Ke Au Okoa, Volume VI, Number 28, 27 October 1870 — KA HAKU MONETE KARISO. [ARTICLE]
KA HAKU MONETE KARISO.
MOKUNA L VI,
A i mai la ka makuahine o ua o Aleb;ito me na maka i piha i ka ūuloiloi hoi i na wAimaka, " Ae, e ola io ana no au ea ; alaila, aole anei oe e haalele mai ia'u e A!ebato ?" " E kuu niakuahiue aloha, he rnea kupono loa ia'u ke hele," wahi a Alebato, '■ no ka mea, he mea makehewa ia'u ka noho hana ole ana.me oe ; a eia no hoi kekahi mea nui, ua kakau inoa aku au."—Nolaila," wahi a Mercedes, " E inalama aku ana oe i kou ake popoi. a me ka makemakeo ka lani I" P«ne mai la ke keiki, " Aole no ko'u mau makemake maoli keia konoia ana mai o'n e hp.alele ia oe e kuu makuahine; aka, no ko kaua hune maoli no. Ileaha'keia ola ana ia oe ?—He uiea ole. Heaha hoi keia ola ana ia'u;?—He-mea uuku wale no ia e kuu makuahine, ke ole oe ; no ka mea, e manaoio maoli mai oe ia'u, ina aole oe r ina oa halele au i keia ola ana, i ka la mua no a'u i kanalua ai i kuu makuakane, a me ka hoino ona i kona inoa ! Ano, e ola au ina oe e hoohoihoi mai ana ia'u e hoomau ana i ka manaolana atia ; a ina oe e haawi raai ana ia'u i ka malama ana no kon mau pomaikai o na manHwa e hiki mai ana, alaila, e hoopapalua mai anei oe i ko'u ikaika. Alaila, e hele aku no aa i ke Kiaaina o A'egeria, a na'u ponoi no e hahai aku ia ia i ko'u moolelo. E noi aku no au ia ia e hnli mai i kona mau maka i o'u nei ; a ina oia e malama pono ana i kana mau huaolelo, alaila, e lilo no an i aiii koa ; alaiia, ua loaa iho la ko kana waiwai ame kainoaa'a e kuponoaio ka haaheo ana, no ka mea, no kaua ponoi no ia inoa. Ina boi au e make,—alaila ea, e kuu makuahine e hiki no ia oe ke make, alaila, e lilo oo ia i hopena no ko kana mau poino." "Ua pono oe e kuu keiki aloha," wahi a ka makaahine, " e pono ia kaua ke hooiaio aku i ka poe ua lakou e kiai mai nei i ka kaua mau Jiana, he mau mea kupono kaua i ke alohaia mai." . wahi a ke keiki, he mea kopoma na maoao eip «>)bkna koa, e waiwai *ana ; 'no' l ac '; w a ke r: komō ka oe iloko oka hale OM. Danatese, alaila, ua maha oe. Ke noi aku nei aa ia oe, e hooikaika kaua e hoohauoli ia kaua iho." —" Ae, e hooikaika io no kaua ; no ka mea, he mea pono ia oe ke ola a hanoli e Alebato." " A nolailn, na pan ae la ko kauamau mahele i ke kaanaia ea,'' wahi a ke kanaka opiopio,." Ae, e hookaawale kaua ia kaoa iho."—" A pehea ka hoi oe ? " wahi aka binan a ka makuahine ; a i mai la ke keiki, " E noho iki ae au maanei no kekahi mau Ia pokole i koe. E pono e hoomoamaaia kaua 1 ka hookaawale ana. E manao aoa au eloaa ia'n kekahi raau palapala hoomaikai a me kekahi mau mea e pili ana ia Aferika. A ma Maaiela no au e hui hou aku ai me oe." " Ina pela, e kaawale io kaua no keia manawa/' wahi a Mercedes, a poi mai la oia i ke kihei ana e kakoa ana ; a oia wale no hoi ke kihei hookahi ana i lawe mai ai; a eia nae hoi, he kihei pii no ia oke kumukuai. Hoiiluulu ae la ua o Alebato i kana mau mea palapula, a hookani aku la i