Ke Au Okoa, Volume V, Number 33, 2 December 1869 — KA MOOLELO HAWAII. NA S. M. KAMAKAU. [ARTICLE]

KA MOOLELO HAWAII.

NA S. M. KAMAKAU.

HELU 8. Ua pili ia wauke 110 ka puakai, ku moolua, ka haona, ba Imnnkai, ka olowa, ksv uinikoa, amo i»a mon knpono. 0 ki> wmike innnamnna, a lala, a liilii h m/ ho hnniiiiann ia, ua pi)i ia i ka inoomoo, o kela ano kaoa o keia ano kapa. oko kanu ana oka wanke. E hoomnknnknn iiiuu ko kanakn malii wanko i ko pnlu, a moo ke pulu, a pulu ka opala, nlaila, n a ma-n iho lu ka luala i ka wai o ka opaln, n 110 ka ua, alailn, helo i ko noi huli wanke i nn makamaka, a loaa ka huli, alail;*, i keka--111 la kii o hnln ika hnli. oka hnli mnikai,

oin ka wankp i pnu i ko kna ia mamna, a,o kn wauko i nln ao mnhope, he ao in, a he ohi, u« u1 u ae kn wankp hoti, nin ko na a inn ka woli oka wankp knhiko. oka loloa knpono o ka huli, he anann, a ho nnnnn iwilei a oi aku, a emi mni, a o ka ohiki ann is i ka huli a nui, e_mulnma i kn piko o ka hnli o nahae, oia l.ahi nwi uln ni kn wanke, oin kahi aa uu'.ui mai ke kumu mai o ka wauko kahiko i kolo mai ni a uln, oia kahi aa piko o ka wankp, e malama o nnhae, nlaila, mnloo ia linli Wauke kc kann nku, a e pnke ae i l;n lau, akoo o ka muo, alaila, e lioonohonoho i ke knniu me ku aa ma kahi hooki v -, alaila, wahi i ka laiiki a me ka Innmaia a paa, pn-a me ko kauln a paa, ina he loihi kahi e lawe ai, alaila e hanwo knkuln, o haihai ka mno i ka laalaau, o knknlu pololei, n mawnho o ke kua kahi r~ • o ke aa i ope ia i ka wahi a pna, hoi aku a ka wai kukulu, a iu.a he wahi "wai ole, ua mauu i ka lauki u\e k'a lanmnia, e waiho ma kahl nialumalu, # i kekahi la ne. alaila kan», i ke Vnnu nna, e hanpoa ,moa i ka lepo o ka makalua, a waliwnli neae, nlaila kanu, a i ka onka ana o ka hnli' Avauke, e milikaa mau i ka nahelehele a me ka mauu a hiki i ka wa e nlu ai ka ae a me ke ohi, alaila haalele a hiki i ka wa e oo ai Ka wauke, he makahiki me.ka hapa a elua mnkahiki alaila 00, aua kupouo ke kua. He mea weli, a he tnaka ole ka wauke, e ulu niau loa ka wanke ma na aina knpono, a ma na 'poopoo makaili, a ma na lae laau, a ma na puupuu aa, a raa kahi piliwai, «o lilo ka wa"uke i niea ula mau loa. mohakea kahiko i kann ia i ka wauke mnmna, a e weli ~&na no ka hannaana liilii w'anke, a i ka waele ana a maikai, e ulu hon mai no ka wauke a nui.loa, a i ka ike ana aku e ulu mai ana a nui loa, nlaila, e manao ao no ka ilihnne e ola. He mea ino ole ka wauke, ina e kua ia ka wauke, a hohole la ka ouhau, a kolikoli ia ka ili owaho, a kauloi ia a mnloo, alnila, opeope ia a waiho, alaila, waiho no i na makahiki he nui, alaila, hooliīo aku i kapa, a i kela ano a i keia ano i makemaku ia a«le no e ino, ina i hoomoomoo a hohoa ia a wali, alaila, hanlai a mnloo, alaila opeope a waiho, uol.e no e ino. A pela iho la ka hnna ana, a me ka milo nna i na maawe o ka wauko i kapa aahu i kihei, i malo, i pau, a me na kahiko nani a pau o ka lahni Hawaii. 