Ke Au Okoa, Volume V, Number 4, 13 May 1869 — Ke Alanui hao o ka Pakipika. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Ke Alanui hao o ka Pakipika.

NA WAHJ TAO Ma ke kau wahi he 65 mile ka loa, aia, he 13 m/iu pno i eli ia iloko o na pali paa. O ke pao helu 1, ho 500 knpilai kona loa ; o ka helu 2, he 300 ; o k.n helu 3, 280 ; holo 4, 85; helus,-183; helu 6, 1.659 ; (oio ka piko o kn mnuna) helu 7, 100 ; hehi 8, 375; helu 9, -223 ; hel» 10. 525 ; helu 11, 570 ; helu 12. 342 ; helu 13, 863 ; o ka huina a pau loa he 6,050 kapuai ka loa. O ka hapn nui o keia mau pao a pnu ua el' wale io no iloko o na pali pohoku pankiki. A oia hoi kekahi mnu wnhi. he nui i oki ia iloko 0 na pali mo na aooo o na mnuna, i hookuipnlu ia e ke pnuda a me ka nit<'ro-gilecerine. 1 kn hoopahu ann o na poe nana e hoomoe ke alanui me ka pnuda i na puu, he mnu tauaani ton.a o na pohak'u paakiki i hooluhelelei ia e ka hoopnhu hooknhi ana. I ka hele ana maluna o keia nlanui, e ike i ke ono o ka mea i hnnain, a e mnkaikai i na mnmnla pohaku he nui i hoolei ia'ku ilalo o ke awawa, a me Ke kuknluia ana o ko alonui pan'ma na -plko o na.mnuua, e hoomanao oe auanei oia he hana kein nn TitHno.' Alailn o keiii poe -"<3 Knliponia he mau Titnna lakoo. Uo l'ohe no na konnka o ka -Hikinn i ka lakou mea e hana aon, aka, ua nana kee ilei mai loleou. Ib wa no hoi i nann ae ai na poo nnoa e hana oiio me he mon lo e hookuemi hope ia moi ana ko lakou manoo, me ko lokou hoomoopopo ole i ko.ko. aupuni kokua pu una mai, aka, o.na poe malama"' bonako o Frnnkfort mn kn Mnin kiii nono mni i keia hann, Ua Imnuno mni lokou i ko lakou poe'hui mn Kapalakiko, e ike pono i tfo ano o keia Alanui

hao oka PoJtipiho, u o froiko a ku hoi ika [ men o'lninnia onn, i ka holoinua, a mo ko ko Aupuni kokua aha mni. Ai ka m'nnawa i hoike in'ku oi ia ua hoouna koko mai lakou i na palnpalu hoopna, a mai ia manawu imiii no hoi aole i lioonole ua Ahnhui nei i ke kokua nna inni i ke dala. NA MEA PAAiiANA. 0 nn mea paahano a pnu no ka hoomoe ana—ku hao, na onekini, n« makia, na mea han« hnia, na kui kolu, na nau, na bolokō 4 na Unpala, na Uope, kolopa, kaulnhno na knahuila, aniani,.a me no tausnni mea pnuhana e no maloko o na halo paahana o ke alanui hao mai ku Hikina wale no i lioonnn ia mui ai ma ka puali o Pan#ma, a o kekahi ma ka Lae Hao ae. Ua lohi loa ka hiki ana mai ona moku nana e alo.j«ai ua mau inoa paahana noi, aole nae i hiki mai ilokp o ka inniiuwa i makemnkeia. Aolo no hoi i hiki moa mai na enegini ikawa i hai ia'ku ai. Aole i loaa na pui puna na kamiinā, a me na poo kapili u:\po, a he nui nu moa hemahenia o at). Aole i hiki i ku Hui ko lawe pono i kona mau inea pauliana Ua kahou pmopino inui tia poo kalopa o K«H|iotiiu Lunn, Id iho, o lawo koke ia'ku kolukou niau waiwai mnmua ao oka hiki una niai oka hooilo. Ua pihu pono na moku ahi mai Kapalakiko mai a i Sftl?arameto, mo na wniwai. Un hoopiha ia nt; halo waiho waiwai o Sakarameto me na ukanu o ua Alanui Hno nei, nu p«hu, nu kukan, na barola, na mekini, a mo na moa lako

