Ke Au Okoa, Volume IV, Number 43, 11 Pepeluali 1869 — He mau Niuau. [ARTICLE]

He mau Niuau.

Ua ike iho bu i kiu OMO e ano hoonialnu a me ke &no Kamnl«n>oln o na olelo, no kn pane ana, i kela mi>u huaole'o (loleii lua aka nnpepa Knokoa. Ua olelo aii, u» hoiikun)'>lunniilu oe no ka nie», aole oe i hm mni ina kuniu e h«>nh>.ulehia :a ai ka manao o Ua poe " Alopeka" nana c "eki po ika !•»le a pnbipukd." " Ke hai aku uei makou i ko makoo, manao paa, nohe e niau ana ka oeho aupnni an-» o keia aupuui, molulo o keia mau ano kue o kekahi i kekahi. He wa pnkole, a e p u ka nohi' alakni »na o na poo aupuni <; noho nei, a e al«kai hewa nei." He mea olelo w»le anei keia, na ka Lunahooponopono oia nnpepa, a i ole ia, he m>b olelo anei e hooku aku ana i ka oiaio, a iiiki i ka hnohnuiehia ia an.i o na poo hooponopono aupuni ? Ke imi nei anei laknu ins kumu e hoopii lona nui ia ai na Kuhina i keia kau ahaole'o e hiki mai ana, i mea e ko ai keia wanana kaena kaukoa loa e haulehia ana na luna aopuni no ke paewuewa o ka lakou rnau hana ? Abe aha la ? E hooikaika hou ann anei lakou i keia makahiki ae, e hooku i na ni&nao a ka " Hawaii Makamae," i hoakaka nui ae ai ? No ke aha keia mou kaena e ? Me he mea he mea i ma>>popo le» loa, a uo'e e nele an»! A i ole keia mau mea; e h"iluli ana anei lakou i puu d>la, i mea e hoolaka ai i na'kanaka, a e paipni e hoopau me ka lima ikuika i na hana pnewaewa a ka poe c hoo|ion<'pono nei ike aupiini ? N<> k» niea, pela ka hmia a !<ekahi p"e ilokn o ka noho kupikipikio ana o Sepania, a he aha hoi ka mea e hiki ole ai 0 nei mau niea ma Hawaii nei ? O keiu mau nin»u a pau kau e ko Lunihooponopono e hai mai i mu< p»po e ae i aol« honua ke kiimu » keia kaena e ena nie ka lunauila loa o ka manao e ko ana, a aole e hala ana. loa no ka Papa Ola, a i ole ia no ka Papa Hoonaauao palia ka hewa o keia mnu kukahalake ana, aole anei he pono i ka Lunuhuoponopono o.ka nupepa Kuokoa ke h<>ike mai 1 kau wahi ano karistiano no ko lakou mau kina a pau ? Ke 60 mau nei na lalani oia oupepa i ke aloha, a me ka hoomanawanui, nka, ma keia wahi hipuu iki, ke hoike mai nei i ke ahi o kona huhu, ka luni ana o ka ai i kupono ole no kona opu, a me k» hnkukoi ann o ka manao ino e luai m»i ! Ua iwi ka-o ka puu, a ua laoa, me he iwi la i ku i ke kdeo ua paakiki eoe h*-mo, aole lakou ! N<<laila e ao aku ka hope ika mua. E uluhn e hoomanawauui, a raui haawi ike iuo,4io ke ino. t A. H. I. Hooolulu, F«b 8, IWi)