0 ka hoolilo ana koe i nahu. No ke kunu ana i ka aiea. 0 ka awa krkahi ni linnohano a ka mahiai, a ua maikai konu helehelena i ka nana akt>, o kona lau pohepohe maikai, a o kona hakai a me kona mau ponnpona akaaka, ua like ia me na pnna ko ula pnpu;v e pekepeku popohe ana ka pnna. 0 ka pnpa eleele a mo ka papokoa, oia na awa nenee haaheo o kona uln ana tne ka hanohano, a o ka liiwa a me ka moi, ho newa kona hukni, akn, ua like kona ponapona ine ka puna ko honuoula, a o ka makea, ua like kona hakai mo ko ka oho, a mo kea hauliuli, ao ka mokihana, ua like kona hakai me ke opu ohe e - ku ona i kahi-la, ua pupupu kona hakai, a pela iho la ke ano d ka awa. Ua knpono ka ulu o ka awa ma na aina •ua noi, a ua knpono no ma na aina mehana, a ua ulu ko awa ma na mukaili hanono wai, a ua ulu raa na lae laau a ma kukaepuaa, a mu ka omau ma na aina ua nni. Mai ka Wa kahiko mai ua kanlana na wahi maikai a me ka ona o ka awa, o K'oukou ko Kauai, o Hena ko o o Lanakila ko Maui, o Pnna ko Hawaii. Ma kahi ō knnu ai ka wauke, ke kalo maloo, o ka awa pu kekahi e kanu paalaila, o ka maia a me ku .ko, he. mau mea haaheokeia na ke kanaka mahiai. He leanu mala kekahi awa,.a he kanu liilii walo no ka nui i ka wa kahiko, ma na kuauna 6 lea maln kalo, a pela ka mala wauke. No ko kanu ow». Kii mua ko kanōka awa i kahakai, hailini mua a nui, amo a hiki i kahi kupono, alaila, poke mo ka malama i ka puupuu o ka akankn, alaila, hoo-, waa a kipulu i ka lepo opilopilo a me ka opula, alailo, ka ke pulu u nui, waiho a maloo ka mauu, a ua pill ka mauu n)o ka lepo, alaila kii ko kanakik mnhiai i .ka liukai ana i hoolnn ni, iia popoiao ao kokahi, a ua kupu i>o ka lini o kokohi, a woli Uo aa o kokahi, alaila lawo ko kannka inahiai o kami i ko pulu, a o kalil i knkiwi inua ia, a polu o kauu ai ika awa. 110 oliia a okolu makahiki

iilaila oo kn n\v:i, lio nien ko mimii U:» nwn no un mnkaliiki lie nui loa u kiiuoh.i i naniamo

I ka wu c uui ai k« pnawn, Hlmla, kii k»> kniuvkiv mnhiiii, o knkiwi i ka H:\kin o ka awn, n i k;\ «• n\m\ii tii k:\ pn:\\v:\, nUila, t - lilo no hoi nn kakiwi i man pmiwn hon nku, n i ko oo ana o kt\ puawa nnin, uu oo pn no hui ko kiwi, a inn o ininamina ka maliiai i ka pn:twa, alaila, o ko kakiwi walo no k(! nhnkiia.

