Ke Au Okoa, Volume V, Number 52, 14 April 1870 — ALOHA ALII, ALOHA LAHUI. ka make ana o Kamehameha-Ka loli ana o ke aloha oiaio-Ka loli ana o ka aina a me na mea maluna-Na kumu i emi ai ka lahui-E ola ka Lahui! [ARTICLE]

ALOHA ALII, ALOHA LAHUI. ka make ana o Kamehameha-Ka loli ana o ke aloha oiaio-Ka loli ana o ka aina a me na mea maluna-Na kumu i emi ai ka lahui-E ola ka Lahui!

HEI.U 2. E na makainaka Hawaii ka poe hoi e Heluheln mai ana i keia mau wahi Hnkina manao, Alohu oukou, me ka liopohnpo hookamani ole, a mamuli hoi o keknhi Ninau i wuiho ia mai ma ka aoao o ke aupuni mai, a i na Makaainana oloha aina, a aloha Labui, E hai aku i ke kumu, a mau kumu paha, i emi ai ka Lahui, nolaila, ke lana nei ko'u manao e hai aku ma na mea hiki ia : \>, me kuu mānao no nae he knumaha no. Mai hookaumaha ia ko oukou mau nai\u, He mau manao wehewehe mūa." O ka ma nao nui iloko o ka mea oona keia pulima, e kakau nei, o ke komo pono aku o kana mau olelo, iloko o ka poe e heluhelu mai ana, a mai kanalua hoi no kana mau olelo laula ana i mea e uhi puno aku ai uu, i keia mau jivi kino maikai e knu kehnkeha mai nei, ma ke poo o ko v u mau kukulu manao ana, a mai mnnao wale iho no hoi oukoo, o loli no ana na mai a'u e iko uei iloko o ke kino o ko kakou aina, a me ko kakou mau kino ponoi, ma ko kakou ano lahui kanaka, aole pela, ke>paa pono nei no au ia mau mea, a hiki i ka wa a'u o hoohui mai ai, a hoikeike pakahi aku ia oukou. O ka mea nui wale no iloko o kou mau noonoo, o ko oukou heluhelu pono iho i kau mau wahi hakina olelo, a ine ko aloha pu

keK.nhi, no ka mea he opiopio ;iu uia ke nno neauao honua nei, aka, na keia inau kino oiwi maikui e ku mai nei, oia hoi, Alohu alii a uloha Inliui, a pel.i nku, a na ia mau n!oba i ko,i mai i kou mati kii onohi, e nana pono aku, me he halawai ana mai la o na ipo aloha iloko o ka wa mehauieha i hala e. E hoouiakaukau ana au e kamailio no kahi pnhu, a nio na wahi ukana mukamae i waiho ia iloko ona. O na moa i wailio ia e Kamohameh» iloko o keia wahi pahu, i hooili ia i na keiki ano, ia Aloha alii, :\loha Lahui, mamuli o kooa makeinako ilio, tv.\ no i*. he m»u Punana ain;i, u ho iiiho olui Nam\ i kala, a nu> na lloku p!\t\, oī» hoi kokahi o tia Huku «hiku i Uai tn«u, i koiu ui,ui Mokupani, a n\o koia Lahui, mai ka lueli i na inai o kei.-» Luhui, m*i loko mai o ka Lowanuu, a me ka Lt>w\\ L\ni, o ka moa kupono ia a'u o knpa akti :u i k:\ lakou niiu oho Nana, ihi ka mea

ti;i maa oukoo u\ mau ano inoa, i koia \va, a i na o«kou i makmnake e loho, i na inoa mua o ka lakon mau oho Nana, oi« na inoa, nknh', o Hooloho, oi» ka inoa o kokahi, a o Alohu alii, ahu iooa, n me alolia oiaio, akolu, ke iko mai la anei oukou, ko hoomnopopo iho ln anei oukou, oia ka inoa, kahiko m«i oka lakou mau ohe N;\na, mai iu\ wa knhiko Im inni oko kaknu mau kupuna, j,olo no ho ano hinuhinu loa owaho o ka lakou mau ohe Nana, a aohe no he ano melemole. e hko me nn wai g:ulu, a oukou e ike nei, o keia au hou, aole pela, aia nae maloko ka hinuhinn o ka hikou mau ohe Nana, a me ka melemele melie wai gula la, a hulal