i e ae, a aole i liiwe ia ua m'au vraiwai noi no ' ka nele i na kaa a me na euekini e hiki ai ma ke alanui hao. Aia hoi he puali nui iloko o na waoakua o Uta kahi i hana'i—he oinu poe paahana mßwaēna o ka 15,000, a hiki i ka 20,000, k« nui e pono ke hanai iH, me na tousam bipi kauo, a me na lio. O kela mea keia mea e honai ai ia lakou, e hoounoia ana ia mai Sak;mimeto aku, na paona palaoa, io bipi, na mauu maloo, ia mea ne ia moa ao. 0 ka hana ana me keia i hanai mau in ai lie ola o kela poe oui, a e mau ai hoi ka lnkou hana me ka hoomaha ole---ua like no ia mo ka meu a nn Puuku o na puali kaua o Kalani i hoike mai ni iloko o lia wa i pau iho nei ko k«ua, Aole o keil> wale no, aka, oka hana kekahi, aole he minute i waiho palaleha ia. NA HALE PALK HAU. 1 kela hooilo nku uoi i bala ua hoomoe ia ke olanui mai kahi kauhale nku o Kisko a biki i kahi libi koke alui i ka piko no na mile he umi, a oia kahi a ka hau e uhi ai no na kapuai he 15 (ka mnnoanoa) a 20, a ua ike e no ka poe Hui i ke ano ona mea e hiki mni ana.. Ma ke kau mau wnhi, he mau uva laneke ke hiolo mai ana, e like me ko Hele vitia, mai lea piko mai o na mauna, a iloko o na oawawa hohonu I niea e melu ai ke alanui bao m»i keia mau pilikia mai, ua kukulu ia ae la. he mau hule pale hau he 24 mile ka loihi Auo ka mea hoi, ok» mea nui ia mo ka nahele oia wahi, ululaau nunui a loloa nelaila, ua maalahi wale Ue kukuluia anu o ua mau hale hei. Ona hale i kukuluiu ai, ua kukuluia, a hoomoe okoa ia no boi me in mau pauku lanu okoa no, a nolaila, ua ikaik'i kupono ua hale la no kekahi māu mea kau maha e ae e kaomi iho ana maluna ona. Ao le no i moe kahi ua hale nei no na mile ht 24, aka, ua kukuluūi no ipaluna iho o na wn> hi h'oalu, a ma na wāhi e hiki ole ai i na maki' palnu o ke kaa-ahi ko kokope aku i ka hai inai na mooa aku oke alanui hao Ua olel ae o Judg-e Crooker ma ka hoao ana iloko ■ ka inaknhiki i hala'ku nei aehe mau piliki, l ao ke alanui i ka hau iloko o ka hooilo oh makahiki.

0 ka nui o kahi-i uhi ia e kn hau manoa' noa, aole i oi aku mnmua o 40 mile ke nken. a he nui na wahi o lte nlaoui i oki ia iloko < ob ooaoo ka puu, nolaila, aohe he pilikiii ka Wnele ana i na moon o ke aiahao mo k:makapalau o ke kaa-ahi. He innu makohiki i hala oe nai, ua ike i' ktkahi may haun ma kq hono ana i nn men i hoopnu ai i ko pilikio ma ia ano, a nolniln 1;> kumu i ike ia'i ka pono e hoomoe i ke nlnnu hao, a e hiki ai ke olelo mnopopo ia, o k» hoomoe ana i ke Alanui hao o ka Ahahui Pu kipika Wnena, o keknhi no ia o na oi kelakela ke hoohalike aku me ko ka hikina mau hoomoe alanlii hoo ana. O ke knu maha o ke alahno i hoomoe ia maluna o w umi laau ked«ro he 56 paono ia ma ka iwile hookahi. O ka hana ana hoi i ka puno pa ua manonnoa a pankiki. Aohe o mokou di«nawa knpono e noii pono ai i ke aiio o k« hoomoe ana, a o ka mea hiki ia inakou kr olelo ae e like me ka makou mea i ike oi, nol io no i ono kupulupulu ka hoomoe ia anß i ua nlanui hao nei. A ina paha he wahi ka • pulupulu ia kekahi, e ike is no ia e ka Lun»< nana o ke Aupuni, ka men aana e nana pom nei i ke ano o ke alonui. KA MOE ANA 0 KE ALA. 1 ka nana aua uku i lee ano o ka moe ann o kn ala, ua ano e loa ia maniiia o ka makou inea i manao walo'aku ai. U.a.ike ole ia'kii na mauna.kaokao.oohu.o ko §iera, o ku anu ma kii liema loa, nialoko o ke kalona ain» Jo Yo SBmite, ■ I ka'hala apaie o ke ,aWoyva o SūUaiamoto ia makou, ua pii poai. nma aku la makou i na puu lepo nla, i uluia e'na laau oku a me pa la»u paina nenee. A hala ae lu kekahi.mau mile hou aku ia ikeia'ku la he aina maokioki me na moali kinohinohi keokeo, A o keiakahi m&kolukolu o ka a|na lepo gula, , « 0 na nuolo o keia mau.kalana, he mau milipna gnU o loko, Ua uwauia a liwna liouiu, kolaila lepo e xia poe Araei:ika ( a ia mhkou e