Ua kup.mo ka awn no kc kanakn mahiai, n mo ko knnnkn lawnia, i ka 't>nhi»i nna i kn po i ko ao a 1 olii. a oha ko kino^'poln ko knn»ka Inwnia i kn luu i kn hop, ■' ka huki i ko knlou, i ko oi i ko kulou o ko poo ilalo n

mnon ae na nh;\, maoen no nn papakolo i ni\ niao o ka wna a lnhi, nolailn, i kn lioi nnn i nka, n i ko nhinhi hoomaknnknn ka aira o ko knnnkn lawnin, mnmn kn nwn a pilm ke kanon, nlnila, liuai ke poo o ko kahaln, ka nku, ka mokuloin, kn ulua, kn lnwnln o ke kumu, o kn opnlo lauli, a ahn i ka papaaina, o kn ahui mnia, un hele a kapulo. o nn punnko. ua holp a halalinla, o na nala lopa, ua helo n ulanono, a'mnknnknu na men n pau i ke knhua ainn. In mannwn, hoka ka awa, pu ka wni, knakuni ka nwn, uwi kc oka, apo mo ka mnnn uwi a pnn ke oka, knone ka apu, kahee ka nwn, a pan i na apu, nlaila, pnlo i ke akua me ka loalea ana, no ka poino a me ka pomaikni e loaa mni ana mai ke akna mai, a me ko kokna mai i ke ola o na

pnlnpula i ke nō nei, n i ke ao malama aku, alnila, aumi'ki nko i ka apu nwa, npuo np la i ka iuu ann, alailn lalnu i ka hnewai aumiki a ra«mn i ka wai i ka waha, a Uiai nku la i ka i,nn wai i ka waha no ka molennile, a hopn i ka punako'n hoomnn i ka pnn, alnila, lalau i ka maia a ni akn la, knomi aku ka mano unla, alaila, lalan aku la i ka pona hakuonohi o ka uku me ka moknleia, ua hele a momona, a o ka lawalu o ke kumu me ka opule Innli, a o ka nape hookahi ana o ko hoolua puoa, alaila, aia he anoano ulili ke wi mai la i ka pepeiao, homai ka wai holoi, a pau ka holoi ana o ka limp, aole e hiki ke himmanawanui aKu i ka ai, ua pii mai la ka hoopailua, ua oki mai la ka ona o ka awa, he hale alii ka hale inu awa, aole lealea, able walaau, aole olioli o Inai, hookahi mea makemake o ko kukui, ua mahana ae la'ka a o ke knkui hookahi i elua, a ua lilo ka pepeiao i wahi kanikani ulili na na kahuli me na pupu kanioe, a me he raan pila kani honehone leu i ka pepeiao, a o ka makani ikaika e halnlu ana, na lilo ia i mea lai. A pela ke- knnaka maliiai e hana'i, a i ka moe nna a kakahiaka, ua oluolu ka hui ka eha, a o ka lalau no ia i ka hoe me na pono lawain, a o ka holo no ia i ka lawaia, a peln no hoi kanaka mahiai, a o ka hopu no ia i ka 00, n o ka hele no ia i ka mnhiai.

Ua makeinake ku pne kahiko i ka awa, no ka hoowiwi ana ike kino, penei : I ko ike auao ke kauakn i ka i)]n:ibewa o ke ki- i no, ahe mai man pahe., alaila, o ka aw". ka raea e.ola'i ka mai, a o wiwi ai ke kiao, ala- I ila, he inu aumakua ka pono, a he inu kuula I hoi, oke ano he ūiu mohuna. E ina' i kahi o ka awa ona, a kuai a nui, alaila, hoomika ka inu o ka awa, knpu ka ai wale i ka ai nie ka in, aiivke komo o ka ai me ka ia a komo ka'ipuawa, kapu ka lielo i lea la me ka oa, 1 0 nanaka na wawao i ka pulu o ka wawne i j ka wai; ame kahi opilopilo. Ika lioomnku | ana i ka apu nwo niua, elua la o ka ona ana 1 ka apu (iwu hookahi, kui hou ka lua o kn apu, u uu liko pu ku ona tne ko'knapn inua, o ka uwa oua, oia ka awa itm i keknhi ahiahi, a i kokalii la 00, iiia e inn aku i kn wai, ooa no, auan nku i ka wai oim no, koiuo aku ka ai oua no, Poaluu, Ponkolu, a i lona liou pela, ua kaumaha o luna, ua pnpuku na maka, a i ko kolu o ka apu, uu iho ka uwa i ka uuiauma, a i ka maumuua ana o na upu awa, ua ike ia aku e iho inakawalu mai ana ka awa ilalo,;.he 'awa papaaku, he puahilohilo, a kaa ia awa, alaila, iho mai ka awa maikai e like me ka naepuni, alaila, hoomuka ka inu ,o ka awa me ka laau i noha maikai, o like me ka. upena mulua ke kiheahea maikai e hiolo ana ilalo, akolu, aha, alima awa, ua mailo ke kino, alaila imi ka puaa, he puaa wahi no ke kunoa, alaila ahaaina, wahi ke kauoa, pau ka inu ana o ka awa, haiuu kai pau ke kee awu, uu wiwi ke kino, ua pau ka mai ua ola ko kino.