0 KA EKAI.EiIA hoomaka a nie ka inoku aupnni no ka pomuikai o ka lehulehu, a o kekahi lahni, e pono ia mau inea e kuhao—o ka mua, he mea maoūopo no ia kakon kanaka, ua hilinai no ia ma ka oiaio o kwa mau ao ana, e komo ai kakou i kahi mau loa o ka noho ana aku o ke ola v ua—o k8 luo hoi, no ka noho ana iho okt honna e Inana iho ai no ka manawa, a akuAka, o ka noho uupuni ana nae o c , honun nei, nule no hoi e holo inua ana, ke t)le e komo pn mai me ka pono oiaio o ka hiiomana, oo ka mea, o ke aupuni a me ka *• ui:hoi i loaa ole na ho ana aka hoomana, i like ia me ka auwaa panana, ke P'kaka 'n-le ihn no i ka ili! i, me ku ike ole ia o ka ijle epa mai ai, e kaupa ia aku ana i kula i olepelepe ai. _ !, Ala ka hookomoia ana mai o ka hopmana i ano e ae nuii ko kakon man kupnn;] i pelu akn ai na knli i na pohaku, a haawij ai o na inoh«i me na alana i na i-a o ke kai a tne no manu o ka lewa—aole pnha he lahuikanaka i kela ae mamna o kakon, nia ka emoole •> ka lekei ana ae mai ka noho'na pegaiia a i ke ano Karistiano. No ka mea, i Aa. hiki •nna ana mai o ka hoomana KBristiaDo mua, :iole kakou i hoopupu, uks, ua miala akn e ■'mli ma ia aoao o ka pono—ua huli no hoi •īai ua'lii a na hu, a oa lilo ae la na.pukoa I.onnianakii ppg»na o Hawaii Dei i hom»', a i nahu e hoonianaia ai ke Sab;iota o na Ka:ia; a i keia nianawa, ua lehulehu loa hoi na nakini o ke Akua Ola I j Ia kakon nei i ane naauao ae ai, na hoo•inkaia ke ano noho'na aupnni KarĪBtiBno, a a lilo ka hooponopono ana o ka naokn- an-

nni ma!rtlo o na ulakai aoa a ka po« o ka iiiiina hoomana Karistiano mua. Aole no . ;tIia wahi e ae e like me keī» i keia .mana■a, ka lanakila, o ka ke kanaka hoomana •na, aia no a o ke ano hoomana ana e makeiake ai, alaila, hoomana no. Aohe keakea .oa aku o ke anpnni i ka hoomana ana a keahi kanaka e komo akn ei; a aohe no hoi •a man olelo ku;ihana a ka Moi, e hewa aunei ke kanaka, ke ole e hnli mai kekahi ma a aoao hoomana ana i hnli ai. Aole loa o eia man ano i ikeia i keia mao la; oa hoo'!U ia ke kanaka e hoomana e like me ke ' annka maiuio ana he pono. 0 ka noho'na hoi o ka inokn'anpuni, he no okoa ia mai ka ekalesia akn, anhe nohoi * e mea ku i ka pono a me ka pololei, kii'hoo- ' i-le ana ia mau moku ?lna, lie hoknar p he ;okna; a aole no hoi he kuponoloa o na kawa nana e hookele ana i ka mokn ekaWeia, < kau iki m:tī kekahi wahi lihi iloko o ka ioku anpuni, no ka rnen, o na hana aia man : ouwa o ka moku eknlesia, he mou han laa ia, me ke knpono ole ia maukanwa ke eTawe no na niēa pi'i aopnni. Maanei i.iae, : mmna akn uei, na ike ka hoohuipnin ana o • a mokn elna; a heaha ka hopena oia?—He Miiu wuhi hoopiipii kai, a e ole ka uku koke i i ana akn, nolailn, na pio īh<> Ia; a ina paha • ole e kaa, pehei» la ? Na kela a me keia mea i noonoo malie iho iloko ona a e kamia iho. Aka, aia no nae kekalii ano hooinana ma- > . aena o kaknn, a pola no-hoi nia ka noho : na paha o kekahi man lahni a anpunienku, 0 komo ana ilnko o ka poe nana e lawelawe, e ake ana, ina e loaa a e hookoia ana ko lak in man kelakela ana malnna o kekahi mau 1 oomana e a( —he mea kanalna ole anei ko I kon- hooikaika ana e hooknlina knpaa loaia i :o ko lakou knlana ma ke kokna ana mai o ! anpnni. Na hailona o k< ia ano, aia ia i e kekalii o na hnomnna ekoln i honmoamoa i iho e ke kaupakn akea o ko knk'in noho- ' -a anpnni alii; aka, cia ae no nne hoi i ke1 ihi man hoomana e iho ia man ano, ina hoi p paulehia aku, a e lioopnnahele loa aku ke r apnni i kekahi ano lioonian»; a e ala mni r iei na kuee ana, a me na pekapeka ana—he r on nele ole ia, oiai ke pnkaamaka mai nei V i palolo a me ka oioi ana o ko lakou mau * .iha. 0 kela a me kein ano hoomana mav aena o kakou nei e ake nui ana, e hoohnipn i ka oihan2 aopnni me ka oihana ekalesia, o e hiki ole ai i na mea a i elna ke hookaat ale ole ia—he hele kapakahi wale no, aia 0 na mea e pili ana i na ao ana a ia ano hoo1 ana ke knpono wale no; a e kne nui ana i r i hoopnka manao ana o kekahi poe i knlike < e ko lakon mau manao pili aupnni me ko 1 koo—oia ano hoomana ea, n me ka poe lav ehiwe, e hooikaika nni ana lakou i na knmn nui a lakon i manao ni, a i ko ole, oiai i k > lakon manawa, " na ka makon man pnlap ila oku no," e hooikaika a e hookoia. Ke loaa nae p»ha ia lakoo ka manawa a roe ka mana e hooko ai !

