Ke Au Okoa, Volume VI, Number 6, 26 Mei 1870 — Palapala Hoike no na Makahiki Elua a ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao, i ka Ahaolelo o ka Makahiki 1870. [ARTICLE]

Palapala Hoike no na Makahiki Elua a ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao, i ka Ahaolelo o ka Makahiki 1870.

1 ka Hale Ahaoleīo o leo Hawaii Pae Mna: Mai ka waih>» ia ana aku o ka Papa Hoike 0 na Makahiki Elua i hala o ka Papa Hoonaauao imoa o ko oukoa Ah» Hanohano. ua ili mai he poino noi a kaumaha malona oia Keeoa Oihana o ko ka Moi Aupeni, ma ka make ana o ka Mea Kiekie M. Keknanaoa, ka Peresideoa i make o ka Papa Hoonaauao. Ma kona ano alii o ka aina, a ano hooponopono aopuni, a ma ke auo keonimana, na oi ae mamna o hapalua kenetnri», kona hni a launa hanohano po ana ma ka hana hoonaaoao a me ka holo mua ana, i hoomakaia e Kamehameha ka Noi, a i hoomau ia raai no hoi e kona man hope mai. Me kona ike molaelae, naao pnmehana, a wiwo ole, aole no 1 hoopowehiwehi ibo kona kanikoo ana i kona noonoo, a hoomalielie iho hoi i kona ake no ka pono a me ka holo mna ana o ka Lahni Hawaii ; a mawaena o na hapai huna i alako uuiia ai o kona manao, a iloaa ai kona lokahi ikaika pu ana ia,—o ka hoonaoao ia o ka Hawaii Opiopio. Ua olooln i ke 'Lii, ka Moi ka waiho ana mai malona o'o, i ka hanohano o ka hookohn ana mai i Paresidena no ka Papa Hoonaauao; a ma ia ano, a i knlike ai me ke kanawai, ua ili mai ia'n ka hanohano o ka waiho ana ako i ka Papa Hoike o na ihea i hanaia e ka Papa Hoonaanao no oa makahiki elua, i paa i ka la »1 o Maraki, M. H. 1870. Na Kcla Aupūni. 0 ka helnna o na Knla Aupuni ma ka la l 0 lannan', 1870, he 244, a o ka helnna avarika o na keiki e hele ana ma ia man kula, he 5938, ahe3427 man keikikaoe, ahe2sll man kaikamuhine. Mai loko mai o keia man kola, he 43 mau kula, kahi i hookaawaleia ai na kaikamahine, mai na keikikane ; he 22 no ke ao ana i oa kaikamahine, malalo o na knmoao wahine, he 612 ka nni o na haomana e hele ana ; a be 21 no na keikikane, malalo o na komnao kane, he 812 ka noi o na haomona e hele ana. No ka haawi mahnahoa ana mai a ka Ahaolelo i hala, (1868,) no ke kokoa aoa i na Knla Aupuni ma na apana ilihone, ua hiki kopono na knla ma ia mau wahi i ka malama ia me ka piha pono o ka manawa kola, a o ka hopena oia,.ma ke ano noi, ua holomua na keiki ma ka lakou man mea imi naanuo. Ua akamai ka hookaokoa ana, a pela no hoi ka hoomahuahua ana ma ia haawina ; a oa manaolana i» e' hoomau mai ana no ko ookon' Aha Hanohano ia mea. O na komn e alakoi ana ia', ua hoakakaia no una ka papa hoike i hala o keia Keena i ka Ahaolelo, a oiai, ke mau la no ko lakon ano a hiki i keia maoawa, ke kohiknhi ako nei au me ka mahalo ana ia ook»a ia papa hoike. NA HALE KULA HOTJ. Iloko o keia mnn makahiki eloa i hala' iho nei, he 38 mau hale kula hoo no na kula aopnni i kukolnia ; a be 15 mau hale kula kahiko i hoomaemae pono ia. O ka haawina i kopono i ka mnnwa o ba Ahuolelo i hala no ke kukulo aoa i mau h*le kula hon no ria kola aupooi, oa aneane hiki 1 ka Papa, aka, aole nae i piha ponoe hoopan ai i ka nele o ka aina ma ia mea. Ua kaupalena ia kn haawina i ka $6200, aka, oa hai e ia e ia e hiki aoa la i na makoa a me kekahi poe o kela a me keia man wabi i nele i na halo knla hoo, ma ko lakou mou manao iho a ma kona haawina ; oa haawi hookalii hapaloa o na lilo o ia, Ko minamina nei au i ka hoopuka ana ako, oin manao mua ana he hapa kai ko pono. Nolaila, ma ka hapa noko paha, he l2 man bale hon i koe e knkuluia ai, a malia paha, he ke 010 ma