0 ka awa. Ue ai kaiuaaino ka awa na» Hawaii noi, a ma Ilawaii nei i laha aku ai ka awa im na aina moaua a pnu. I ka wa i hookumu ia oi ka honua a me ku pauaina Hawaii, aolo i loaa ka aw«, ua hookupuia ka ow» o ke akua, a i ka wa i. huipuai ke akua me kanaka, a ka.nnilio uku o kumuilio raai, ua.kii ia koia ai e ke akuu ilalo o Hoanianiku-, a ua mai o knnu n o inn kanaka. O ka awa, he puuhonua, a lio puukalalmla, moluua o tfa-npu awa i liooili aku ai na,kapu nlii, na kannwai alii, im k»pu akua, na kunawai lioohiki ino i ko ukua a mo k<) kanaku, a ua hookalahala ia ka hwehala o ka mea luwohala, a polft ka hnna, a mo ka hookiilmna unn a ka poo kahiko, n un liooliiiilhil iu mi' ku hnomnlin ana niui i ka hului onaonu o ko ukun. Kiu ku kuniu o

akaaku'i, ua maliu mai ko nkua i ka milii aua o ko kanaka i ka liewa imua o ke» akua. 0 kn ko »ktia liaawi niai i im pomnikai o ka lahni. i ka hoOulii ai i ka hooulu ia, i k» hoonlu kanaka, a nin ko ko akno pale ana i ua poino o ka lahui, i na mai luku, i na mai ahnluu, i na tvini lelo, a me na poino ulia walo o ka lahui. JVo kr kanu nnn i ke olona. 0 k<< oloiia kekulii nu-a i makemake nui ia e ke kunaka, a me ka lahui, a ua lilo ko olona i knimiknai mii, a ua kanu nui ia ke olona oke kanaka mahiai. oke olona ke knmu nui o loaa nui ai ka ia, no ke oloua mai ka upena, ko aholoa, ka lino, u me na kanla paa a ko knnnka i makemake ai, a mo kekahi mau pono e ae. He kakaikahi nae ua wahi kupouo i ke olona, a nolaila, uole i pau lon ka lahni i kn mahiai i ke olona, ua kupn ke oloua ma na aina ua nui, a ina na wshi opilopilo, aia ma ke:kunhiwi i limna man i ka wainnie ka.ua, aole i ulu ke olona ma na knahiwi apaapaa, ma na knahiwi e uln ana na ea maia, aekaho man.ana na wai, a me na pipi wai, nia malaila e ulu ai ke olona ke kanu, ua kupo : no ma na aina fCoolau, a he kak&ikahi kalii kupono ma na aina e ao. I ke kanu ana o ka poe kahiko i ke olona, imi lakou i ka aina kupono e kanu ai i kuahiwi, ma ke awawa a loaa, a he aina maikai a he wahi palahalaha paha, aia paha iluua o ka pali, a i ke hawai pnha, alaila ka i ke pulu, a kua i ka la.