Ke Au Okoa, Volume VI, Number 22, 15 Kepakemapa 1870 — Untitled [ARTICLE]

Ua kono hia liou ia mai makou, e hoopuka hon aku i ko makou mau kalai manao no na mea e pili Bna i ka pomaikai paahana o ko kakon nei aupuni ma kona ano nee ana imua ma ka oihana mahiai. He manaoio no kai loko o makon, a aohe no he mea e ae uana e hoopahu'a,—o ko kakou holomua ana, ua hi-1 linai nui no ia maluua ponoi o ko kakou man «aiwai ponoi kuloko nei, mamua ae o ka hilinai ana aku maluna ona waiwai komo mai na aina e mai. Aole paha ma o kakon wale nei no e ike ia ai ia mea ; aka, pela no ma na aina a pau o ka honua holookoa, —o ka lahni hoi e ake a e kau uui ana oko lakou maa manao, he holomua. Mawaena nae o ko kakoo mau hooikaika ana e holomua ; maluna o keaha a o ka oiha. na hea kakou e hilinai ai no ia hnlomua ana? £ kaa noi aku anei kakou malnnao na kalakalai olelo wale ana no, he bewa kela, he ino keia ? he hookauwa kuapaa kela poe, a he piepiele io kanaka kele poe ? Ua ike maopopo no kakon, aole malnna oia mea ka. kon e ake nui ai no ko kakon holomua ana ; aka, ua hilinai aku no ia maluna " o ke pelu ana o na kuli," e knlapa ae i ka e-ka waiwai ole, a e hoolilo mai loko mai olaila, i man kumo loaa, a i mau kumu hoi no kakou e bolomua ai, a e hoopa'ipa'i aku ai hoi me ko kakoo maa noho hoaloha e ki-ki la ka holomna ana. Heaha ka kakou hana? E ku w»le no anei kakoo a po ka la, me ka hoolilo ana i na hora moamoa hana, e kalekale olelo wale ? Aole oia ka hana, o ka poe e makemake ana e holo imua.

He mea maopopo molona wale nt> o ba Oi hana Mahiai kakon e hilinai nni ni do ko ka kou man pomaikai holomoa ; a ina pela, e makemake nni ana i man paahana e pono ai ka mahi ana ako i na knla o kakon. Ua hoopoka mna no makon, he ake a he makemake noi no ko makou, o ko kakoo poi- ponoi o ka aina Hawaii nei, na paahana e maui «i uia ua pa DanB nahiKo'. Aka, ua ike ia no nae, aole i lawa kōpono me kakou e noho nei na paahana Hawaii e hoolawa ai 1 ka makaukan kupoūo no na mahioako o Hawaii nei ; oiai, ua kanliilii lakon ma kela a me keia ano hana, malnko nei, maluna o na /noku a me na aina lepo mano. 0 na paa hana Hawaii ka makou i makomake nui ai. no ka mea, oa maa lakon, aole me ka aina wale, aba, na maa man lakou me ke ano o ba mahi ana i ka aina a me na mea ano noi o ka mahiai ana. Eia nae aohe he lawa knpono o aa apana hana mahiko me ko kakou pāahana " Hawaii Ponoi." Ua oleloia nae e kekahi poe, o kekahi kn' mo nele nui i na paahana Hawaii maoli. no ka mea he haahaa loa na nkn hana. Na ka poe lealea kalakalai olelo wale iho no paha ia kuma. Ma ia mea nae, he mea. kupono iio paha e noonoo ia, oiai, ina paha i pii ino loa na oka paahnna, me ka manao ole i ka pomaikai o ka mea nona ka mahiko, e loaa ia ia kekahi pomaikai; ehia la mahina, a pau j loa na mahiko o Hawaii nei i ka hiolo ? Ao | le auei be mea kopono e kaana like ia na nno nkn hana, i Joaa ai hoi kao wahi bapa o ka pomaikai pnka i ka mea nona ka mahiko ? No keia nele aua i na paahana e lawa ai! ma Hawaii nei, a me na ukn hana haahaa iho hoi, e loaa su kahi mau pomaikai puka i ka mahi ko; uahoona ia aku ke kii ia ana aku o na paahnna ma oa Mokuponi Hema o keia moana. Ua hiki mai lakou maanei; ua hoohanaia, a ua ike ia ko lakoo makaukan kupono ole. Ke knmu paha o ko lukou makaukao ole, no ko lakon maa ole i na ano hana ma ko lakon aina ; oiai, ua hilinai nui ko lakon ola aoa ma na hoa-ni ahiu. Aka, aa hoomaka mna ia aku no nae ke kii ana i na paahana mai Kina a mai lapana mai; n oa ikeia no he ano inakepono mai uo ko lakoo man uko paahana, « hiki ai i na mahiko ke olu kopono, a e mao ai hoi ka puka ana mai ai o ka waiwai o ko kakon honua. Ma keia kii ana i na paahana mai na aina e mai, na komo mai na olelo hoinoino i ke anponi ma o kona mao Lrfna Hooko la. 0 ka hookaowa knapaa ana ma keia aina, he mea ia aole ma Hawaii nei; aka, o ka palapala hoopaa mawaena o ka Haku a me ke Kaowa, he mea mao no ia i ike ia ma na aopnni naauao. 0 ka palapala hoopaa, he knmu no ia e hoopaa ana i ka pomaikai o ka Hako malona o ke kauwa ; a pela oo hoi ke Eauwa maloua o ka Hakn. Ina hoi, he pooo ka palapala hoopaa no ka mahina hookabi, pehea hoi ia i pono ole ai no ka makahiki hookahi, eloa, a ekolu paha ? Ina aohe mau palapala hoopaa a olelo ae like han», pehoa la aoanei ka Haku e oanao ai, e loaa mai ja ia ka hana i koua manawa e makemake ai, ioa paha he mau hana awiwi «ana, a