ka emi mau ana mai o na keiki ma keia man wahi hope, e hooholo no ka Papn, e hoopan loa ia mau kula. No keia mea, ke noi haahaa »ku nei ao, e hookaawnlo ia i haawina» aole e emi iho malalo o $3000 no ke kokulu ana i na hale kula i koe. No KA HELE KULA AN'A. Ma ka papa hoike a ka Papa i ka Ahaolelo o ka M. H. 1868, oa hoakaka ia na Knla Anpuoi me na hele kula ona ona keiki, ho 6218, e hoike ana i ka emi i ike ia i ka wa o keia papa hoike, he 280 keiki e hele ana ia mau kola. Oke knmu oia emi aoa, no \a mahuahna ana mai o na keiki e hele »na i na Kula Aupuni a me na Kula Wae ma na wahi o ka olelo Enelani s ao iu ai ; o ka helo'na oia mahoahua, he aneane 108 keiki. 0 ka helu'oa holookoa o na keiki c hele ana i na Kula. Hawaii me ka Enelani raa ka la I o lanuari, lU7O, he 7827, a ma ka la 1 o lanoaii 1868, he 8098* NA KULA KIEKIE I AOIA MA KA OLEI.O HAWAII, I UALAUAIA A I KOKUAIA E KA PAPA. Kulakui o Lahaihaluna.—Ke hauoli nei ka PBpa i ka hoike ana akn i ke ano holopo no mao o keia kala i k'eia wa. malalo o na knmo akamai kupono a ikaika hoi i ka lakon mao hana ao. He nni wale na hana hon i lawelawe ia malnna o na hale, a va malama pono ia na aina e pili ana i ke kula ; a na mahi knpono ia e na Hanmana malalo o be knhiknhi ana ona kamn, aoa hoolako akn ka Papa me na Ana Hoku i oa Kola nei, a me kekahi man mea hana akamai (aparatusa) no ke ao ana ma na hana ike kupono. Oiai, o na mea nui iao ia, e like me mamoa ae nei ma kaolelo Hawaii no ia, a na hoomaopopo nni ia nae ka hookomoia • ana o ka ole!o Enelani, a he hapai ana, oiai, e nee aua ua mauawa imoa, me be la, e lilo ana iai mea makemake nui ia e ka poe ake i na naauao kiekie ae, a me na pomaikai e loaa mai ana ma ia mea i ke oo ana aka o ke kanaka