\u, a wnele i ka nahelehele, na like no ke knnu ana me ke kanu ana oka wauke, he ohiohi kekahi, he mauwn kahiko kekahi, he palalia nae kona ilalo, a ma ka lala e ulu kakiwi ae ai, ina hookahi eka, a elua pahn eka e paa i he kanu ia me ku ulu mnikai o ka aina i anu ia, he aina ahe wai olona alii i», a he wai haleu, he opu no ke olona o ke kanaka. okawa o ke kanu ana o ke 010 na, oia ka wa knpono e makaala ai ke kauaka mahiai olona. A ia wa ka wa knpouo i ka nahelehele a 1 kl > laalaau e ae, a hiki ke olona i ka hailima, aole e hiki i ke knnaka ke koma'iloko o kahi e ulu ana ke olona, ua pili loa ka ulu ana, eia wale no o ka hana makaala a ke kanaka mahi olona, o ka uhuki i ke koali a me na mea kolo, o hihi aku i ke olona, a make ke olona ika hihi ia eia mea. I ka wa e ulu like ana ke olona, he mea olioli no ke kanaka mahi oh.na, ua like loa ka uln ana, ua like na kino, iut like ka lau, a ina he aina palahalaha kalii i nlu ai, a elua a ekolu paha eka a oi aku, ai>le o kana mai o ka olioli a me ka makemake i ka nana aku, 'ua aneiine like ka pili o ko olona me ka lauoho o ke poo, un oheohe maikai ke kino, a na poliuhu inaikai ka lau, he makahiki ke kn ana « oi al<u, alaila oo ke olona, alaila, ua ano lena iho ka'lau, a o ka wa e nliuli popolo aua ka lau o ke olona, aole i io iho ke olona ika auhau. Ika ike nna oka mahi olona, ua oo ke olona, alaila, kukulu na halau kahi olona, a paa na halau, o ka pii no io o kanaka kahi olona, o kane o ka wahine o keiki a ku akn I uka, o kahi kokoke i kahi o ka wai ka pono, he liana kupono i kahi o ka wai ke kahi oioua, aole e pooo ke wai 010. 0 ke

alomi, he kumu 2i' he kumu ia, he kumu waiwai, uhe kumu hoola ilihune. I ko lohe iiiiii o ke konaka mahiai, hanai puoa ryi, ilio kupalu, lawaia knhnla, aia nn halau kabi inu, ke uliai la ke olona, ke kahi la ko olona. 0 ka nu o ka puaa, o ka aoa o.ka ilio, o ka oo o kn nio», o ka halulu o ka haawo o ka ia, o ku waiwai knu (i lohe ka ko kahi olona, ina hoi he wai haku, i ke konohiki no ka puaa ku ai, ka ia, poln ke kahi oloua oka wa knhiko.

