Ke Au Okoa, Volume V, Number 35, 16 Kekemapa 1869 — KA MOOLELO HAWAII. NA S. M. KAMAKAU. [ARTICLE]

KA MOOLELO HAWAII.

NA S. M. KAMAKAU.

UKl.U 10. -Vo ka lou'aia, tma Ho lahni Ih« uln luluii Hnwnii i la- ! wain, n he oihaua kauoha mai ua kupuua mai, i o k» iiialiiui, a o ka lawain, nlua oihann knuoha nui a na ku[iuna i pili mau i na keikikauo, n o kn nolio i ko m> mo ko ao i ka hann, , o ka nihu» ku moa hoopailua o ko «o, o ko knnaka palaualolo. O k» l«w»ia ho oihnnn j nui, aole o hiki i ka lawaia ke lako ole i ka j waa, aolo o hiki i ka la\v»ia ko lako ole i ka | upena. a mo ke nho, he hapaina nui, aka, i i n,a he lawaia hakn, n he lnwaia »lii, # hp la- | wnia numakun onpn, a koiki papn, a|»ila.ku 1 ka Uwaia, no ka mea, a waa nui a wnn loa, j a waa poko, a wsr kinloa, a upena nui, a ! ■ūpenn iki, a aho nui. n nho iki, a pnu ka he ninhema a lako i nn knnaka, nlnila, apa ae I ka spn lnwnia ua mnknukau. O keknhi la- i waia »a pili i ka nui o ns auwnn, a i kn nui 5 o ka uoena, a i ka nui n kanaka, a o keknhi i lawain, un pili i na knnnka elun, n ekolu, a j eha, n pel i nkn, a o keknhi lnwnia, ua pili i t ke knnnkn hoekahi. O keknhi imi ann i kn 1 ia a loua mai, ua knumnhn loa, n o kekahi ; imi ann i kn ia e loaa mni. un palnuekn loa kn loaa r,tiH o kn ia. 0 kn nui o kn lnwaia ■o kn iinenn ko kuniu e lon:\ nui ni kn in. n o i keknhi o kn hinni, « o ke nho n me kn mnknu, I a o keknhi o ka l\ou nie k? ln«u. a o keknhi, o ka n o kn lji)ha me un limn, a pnhelehele me na mnnnmann linin, o keknh» o ko pohnku, n o keknhi o kn hnlahola, a o na kumu nni Vfiti e loaa mai .ai ka ia. 0 leeknhi ronn lawain htki ko lnwnin ia e knnaka,-o ka-lawma hnhnmnu, o kn lownin opae, o.ka Jawai>i panai, o ka lawiiia pn«ae«, H<upnli, a p»eaeaJtn«knhnkni, n o km lawaia knhekaheka poo upehn, a lawnia knhoIo kahnkai, a lawain knukau a hoomnomoe lawsja huIi.huli hinai liilii* Inwnia kok« niaknhaonei • iawaia hukihuki maka ae one, lawaia paknikui, lawnia ka 'mokoi, a he ,ttiau haneri ko ano o na lawaia liilii ma ke . , ano hoola a me hai aku, nole nae keia o kn lawai& poo>"he lawaia knili keia, a e haa-wi ana i kn oh*na i-'ea olnoln o ka i)oho aiia, o ka ai a me ka ia. 0 ke pookeln o na lawain, o ka Inwain r.holon,-a me ka lnwaia hm, o na lawaia kipalale o ka.hana, o ka la- ' waia n kn lana po, okalawnia'kolo, o ka lawaia »nmaievra, o ka Ipwaia upena malolo, o ka lnwaia ka anae, a kaip«i"ki, ao ka lawaia anhau hola mok»i,,a.me kalnwaia pa'pā ftahBnoi_,a o ka upena kutf akuie. O ka lawaia opena kupono i ka lawaia i ka waa hopkahi, a elua a pi akn, o ka aei opelu, 0 ka aei maomao, o ka ae.i ku-nnu, o ka aei monono, o ba npena kaka uhn, o ba npena luelue, o ka npena kaka'hpnle, a he dui ke auo,inā kekahi \ia kulike kē knina o ke ano o ke <kni atia o ka upena o keia mau Ia- ,; waia, a o kekahi aole like, he okoa ke Bno o k$ hana ana i ka qpena e loaa ai ka ia, e like me ke pno o ka hona ana a ka poe . knhiko, pela no a hiki i koia manawo, aole e hiki 1 ko keia wa ke hoololī i ke ano o ka.Iawaia