Hookahi knmii e pili aDa no keia knla a ka Pap»i e hoomaopopo akn ai imoa o ko onkou Aha Haoohaoo, a oia hoi keīa. Ma ka hookohu ana i na kamuao no na Knla Anpnni o ka aina, na ike ia ka nele ana i na kumn a<> kupono ; a o ka hopena hoi oia na hookof)a ia na kumu ike haahaa iho no ka loaa ole ona komn knpono. Oiai, he omikumaloa a kea akn palm kanaka opiopio e puka makahiki nei ma Lahainalona, akn, he kakaikahi loa o lakon.i loaa ma ke ano knmn no na Knla Anpuni; no ka mea, aole o lakon makemake e hele ma na wahi e ae, koe wale no ko lakoo man apana ponoi, a ma ia mao wahi oa paa moa nc paha na hokahaka knmo ao. Ma ka noouoo ana, i'oko o na makahiki eha, na lona mai i keīa poe kanaka opiopio na pomaikai o ka nannao ma keia K-ola Nui, ma ka lilo o ka aina, ene he mea la, be ano knpono no hoi ma ka hoi ana mai, i ka pao ana o ko lakon wa kula, e hoopaa lakou ia lakoo iho ma na kaooha a ke Kahu Kola Nni o na kela, ke makemake iā ; a, uana;e hoohana ma na ano knmn o na Eula Anponi no ka wa i kanpalena i», aole paha e oi akn mamna o ka makahiki hookahi, a. ma ka hoao ana paha, e like me ka ae like ia ana. Ua lehulehn na wahi o na kanaka akamai oi ne a knpono, ua makemake ole nae lakou e lilo i man leomu ao, ioa no, no kekahi wa pokole i kaopalena ia. 0 na komo nooia no na mea e pili ana i ka hoololohema kahi ponoi. Aka, he knmn kopono no ka na makua a me ka poe hookaa aohan oia mao ono wahi, e manso mai ai, e hoolako kopono aku ke Auponi ia lakou me ka hoonaauao kulike ia o ka lakoo mau keiki, e like me ke kupono o ka hoolako ia ana'ko oia maa wahl a me kan wahi okoa e ae paha ; a ina no hoi e mahuahoa mai ka ulu ana oia mau wahi, aole no e nele ka lehulehu o ka poe e noi mai ana e lilo i mau knmaao, ke hakahaka, a ke nele boi i ke knmu ole. Ka heln'na o na haumana i hele i ke Kula Noi iloko o kn makahiki i hala he 125, a o ka. heln'na e hele nei i keia wa, he 82. Kūla Hanai o Hn,o. 0 keia "Eola, malalo o ka malama ana o ReV. D. B. Laimana, ke Kumo Nni no na makahiki he leholeho wale i hala ae, na lawelawe hooki ole oia ma kana mao hana no ka pomaikai o keia kola ; —a ke man Ia no ke ano maikai kopono. Ua haawi makahiki no ka Papa no ke kokua ana ia, he $900, a na ka'Pno Diila Kola oia Apana e uku i na lilo o kona man kokna knmn. Ka heln'na o na haomana, e hele nei malaila, he 58. NA KULA HANAI NO NA KKIKIKANE, I A.OIA KA KA OLELO ENEL4NI. Maci—Kb Kūla. Keikikane Haleakala.— Mai ka waiho moaia ana'ko, oka pnpahoike o na makahiki eloao keia Keenn, oahoalaia he Knla Hnnai no na keiki kane ma knu wahi kopono ma Makawao, Mokuponi o Mani. 0 ka manao nui o ka Papa makekukolu ana 1 keia kolo, o ke aoia o na keiki ma ka olelo Enelani, i pakui po ia m«i me ka olelo Hawaii a me na hana pili mahiai ; a no ia mea, na hoolakoka Papai aiua mahnahoa kupono. Ua kukolnia he mao hale kopono, a hooholo pono ia ka aina me na holoholona ; a ua Eoo. lako poia ako no hoi me an lako o.ka mahiai ana. Ua waiho moa ia aku ka malama ana keia KnU malalo o Mi. R W. Anarn a me Mrs. S. A. Knkina, a ma ka waiho ana mai o Mi. Anam i ka Angate i hala, oa hookohoia aku o Rer. J. P. Gerinu i Lona Hooponopono no ke kula, me ka mau no o Mrs. Kakina ke kokoa. Ka helu'na o na hanmana i ka wa > haoaia ai keia papa hoike, he 20'me ke ano

no e 01 akn ana ke komo mahuahna ia mai f ke hiki mai ka wa e maopopo lea ai, a e ike ponoia ai kona mau pomaikai e ka lehulehu. Kulanui o Lahainaialo. —0 keia knla, aia no ia malaloo ka hooponopono ponoiana a Rev. G. MasoD, a he 15 ka hela'na o na haamona. Eiwa poe hanmana aka Papa Hoonaauoo e kokua nei ma keia kula. Ma Oahu.—Ke Kala H»nai o Mr. Wm. Gulick ina Kawaiahao, hc22haamana. Aole i koknaia keia kula e ka Popa Hoonaauao. Kulanui o Ahuwanu.—Aia malalo o ka hixiponopono ana a Rev. Van. Heteren, a he 28 ka hela'na o na haomana. Hookahi haumana a ka Papa Hoonaaaao e hooman nei ika hoouna ana ma keia kula. Ma ka make aua o Rev. R A. Walsh, ke Rnmn moa o kei:t knla, nona na makahiki he lehnlehu wale i hoipo ai ia ia ibo ma na hooikaika a me ka holomua ana oia kula ; ua ili iho he poino nui a koikoi i na makua a me na a pela no boi me ke knmu maikai i hapai ai.