Kekahi ana o ko olona. E hnihai mna i ke olonu, a ku kn ptui, alaila, hoholo kn uuhau kiolu, nole e wniho ka auhau n me kn lau o ke olona ma ka mala o ke olona, o kiola i kuhi e, o make ke olonn, u o ke olona me ka ili lawe iloko o ka wai e waiho ai, aole pono e waiho lon iloko o ka wai, o pala ke olonn, a heu nui, a inoino no hoi, hookahi la e wniho ai iloko o kn wai a elua, aloila kahi. Penei ke kiihi ann, he pnpa ololi, he alima pnha iuiha ka lanln, he nnana me ka iwilei ka loa, a he liapii iuiha paha o emi mai ka manonnoa o ka papa kuhi olo.na, a ua kalai ia a wiwi ka welnn o kn pnpn i wahi e pao ni i kn nakinaki ia i ka pnhu lnau i ole e Oni ka papn, a he piiepne'lanii ma ke poo o ka pnpn, o ke koi kahi, hc uhi, o lra iwi o ke kua o ka honu, a o na knhn o ko kuii, he uhi ia, oia ke kol, uu kalniia a like pu nio ko koi ku oi ma ka noag mahiko o ko kua o ka honn o kalai ac ai a pili muwaho o kuhi a ka una e pili ai, oia kahi pankai, alaila, annanni iho me ka puna o ke kai, oia ka honna o ka uhi kua honu, alaila hoopilipili me ka pnpn, aia a pili pono lo.a ke koi k»hi i'ka pap'o knhi olonn, oia ka mea omnkumnku ole ai ke olona, n nn nnni ia no hoi ka papa a pnhoe, alailn kii aku la n ke oloiia, hopu iho Inku limu aknn i ka nhi, a pelu inni la i kn woluu o ke olonn ill i kn nmLu o ku uhi koi knhi, u pnn inai lu i ku welun o ke olonn ma ko kun mni o ko koi kuhi, ulailu, lioomoe iho la mu ko kuinu o ku pupu, u hoopuneo aku

laimiiii, n hooponopono iho ka līuia hema 1 'ina ī ke oloua ilalo ko alo, a pela aku e panee ni nmw a hiki i k» pau ana o ke olona, nlailo kaohi iho ka limahema i keknmu o ko olona, a o ka lima akau, onon iho i ka maka okn uhi i k;* papa, a liooiiuu aku i ka wolau o ko olona, a hoomeheu i ka wolau iwaeua mai, ,«liviln, pīli iho la ko olona i ka papa, alaila, lioi mai a ke knmn,' peknpeku aku la i ka ili o ke olona i kapaia he lepo olona, a pan in, alailn, hoohuli ae ma ke alo 0 olona, a pekupeku akn la ika lepo o loko o ke olona, alaila, hoohuli hou ma ke kua, nlaila, pekupekn a hoaniani aku la, ua pau ka lepo, ua aiai, alaila, hoololi ae la ma ke kumu o ke olona, n pela no e hana ai a pau, a pela aku, a kanaha olona, hookahi apano, a he mile kekahi inoa oia mea, a nakiuaki ae ana, a pela aku. 0 ke kanaka ikuika ike kahi olona, ua hiki i ka lau a me alua lau o ka la hookahi e pau i ke kanaka hookahi i ke kahi ia a pela no ka wuhme iknika, aka, he hana akaniai ke kahi olona, aole e hiki i ka mea i ao ole ia ke hana ia mea. 0 Maui ame Molokai na aina kanlana i ka wa knhiko i ka mahi olona, i k« kahi 010, 1 ke ka upena, i ka hilo aho, a oia no ke kumu waiwai oia mau aina, I kou komo ana iloko o na halau kahi olona, ilaila oe e ike aku ai i ke olona, ua like me na wailele o na pali e iho makawalu mai ana ke olona, o like me ka hau o Maunakea, a me he lauoho piipii la ka nuunuu, mai iluoa oka hnlau kahi oloua. 0 ka hoolilo ana aku i aho a i upena koe. 0 ka mahiai nlii i he palau, a me ka mahiai pia, no ka mea, ofa.no kekahi mi«l ai a ka lahui liawaii, No ka mahi loko ia ana. 0 na loko-ia, oio kekahi mau mea hoohilohilu o ka aina, a un kapaia he aina mouiouu no ka nui o an loko h, he mea kahiko loa na loko ia. 0 kekuhi mau loko wai, ua ha«" na pu ia me ka hana pu ana o ka honua, a 0 ka nui o na loko ia a me ka nui o na loko knapa, ua hana maoli ia e ka poe kahiko; He hana nui loa ka hana aua o na kuapa, a ua loa ka hana ana, he hana paa ole 1 ka umi tausani kanaka a oi akn, he 60 eka ka nui o-kekahi loko ia, a he 10 ko kekahi, a oi aku, a emi mai ko kekahi, ua hauaia na kunpa ma ka aoao pili i ke kai, ua hohonu kekahi iloko o ke kai, a ua papau ke^ah»,