ana o loaa nni mai ai ka ia. 0 ka lawain pakuikui, o ka lowaia hoauan 0 ka lawaia knwaa, o ka lawaia hahan, o kā lawaia. aliliilele, o ka lawnia kaiiekoheka, o ia ltiwaia kapuni, o ka lawaia hoomoemoe, hookahi ano o keia lawaia, he kuopaloa ka ana o ka upena, a he pio a hc. kuu aDapnni, a be hoopuni, a. o ke ano o ka upena, uo makahi, he malua, he makolu, ho mahae, a he malewa, a he hihi, a o ka loihi o -ka upeua, he umi aoāna o kekahi, he 20 o kekahi, he kanakolii & hiki 5 ka hanen ana- . na, a oi aku a emi mai, e like me ke ano o ka lawaia ana, a me ka nui o ka ia, a o ke kiekie o ka upena, mai ke anana hookahi, a a hiki i ka lua anana, a ekolu, a pela aku. JVo ka lawala. upena ana. 0 ka lawaia upeiia ana, ua hiki i kekahi poe ka lawaia me ka. upen») a. \ia hiki ole i kekahi poe, o ka poe lawaia upena amama a kole, a knu aknlo, a roe kekahi poe i tnaa 1 ka.laWaia ana ma na kai kohola, a ma na kai halana, a kaikea, aole e hiki ia lakou ke ■lawaia mna kai hohonu, a kaiuli, i kapaia na kai 00. E like me na mea i olelo ia mamūa, he nui ko ano o ka lawaia' ana me ka , upena, a o kekahi lawaia npona, aole o hiki i ka 4 poe o kai;papau ke lioano aku i ka lawaia o kai 00, a o kai nli, ua kapaia ka lawaia o kai papau, a o kni oleha, be ihnpohne, ho kqkui oa, he lana wale i ka ili o ka kai. oka papa lanlele, oka papa lanajjo, o ka papa o ka papa wallanui, o ka papa o ka papa luu maomao, o ka papa luu nhu, o ka papa o!jua nukuuni, a me ka upena molemole, aka, he eiui loa kekahl, a he enii mui kekahi, a uuku mai kekahi. 0 ke ano o ka liunn nna i ka papa laulole,

« lnnapn, a \vuht\nni, t» ft molomolo, n «mo liko nu> ki-ii* «u\v\ papv, a pomM kn lu\nn nrti>. 0k» upi>na h.ilii ol;v 10. ho wppnn ;»lw n\ii i«, na like ke nha m.ko koko ipu nunni, ho inuknhi lun>nc fea lna, » mnhi 14, ho olonn, I» ht> u:l, t\'n\ n nmmī i k« !»ho h«kt*kt\ ltiu:i mo ko koa v» ka nianun, | nmi ka walm s kn puhimu, nn knouo i\im ; wuho oka luilii, mai kt\ pnhi imi i\ 1;« pulii i ! iki, u:i hoi tu> iloko o k» ht\lii, (i liki~> mo fep ( «koa o k« wnhu o k.i opona, pola ko «kon o 1 ki\ puhi iki, t\ pola ka enii ,wa o ka h-»lii lloko u hiki t kt» hu!i, nlāila, hooholo hou i\«sho, ' a moo skn nmi k« hnli t\ hiki i k« pilpn, »1a- j | ila, nnliko ko ftno o kn hnlii olnlo nio ho hii- | hifi koln oi ln, nkiila hoomoe na knnla nui | ihht\n n>!\\ Va w'nha nkn a kt\ inolo, TYi!\ kola J noi;> o k.'i hnlii n mn koia «ono o kn h:ih'i, im j karinift kolft nini Vsnls, ho n\!