ia iloko o kona romi palapala. Ua puanuano ka po a ua malie pono no hoi, ua hoi aku na mea a pau e hooluolu maluna o kona wahi moe, aka, o Vilef.i(a ka mea wale no ia i koe e ala ana, a hiioa knkau iho la ia me ka noonoo nui ana a hiki wale i ka hor» elima o ka wanaao; e kehakaha i na nina u a me na hoohuuhualau ana i oa hoike, na ninau nlakai ana' a me n& kumn a pau loa e makaokao ai oia no ka waiho ana aku i na mea a pao loa.imua o ka aha. Ma kona hoomaopopo ana, oia kekahi o na palapila hoopii mukankau ioa ana i hana ponoi ai. I ka pau ana o kann hana ana oia po, haule iki aku la oia e hoomaha a e hooluolu iaia ihn. I kekahi la ae, o ka Poakahi in, oia ka man>*wa e noho mua loa ai o ka «hn. £a mai la kn kakahinka me ke ano molulolea o na ao, oa kaumaha pu olunn, a kau iho la maluna o na lalani u ua o Vilefotn i kakau ai mo be la he mau lalani i kakauia me na inika ulnula Ua moe iho ua lunakanawni la no kahi mnu manawa pokole loa,oiai, nakukuua

i o ke kukai e hoauau iho ana maluna o kona i mau hk)hi<>na i hele wale a paumaele me na kulu koko a kona mau lima i kupenu iho ni, Mawhho iwaho o ka puka aniaoi, e moe ana he kaei ao olenalena, me he la e mahele ae i ana i ka pale lani i na apana elaa. j Na ke kulu kehau oka waoaao i hookau- ! maha iho m«luaa o kona mau kaemaka, a ! | hoaia mni la ke ano pnanuanu, e uwehe ae i ! kona rnau lihilihi; a e hoihoi hou mai h< i iaia J i kona maii hoomanao ana. I iho la «la iaia ! iho, "I «eia la, i keia la e kan iho ai ka pa- | hikaua a ka mea nana e paa ana ma kuhi e t waiho iho ai oka hewa." la mannwa, au ! aku la kona mau maka ma kahi ana i ike aku [aie au ana'ka maka o kona makuakane. Ua pale ae la oia i ka psku o kona puka aniani, a kiei hou aku la iwaho i ka puka makani o kona makuakane, me he mea la ua hemo mai la, a ua ike aku oia i na helehelena hoomaka'uka'u o kona makuakane e hoahewa mai ana iaia ma na wahi a pau loa ana e au ae ai, a i iho la oia iaia iho. " Ae, e kuu makuakane, e hoomanao mau uo oe, i keia la e ike aku ai oe i ka hookoia ana o na mea a pau loa au e makemike ai I Mai uluhua oe no ia mau mea ! E heule ana ka pahikaua ma kahi o ka hewa e ike ia ai 1" Haule iho la kona poo maluna o kona umauma, a me ia ano holoholo -ae la oia mao a maanei o ka rumi, a haule hou iho la oia maInna o kona koki, e hoomaha a e noonoo ai oo kahi man minute. Eia nae, hoomaka mai la ke ala ana mai o na mea a paa loa o ka hale, nakeke mai la ka papahele, upa mai la na ipuka, me he mea la, ua ane hoolaukanaka mai ln ua haie nei e hoolaukaneka bou. Kani mai la ka bele a Madame Vilefota me he mea la e kahea aoa i ke kaneea wahine o kona rumi e hele mai e hookomo lole laia. Hookani pu aku la no hoi o Vilef<>ta i ka bele o koaa kauwa kane, a komo mai la kana kauwa aie ka iawe pu ana mai ike kiaha. I ka ninau ana aku o na luoakanawai nei no ka lawe ana mai i ke kiaha kope, i mai la ua kauwa nei, na kona haku wahine no Jja makemake i hoouna mai ai, no ka mea, ua ike oia he hana nui kana ia U e kamailio ai, a he mea kupono ia e hoohoihoi ai iaia.