Ma Kauai —Ke Kula o Koloa.—O keia Kula, aia no mnlalo o k» hoc>p<in»pono ponoi a me ke ao ana u Rev. Dole, a he 14 ka be'u'oa o na haomana ; he 8 keikikane, :•- he 6 mau kaikamahine. Ua kokua ia keia kula e ka Papa Amerika, a ma na d»la ioaa mai ma ke ao ana mai na haumaoa m«i NA KŪLA HANAI NO NA KAIKAMHINE, I AO IA MA ka olelo enelani Ma Hawaii.—Ma Waikol»a i Waimea, ke kula a Mrs. L G. Laiana, he Bka helu'na ona haumaha ano kola hanai. Ua kokua ia eoa dih loaa mai ma ke ao ana. Aole kokua ia aku eka P»pa Hoonaauao. E pi--11 pu ana mo kela kula ae la, ua kokaa ia o Mrs. Laiana e kana kaikamahine ma ka ma lxrna ana i kula !a, i hiki ak<> ka helu'na i ka 12 bxi>mana. keikikaoe me kaikamahine. Ma Maui —Uu ao ia ke Kola Ohana o Lahaioa e na kaikuahine Enelani, malalo o ka hooponopono ana o Eldress Phnehe S. MKa helu'na o na haumsn«, he 53 ; a ua kokuaia e na makua, a mai ka Papa Hoonnauao aku. «na ka uku, e like me ka nui ona haumana, i hiki aku ka linin-i i xia makahiki elua i hala iho nei i ka $2 225.00.

Ke Kola Kaikamahine u Makawao.—Ua minamina ka P»pa i ka hoike aoa'ko ■ ka pau holookoa ana i ke abi o na hale o keia kula ma ka la 6 o īune i hala ; ua ili mai ka poino koikoi, ma ke ano Inaa dala a ma kahi aone ;ie mnluna o ka poe nooa ia, a me ka poe kahi i komo pu ma ia inea ; a pela no hoi me ka aina hnlookoa, oiai, i ka wa e hookuene pono iho ana knna holo mua ; a ua ike maopopo loa ia ae hoi kona pono e ka lahui. Aka, ua palekann no nae hoi i ka ike ana, ua manao ka poe kokua i ua kula nei i kon> hoala hou ia, ma kahi moa paha, a ma kau wahi e ae paha e ike ia ai k'a pono ana ; a no ia mea, ua hoala ia kekahi puu d»la ooi ma ka haawioa ana, a ke hoohui ia aku hoi u>e ia puu dala, ka hookahi tusani aka Papa Hoonaanao, oa hiki i na kahu malama ke hoomaka i kona knkulu hou ia ana. A hiki i kona wa i pao ai i ke ahi, he 67 ka helu'na ona haumana e hele ana ma ua; kula la, a o na haawina e like me ka nni o na haumaha, i haawiiae ka Papa' no ke kokoa ana, mai ka la 31 o Mar»ki, 1868, a hiki i ka manawa i poino ai he $2277,50.

Ma Oahu.—Ke Kula Ohana ma Makiki. No na makahiki he lehuleha, na ao ia kela kola e Miss Ogden, i koknaia e Da kaikamahine Holden, malalo o ka malama ana o kekahi Papa Kahn Malama ; a i ka M. H. 1868, na hoopao ia a ua hoohai bapa ia aku me ke Kula Kaikamahine o Kawaiahao, malalo o ka malama ana a na kaikamahine Binarau. A hiki wale mai i ka manawa o kona hoopan ia ana, be 20 man haumana e hele ana i ua ku!a la, a noia mea, aa uka akn ka Papa i ka oko e like rae ka uui o na haumana, no na malama eono, e pao ana i ka la 30 o lane, M. H. 1868, he $240,00. Kūi.a Kaikamahink o Kawaiahao.—Aia malalo o ka hooponopono a me ke ao ana a na kaikamahine Bin»mn, he 37 ka heln'na o na haumano, a na kokna ia e na makua, na haawi kokna ana e like me ka manao, a me ka oko ia ana aku elike me ka noi o na hanmana mai ka Pasa Hoonaauao akn, i hiki ako ka hnina no na makahiki elua i halai ka $1013,50. Kr Kūla ha ka Halepūle Bihopa (St. Andkews.) —Ain malalo o ka hooponopono ana a E. Bertha, S. M., he 24 ka helu'na o na hanmana, a ca kokaa ia e na nkn ao, e ka Rct. Makuahine Superior, a e na uku e like me ka noi o na hanmana mai ka Papa Hoonaanaoakn, i liiki okn kn huina no na makahiki eluo i hala i ka $167,50. E pili ana me keia kuln ae la, ua mnlamaia be kula la, hc poe kaikamahine waie no, he 47 ko lakou helu'na, a oa kokuo ia e na uku ao. Ke Kula Vilikinī, ma ke Alanni Papn, Honolnin, o Maria Josepha ke Knmo, Nui, he 36»ka noi o na haomana, a na kokna iaenaukuao. O keia kola, na huipn ia me ke kula, he 57 hanmaiiB a he poe kaikamahine wale no o ka Ekaleaia Katolika Roma, aole i loaa aku kekahi kokua mai ka Papa Hoonaaoao aka. kūLA Kaikamahine o "Waialoa.—Aia keia kula mnlolo o ka malama ann a Rev. 0. H. Golikn, oa hookumoia ma Kau i Hawaii i ka M. H. 1803, a ua" hoonee ia mai i WaiaIne, Oaliu i ka M. H. 1865, a malaila kahi i malama ia iho nei, rao ka uku ia e na lilo e ka Papa Misionnri Amerika, a hiki i Dek«maba M. H. 1869, hoopau ai: Ka helo'na

