Ke Au Okoa, Volume V, Number 33, 2 Kekemapa 1869 — PALAPALA HOOPII IMUA O KE KOMITE, NO KA HANA A AKEIKE LAUA O AUBERETE. [ARTICLE]

PALAPALA HOOPII IMUA O KE KOMITE, NO KA HANA A AKEIKE LAUA O AUBERETE.

29. Jlole anei i kukuluia ka manao ma kc one nenelu 1 Oa poinii pulm o Akeike i ka niliilogiko, ei ana, "Mui ku hapu a koaniiiun holookoa, aolo pono ka huina holo." Ua ao mua paha o Akeike ia rula, aole paha ? 0 kona hewa pinopine ma ia'i-ula ka men e kanalua'i ka poe ike. Pohea, ua pau lo\ anei ko|lei'Ui;ilema poe ma ka puu o Knlavnrii i ka hora i make ai o leeu ? Ua haiia onoi nialaila i ka pau loa o ka poe e ku aneulaila i ka lohe ole ? Aole anei he raau koa Roma i loho 010 e liku me kn manai» o lei'ooieka mea naauao i imi nui i ke ano e pili ana ia mea ? s Aole aaei he koa i kii i ka vinega nana ? Luk. S6. Aolo anei he pioloke ka,manao oka poe e nolio ana no ka pouli o ka la, a lilo i kola kamaiiio keia kam'ailio no ke kumahao o iu pouli ana ? .Aole anei Lie leo pohihilii ka lesu me ka nunulu nui ka mea i maa i ka mou e makeana ? Aole unei i hoopnkaia i ka huaolelo Kli, tna\ko ano maa i ko Galilaia ka mea like ole ino ko loniaaleiua o like me ka mea i maopopo ma Mut. 26: 73. Aolo nnei i hiki ia lesu ke hoopuka i ka hua Eli, ma ke ano i maa 010 i ka poe e nolio aua T rua ka ,Heber» kuhiko paha a ma keleahi ano o ae, oiai ua like ke ano o na olelo, " Eli," " Eloi."

" Elohai," " Eloui'." E nanaia ka hnaolelo ma ka Holono o Marek. 25: 34, Aolo like mo ka Mat. 27:46. Nawai i olelo i ko lakou lolie ole ? Itia aole hikou i lohe he noi i kokua, ina aolo. i kii i vinega. Aolo anei i like ka huaolelo iloko o ka Mataio ewnelio ma ka 01010 Helene me ka inoa o k kanaka ma Luka 8: 23. Aka, ina no paha ' s '«e ole, mamuli o na kuinu manao i oleloia he mea anei ia e akaka'i ka loho ole o ko lerusalema holookoa ? lua e loho ole kekahi poe o Honolaln i ke.kanaka e make ana, no ka pioloke paha, hoo|eoleo ana, moakaka ole oka hoopuka ana, he mea anei ia e hooholo ia'i. "Ua holo, na paa, aole hiki ke hoohioloia. oka poe Hawiui o Houolulu, oka wn ia Mea, aole lakou i lohe i ka olelo Hawaii, oka Beritania wale uo." Aole hiki, no ka inea, ke papa uei ka rula logika, " Mai ka hapa uuku o ke anaina holookoa, aole pono ko haina holo." A, pehoa kela haina holo o Akeike, mamuli o na mea ho hapa loa, hc poe malihini paha e ku ana malnna o ka puu o Kalavari i ka hora i make ai o lesu, a hooholo kela i ka lohe ole o ko lerusalema holookoa ? Ua kn anei keia hooholo ana maluna o ke knhna paa ? Aole anei he kahua ane nenelu ? Ua ku anei i na rula o ka ? Ke manao uei o Auberete, ua hanee ia kuki)lu manao mamua o kona ku aua iho. Na ke komite nae e hooholo loa ae. Ua hala hu ka haina holo mawaho o na palena o ka Aole auei, e ke komite ?