Nolaila, ke i nei mako u , he mea pono a k i i ka hookekeue o'e ana, ka hookaawnle ana i ;o oihana anpuni mni ka oihona ekal<-Bia m ii, oiai, me he mea la o ke anpnni maikai a me ka lahni olioli loa ina ka honna nei i I:i ia man la, oia no ke nnpnni a me ka la u 'ii i loho ole malalo o. ke kokna nlakai aua a n . mea elna mn ke ano pili l»n keknhi i kek hi, me he mahoe la. He kakaikahi wale n paha ka poe e hiki ana ke hoole mai, o k oihnna hoomana, kekahi ia o na palekai ik lika oka hoonnouaoia oka lahui. Aka, h' mea okoa loa nne ka olelo ana, o ka poe <• 'iwelawe'nīia i ka mnna anpnni, o lnkon p : kekahi e lnwel; we'a manawa hooknhi i k mana ekaleei», no kn mea, oka hoohnipn a a i na mea elnn, mai loko mai oluila i pul<. mai ai na Iwokae ino loa a me ka pono oli - , a oia no hoi ka mea keakea nu ; maluūa »> >a hoooaaoaoia ana o kaia honua.

No ka hoohnipuia ana o ka ekulesia a mē ke aupuni, oia ke kuma noi o na hookahe koko raa na anpuni e, e kukni mau tnai nei na lono io kakou nei; a o na kaua malulo o Ka inoa o ka hoomana, me he mea la, e ea mai ana ia i kela la keia la e hooiieoneo i ka honua nei. Ma Sepania, ua ao ia mai ka lahui e ka n:aa o na makahiki he lehulehu wale i hala, o ka ekalesia i knkuluia a i hoohuipnia mai me na mea pili aupuui, he aweawe kaumaha loa ia a ka lnhui e konoia mai ai e haawe. No ia mea, oke anau mua ia oka huliamahi ana o Sepania; o ke ka'a ana aku i ua haawe la mai ko lakou mau hokna aku. Ke lele ae ia alaila, e nee mua akn anei ka lahui ma ka holo mua aua. Eia ue no kekahi mau hoike ana oia inau ano ma ka aina pnni ole o Europa, o na pomaikai he lehulehu wale e loaa mai ana mai ka hoohnipo oleia ana o ka moku aupuni me ka ekale* BĪa—a e nana no hoi kakou ia Amerika Hnipuia,«a malia paha ma kekahi mnu wahi eae ka holo mua ana, ma ka hilinai ole anu maInna o ka hoohuipuia ana o' ka ekalesia a me ka oihana aupuni.

Nolaila, o ka ekalpsia a me kona man kanwa, e kuhao ia mai ko ka mokn aupnni me kana mau kanwa; aole hoi e lele aku na kanwa a ke anpuni m;iloko o na paleua o kekahi, ke ole e lele e mai me na ina-na huaolelo hooiloilo a awahia. Aole makou i pau, eia no, ka.lehnlehu alaea kanaka aloha aina o Hawaii nei, ki».ola aku nei no lakou 1