ka bele, i mea e pii mai ai ka haku hale, a hookaa aku oia i ke kanakolu francs a lana i aie ai no ka uku hale ; a haawi aku la oia i kona lima, a kaukoo aku la oia i kona maknahine, iho aku la laua ilalo ma ke alapii. E iho ana kekahi mea mamua iho o laua, a huli mai la na mea la i ka lohe ana mai i ka owe o ka holoka eilika, huli mai la ia lana nei. I iho la ua o Alcbato i kona makuahine, me ka manao aole i loheia mai e ua mea nei e hele ana mamua ponoi o laoa, " O Debray la ! "
" 0 oe no e Morcerf!" -wahi a na kakanolelo nei, a akahi no mea nana i ike i kona ano maoli ana i manao ai e hona ia 1a iho. He mea ano malihini io no ka loaa ana o na kanaka opiopio oei, nona ka poinonoi i wiwa lea ia maloko o Parisa. " E Morcerf ! " wahi liou a na Debray nei, a ike pu mai la no hoi oia iaM«dame Morcerf, " E kala mai ia'u ! E hualele au ia oe." A liuli ae 1a o Morcerf a i aku la i kona makuahine, " E kun makunhine, o Debray keia, ke Kakauolelo a ke Knhina Kalaiaiun, lie hoa'loha oia no'u no kekahi manawa mamno." "Pehea kau moa e olelo nei?" wahi a Debray. " Pela wale no e hiki ai ia'n ke olelo i keia manawa," wahi a Alebato, " no ka mea, i keia mannwa, na nuhee aku ko'u mau hoauloha m»i o'u aku. Kc hoomaikai aku nei au ia oe no kou iko anH mai nei ia'u.'' Hopo mai ln o Debray i ka lima o ua o Alebato, a lnlu limu pu ihn Ia laua, a i mni la un Kakuu- " E Aleb.ito, e innnaoio tnai oe in'n, no ka mea, owuu no kekahi i komo pu ma ka mamina nui ana no na poino i kau iho mnluna on. A ina he mea hiki ia'u ke hana aku
no na poiuo i kau iho iniiluna »u, ua hmnili nui lou no au i ke kokuaaua aku ia oe i na mea a pau e hiki ai i keia aianawa koke no." " Ke hoomaikai ako nei au ia oe no kuu mau lokomaikai,'' wahi a A!ebato, " Iwaenakonu o ko maua haule ana iloko o ka poino, ke maii Dei no ko maua wahi waiwai iUi, e makemake ole aku ai ke kokuaia mai. E haalele ana maua ia Parisa nei, a i ka manawa e noho paa ai ma kau wahi e aku, e koe iho ana no ia maua he 5,000 francs." īa manawa, pii ae la ke koko i kona mau pnpalina, a ula mai la kona helehelena holookoa ; a komo iho la iloko ona ponoi ka noonoo ana no na wahine eloa, —kekahi, na ino loa kona inoa ma kana mau hana ponoi iho, a ua puka aku oia mamna akn ooa me 1,500,000 francs malalo o kona kolokai ; aka. o kei.i wahine hoi o Madarae Morcerf, nahaule no oia malalo, aole oo kona hoohaahaaia nona ponoi; aka, mahope wale no ia o na hana ino a kana kane. Ia la, ua ane pioo na manao o na knpakako ame ko lakou mau lalo iho. Aka, ia po aoa iho no, ua lilo iho la ia Debray kekahi hale nani ma ka B nilevada, a me kona loaa makahiki, he 50,000 livera. I kekahi la ae, ia Madame Morcerf e kau akn ana iluna o ke kaa e holo a; i Masiela, ikeia akn la kekahi kanaka e pili ana ma ka baneko Lafilte, a i iho la ua kanaka nei ia ia iho, " Auwe ! pehea la auanei e hiki ai ia ia ke hoihoi hon aku i ka pomaikai ana i lawe mai ai mai keia mau mea mai. E ke Akua, e kokua mai ia'u I"
MOKUNA LYII.