Wa>ho iho la ua kuene nei i ke kiaha maJuna. o he oakaukau. e kokoke. _anaJ na pau_ -kakeo- ai. a hemo aira ia' eiiai loko aku oka rumi. Nana aku Ia o Vilefota i ua kiaha nei me ke ano eehia, lalau aku la me ke aoo eehia, a hookahi no inu ana, pau aku la ilalo. He hiki ke manaoia aku, ua komo paha ka manaoio iloko ona, aii he make iloko oke kiaha ; a manao iho la <>ia he kumu kupono loa ia e hookaawale aHtn ai ia ia mai ka hoolohe a me ka hoomaopopo aaa i ke ano hihia o ia maa la, a oia no boi ka hoolohe ana ika hihia o ka mea pepehi. Aka, ua ano kuhihewa nae ia mau manao ana ona no ka enea, aoho i hookau mai ke ano o ua mea la maluna ona. Hiki īuai la ka hora paina o kakohiaka, aka, aole nne o Vilefot» i hiki mai. Aole i liuliu iki mahope iho, komo hou mai la ke kuene me ka i ana mai, "Ua kono mai nei kou lede ia'u i ka i ana mai, he makemake oia e hoomanao aku ia oe ua kani mai n> i ka hora umikumakahi, a he'hooKahi hora i koe alaila hiki mai ka manawa e noho ai ka aha hookolokolo. Ua komo kapa ka Mad4me Ue kali mai la ia oe, a e makemake ana oia e ike ina e oluolu ana oe, oia kekahi e ukali pu la oe i ka aha hookolokolo." A i mai la > Vilefota, "A ! O kona mea aoei ia i makemake ai ?"—Kuemi hnpe aku la oia, a i mii la ua kauwa nei, "Ina oe e makemako ana e hele hookahi, pela anei au e hoi aku ai e bai ia ia ? Ua olunlu loa au i ka lawe ana aku ia mea."—Aka, noho malie iho la ka lunakanawai no kahi mau minule, a i mai la, " E hoi aku oe me ka hai aku i kou haku wahine, e kali oia ma kona rumi ponoi a hiki aku au ilaila e kamailio pu ai me ia. Mahopu iho o la mea au e bai aku ai, e hoi mai oe a e hai mai ia'u no ia mau mea." Mahope koke iho no, komo mai la ua kauwa nei, a mah -pe iho o ke kahi ana i kona umiunH a me ka lanoho, kokua aku la oia ia ia ma ka hookomo aaa i kona lole, he paa pnina eleele mai lunn a lalo ; a i mai la ua wahi kaawa nei, " Ua i mai kuu haku wuhine, ua mnkaokau oio e ike ia oe i keia manawa"—" E hele koke aku ana au i ona la i keia manawa koke no," wahi a ua o Vilef4a a me na pu-a pepa malalo o kona lima a me ka papale ma kona lima, kona hele aku la no ia i ka rumi o ka wahine a ka lede hoi ana. A ma ka ipuka o ka rumi o kan& lede, ka iho la oia e holoholoi ae i ke kukulu o ka hon mai kona- lao mai; a mahope komo akn ]a o>a iloko oka rami. E noho ana o Madame Vilefota maluna o kekahi noho hooluolu, a e hulihnli una i ka aoao o na nnpepa a kana keiki ponoi a Edewada i hoolealea ai ia ia iho ma ka haehae ana ia mau mea. Un kahikoia oia me ka lole komo o bele ai iwaho o ke akea, a o waiho ana ma kona aoao kona papal«.