\n lio. nh\ila ; kni kn nponn o ivi nonn, ina okohi ana o kn | wshn, na nnonno oha nnnna ka pnlii nui, n pVo!h ka pnhi īki. nmi* kn wntiß n kn n\olo- ; ho 15 nnnim. n hiki i kr> 20 nnnnn koknlii, n i omi mni koknlii, n o nn nnonn o nn nono, hv> ninknhi n lio ninhm, nin no o kn nprnn ikn. ikn o ko nlio, t\ ninlnnn nim' o kn huli, ho waI lii nnonn koo no in o kn mnkn, i mnfnninlnrtif\ | in wnhi, i iko kn in i k.n mnlnnnlnmn, nn knlit kn in ho nnknpnkn no ko o)o i ko komo i'oko o kn pnpn, ho nlnn annnn | mo ki iwiloi n okoln niinnn. n o liko nio kn | lnnln okn hnlii nnln hoi kn pio ohiun, » | noln ko kni nnn o kn pnnn, n linlonn a nin'- | k:ii. «lniln. V-«\nl? n i\nn, lio iun«nn hnknhnkn , ohinn o kn hhil'hi n mo hilo o kn wiihn o k:i j pnpn ho nmkoln, n lio īiinlun mnlown, i nin'- ! nia kn hnki nnn o kn wilin, nlnlln knu kn pi-

i koni mni kn w«lvi « luVi i imli, oia Vr« men nnii!» p hnnii kn nnoi,-v Inna o H Imli', a oliko mo fen linlo )vOnn mti Vo feipV-i P , fen mn«nn oloko, r>ola no hoi ka monruv o ha npohn i!oVo o >p hi. A im hpmnlinmn. o kn nnenn. «lai?a-, pii fcn hPi tnkni. nlailn. hoolnn kn npPna 1* Wa hili sv nlnnln. knnlni i ka In a mnloo, o ka īīān ia o Vn hnn« nna i l?a nr>"nn. T koVntii la no o Inwnia, i V<>knhi ln. hoomnknnknn 1-a nhnnin'i no kn nponn hon ,hf> pnnn, h<» il>« he mon, ho mnin. h<* ko. hf» kalo mokopii, lm nala, hp nnln ho nwn n mnknnknn kpia »ītin moa, nlaila kalnn ka pnna n mp na mbft knpono i.na moa knlnn n pnn. knl- i n mamn k« nwa, a Inko ka ahnnina. alaila. o kn pulo no ia'i ke nkna. a mp kn hm'ko nkn ? ka inon o na apniakna lawaia. TTa pili ka anmnkna Inwaiā i ka lnkon mnn pnlnpnlH law.nin, a kpla nnmakna lnwnin kpia anmnkna lawnin 0 na anmaknn nni. o Knn'la, 'lie knnaka la'wali» niii'keia i ka wa knhikn, o TTiiinhēTc na olplo in nona ksi ohna ia o ke kai, o Knfiemak\ih o Uekn"hi kino ia o Kane. nn mnhele ia ma Vn ln\va?a, a na noho malnna o kekahi kanakn knhiko, o naknpnia o TCnnenmkna, o ka pnnin o Kapnkapii, ao Kinilan kekahi, a o Knnekoa kekahi. n he nni loa nn anmnkua lawnia, a ua'pili pnknhi lakoil i ka lakon man pnlnpnla, a Walnna paknhi o lakou i knknln akn ai na pnlapnla a lakon, a pan ka ahanina ana, na moe knpn ka lawaia, a i kft moe āni» i ka po, na hoike ift mai ma na hfhio kn pomaikai e loan mol ana i ke ao ne no kn Inwaia, a na hikilele ka mnn«o o ka lnwnin me ka makaala loa, i ke Anmoe okoa, e-lohe akn ai na knnakn i ka-leo o ka Inwala, e hemnwa mai nna e kala nna i ka poino, n c haawi ia mni ana ka pomaikni i ke no. Ina he pnpa lanlele ka npenn a'he anmniea, a he lannpo, s he papa lan wnhaiiui, hookahi no la pnni ka in, komo ka waa, a komo kn -wnn, noie e pon ka ia i ka "iimi waa, i ka iwaknlna, a oi akn, kn ka pilnn, ai ka pnan, ai t*a ilio, no kn nni loa o kn in e knha.'e knpi', e kanlai, aole e pan ka ia, a !i--lo keknhi ia i wahie no keknhi ia. Pela kn lawnia nni a ka poe