Ma keia wahi, ke konoia akn nei ka poe heluhela e haalele ae kakoa i ka noonoo ana no na mea i uai bope ae ; a e hookuuia mai makoo e alakai aku ia ookon ma na maawe moolina kupilikii o ka hale paahao i kapaia ke " Ana o na Liona." MaloKo o na pa kiekie o keia wahi a ma kahi akea no hoi i hookauia no na paahao, oa ikeia aku kekahi kanaka opiopio e holoholo ana me kona maa lima iloko o kona mau pakeke ; a raa ke ano o kona man lole komo, ua ane lilo ia i mea makaikai nm' ia e kekabf poe paahāo e ae oloko o ua wahi la ; a i a.e Ia kekahi oka poe aihoe i hoopaahaoia maloko olaila, " E nana ae kakoo, ke hooaiui mai'nei ke keiki alii ia ia iho 1" "He ano ni man no kona, wahi a kekahi mea akoa e iho, '' a ina e loaa ana ia ia ona kahi me ona mao omole aila, alaila, e oi ioa ae no kona kanaka ui mamna ae o ko na kanaka ni e ae a pan o keia kolanakaohale. Ua ane makamaka hou loa no kona koka, a na hinuhinu maikai loa no kona man kamaa. He mea oluolu loa no ka loaa ana ia kakon 0 kekahi hoahanao mawaena o kakou e komo ana ina lole maikai; a hana ino loa no h»i ka poe makai koa i ka haehae ana i ko ia Dei maa kapa komo a weluwelu. Ua hn ae la ka aka o na mea a pan loa. Ia manawa, o ke kumu nona ka mea i hoopukaia ako ai o keia man olelo hoohenehene, 1 kona ike ana aku i ka mea nana e malama ana i ka poe paahao, holi akn Ia oia a i akn la, " Eia nei, e haawi mai oe no ka manawa i na francs, he iwakalua, a e hookaa koke ia ako no oe, mai makau. E hoomanao oe, o ko'o mao pilikana, aia lakon maluna o na milioua kahi i hoohonua ai. Eia, ke noi aku »ku nei au ia oe e haawi mai i iwakalua franc3, i hiki ai ia'u ke knai me ia i kuka hon ; no ka mea, he nno inoino loa keia kuka no kn keiki alii.o ka ohana Cavalacanati !"
keia mea.holi mai la ka luna paahao ma kahi e, me ka manao ole akn i na olelo i hoopokaia mai ai e Andrea Cavolacanati. Aka, » hon mai la 110 na o Andrea, " Ea, be kanaka ka paha oe i hooneleia me na manao ahonni ! Ina pela kan hana, e kono aku no an i ka poe ia lakoo ka mana, e lawe aku i kon knlaua moUko o keia hale paahao a no keia mau hnaolelo, hnli mai la ka lona paahao, a akaaka mai la ia ia. 0 keknhi poe paahao o iho o lakon, ane kokna hoomoewa mai la lakon i ke noi ana a ua kanaka opiopio Cava!acanati nei. Pela iliola keano hoomaewa ana a me ka hoohenehene o konn mau hoa paahao ia ia, ma ke ano hoohala mnnawa ana no paha o ia wahi. Ia lakou nei e kamailio ana m» ia mau nno knmakamailio, kahea mai Ia kekahi leo maloko o ka rumi hookipa i na o Andrea e hoi akii iloko olaila/ b hnli ae la oia i ka poe paahao i olelo hoohenehene mai ia ia, " Ee ike nei oukon ua hele mai kekahi mea hanohano e ike ia'u. A I e ike anei onkou aole e hanaia ana kekahi o ka ohana Cavalacanati tne he ono kanaka makaainana haaleleloala !" Me keia mau hnaoleln, konahaalele mai la no ia i kona poe paahao, n miki aku la ia i ka rnmi o kona kaheaia ana mai; a ma ka ipuka o na nimi la, halawai mai la oia me Ua lnna nni o ka hale paahao ; a knhiknhi ukn 1a ia ia i ka rnnii hookipn. Maloko aku o na runii !n, halawai mai la oia mo na helehelena o Bertnccio, a i mai la oiō, " A 1 e Benedetto, aloha oe I" " 0 I" wahi a Andrca mo ka piha o leona
naan ika hauoli nni, "Ke ibe nei an aole au i hoopoinaia ; aoa hooooaia mai nei oe e kuu niea nana e malama ai; a bai inai la o Bertnccio, i hoounaia mai oia malaila e kaniailiu malu pn ai me ia no kekahi man mea ano nui. A i knmn nui e mala pono loa ai ka lana mau kamailio ana, ua makemake oia e laweia aku ma kekahi rumi okoa. No ia mea, luwe hou akn ia ke knene o ka hale paahao ia laua ma kekahi ru:ni okoa e akn. Iko lana komo ana aku ma kekahi riuni hou akn, ninau koke mai la ua Bertnccio nei, " Ano, heaha kan mea e hai mai ai ia'n i keia manawa I"—A ninan mai la no hoi ua o Andrea, '• E pono paha, owau ke ninan mna aka ia oe ; no ka mea, o oe kai