" A ! ooe keia e kun kane aloba," wahi a Madame Yilefota, •' Ka I nani hoi koa haikea i keia kakahiaka ! Ua hana wale paha oe i keia po a oo ? Heaha kou mea i iho ole mai ai i ka paina o keia kakahiaka ? E lawe 4Da anei oe ia'u i ka hookolokolo o keia kakahiaka, a na'o anei e lawe ia Edewada ? " No ka lehulehu loa o keia mau ninan i ka manawa hookahi, nolaila, aole e hiki i ua o Vilefota ke pane pakahi koke aku ia manawa koke no. Aka, huli ae la oia ika laua keiki a olelo aku la, "E Edewada, e hele oe epaaoi ma ka rumi nai; no ka mea, makemake au e kamailio pu me koo mama he maa wahi minute pokoie.'-' "Ea ae la ke poo o ua wahi keiki nei ilnna, a huli ae Ia oia me ka uaua pono aku i kona makuahine ina na ae mai oia i kona kipakuia, eia nae, me he ano hoapono ole la kona maknahine, a hoololohe iho la no na wahi keiki nei. Ia manawa, i hou mai la ka maknkaue ia ia, " E Edewada, ke lohe mai nei anei oe i ka'a mea e olelo aku nei ? E hele !" Ua ane maa maa ua keiki nei ika hookauanoha, aole oia i hele aku. No ia mea, hele aku la ka makuakane, a honi iho la ia ia ma kona lae, me ka i iho, " E Edewada, e hele koke oe i keiamanawa mawaho e paani ai." Ku ae la na wahi keiki nei a hele aka la. Ia manawa, holo kiki aka Ia ua keikikane eei a laua iwaho; a i kona puka ana aku, pani mai la ua makuakane nei i ka ipuka me ka laka mai maloko a paa loa. " Auwe ! e iia lani. 1 Heaha boi keia hana au e j<uu kane ?" wahi a Madame Vilefota. Ia wa, ka niuau koke mai no ia o ke kane, " E ka Madame, aia mahea kau wahi e huna raau nei i na laau make au e haawi mau nei ?" A ka iho la oia mawaena o ka pnka a me kana wahine, me ka pane ieo hou ole aku. Me he mea la paha ma ke ano o ka hana 0 kana kane, ua ike mua e ia mai la &o oia 1 na manao a me na ninau e puka mai ana, a kn ae la oia iluna me ka oiwi pololei, a i oiai la, " Ea, aole, aole au i maopopo iki i kan mau mea e olelo mai nei ?" a haole hou ak la oia maluna o kahi moeJcoki. . ■ Āole jio.aaeiaJ-hoo{>»Mt r ihQ i !■ nmoikaika odī o ka lunakanawai, a i hou mai Ia oia me ka ninaa ana, "Ke oinau aku nei au ia oe i keia manawa, aia ihea kahi au i hnna ai i ka laan make, a au i hanai ai a make kuu makuahonowai kane, kuo makūahonowai wahine, ke kaowa Baraisa a me huu kaikamahine me Valen#t'ne—" I mai la ua wahine nei, " A !" wahi a ua o Mad»me Vilefota, " heaha kau mea e olelo mai nei ?" " Aole o kau hana ka ninau, aka, o ka pane mai," wahi a Vilefota. A i mai la ua Madirae Vilefota la, " I ka )anakanawai anei a i ke kane anei au e pono ai ke pane aku no ia minote ?*'—He ano weliweli loa ke nana aku i ua wahine nei ia manawa, kona helehelena a me kona ano haalulu mai luna a lalo. "A ! AIA!" a o ka pau iho la oo ia o na huaolelo a oa wahine nei i hoopuka mai ai ia manawa. He mau minule pokole, a pane mai la ke kane, " Aohe ou pane pololei iki mai ia'u i keia enea a'u e ninau aku nei. He mea oiaio loa keia aole e hiki iki ana ia oe ke hoole mai imua o'u. Ua bana oe i keia mau mea me kou mau manao ino gehena ; aka, ua manao nae oe e hoomakapa mai i ka mea i aloha ia oe me ko'u naau a pau loa. Mai ka manawa mai i make ai o kuu mabuahunow»i wahine, mai ia wa mai au i ike ai aia ke noho nei rae a'u kekahi mea haawi laau make. Ua hai mua e ia mai au e ke Kauka Avrigny. Mahope iho o ka make ana o Barroi», kuhi aku la ko'u manao hewa i ka anela a'a i manao ai he oiaio. Oia mau mea, ke mau nei oo ka makamaka ana iloko o knu puuwai. Aka, mahope iho oka make ana o Valenatiue, ua pau loa ka noho ana o ke kaua* lua iloko o ko'u mau manao, aole wale iloko 0 ko'o e ka madame, aka, iloko no kekahi o kahi poe e ae. Nolaila, o kou mao kamima 1 maopopo ina mea elua, ua maoao wale ia e ka poe be nui wale ; a e iike me ka'u i bai aku nei ia oe, ua pau kou pane ana mai i ke kane, imua aku o ka lunakanawai oe e pane aku ai." "Auwe! ea! ea!" wb!ū a ua Madame nei. "Ke hai aku nei au ia oe, mai mauao wale oe ma na helehelena owaho." " AUila, he mea makau wale aoei oe ?" wohi a Vilefota, " Ae, ua lobe au i ka oleloia o ka poe pepehi knnaka, he poe makau wale no lakou a pau loa. He hiki aoei ia oe ke makau wale no no ia mea ? O oe o ka. mea'i ikemaka i ka make ana o na mea kahiko a i elna, a hooleahi mea opiopio poooi i pepehi ia e oe ?" (AoU i pau;)