kahiko, he poe akamni loa i ka lawaia, rtole poe akamai o keia wa ke hana, o kahi upena laukua, oia kahi lawa-1 ;ia i keia wa. > O ka papa upena hoolmealeioa, a o ka pqpa upena melomelo kekahi i»<?a. He upena lu.n keia.i kahi hohouu, he nmv anana ka hohonn. a oi oku a emi mai, .0 ka ia e luu ai maou.if>, o ka weke, o ke kumu, a.na huipu inai kn, uhu:, ie :kolekolea, kn pala, ka mui), Ufi pnalu, ke kaaba>kamar nini, ka opule a me na apq ia a pan, 0 ka-s hi e lawaio ai keia upenn }awaia, aia ma na koa i ike nui ia. kn noho nna ia e kn ia, a h<? mau kop io i ike mau ia e ka poe kahiko, a ua kamnu ia kn i.noa o kela konhoomoe na, a me kpia kon hoomoe upenn, a he man koa aina ia> A e hiki no i ka Inwaia ko imi> hou aku ma kela wahi keia wahi, o ma lenhi e noho nni noa ka ia, a o kahi nae e.ippe ni ka upena kahi imi e a ka luwaia ka mua, a 1 loaa ka nuoena mnikai o ka upena, p ka ainn ' iho la no ia. I kekahi la, ua ike ka lowaia i ka malie, alaila/i ko ahiuhi, paipai aku I» ka lawnia i jia hoa lawaia, apopp kakpu i 1 lea lawoia. Heoha ka lawnia ? Ho lu.u. Ua 1 maopopo i na hoa lawaia, ht) lawain ihu oo 'keii».' t,ke kaknhmkn, holo mai na hou lai Waia me'leo kuula, a hilei i ko awa o ka ln-

wnia, hikūkii ī ku pvi|iakn nini ka «lihi lalo o j i liiki i»n pakvi v> v\',\ omv jv>\- j pa, ho innu upeun v>kou ia olm», liooknhi lio j Uok,\Ui aiv,»v\, a hookahi iu> kokahi ho i i\\ .ik,\lu;\ :\n »ni» ks» hu» pakahi o l:»ut», a oi ] akn * omi m.ii, l\i> ;»iua nnana, ke. kiokio a oi 1 nku, ui> k\ik;ii iu n\u' kt>b»,noao a ma koin ao-, h» o k;» p»p;», o hoiink'.» ia no ka upoua n ' p;\u iii;» ka win» hookahi, ai.i a lawaia i H »hi I e hoomoe »»i kn upona, ulnila pili mai ka 'w&a , kaaheuin, aluiln, olu;» wua npenn nana o kn«,i olima, ;» oiMio kanaka o kf» w*« upenn, i> )io akolu kiiM.'ika oka wi»n k;»ahonia,'a ho wna okoa ko ka lawnia, ho kia loa, ho alua ;» hookalii kanaku o ka lawaia walo no, a ho nui i ao no hoi ua waa pohaku, a waa kanaka la- i Uofo mua ka lawnia a kahua koa lawaia, < aia ko kiiiiak)» lawaia m;» kuaiako mua o ko-1 na wna kiahia kahi i noho kikenenei »i, a o ka lomn, ua kapoke maloko o "ke <»ma, a o ke poo,kiei aku la ma ka inuku, a koali ao la i ka h \put\;v oka hoe, aia ika waha o ka'la-ii waia he mana knkui a puimhi ;;ku la ma kahi o ka hoe i hoolope i\es ai, alail», ua waiho walo oloko o ke kai, ina ho iwaknlun anana, na waiho wale no olalo, alaila, lalau akn la ka lawaia i ka l.ian in.olomolo a hou akn )n ilalo o ke kalma koa lawaia, a mikokoi nini h» ka ia ho nui loa, o, liko mo ka mokuhau la ka nui o ka ia, o kela laan, u.» poni ia i ka uin n me ko knluii, a me na moa ala o pan, a ua olaniia i ko ahi a oleole, he laau koikoi ho ko»io, he oa, he nalii, ho pua, a ua loaa ,mai kahi kaulann mai, lie hainu paha, ho kon paha, j»ia nin.knhi