hoi mehe Pohaku Dnimana la. O ka hkou mau oho Nana, he mau Pohaku no, a ano loloa no, hookahi wale no kapuai a rao ka hapa, oia no kn loihi, oia wale iho la no, a oka lauln ekolu no iei, a, oia wale iho l;i no, a me Pohaku noe ala keokoo, a eleele ano liilii, oia wale ibo ln no, o-nawahi nkona iho ln no ia iloko o kahi Pahu, i waiho ia mu ka liina o keia mau keiki e 01010 ia nei, oiu wale il>o la no, aoho dala kim, aoho 110 ho aina, aole i.o lie mau wahi wiwwai ano nui e ae, a pehea la ko oukou manno, ko ninau aku nei au ia oukou, a inohe nioa ala paha o kuia ana ko oukou iu anno, aolo, aolo, e kaohi iki iho oukou i ko 00 kou mau inaoao, ua ike uo la no oukoa j ka lakou muu obe Nana, he m.iu pohaku paa, 1 wae i« inai loko m«i o na ala paa o Kawaieleau, he poa, i na e pulu i ka wai aole e na ue ae, i na »o e pa i kek»hi mea ooloa aole uo e oni ae. A pela no k,i īakou mau Puke, kahi i kakau ia ai na Kanawai a me na lula, o kokua mai ana i ka pono o ka lakou mau ohe Nana, i ka wa a. lakou o imi ai i na mea ma ka Lani, aia no knhi e waiho ai ka lakou mau Puke, maloko o ka naau o ka poe a ke akua i koho mai ai, aole i ka poe e ae, a no ke ike no hoi o ke akua i ka maemae oia pahn Berika, ua hoohui mai no hoi oia i kana niau Puke, oia ano malaiia kahi i waiho pu ai, aole pela ko Europa mau ohe he nahahā wale a me ka lakou mau Puke he pau i ka iole a pulu i ka wai anhea oukou e na hoa makaainana ke ike pu ae la no kakou i na makaukau o ka Lahui Hawaii ponoi ma ia mau makauka#, no lakou i kiai ai i ko lakou aina iloko 0 na pilikia, a pela no hoi ko lakou noho Lnhui ana, aole no lakou e hilinai wale aku ann 1 kekahi mau lnhui ke hamo lakou i ko lakou nihu Wiiha a pahee i ka aila, he wah| hoahewa no hoi ka'u ia Kamehameha, ma ka nana ana i knna mau olelo kaaoha i keia ma« keiki, e huna kele loa nei i keia pahu, aka, ua kuin iki no h- i au i ka wa a na keiki 1 hiki mai ni, i hoike ia ma kela Helu mua, a Kamehnmeha i nana aku ai a kulu iho konn mau waiinaka, a kaukau aku ai ofa i na

iieiki, aole no no ua mau keiki walela no ke kulu una o koaa tiiau waimoko, aka, ua koho no oia ma kona ano anela, e mahuahua aku ana no kana mnu moopuna, maloUo aku o keia inau keiki a e lilo aku ana ia mau moopuna i poe a oa, ma na moana, u ma na wnhi' e, ae noho wale iho ana no hoi kekahi mou moopuna ana iniluna o ka lepo ana i luhi ai me ba o kuu wale iho no, aohe hoa olelo, a i kekahi la komo kahi ai, a i kekahi !a huki i ka ihu a i kekahi la, haule na waimaka n melie mea la no raa ka nana aku, me he mau helehelena Ib, o ke keiki makua ole, n pii mai no ke ono ukakai, o ka huhulu loloa maj la no ia a pii hewa i ka hai kumu ulu, no!ai!a, eu, ua hoa pono iki no hoi nu.ia wahi 0 Kamehameha, no kona mnnao no, o aui ae ana ka aina ina ke ano hou, i e aui pu ae ana oo hoi ka la o na pomoikai, O ka mana n lako". e lalau ai i ka lakou mnu ohe Nana, aia i ka wa pilikia o ke aupuni, a me ka noho alii, he kipi kuloko paha, a he kaua kuwaho ia mai poha, a he au hulihia paha, no ka aina, he mau mai luku paha, he papaala paha no ka aina, he wi paha ko ka uina, a me na pilikia e ae, no ka aina, a me kn Lnhuio konaka. Alaila, o ka moi ka mea nnnu 6 kauoha aku 1 ka poe i inakaukau i ka ohe Nana, i na mea o ka Lani, a me ka poe e malama ana, i na Panana ana ilioa, no ka hoo.maopopo ana i na mea o ka Honua, a kauoha pu ia aku la no hoi ka [ioe ia aio i na Buke, ka poe boi a ke nkua i koho mai ni,.ka poe hoi i hoonaauao ia ma na Papa huli Honua, a kuhikuhi puu one, a me nn kaula, ka poe hiki ke hoomaopopo i na mea ma ka Lani i luna lilo a me na 'inen e hiki mai ana a knuoha pu ia aku la no hoi kn poe kilo, ka poe nana e huli i kn Nnnuao i ka opu ka mea hiki 010 i lio Europa poe ko hoao aole hoi oi& wale no, kouoha pu

m aki) no mo na Knhunapoie ka pne i pon' ia no ka honmana ann mu ko ano hooano imua o ke akua kiekie lo'a, he poe laa loa kein, B(l ' e ® 'ioho Ilaumia ame ka Ihiihi kapu lakou e hoomana aku ai i Ka inoa x> ke Akua Hemolele. Aole lakou o liko mo keīa poe gc, e hooleo iki mai noi ma ka nana aku hoi he mou kmo kane i ke ku #n* mni o kamailio, a i ua e pa ao na aahu i ka makani a i ke ia aku la rae h" " ,s n wahine 1« ka 010010 o-ka opu, he mt« la ho keiki ko loko. a i ka hoa ann mai i n:i kapuahi n lakou, he ukulw hoi ke alt* e pifi «na ina kapunhi, ai k* puka ann hoi, ni-Uuna o ka puk« ualii he ano mōlemēl® hi>okankii, ( Ai{« i imu