Ke Au Okoa, Volume IV, Number 48, 18 Malaki 1869 — Untitled [ARTICLE]

Aole, mamua loa'kn nei, aka, i ka M. H. 1865 wale iho nei i . . hookumn ia ana o ke Kula Hoopololei ma Keoneula. Aole uae i manao wale ia o ua kula nei no ka hookahuli ana ae i na ano o ka poe lawehala opiopio, aka, o ke ano pololei maoli, elike noia me ka heluhelu ana o ke poo o oa la, penei: "He kanawai e knuoha ana ika Papa Hoonaauao e Hoonohonoho i Kula Ao Hnna Lima me ka Hoopololei, kahi p malamaia'i a e hoonaauaoia'i na keiki makua ole a i haalele wale ia paha, a i hookahuliia'i ke ano o na lawehala opiopio."

I kona hoomaka mua ia ana, aole no ia i halawai mai me ka apono loa ia e ka lehuleliu, aka, uaane hoomalau ia no "e kekahi poe." Aka, ua ane like no paha me kekahi mau ano hooikaika e ae ma ka hana maika;, ua ane lauakila iki ma kekahi hapa i ko ka poe kue mai ; a aia paha na ka manawa f hiki mai, e hooia loa mai i ke kupono io oia mau hapai ana, a me ka ole hoi o kekahi mau kalai komu ole, a hoomalau mai. Aole no nae he mau mea nui loa i hanaia ika manawa i hala ae nei : ae nana ae hoi kakou no ka holo mua ana ma na lawelawe ana o ka wa e hiki mai ana.

Ma keia wahi wale no, ka ke Anponi i hoolako mai ai no ka poe i waiho ia mai e hapapa no lakon ma ka hoonele ia aūa mai i ko lakou mau makua, a me ke kan ana mai aka hone; ama keia wahi no hoi i laweia'e lakon iloko o ka malu, e lianaia, e hoaahuia, a e hoonaauao ia, me ka hoomaamaa aku hoi ia lakon ma na hana kupono e loaa ai ia lakou na hana maikai a kupono, e loao ai ko lakoo ola. 0 keia kula, aole 110 na keiki makna ole wale no hoi, aka, no na keik: feekahi i haalele wale ia paha.

E like no me ka tiobo ana ekahi ano Lahui e ako, he poe kekahi i mokaōla loa a i mīkioi i ka malama, ka hana, ka hoonaauao ana, a me ka malama hoaahu kupono ana no hoi i na keiki, i na, he mau makua kuonoono iki, pela nopaha ma o kakoo nei. oke kuleana hiki loa nae ia kakou o ka hanai ana ; aka, ma k'a malama a me ke alakai knpono ana, oa ane nha-o iki paha kakou. 0 ke keiki nae, i kona mau la opiopio, aole paha he komo iki mai iloko ona ka noonoo anā, he man hana kana e hana'i ke ō mai kona la noho'na makaa, a he mea pono ia ia ke noonoo no-'ka wa e hiki mai ana. No keia mea, i hilinai nui ai malnna o na makua, ke alakai, a uie ka hoonaauao kupono i ka laaa mau pnlapula. Aka, e like paha me ke ano o kekahij)oe keiki, ua hoolohe ole mai i ke

ka-na ana'ku o na makoa ; a uaauwana akn ma o a maanei o ka la- e hele ana makai o

na nwapo, a e auwana ana pana ma na boL. . alanni—Ke loaa akn ia mau ano keiki i na maka a me na lima-o ka makai, aia ka hale kula e hoopau ia'i ka nanauha ana o kona maa manao ane ahiu opiopio. i

Molia paha, ua hiki i ka manawa knla,-aia kekahi keiki e anwana wale ana, e kiei ana ma na papa mea ono o na Pake, e ana ka manao i ka ono o ka hua alani, a me kekahi mau mea e ae ; oiai paha, mamua o ka haalele ana i kona mau makna, ua paipai mai lana e hele i ke knla ; a i ka alo ana aku o na makao na makua, ua l&Iao ua keiki nei ; a oia paha kai lalau, e miala mai ana nae na maka o ke aupnni, e lawe ia ia i ua wahi nei, e hoopau ia'i kona mau manao hoopaakiki.