kaulanno loaaai, ol.na kapuai ka lon a oi nku, na k.i.lai Hui ia ko poo o like me ka hohoa, a ua kalai olomio in ki> wolnn, t» pn/li ib i nipa o paa ai i ke nho. ,A ike k« lawaia: ika nui o ka ia, alaila kahea ka lawaia i na waa npeua, he iwakaUm paha anaua ko kaawale mt»i ka : waa o ka lawnia akft, alaila, hoalu iho la 0 ka lawaia makai iha o ka ia, aīaila, la, einu ka mole, holo aela kekalii yaa okoa a, paa i;ke kaula o ka mole na uakinaki ia i kekahi pohaleii nui, • a leaohi ,'ia liaula, alaila, kahea hon ka lawaia, o kuu Ha ;'<peu,%. A,jmoe ka, papa ilalo o ke 'lkeie liko me k<' alakai a ka law»k r! alaila, u[» paku o na : i»<\iio, a p,*»u io., Olelo aku ka f,Jawaji> i ka poe Wi,u ( a i ike oukou i kaiia, e ija,n» e,ltu ou.kon o nana mai, e-like ka umnnn)p., tqai )ioolqolo i hi.ipe, ms»i, hopioi imn a, mai ijke aku i, ka hesi, o, ka ia a.,pakii aku iiaila, e hele like a ka waha o ka iHe nmi paha.ji.aana mai ka walia aku o ka upeni», aiai ka liiu ana, lie umi paha anana kn hohoi)U ®ai ka ilikai iho a hiki i ka papaku, hele like mai, i.aia.ka lawaia ke.kilo iho la malnna o. ka waa, me ka makaala loa, a ua koali mai ka lawaia i ka laau melomelo a kokoke i.ka waha o ka upena papa, a be kaulaiuiki ma ka nHhi.pohaku o,ka papa alana ka; mouo .i ka ili o ke kai, a kii aku,la ka lawaia i ka uo.me ke kaula o ka waha o.ika upena, a hooili ae la i kona waa, a hoomalo ae t ko kaula hnki me, ka uatia pono i ka*poe lun o help like ana ilalo, ke pui noi ka leo o ka la* waia i ka 01010, lilo ka ia, ia pe. o 0 lawaia wale nq keia e nui leo, aole e hiki ke lohe ia iho ilalo o>, ka hohonu, a ike ka lowaia i ko komo nui o ka ia o ke ku puloloi ae ln no ia o ka lawaia ihum, a, huki ikaika ae la i ke kaula o ka waha o ka npeiia, ao ka poe h»u lahn.Uke iho la ika alihi pohaku, ahawele ae la maluna o ka alihi pikoi, a o kela kumuoka ame keift kumuoka, ilumai ia aku la e ka ia, a o na pa, tia; wili kaeka aku la i ka ia, alaila, kii aku la ka poo Inu i kai,ia;hoowili, o.ka ia o na pa, aolo.e Jawe ka lawaia, na ka poe lūu no ia in, iinn he ulua a ho uhu aole no e lawe ka lnwaia, o o ka gka, a ua hoowili ia e ka ppe luu, hi? mahole ia ia me ka/ pale kn ihu i'io ka palo ku hopo. '

A o kfv ia o ka puhi nui a me kik puhi ikī', «o na pale no ia, a malalo ka ia o ka p'uhi iki, no ka huli ia i&, no ka honua ia ia a me ka mole hului, he mau aioa ia, o he auhau ' okoa, a i piha i ka .ia mai ka pulii iki tt hiki i ka niolo, aolo ia e pau ia ia i ua wa be uiaiia hiki i ka Iwakalua, a o ka ia ma)kaj ( ,a waeiho la ka lawaia i: n» ia'ono i ka uhu, i ka opule lanli, i ko kole a palapnla, a piha kepoiy a hoouna mua akn 1a i uka o ai muh ka wahine a kā lawaia, a mo na lieiki a ka lawaia i ka ia, oia ka aumakua wahine a he ulia.eha ko ka wahine i ka hilo j ke alio. Alaila, ihee