30. Lilo anei o loaeph i hoike no ka Heīene ihawa o lesu ? Nawaliwali maoli kalii olelo a ka hoike o Akeike, o ke kapaia ka o~ kekahi o\vawa ma ka olelo Helene, a oleloia, o kona inoa ma ka olelo kamaaina, he mea ka ia e hooiaio aua, o ka olelo Ilelene ka olelo maoli o ludea i ka' wa o lesu I Eia nae ka ninau i ke komite, o ke kapaia ana o kekahi alanui ma Honolulu, o E'iima, kokahi pa o Rotna, a o Nazar,qta keknhii, o Betela ka iooa o kekahi hale, he mea anei kēia e hoolioloia'i, o ka olelo Beritani3, Latino, Ut>beru paha ka olelo maoli i ka wa ia Kameameha V ? A, ina e hala 1800 makahiki, a hoea mai he Akeike hou, e hoao aua e hooiaio mamuli o kekahi mau hua Beritania iloko o na buke a nupepa paha, o ka ,olelo Beritauia ka olelo maoli o ka Beritauia Hawaii, i ke kenetnria 19. Anle anei he apiki ? Pela no hoi no na inoa Heleno e kau ana maluna o kekahi poe, aole mea malnila o hooiaio nna, o ka olelo Helene ko io wa. 0 kn olelo Beritania anei ka olelo maoli o Hawaii nei,, noke-kapaia o kekalii poe, o Mose„o JoncB, o Peter, o John, o William, o James &c.,, &c ? Na ke komite ia e nana. 'Ke oleloiniiei iloko o keTuliTjud, iia komo iloko o ka Hebera hope, he rauu Iniaolelo uo ka Heleue, ījatina, Suria, Arabia, Pejrcsia ; a ua oleloia hioi, iloko o ia buke o na lt.ibi, poukn Meghila, o ka olelo llebera ma ka papa mna ia wa, a mahope ka Helene. Ina aole i ikqia ka Hebera ma lerußaleuia e lika me ka manao o Akeike, uole he iope o ke kakauia ma ke Kea, ma ka ole'o Hebera kekahi. Aole e lilo ka mai>ao;o Akeiko ma i «rula no ko ke ao nei. Na ke komite nae e nana i kana. A iua i -weheweheia iloko o kekahi buke, ke ano o kekahi huaolelo Hebera kahiko, ma ka olelo Heberji. hou, aole ia he mea e hoomaopopo ana, ua kakania ua buke nei iloko o ka olelo Helene. Na ka noo.ooo wale no ia e hoomappopo mai, he.hoopoho manawa ke pane aku i na haina ano ole o Akeike e pili ana ia mea. Aolo aoei pelo ka raaīvao o ke K-otnite'7 Ue mau mea e ae i kakau ia e Akeike me ke leumn hooiaio ole, e like me ka olelo, ua kakauia ma luia ka evanelio i waihoia malaila e Bnlotolomaio, a pola aku. Quod gratis affirmaturo gratis ncgatur. 31. Heaha ke ano o ka huaolelo Pelero ? Maloio 16: 18. . Mauiuli o ku olelo Hebera i hoopukaia e Ifisn, aole walii o ka men, he hookahi walo no huaolelo il».ila, " He Kepha oe, a maluua 6 ua K.opha noi 0 kukulu ana wau i kuu ekalesio," Pula no ma im unulil kahiko i kakauia i ka wa vi na «potolo, ma na aina kokoke loa p Iudo«, oia hoi ka evunelio ma ku 01010 Surlii u ine ka olelo Ai'ahiii. Hnokaīii 110 hnaololo iloko o uu lala olua a ia puiiku, o o lie ano, eia, l- fIo Poliaku paa 00, a inalun» o ua poha-