hele wale hoi ke kauwa mahope o kona lealea ponoi wu'.e iho no ? A ina hoi ke kauwn e makemake ana i kona uku ia niai, pehea e hiki ai ia ia ke koi akn, ina aohe palapala hoopaa a ano olelo ae like paha ? Ma k« oleio ae like, ua Mikakaio a ua hoopaaia hoi ka pomaikai o k.. ilakn me ke Kanwa, 1 hiki ola ai i kekahi me kekahi ke powa i ka hana pomaikai ponoi o kekahi,—o kaka Haku ka hana, a o ka ke kanwa hoi koaa ukn ia mai. Ua hoike uiiia aku uo inakou, aohehe mea pouo loa ia kakou ka hilinai uai aua maluua 0 oa waiwai komo mai, no ka mea, he ano maopopo ole ko kakou holomua ana ma ia mea ; aole kakou i ike i ka manawa a lakon e oki a e haalele mai ai ia kakou, a hapapa wale iho no kakoa " i Moomooiki e !" Ke nana aku kakou i na Anpuui e, ina i hiliuai mau o Amerika Huipuia ma ke kalepa wale ana no me na mea mai owaho, af>le no e hoike niiii kona mnu kula a me na pomaikai kuloko j 1 ka manomano o ua miliona ana e ohi la ; a aole no hoi e holomua ia Anpuni ma kana mau hana nni e hoopomaikai ai i kana mau miliona lehnlehn e noho la mui ka moana a ka moana. Ina aole oia i huli ilalo e hoohna mai ai i ka waiwai o kalionua, a hoonnaako ' i na aina e ipa kela wahi keia wahi, heaha ke kulana oia Anpnni hoa'lohai keia la ? E kau anei koua poo iluna, e like me ko kela mnn Anpuni ma kela aoao o ka moana Atelsnika ? E hiki anei ia ia ke malama i ka pomaikai kalepa «na ma na moana, a me kona poe kanaka ma na aina e ? Uo hoopukaia no hoi e kekahi pop, o ka oihaua mahiko o ko kakou pae aina; o ka poe wōle no, no lakou na mahiko ke loaa ana o na pomaikai mai ia mao oihana mahiai. Ke manaoio nei makon, aole pela; na palahola se no ia mawnena o kakoo nei. Aka, he mea m#o oōha mn ka manaoio ana o kekahi poe, he holo pololei mai no n» pomaikai imna o lakon, apo iho no kanihehe ka aka. Peln no ka pomaikai knnono e kipa mai ai, aka, o ka pomaikai mahiko i msnaoia, ua helelaulaha mai no ia i l<ela mea keia mea hana ; e loaa ana i na kanaka paahanB, ka mokn, ka poe hana uwapo a nie kekahi poe eae he lehulehn ; a oia ka mea i oleloia ai he pomaikai palahola, e kaana ia ana i kela mea keia mea. He hiki ole nae i kekaiii poe ke hoomaopopo no in mea, aka, pela iho la iiBe ka mea e ikemaka ia nei Aia a loaa inai na hua o ka aina, aole e hemo loa hkn ana ia maa mea a nalowale loa akn ma na aina e ; aka, e hoi hou mai ana no ia e kaana ia maloko o kakon nei, e like me ke ano o ke kanaka lawaia ; hana iho la oia i kana makan a paa i ka mannn a Jawe akn la mawaho o ka moana, a ai mai la ka i-a. loaa mai la ka pomaikai. Pela iho la no kakon e hana ai ; e mahi kakou a i ole ia o u- d»iu uor e (iiki ana, a hooīua māi ka aina, alaila, hoonna aku i na aioa e, i mannn e hoolako mai ai i ke kipa ana mai o na pomaikai kawaho mai. Nolaila, ina e manao ana kakou e peku ako me ka hoino ana i ko kakou oihana paahana a me na mahiko, alaila, o ko kakou uumi ana no ia i ko kakou mau pomaikai oihana mahiai e loaa ai ia kakoo o na holomna ana ma na oihana ano nni a pau. Aka, ke manaolana nei makoo e malama a ē hiipoi nni ia hoi ko kakon oihana mahiko, kekahi j kumu waiwai nni o ko kakou holomna.