mukalkui uuu i nu hunu olaila, ua iko uku la makou i ihv Puke c (loommmwanni uua i ku liuuo, c kohi anu n wwahi liilii ao lu i na ore - (lepo gtila,).a maluma iho i na hunuhuuu oro maemae, Iko malioa hiki ana mui i kahi o nn lua 4 _wai ii nnnu'ku la, mea c tia tausani eka aina i hohia e ka wai o na auwai miii o na lua wai. Ma ua. aoao o tia puu kahi oku ana na wili ma'kani, nana e pauma mai ka woi mai na kiowai pauma mai o nu kuahiwi, a kalie uiai la maloko onu auwai eli: Nana aku la no hoi iivakQu_maw-[teaa.o. na pohai _o. na uhi laan loloa, ilte> ika hnina aouli o ka aoao komohuua o ka aiiia puniole. Aoho mau pu« oioi, aole hoi wahi winiwini i ikeia'ku, aoho. »o hoi ho mauna e ku kiiakiīa ana; aka, o tm pao puu honhl kiuikini wale no i kuakea ko lukou mau piko, ka moa .i ikola'ku mawaena onu pohai omaomao oka ulu laau. Ihoaku !a no hoi makou tna kekahi uiau kawaha holiomi, maluua aku o nu kaola lauu hihipea i hunuia mah:lo ae. Nana aela makou ma na puka makani o ko kauahi i ko alanui hao e moe ana ma ko makou lima akau, a i kokahi aouo hoi ma ka lima hema, a kahaha iho la ka nnau i kahi o holo nei makou. Helo wili ae la makou, a huli ao o hoopii, iki aku aua iluna a iluua'e, a liuliA iko iho la makou o koia mau aoao o ko alaliui liao oia no ko alanui nui. Ke hole pakaawili noi makou a hnli hou ae, a palna ka wili ana o ko niakou inau laina kaa ahi, a ina he loihi iki aku kalalani kaa uhi o makou, iua la ua palua ka wili ana o ke kaa muo, mamuu o ka wili una o ke kaa hope loa I A ke pii nei hoi makou ilunaoka puu nia kona mau aoao. Ua kupu ae lea manao iloko o inakou no kekohi moo kupunaha, nana i hookomo ae i kona huelo iloko o kona waha, a ai no ia ia iho a pau ! Mea e no ke kupunaha ke Liana'kn i keia mau mea a pau—a me kou ike iho e pakaavrvliia aua oe, p huli ana, a o pii ana iluna a maluua'e lioi o mauna, a o hoomanao ae paha oe i ke ao mulamaiama o na au i halao aku a nie keiu au e laweia nei maluna o na mauna, a hiki i kela aoao o kaainapuni ole ! A ma ki?ia mea, he au launkiln keia. Ke pua nei ka manawa amo ko ūu. Ao na lahui o ka lioinia nei, ke hookokoko nei iko lakou mau ipuka kekahi a i kekahi. oka naauao ka pahu ku oia mea, 0 ka- waiwai hoi ke kahua. Ko ku Uuna nev ka unauao, a hele aku maluna o na mauna, i hooliloia'i na wahi auakua i wahi pupua no na Koae. loko o Donera. Mai ka piko mai o lea mauna i naila'ku ai makou ia lalo ma|una o ba loko o Doner(% i ka aloni anapa aua mai o ka wai, i like ka moakaka me be aniani kiloui la, me ka waiho lana malie. Eono tnussni kapuai k6na kiekie maluna'e o ke kai, aualike hoi me kekiekie o ka Loko o Genesareta, mawaena o na pu'u 0 Galilaia. Ma keia loko i paii ai ika make oa poe lima hana a pau o Donera i'ka' hau, a koe wale, no na kanaka ekolu oua poe la.