0 ke keiki makna ole, he kakaikahi paha ka malama ana o na makuahanai i oi' loa ae ka mikioi a me ka moamoa loa, mamua ae o ka na makua ponoi i hookohi ia mai. I kekahi manawa, ua nalo ae paha na maka o na makuahanai, a anwana hele aku la ua keiki makua ole nei ma o a maanei, a me ka pinepine ana paha oia mau anwana ana, aole paha e nele ana kona haule ana aku iloko o na aluka o ka poe " m_a ka lawelawe," a me na huina aka poe ino. Eia nae, ua kukuluia keia ano kula do ia poe, e hoopololei.'e hookahuli, a e hoonaanao ana ia lakon ma ns kuamoo kupono o ka noho'na maikai ana'ku ona la kanaka makua. ona meaa pau loa 1 okomo ia mai e na knmu a ine na ao ana oia wahi, be panana maikai ia e kiai ana ia lakou i ka moanawai malnhia o na la e hiki mai ana, a e ohi auanei Inkou i na hua maikai a manaka oia awa. Malaila pu no hoi e loaa mpi ai ia lakou ka pono o ka noho'na KariBtiano. 0 keia kula. ua lilo ia i pomaikai nni i keia anaina, ma ka loaa ana i ka kakou mao keiki auwana, a helehewa, kahi e kalai ia mai ai o ko lakou niau pakaukee, a maūao auwana ana. Mai ka manawa mai i hookumuia'i oke knla, he 76 man haumanaka nni; ahe 32 wale no nae e noho nei. A mai ia manawa mai, aole i maikai. knpono wale ko lakou ola, aka, ua uukn loa ka mai ; a aoho hoi mea i make. Ika Ahaolelo i hala iho nei, aole i haawi i puu dala kupono no ka maiama pu ona i kula kaikamohinu, n nolaila, ua hoopau ia. Aka nae, e hoala koke hou ana no na kaikamahine a Parcka ia mea ; a maluna o laua i kau aku ai ka haawe kaumaha o ka hoopololei, a me ka lioonaanao ana ia poe keiki auwana o kakou ; a o na hana maikai a lana e hana'i, c kupono ia e halawai akn me ka mahalo ana o ka lehulehu. i

I ke kaahele ana a pani ke knlanakauhale o Honoluln nei, aa hookuiia mii kekahi poe • na ake ana, o hoakoaia, a « wehe ao hei i

mau alauui hou. Ma kekahi mau wuHi'e hoia nei maloko o ke kulaoakauhale nei, hooku pipipi ua hale laau liilii, a i ka nat ana aku ia mau ■walii, me he mea la, i ka w e holapuia ai e ke ahi, aohe alanu: kupun akea e hiki ai i na Kaawai ke holo ako e pio ia Tuau wahi, a nolaila, ua hoohaiki alanui ole ika pono oia man wahi. Ae, le oia wale uo, aka, o na poe haua lima kahi, na poe knpakako a me na poe c paa ko mau lima i ka hana e noho aji maloko o keia mau wahi, a i kaohiia hoi lakoa mau hora hana e kolakou hiki mua oī ana ma ko lakou mau wahi oihana. Ua iknika nui lakou e hiki e i ka manawa no, aka. no ka pakanakee a me ke feu kinikin. o na pa hale, ua hala kekahi manawa i a malia aole he wahi kupono no lakou maß_ | kaona rici e hiki ai ke malama i na lio. j laila, eiakaninau : Pehea la e weheia aij. | maualanui? 0 na poe nonaua mauaina ne me he mea la, aole o lakou manao, aia il at o lakou kekahi hana o keia mea o ka Bna i mau alanui. Ao ko lakou manao ha ina e weheia na alanui mawaena o ko ll kou mau aina, e hoopiipii loa ae i ke knai r> ua mau aina n r .i, a pela iho la uku aku ai i ke Aupuiii, no na aina i ma ia ano. Oiai nae, o kahi i manoo oia na wahi e pili ana i ke alanui, ,a nolail( ua imi ae kekahi poe e kuai Slo i kekahi mB| ainae pili ana ike alanui. Ua hanaia ma ke Alanui Ema a me ke Alanui Kuku a o na poe nona na aina ma na aoao o na irjr alanni nei, aole o makou manao e knai ar lakou i ko lakon mau aina. ina e kōāi 'i me ke knmukuai kiekie loa no e lilo ai. ka waiwai o welie ana ike al#nni maw(

ena c> aa mau aina nei, e lilo ana ia mao aijf he mau aina waiwai nui mahope akn, ka manawa e hoomaka aku ai ke Aupuni ] hookaawale i wahi no ke alanni, ua mai na poe nona ka aina, a me ka puikaiki paakiki i ae mai ai lakōu no ke kiekie, me he mea la, aole e lona'ana ia na pomaikai kaulele niahope o ka weheia ai^ o ke alauui. Ua kokua ka Ahaolelo iho nei, he $2,00 no kahoakea ana aku i ke Alanui Kula, ke Alanui Nuuanu a hiki i ke Alanui Lilih tJa pono keia haawina; eia nae, inae mai ka poe mea aina i ka paakiki, me ka hcr pii ino mai i ke knmukuai o ka aina, peht iho la e hiki ai ke hanaia keia alanui a me| alahaka e manaoia ana e kukuln? Oia nr paha, iloko wale no o ka Waihona Dala o Aupuni ka filo o ka hana ana i alanui inaik: . a loaa hoi ke alanni no na wahi i no ka nele i ke alanui. A, me pu at hoi i ka uku kiekie nō na aina e ai $ hoomoeia ke alanui, a me na lilo i na j>4. paahana nana e hana,-a me ke alahaka" nana ae kakou iloko o k'e Kau heaha la ka — -,/aiia Kuaaina, no ke knkulu ana i keia alanui ? Aole no he pomaikai, ua oluolu no nae na Lunamakaainan nana oia maua Apana, i ka hookaawale ana i ka haawiua i hoikeia ae la maluna, no ua alanni nei, oia hoi, aia wale do na pomaikai o na alanui nei i na poe uona kahi i hoomoeia «i ke ala.