Ke Au Okoa, Volume IV, Number 41, 28 Ianuali 1869 — OLELO HOOLAHA. [ARTICLE]

OLELO HOOLAHA.

No ka mea, o Samaela N. Castle ka Peresidena o ka Papa kahu malama hoopoūopouo o ke Kula Ohaaa o Makiki, " a me Charles R. Bishop ke kakouolelo, ua hoike mai i keia Keena : ma ka halawai ana o na hoa o ua Papa la o ke Kula Ohana o Makilei ma Honolulu,-i ka la 11 o Sepatemoba iho nei 1868, aa hooholo lokahi ia e hoopan i aa kula la a, No ka. mea o Satauela N. Castlo a me ( Charles R. Bishop i olelo ia, ua nonoi mai ' o hoop&aia tia papa kahu malama la, a ua waiho pu mai boi he palapala hoike, i kakau ia me na mea a pan i olelo ia ma ka Paaka 1439 o ko Kanawai KWila, a ua hoike pu ia mai no hoi aohe aio o ka papa. Nolaila, ke hoike ia akn nei imua o na kanaka a pau, e hoiko mai i ko lakon kue so ka hoopan h ana o ua popa ia mamua »o o ka Poaono lannari lo 30, 1869. Fred W. Hmemaow, Kuhina Kalaiaina.

Keena o ka Papa Ola, \ Honolulu, Dek. 20, 1866. } Ai.oha oe :—Jīa ka halawai ana o ka Papa Ola i ka la 24 iho nei, uo kauohain mai au e noi aku i '' nu Luoa Hooponopono o na Mahiua Ko, na Kahmiapule o na Hoomana, a mc na uiea a pau i-- ka uiana e o nui ia ma ko lakou mau A p.inaiho, me ke kokua pu aku o ka Papa, iua ka lakou mau hana a pau e like me ka mana hiki ia lakou." Ano, ua ili mai ia'u ka hanohano o ke noi ana aku i kon kokoa nia ka hooko ana i na mea a pau a ka Papa i manao ai e hana; a e hai aku hoi ia oe iua oe e makemake ana e kokua i keia haua maikai, a e palapala mai no ia'u, a i kekahi lioa paha oka Papa no na pahi o a me ka hoolako ana i na palahehe, e hoounaia aku nei i ou la. Owau kau Kauwa Hoolohe, Em. Fesard, Kakauolelo. N. B.—Maloko nei, e loaa no ia oe na oleIo ao no ka o ana a me na kumu e ikeia ai, ua maikai ka o ana. KE ANO 0 KA HANA ANA I KA 0 LIMA. E o i ka o mua ma ka lima, mahope iho o ka 7, ka S a rae ka 9, o ka la i o ia ai, me ka pahi o, a i ka hemo ana mai o kekahi palahehe ka maka oka pahi, ehooinoliolio ae i kela walii o ka ili e o ia iho ai me na manamana o ka lima hema; a onou iho i ka pahi o i hapawalu iniha ka hohonu malalo iho o ka ili, a e hoomauia no kekahi mau sekona, o ka uuku o ka'puka ana mai o ke koko ka maikai. KE KAUOHA NUI NO KA 0 ANA. Pauku I. I mea e loaa mai ai ka o ana inai ka papaa palahehe mai, e okioki liilii iho me ka pahi hinuhinu maikai, a e kuaknai ilio me na wahi kuln wai maluna o kekahi apana auiani, a ane kuhuhua iki. Me ia e kupono ai no ka o ana. Pauku 11. E hoomaka ika o ana mai ka 3 a 4 keiki olnolu maikai o ko lakou man ola, a mau kanaka makua paha i o mua ole ia. Pauku 111. E hon iho i3 a 4 hon ana ma kela me keia'lima, i mea e kukonukonu pono iho ai ka " Palaliehe." Pai'ku IV. E lawelawe wale ia no ka o aua; (ina he mea hiki) ma ka lawe pololei ana rnai i ka palahehe mai ka lima mai o ke kanaka ola. Aoleno hoi e laweia mai na palahehe mai na o mai i kupono ole. Paukū V. No ka o ana, e lawe mai ke kahuna o ma ka la 7 a 8 mahope iho o ka o ana i 3 a 4 keiki a mau kanaka makua paha i o muaia, a he oluolu maikai .nae ke kino i aiea e loaa mai ai ka palahehe no kekahi la hou aku. He mea knpono no hoi, aole make o nui loa ia na keiki i ka la hookahi; aka, ia la aku ana, a ia la aku.ana,:e hele mai ai lakou no ka o ia: ke kumu nui oia i mau ai ka hoolako makamaka ana mai i na palahehe, a aole hoi e pau koke. Pauku VI. He mea kupono no hoi e hoopaaia na inoa o ka poe i o ia maloko o ka buke. ' i Pauku VII. E hoomauia no ka o ana ina keiki, a Liiki wale i ka maikai ana o lea' o; o ks poe kanaka makua i o ia mamua, e o hou • ia roe ka palahehe hou. Pauku S. 'Oiai, ina he maikai.ka. palahe:he ma ka.la ī, 8 a me 9, he mea kupono no e hoomauia ka o ana ma kela a ma keia wa"hi, no ka hookahi, elua a ekolu la i ka pule. NA HOAILON'A 0 KE KUPONO ANA O KA 0. Mahope iho o ku- hookau an£ iho o ka palahehe, al-aila, e ike koke ia ih'o he wahi u!a--i ula auku oia ke kiko o; e nalowale iho ana ia, a he wn-hi eaehea aaka a ka hou ana iho. Ma ke 3 a me ka 4*o ka la, ma ka haha ana iho o ka lima ua ane onu iki ae, a he ulaula ke nana akn ka maka. Ma ka 5o ka la, ua ane hoopuni ae ka ula ika o. Pelā e mau ai, a i ka i o ka la, ua puni lea ae ka ula me ke ano hinuhinu. M-a ka 8 o ka la, ua mahuahu<t loa ae ka ula ma o a maanei, a i ka 10 o ka la, oa onu lea loa ae ka palahehe. Ua hoomaka mai la ka liia a me ka maneo, a ina he keiki, ua aue eluhua. Makalall, ua ane akakuu mai ka mai, a ma ka la 12, ua palahola ae la ka papaa a ine ka powehiwehi o ka ulo. Ma ka la 13, ua ane olenalena mai ka papaa; a ma ka la 14, ua hoomaka e maloo olenalena mai; a ma ka hopena o ke kolu a o ka eha paha o ka pule, ua maihi mai ka papaa, apoopoo iho, a mahope aku nae, ua piha hou ae, a an£ pukapuka iho.