ku puo uoi, o kukulu inu wau i kuu okoleaia." Pehea ka manao oke komite, un hoololi kokeiu anei ke ano o ka Palapala Hemo-' lele, i ka wa e olu ana na apotolo, o like me ka manao o Akeike, a laha 110 pelo me ka hoohalahala ofe o kekahi ? Ia wai e pauleleai? Ika hunole[o Petros. Ke hai nei o Kobinsou mh kona Lexicon of the New Testament,'he rock ke ano o Petros ma'ka pa'ukn o Sapotele ame Pelata i haiia ma ia wahi. He nui loa ka poe Hoolepope e hilinai nei i ke aknmni a me ka naauao o Robinson, sr lilo kon« btike i nila a . nlakai no lakon. Ke ' hui noi ka manao o Aubcrete me ko. Robiuaon ma ia wahi. Aole hoi i laha nui na wa- . hi manao o Akeike, a lilo kona mau mea i kakau i rula no ka poo akamai, aole hoi e naii'aia'na kona mau mea hapala walo i rula no na Knlanui. Ho kue no kona manao ia Robinsoū. It\ wai e pi.'ulele ai ? Ia Robinson puha, ka mea i hooknulanaia iwaena o kn poo naauuo ? Ia Akeike paha, ka mea i makaukau o hooole wale aku ma kona inea i paakiki ai ? Ko hoomoe tiei o A»berete iko . Akeike mau manao ma ka papa ; a ia ia ho vock, no ko ano o Petvos, raa kahi i kuhikuhi ia tnalutia. Pehea ka olelo hooholo oke kotnite? What.does the Bible Sny ? "Thou Bhalt be eall Cephas : whieh is by interpvetatioo, Petros." (Rock or stone. See word < Peter in Cruden's (Protestant) Concovdance (St. John 1: 49.) 3'2. He olelo Helene anei fca kuaolelo Cephaa ?. Pela ka manao o Akeike, aolo mie e loan ia huaolelo iloko o na bttke kahiko a Hoinera raa, Hesiod, Henophon, Platon, &c. A, ina paha i lilo i huaolelo Helene ma ka waha o ka poe olelo Helene, no kalauna pu me ka poe olelo Hebera ma Falcr°MnB, ua like ia tne ka poe Amerika a me ka poe FarurJ, a Olelo e paha, e hoohiki nei i na hua " Pilikia," " Pali," i ke kamailio ana ma ka lakou olelo ponoi, ka olelo ponoi, no ka launa nui nui ana me ka poe olelo Hawaii, ka olelo maoli oka aina kahi o lakou eku nei. Pehen ka wehewehe ana o ka Lexicon o Robinson i ka hunolelo " Cephas ? " Ke i mai nei oia, he huaolelo ia i hoea mai noloko mai ka huaolelo " Cepha," he hnaolelo Hebera i4 0 na wo hope, a o kona ano, mamuli o ka mea akamai ma ia olelo, i knhikuhia ilaila, he "Rocb,'' ke ano, A, ona huolelo e kaa ana ma ia wahi, me he ano hookahi la ko lakou, ein lakou. " Kephas,"t!ephas, Kepha, Rock, Petros." Aole malaila ka huaolelo , Pieee of Rock, ole loa. Ina hui keia me ko na buke wehewehe ano i 'kuhikuhiia iloko o na wo i hala aku,; uole tnea e kanaluā ai ke 'iomite. Aole i kapaia o Petevo he pohaku liilii, a he niamala pohaku, aole loa ; a ina e makemake o Akeike e hai, ua emi o Petro malalo o lesu, aole e hoole o Auberete, no.ka niea, he Akua o lesu ma kekahi ano, a he kanaka wale no o Petero ; ak», ke ,paulele nei o Auberete i ko Petero kulana kiekie, uo ka mea, na ke Akua no, na'lesu i hooili aku ia kulaua me ka. mana pu. Aole apotolo e ae i kapaia he "Pohaku," i inoa ponoi noua. - Pehea ke komite i keia ? 33. Pehea ka haina holo o keiajnau olelo a paū ? Ka haina ho]o, ea ? He poo o Petero no ka ekalesia, he poo anei o Petero i ktiia wa ? Aole, ua pau kona noho poo ana ike makaia i kona wa i make ai. ■ Kainoa o. lesu ke Poo e ka Ekalcsia ? Ae, o lesu no ke Poo ike makaia o ka Eknleaia i kona wa e noho pu ana me na haumana ana, kameiliopu. A, oia mau no e noho nei i Poo. ike maka ole no ka no Ekaleaia o ka honua nei, a i Poo ike .euakaia hoi no ka Eknlesia o ka lani. Ika manawa hea la i hooiliia'i- ia oihana poo o ka eknleeia mnluna o Pctero ? Ma na olelo a lesu i hoohiki ai a me na kauphu i kona wa noho kino ike makaia ma ka honua nei, a hoi ia ma ka lani, lilo o Petero i Vitario, (Hope) nona ma ka houua nei. Pehea na. olelo a lesu i hoopuka no Petero ponoi, aole 1 hoohiki pnkahiio no na apotolo e ae. 1. I uku iio ka mnnaoio o Potoro, ua hoohiki o Icsn, "He Pohaku paa oe, (Kepa, Rock Pc'tros, Pierre,) n maluna o ua pohnku pnn nei o knknlu ana wan i kuu Ekalesia, aole hoi e lanakila mnl nti ipukn o ka po maluna ona. Mat. 16: 18. 2. Ua hoohiki o losu ia Petero ma ke ano hookuhi, i mahuahua ue a maopopo hoi ke ano o ka haawina mua, " E ftaawi aku.hoi au ia Oe i na Ki o ke nupnni o ba lani, a o ka mea e hoopaaia e oe ma ka laonua nei, e hoopaaia hoi oia ma ka lani ; a 'o ka mea e hookuuia eoe ma ka honua noi, e hookuuia hoi oia raa ka lani." Mat. ]0: 19. 3r No ke pookela loa o kona aloha, ua kauohji pakolu ia o Petero, e hnnai i na hipa a me na keiki hipn, aole Apotolo e ae i kauohaia pela, " E hinai oe i na.keiki hipa a'u.'i " E hanai oe i ka'a poe hipa," " E haoai oe i ka'u poe hipa," loan. 21; 15, 16; 17. 4, Ua pule o lesu no Petero poiioi i pau ole kona manaoio. A i hoopuka ai i kona mnu hoii.hauau mahope iho o kona mihi an». Luk. 22: 32 U.a noi no o Satana e kanana like i na Apotolo e ae ; aka. o Petero wale no kai hoohikiia (halaila. Ua pule' au nou, i pau ole kou miinapio. Pehea ka manao o ke komite ? ' Eia ka makou e ae e pane hou ia Akeike, aia hoiko mai oia i ka ekalesia kumau, mai lesu mui, i h.iki ai ke hoopii imua ona e like me ka olelo ma Mat. 18:, 17/ A, 1 ole oin e hoike mai, ma na hana mana kupono i kona lnliou i ka Uhune Hemōlele; i puulele makoa. Ina aole oia 0 hiina pela, e hoomoo no wau i kana mau palapula ma ktt papa. Aia ho komito m«*a kuleona nana o hooholo » loho liko no hooo oluii, alnila wniwal ; ako, b.Akqlko wule no o nohili mau ai tfle lfe nknkn, ol'o o ka Tiuh'o ptj o Inßu me i« -He hanu hoopoho miuowa ia, Mo ke nloh/i no n'ae i A«bekiotk, —Kuhunupulo. 16 Aug..