imi mai neie kamailio pn mai me a'o." A i mai la ua knene nei, " Ae, pela io. Ua hoomau loa oe ma ke ala hookahi o kaa man hana ino pono ole ; na aihne, na powa, a oa pepehi kanaka ananei oe ? " " Maikai no !" wahi a Andrea, " Ina o kfia kau man niea i lawe mai nei ia'n ma keia rumi e hahai mala mai ai ia'n, mai hoopilikia oe ia oe iho no ia mea. Ua ike pono uo au no ia man mea a pau loa. Aka, eia ae no kekahi man mea i maopopo ole ia'u. E kamailio no kana no keia mea, ina oe e olnohi. Nawai oe i hoonna mai ? " " £a, kē wikiwiki loa nei kan kamailio ana ma keia man mea e Benedetto," wahi a ke kaene. " Ae, e pono no kaoa ke kamailio no ia mea," wahi a Andrc», "E hoopan kana i ke kamailio ana no na mea ' waiwai ole. Nawai oe i hoouna mai ia nei e halawai mai me a'n ? " —" Aohe mea e ae, na'n ponoi no wahi a Bertncc:o. " Pehea oe i ike ai ia'n eia an maloko nei o ka hale paahao ?" A pane mai la ke koene, " Ua maopopo mna oe ia'o, o oe ma ke ano kanaka hookano, e holo anamalonaokekahi lio haaheo ma ke Champs Elysess." " 0 ! ke Champs ElyseBs," wahi a Andrea, " Ea, e kamailio pn kana no knn maknaka- • ne," —" Owai ka hoi an !" wahi ake knenewa^ "O oe ia e kno makoakane hanai," a Andrea, " Aba, ke manao wale nei in am o oe ka mea nana i haawi mai ia'o i 000 francs, a uhauhaia e a'o iloko o na lama eha a elima ; aohe o oe nan?T*3p hoomeamea ia'u i ke kanaka Italia, he knakane no'n ; aole o oe ka mea ikeike ia'u imoa o ke āo nei, a poloai ia'u i kekahi paina hanohano ma Aoteilaj' e mauao wale nei ke paina po nei a« me poe hanohano a pan o Parisa. Aole maolt ; o i oe ka mea nana keia mao hana a paa loa.-. Ea, e ke kanaka Corsica, e pane mai oe iiiFvcSM no keia man ninao a pan loa ! " " Heaho kau i makemake ai ia'n no keia man mea a pan e pane akn?" wahi ake kapne. " E kokna akn no sn ia oe," wahi a Andrea, " I kamailio mai nei hoi paha oe no ke Cha(ops Elysess ea ? Aia maiaila kahi e no ai o kekahi keonimana waiwai loa." " Nona ka hale an i powa a i pepehi kanaka ai ea ? " wahi a ke koene. " Pela ko'a manao,®, wahi a Audrea, " I ko*o manao, o ka EUko Monote Kariso kona inoa. Aka, ma ko'o nana ana nne, aole oia maoli kooa iona ponpi." " Mai kamailio ano hoopaani wale kana," wahi a ke koene, " a mai noho oe ahoopnka hon mai ia inoa ma ke aoo an i pnana mai la."
" Bah ! " wōhi a Andrea, ma ke ano hoolienehene i ke aDO kuoo o Bertoccio, kfi knene, "nr> ke aha hoi ka mea e hiki ole ai ia'a ke hana pela? No ka mea," waihi ake knene, " o ke kanaka noūa na inoa la, oa kiekie loa ia no be ano kanaka opiopio ino e like roe oe ! E Benedetto, aohe ao man hana i koe me ka poe paahao, na hanlehia oe iloko ona lima weliweli loa oke kanawai. E noonoo oe i kon hnlana ! " Pane mai la oa o Aodrea, " Aohe a'u maa meā makau eae maUlo o keia honoa. Aka, hookahi wale no a'a mea manao nai e ike, a oia no hoi kna maknakane ponoi. E make oo an, ina he mea pono ia, aka, e ike maa hoi an i kan makaakane i pOno ai. Ea, owai la ko'u maknakane ? " '• Oia ka'u mea i hele mai nel e ike ia oe, a e hai ako no hoi," wahi a ke knene. Ia manawa i hoopihaia ai ko Andrea man helehelena eka haaoli nni. Aka, ia wa koke no i liiki mai ai ka makai koa, a hai mai la, ua holi ae na minute i hooknuia mai no laua e kamaiiio pa ai. No ia mea i pan ai ka lana kamailio ana no ia manawa, me ka bai pu mai no hoi o ke knene, e hiki hou mai aoa no oia i ke kakahiaka ae ; a haawi po mai la no hoi ke knene he man apana dala gnla i ua o Andrea. ipau.)
E hai ana ke Kauka olelo e Gneiat, iaia i makniUii aku ai ma HaDovcra ( Badena a me Hf>ase, ua halawai mai oia me ka nui o ka poino mnwaena o ka poe Goremania malaila. Un hni mni ia, ua pilu pu ke kulanakauhale i oa wahine a me na kamolii i hiki ole ke lawelnwe, n ua hele mao lakou mt na alaooi e makilo ai i bareoa e paina ai. He ano aloha ka ko lakon mau heleheleoa i ka nana aki.