ka ia i. ka waa, a komo ka wiaa, a hiki i ka umi a oi ako. alailo, lawe ka huli, oia ka hope hnlni, he waa okoa, a pae ka anwaa i uka, haawi ka ia i ka poe luu, u i kh poe hooikaika, a i ka poo kumu npena i komo i ka papa, a i ka poe i hoonoho aina ia i ka .waa' \ipeD»; i ka waa kaahema, a i ka ia holu o na waa ia, a pau iu, o ka niii o ka ia na ka o ka wahine a ka law&ia keknhi mea, nui, a he niau waa okoa ko ka wahine a me ka aoao o ka wnhine, a oia koknhi nipa kuleana nui iloleo <i lea upona, Aka ina ho liiwaiu haku, a ho lawaia ua ke ulii, a na ke'lii na Jako Inwaia,

nlaili». o ko'lii ko p,\o o k;» l,»w;»in, Aka, o U lawaia hakw v>U\ o ki» lawnin \\o ko poo, « o ka nni o ka in .» k;» lawain, okoolona ka hooilina o ki* ia a ka lawain, o ko aho o ka npoiii», o ka waa, oka nni oka ia, aia wa--10 no i ka lako, n mo kn niakniiknu oka oihana lawain, iuii no ka upona, ka no.ka uimna, kuai no ka npona, hilo no, pola no ka wa;», kalni no kn waa, ku'ai no ka wna pola 110 ko aho. JTo uuku ka ia oai in o ka lawaia, nka, o ka lawaia liilii kaili, looluo, paoaoa, kaukao, hoiimoonioo, kaaknn, paln, pakuik'ui, hoauau, kahokalo, akiikii, koki, a nio na lawaialiilii a p;»u, loan mai'-no kahi lawo ;»o ;io paina, imi aku aila. I ka pao ann o ka Inwnia i nka, hopu ae In ka lawnia olna in ma ka lima nkau, ntViia' numakun knne ia, a olna ia nia ka lima houia no na anmakua wahine ia, holo nku In ka lawaia a ko koa ua pnh'imu ia a paa, a lie wahi uo maloko o ke koa, a he knahu a mo ka lole ekau ai o ka maia, a kahoahoa ka 1 na anmakua kane, a kiola aku la i ka ia nja ka lima akau, a kahoahoa aku lm. i na aum'akua wahine a kioia aku la ma ka aono oka wahine. Mahope oloila e haawi ai ka in, a iua ua pau ke kapu Kuula ana i ke ahiahi, alailn, he kahukahu wale ana no ko.lioi mai ka lawnin mai kni nmi. A ina ua niako ka upona, aolp. komo nui ia o ka in,, a ua lielo mni ka ia a k'a waha o kn upena,alnila, hoi hou iwaho, alaila, ua liowa kn nponn, a o ka npena mnnalo, komo no ia iloko, hinmoo, aolo plfkaka, aolo hio, e piha Avnle no ka upona i k« ia n lann ka molo i ka 111 o ko kai, mo ka hoi ole i avhlio o ka ia, o kn make ia a ki» aumakua hiwain. No kn luu ka holo nna i ka lawaia, komo ia e ke k>»ljala, komo ia e ka uku, komo ia e na ia mahhini i komo.ole ia iloko o na upena lun he ia na.ka aumnkun i hookomo, na kalawa, ,iaka ia malihini, he upena manalo ia. A ,ina no ka malolo ka holo ana i lta lawaia pahoe, a komo ia ka upena malolo e ke nkue kawakawa, e ke ahi, e ke kamano, e ka opelii, he mau ia malihini ia o ka hnna malolo, a o na ia ano e i maa ole i na upena • malolo, naka aumakua kela mau in, o ka lawaia ka m"ea nana kela mau ia f e hoike mai ana i ka manhlo oia npona. * 0 ka lawaia kaka vhu, |„ okn lawaia kaka uhu, lie wnhi lnwaia kanlana keia