Ua ike iho no hoi makou i ka mar;Oficoa maoli o ka hau o kalhooilo o kela 'makahiki i hala, ma na omukumukii o na kuiilu laau i kua ia e na pake hana i na wahi pao, no ka i mfea, ua kua ia na laau he iwakalua kapuai j ke kiekie mai ka ili ae o ka honua. | Hala Be la ia makou na kauhale neoueo e kuku ana ma na hai o ke alanui-kaa kahiko. Na ka nee ana'k'u o ke alanui hao imua i hoonele mai i na hon noho o keia kauhalo i ke konnka ole. He hiki hoi ia makou ke hoolimalima uku. ole, i lin mau hah.nei Lkēia manawa * * *. I ka hele ana'ku iloko o* keknhi mau kauhale, aohe mea o loko. Ua hele aku na, kanaka ma ke kaii mau wuhi hou aku. E imi waiwai ona, me'ka hoomaha ole. He mau haneri <lala ke kumukuaio keia mau hole, ina lakou e kuai aku ana no kekahi mea, o ina aole he poe nana'e kuai mni, e haalele ona lokou i ua mau hale nei no na iole. KA I.IKB OI.E 0 KA AINA. He liko ole na helehelona o ka nina mawaena o ka aono hikina n me ka noao komohana ona maunn oke Sicra ; Nevada. Ma ka noao komohana nei, he mau ulu-laau paapu, ho inau lanu loloa, a pololei. He mau wai puna pnapu. * * *. I ka hala ana ae o na milo he umi ma ka aoao hikina o ka mauna, ike aku la makou i ka aina oeoneo, me no laau kakanalii p ulu ana, mo na wahi mapuon kikokikoi e kahe malie mai Bna mai nn pohaku mai. O kela mau wai kahe niii ma 'ka aoao komohana o ka mauna e maloo ona lakou iloko o ka mnlama'o Okatoba, a iloko o ka malama o lanuari e *kahe ikaika mai no na wai. Ika wa e hoomaka mai ai ua po • huihui oka haule lau<e hoomaka mai āuanei ka mau o ka mauna, a hoomaka m.ai la na wni e kahe mamua o ka haule ana ! o kekahi kulu o.ka ua mai na ao mai, Oke liehau paha ke ' kumu o ke kahe e an'a 6 ka wni, a me ka- ikaika o ke anu. A hnla'e kekahi matr pule. alaila pa mni la na makani mahana mai na pooi wela. mni'o fca Pakipika; o puhi ana i na ao.i khumaha ika ua, a hih'i i ha pilio o ua mau mauna oei, alaila hanini mai.lnko lakou mau waiwai ilalo, a pela i hoomnu ai kn ua a hikii>hii -wtre.'lati»'mtfr',ai >ll ** ,>4is " i"k'tt wela o ka malnma o M#r«ki: Ni» kn pumehnnu o na la a mo na po oin imfelama i hooauhee nku i ke ea huihui, a pela i loaa ole ai ka ua ilnko oia mannwa. ' ' 0 keia ma.n njeujv pau,! a,olqi pela, mn Ica aoao hikina olw mauna, a- nolaila ke ololie- i loho onn wohi pnnoa ,ma ka hlkioa «kii'o na nmunn, Āolio lnnu o lia' puu, 'aolo hoi man meaulinli ina na mann<\ o-iu aina nken, mai na palena hlkiua oiku o Kaliponiel; a hiki i ka niiHano nna aku'o liiki.i ka mnliwai o Miaoui'i, leulii o kukuluia aua i uapo bao nui kiokio. (Jlolc i p'au, )