o na liai mana e hele ana i ke kola a hiki ia manawa, he 60. Ua ao holookoa ia keia kala ma ka Olelo Hawaii ; a aole i lona akn kekehi kokaa ia mai ka Papa Hoonaanan akū. Ma Kaūai.—Ke Kola Ohana o Koloa, ma]alt> o ka hooponopono ana a Mrs J. W. Smitb, he 13 ka heln'na o na hanmana, a oa kokna ia e na nko ao, me kā nkn e like me ka nni o na hanniana mai kn Papa Hoonaauao mai, i hiki akn ka hnina no na makahiki elna i hala, i ka $788,75. Ee hauoli nei ka Papa ma ka hoepoka ana akn, ma na mea e pili ana i ke kolana o na Kola Hanai qo na kaikamahine, na kopono maoli, a ua pomaikai maoli ka lahni ma ke ano kielue maoli ; a ke paolele nei ka Pepa, e like me ka ike maopopo ia akn o na pomaikai ma ia maa ano knla, e ane hoaia hoa ia aku ana no a leholeho mao a maanei o ha aina. Na KŪLA LA MA KA OLELO KNELANI, I MALAMAIA 4 I KOKOAIA E KA PAPA HOONA^UAO. Ma Hawaii.—Kc Knla Hui o Hilo. Ua hoala ia keia kula ma kona ano i keia wa ma ka malamao lulai, M. H. 1668, a na waiho ia akn malalo o ka hooponopono ana OMi H. R. Hikikoke, ke knmo a me Miss Ellena HoldeD ke kokoa nui ma ke keena o na kaikamahine. U» hookaawale ia keia kola i na keena elua, hookahi ma ka Olelo Enelani ke ao nni ana, a he okn ao kai anhan ia ; a o kekahi ma ka Olelo Enelani ke ao nni ana, abe uko ao kai anhau ia ;a o kekahi ma ka Olelo Hawaii, na hamama ia 1 na mea a pau e makemake ana e hooona i ka lakou man keiki ilaila. Ua nkn ia akn na knmn o keia kola maj na poa dala akn, e like me ka haawi ana a ka Papa ; a o na kokoa kumu, ua nkn is aku ia lakoo mai ka Pnu Dala Kolaae o ka Apana o Hilo. Ka heln'na ona haumana e hele ana i ke kula ma ka wa i hooomakankaa ia ai keia Pepa Hoike, 121, a mai loko mai olaila, he 58 mau keikikane, a be 63 mau kaikamahine. E loaa aku ana i keia kula mai kn Papa aku i kela a me keia makakiki. he $1600. Ke Kula Euelani St. losepa ma Hilo. Aia malalo o ka hooponopono a me ke ao ana a. Bev. Cbas. Pooz<>t. na hoala ia i ka malama o Aperilaj M 1366, a-be-56 ka helu'na o na haumana ; a mai loko mai olaila, he 34 maa keiki kaoe, ahe 22 niau kaikamahine. Ua hookeawaleia na kaikamahine mainakeiki kane māi, a na kokua ia ke kola e ka ukn ao, a he haawina $150 i kela a me keia makahiki mai ka Pno Dal« Kala ae o ka Apana o Hilo. Ke Kola a Miss H. P. Coan ma Hiio. Malalo o Mrs. J Shipmao keia kola ma ke ano Kula Haoai ; na wehe hon ia ma ke ano knla oia/ka malama o lolai, M. H.~ LB6B, he 41 ka hein'na o na haomana ; a oa kokua ia o ka nkn ao, ahe haawina $!00 i kela ame keia makahiki mai loko ae o ka Poa Dala Kola o ka Apana o Hilo.