iika, ua nui loa ka pohaku o ka haaa ana. 0 Oahu, o Molokai, a xne Kauai na aina i hana nni ia i na loko kuapa, a he uuku raa Hawaii'a me Maui, nka, he mea no ia e boike mui aua i ka nui o na ka wa kaliiko, o oka maluhia pu kekahi kumu i paa fii, ina paha he kaua piuepine, a he kue keksbi me kekahi poe, a pehea la auauei e lokahi like ai ka hana ana a pāa keia mau haua nui oka htina ana i- n8 kuapa. Ina aole lakou e ai ana i ba hua o ka lakou moa i hooikaikn ai. Puhea lakou i hooholo ai iko awa a hiki i ke annua, a i ka anae hoi a hiki 1 ka iwilei. a i ka ulua hoi, he anaua u muku, a i ko aholeholo hoi, hele a koa ka lae, i ka oopu hoi, na hele a like ka nnahi me ko ka uhu. Ma keia mou kumu akaka loa. oka moluhiu o ke aupuui ke jkumu i p'aa ai ka hana ana i ua kuapa, a o ka maluhia ke kumu i nui ai ka ia, a o ka pakeln hoi i kanaka kekalii i hiki ai kela hana kanmaha.

J ko Knmehumeliu I nohoalii ai aupuni ano, ua houn iho oia ia Knlopulepo a mo Haneoo; o ua kanaka a me na wohine a pau o Alaui Hikina hana ia Haneoo, a o no kaoe me na wahine a pau 0 Maui Komohann, hana ia Kalepolepo. Aole nae ha Knmehmneha kol» inau loko i haoo, un hanu knhiko ia no o ka poe kahiko, ft i Uokua wole ia, no ein, a ua ike ia, ua wn«ahi in ka pohaku 0 ka loko rna k« aoao hema o Kalepolepo, oia ka pohaku i paa ai, he mau mahina ka hnna ana, a pela 0 Haneoo, ame Kiholo mu Hnwaii, he mau umi taus'uii ka nui 0 na kanaka 0 ka hanu ana. 0 ka Kamehamoha mnu hann ana ia mnu loko, he hapaha wale no ia 0 Ra hona i hookumu mua ia e ka poe knhiko, aolo 00 he mau loko nunui, e like roe ko o Oahu a me ko Molokai. 0 ka hana ana i na loko ia a me ni kuapa, ua kahiko loa, ua akaka liekahi poe alii nana 1 hana. ao ka nui 0 ka pop.alii nanu i hana kekahi mau kunpa aole i akaka, a ma ka manao i kn nana aku, ua hona oupuni ia'e nu'lii, no ko inea, he. hnna kaumaha loa, a he hann hiki ole i na makuainnna, - 1 ka hana aua i ka papohukn 0 ke kuupa a paa, alaila, hookahi i koe o ke kii i na Inau kupono no ka makauha. aia 0 na lanu kupono i ka manao o ke kahuna aumakua hoouluia loko kuapa, bc laau ohia ai, ahe laau lama, n me ua laan kupono e ae, a makaiikau ka laau makeha, u hiki i n'a la.knpoi. no e hanaai, alaila kii i Jce kaluiua aumnuua hnouluia nana, e kukulu rana ka lauu, he 01hunii nui no hoi ka ia kahuna', he puaa, he ilio, a e like mo ke leupono i kana oihana_e hooulu ai i ka ia, a me ka pulo knpouo i ka- , na oihnna, alaila, lahui oia i ka laan a kiikn111 iho i ka nniknhn, alaila, pule iho i kn piile hoonoa a psn, nluiia, kuknlu na kannka a pau i ka luuu mo ka nakinaki i ko ie. (jule i pau.) -