i kā wa'kahiko, a he wahi lawaia hano'hano no hoi, aole e hiki i ka, poe lawaja kaiii ke hana wale iho, aia no q ke poe i ao ia n makaukau, a ike i na loiua ,a n\e ka ; hui ana o ka pakali, a pahole ka o ka pakali la hewn, kahe ka wale o kamaka o ka uhu pnkali la hewa, nahae ka haaliali o ka hui aua o ka uhu pakali la liewa, hpohu--11 hewa oe i ka upena me ka inanao na pa. ka nhu malihini la hewa, a he nui na loina. : 0 kē kanaka makua ppha keia u ; ka lawaia, eliuehn kuemaka, poaeae na maka i -ka puu kai, o .ke poo aia ilalo o ke kai kahi i kilo ai, | a o ke kijiiki)jj q na pepeiao o ke kanaka, he haka knu no. na apaua knkui, a o ka Waha e | puhi ai i ke kni me ke kukui i ma]ino moakaka olalo, Aka, aia ke koali liele la ka lima o ka.luwaia mo ke alakai i.ka uhu pakali, a o ka limn hema o ka lawaia ke konli la 1 ka hoe maloko o ke ama e kupe ana i pololei ka ihu o ka waa i ka makani, a o kn mai ka o ka lawaia, ke kilohi la imua a i hope, a ma kela aoao a mn keia aoao, e kilo ana no ke kaana mai o ka uhu, he uhu hoopapaI hn. he uhu hoohoni paha, he übu hophao paha, Le uhu r>kuu paha, he uhu ahal moa paha he uhu !'oohie ( f)aha, be ohu/paha weo paha, he uhu hilahipa.paha, a ike 'ka lawaia i ka honi ana otka uhu malihini i ka nhu piiknli elua a ekolu honi ana, ua komo ka ,makema-. ke i ka uha malihioi a ua hoao, laua, a ike ka kaana kela nhu,, alaila, huki ka lawain i k>» uh»» pt»kali iluoa, alaila, hoohuli ka lawaia.i ka upeha i!()ko o &e kni, a hikii i.k» uhu pakali kaupena,apoa ,ka uhu pakali iloko o ka upeha. uhu, alaila, hookuu ilnli». • : i . . •

E malama pono i ke kahna i hoohaehae ai a i hoopapa ai, o hihin ka ia malihini, aolee laka mai, a kupono ka upena i ke kahname ka uhu, pakali, a ike ka uhu malihini, o ka holo mni.no ia komo4loko o kn upena, a moe pu me ka uhu pnkali, alaila, liuW ae la ka lawaia i ko aho o ka tipena, a hei aku la kinihu i ka upena, a ina he la nro ka pbriiaikaiy a o no ka' lihu i kamakiila ka 'hoop<apa ana, a ka po wale kela nhu ae howa, a hei i ka wpena, a n»'i hn hewa i ke aho oka tibu pakaii, a .loaa wale iamhu. < T ik& 1n kulia o ko kunaka lawniakaka uhu, he iwakalua a ken ako ka uhu, he kanakolu a ken a hiki i ke kanaha. Aka, ina be uhu aa >ka nhu e knana mai ana i ka uhn pakali, o makaala ka lawaia, he uhu hao loa ia, ekolu a eha paha anana ke kaawale mai ka mhu pakali aku, alaila e huki ka lawaia i ka uhu pakali iiuna, q loaa iho i ka uhu aa, pnehn liilii ka. unahi, i ka huli aua i ka upena a ku ilalo o ke kahua, a i ke kaaua ana niai a ka uhu ao, o ko poo wale no ke komo mai ilokO o ka laa 1 iiiii ka he o ka opena, o ka huki īio i&" o ka lnwaia.ftQkabei.aku.ltt.no ia iloko o ko npena, m(i o komo iloko o ka upnnii, ia wa e 'huki ni. ua hala ma kola aoao, lie uhn ikaika' loev ia 1 ka holo. (MpUipau.)-