Ma Mato—Ke kola a Rev. Gr. Mason, ma Lahaina, malalo o ke ao ana a Mr. H, Higgins, he 33 k» heln'na o na haomana, a na loaa akn he $500 mai ha Papa akn i ka makahiki. Ke knla a Mi J. Kavaaahg ma Ulnpalakna, he 42 ka hela'na o na hauuiana ; a na kokna

ia e na nkn ao mai na makua mai, mai ia Kapena J»8. Makee mai, a he haawina mai ka Pnn Dala Knla mai o Wailuko, elike me $150 no ka makahiki. Ma Oahū.—Ke Kula Alii ma Kahehnna,Houolnlu, malaloo.ka hooponopono ana a Mr. J. Kinney, ke komn, i kokuaia ma ke keena kiekiee MiBs L«nsa Brickwood a me Mies H. Smith ; a na Mrs. Caroline Kinney me Miss M»ria Beckley ma ke keena knmnmua ; he 151 ka heln'na o na haumana, he poe keiki kane wale no ; a mai loko mai olaiia, he 70 hanmana ma ke keena kiekie, a he 81 hanmana ma ke kena knmnmna. Aia holooko* keia knla malaio <> ka Papa, a na koknaia na nkn knmn be $3201) i kela a mekei» mnkahiki, mai loko mai o ka pon dala 0 na uknpanee a me na ūkn hoolimalima. Ke Knla Kaikamahine o Mililaui, Alanni Moi, Honololn. aia mululo o ka hooponopono ana n Miss S. F. Corriey, knmn i kokua ia e MisB. Thecdora Paly ma ke ano knmu no ke keena kumumna, he 55 lia heln'na o na haumana, he poe kaikamahine wale no a pan ; a mailoko m«i o kei«, he 20 ma ko keena kie ae, a he 36 mn ke Iceena komumua. . Ua kokua ia m»i ka Pnn Dala Kula o Honoluln nei. he $1,050 i ka maknhiki no na nkn knmn. Ke Kola Alandi Papu, Honolulu O keia koln. un hookumu i» ma ke ano kula kaoko», e Mi. M. B. B»-c l <with, i ka malama o SppBtemnbn, M. H. 1865. ua lawe ia ae ma ke ano kula aopnni, e ka Papn Hooooauao i ka malama o Mamki, M. H. 1869 ; a ma ka hookuu ann m»i o kn Papa kahu malama o ka. Luakini Kaukeano, na mnlama ia no e like me mamua ma na keeni malolo oi.i lnakini, u hiki 1 ka mahina o Novemaba, M. H. 1869; ia manowa, ua hoonee ib i k» hnle pohakn i kukuluia e ka Papn ina kahi i kuai ia no ia hale. Ua mahele ia ke kula inn keena elna, malalo o ka hooponopono ana a Mi. M. B. Bpckwith, ke kumu, i kokua ia e Miss M. J. Armstroiig, a me Miss Bella Holden, a he 112 ka helu'na o nn haupnana ; n mailoko »e olaila, he 74, keikikane, a he 38 knikamahine, he 71 oia he poe keiki haole, he 37 hnpa haole, a 4 keiki Hnwaii mholi. O ke knkuluia ana o keia knla tna kona ano i keia wa, na noonoo ia, a ua hooko ia, mahope o ka halawai ana o ka Ahaolelo hope uie ka hookaawale mua ole ia e ka Ahaolelo ka haawina no ia nieu ; a he meu kopono maanei ka hoakaka ana'ku, oiai, na mahuahoa ka makemakeia o ke kula aupuni o keia uno, no ka pomaikai o ke ooaina kamailio i ka olelo Enelnni o Honolula nei, a o na kula (Enelnni) knokoa, ua ane hiki ole me ke »do pilikia ke knkuln pouo ia, n nn ikeia iw mea no na makahiki i hnln ; a nolaiia, ua tio<»noo e ka Papa, he inen pono o knkulu kokeia ia ano kula nie ka lolii ole. Noiamea, du wae ia ke kahua ma kauwahi oluolu kupono o ke kulanakauhuk', a uu kuknluia he hale pohaku paa kupono ; a o na lilo holookoa no ia, be $10,485.93. {SoU i pau,)