Ke Au Okoa, Volume IV, Number 37, 31 Kekemapa 1868 — Untitled [ARTICLE]

I kkia pule iho nei, ua mahuahua ka nuuenune ana ma ke kulaaakauhale uei no na mea e pili ana i ka iimi puupuu i pae mai ai i keia pule iho uei. i\la ka Poaono, ua kau ia ae kekahi inau olelo hoolaha ma ka pepa olenatena (he hoailona paha o ka hae oia ano mai) ma n& pipa alanui o ke kaona nei, e liai ana ma ka olelo haole a ma ka olelo Hawaii, be halawai ma ia po iho ma ka Hale Poaha -ma ka hema aku o ka luakini o Kawaiahao, no na mea e pili ana i ka malama ana i ke ola o ka lehulehn. 0 kekahi o ko makou mea kakau palapala mai kai hiki akn ilaila. Ua hoomaka ia ka wehe ana o ka halawai e Mi Kapaki Charlton; a ua kohoia o Mi Kahalewai* i Luna Hoomalu, o J. D. Halai i Kakuuolelo, a no ka lehulehu o ke anaina i huipuia mai na k;inaka Hawaii me na haole, ua kohoia o C. J. Laiana i Maheleolelo. Mahope iho o ke kohoia aua o keia mau Luna o ka ahn, ku mai la o Mi Charlton, a hoike roai i ke kumu i kaheaia ai o ka halawai, e uoonoo i kekahi mau kumu e pale akn ai i ka lāulaha ana o ka mai puupuu liilii, a ma kona manao, ua ili ka hewa maluna o ka Papa Ola no ka hoopae ana mai. Ma kona hoopuka manao ana, ua pu-a mai kona koe sna i ka noho ana o kekahi mau poe kupono ole a hoohaunaele ma iu anaina. A hoike mai o Keawehunahala i kona manao ma na pono Kumukanawai o ka makaaioana, a e hoopii aku i ka Moi e hoopauia ka Papa Ola e noho nei. 0 keia mau manao hope i hoopukaia oia loea, ua paipai uui ia me ka hehihehi ana o na kapuai; a ku mai o Mi J. 0. Carter e olelo ana, he elua hapakolu o na haolei lokohi mai o ko lakon mau manao me keia halawai; a ua hoopuka mai oia i kona manao e kohoia i mau Komite e hana i palapala hoopii—a ma kana noi, un kohoia he mau Komite elima— R. G. Davis, J. 0. Carter, C. J. Lyons, J.W. Keawehunahala a me A. M. Kahalewai, ka Luna Hoomalu o ka halawai. Ma ke noi, ua kauohaia aku ke Komite e waiho aku i hoopii i ka Moi e hoopau i na hoa 0 ka Papa Ola. Ma keia lialawai ana, ua hooulu ia mai, me ke ano hookau i ka liia nui maluna o ka manao o na kanaka no ka mai puupuo-liilii; a he kumu kupono no hoi ia e kono ai i kela me;t keia mea e liuliu a e hoomakankau mu.a e ia lakou ma ka o lima ana, a me ka kakou man keiki pu no hoi kekahi, a e malama hoi 1 na olelff kauoha a na kahuna o liraa e hoi hon aku-i ike ia ka maikai o kao aua, a aole I hoi e hoopupu, a na ka makai e kii inai,' me ' ka hookonokono mai e hele e nana i ka mai- j kai o ka o ana a meka ole. Mamua aku nei, i ka lono ia. ann, ua ho 00-ka mai puupi) n lii=lii ma Kapalakiko, ua hooikaika ka Papa Ola e o hou ia kela mea keia mea, a ma ke kaona nei, ua hiki aku i ka eono a me ka ehika tausani o ka poe i o ia iloko o na pule eono i haīa ae nei. .' Ua kamaaina iki no paha ia kakou ke ano 0 keia mai puupuu liilii, he mai lele ino loa no ia. ke malama ole a ke hoopalaleha -ia kona makaala ia ana; a ke malama pono ia, he ano kanehai mai no. Ma ia mea, aole he mea hoomakau nui wale ma na anaina i ike, a i kamaaiua iki ia mai. Ma ka hiki ana mai o keiā mai, ua .noonoo nui me ke akahele ka Papa Ola, e like me ka ike i loaa ia lakou. Malia paha, eia ae no kekahi poe i oi aku ka ike mamua o ko lakon, a he hiki paha ia lakou ke pale aku; a me he mea Ia t nae, e hoopoina ia sua, aole ukn ia lakou no ka aweawe nui i kauia aku maluna o ko lakou mau hokua, a aole no paha he mea pono ole, ka ninau aku i ka poe e akiaki uei i ka Papa Ola, elawe no anei latou ia mea noia uku hookāhi. Ee mea no paha e hiki ke kanalua ole ia, aole e hiki mai ana keia ano inai io kakou nei, no ka mea, ke mau noi ko kakou lanna ana me na aina e, kekahi manawa elima a eeno i ka mahina hookahi. O .ka hiki ana mai nei nae o keia mai i puka a niaka mamna o ke kn ana mai i hookau nuiia āi hoi ka makau o kekahi poe, hehiki ia ia kakou 1 ke pale ana aku, oiai ua ike ia; a ua hana no hoi ka Papa Ola me ke akahele a me ka | noonoo i ke ola o ko kakou lehulehu e like , me ka hiki ia lakou, ma ka hookaawale ana [ i ka roea mai a me ka poe j manaoia e loaa, | ana ia lakou ma ko lakou pili koke ana aku, ma kahi kupono e loaa ole mai ai ia kakou o ka ehu o ka mai/ O keia mai, he ano mai pee no hoi ia, aole I e hoea koke mai ana i ka wa mua e kau iho ai; aka, he kakali aku no kekahi manawa | mahope aku* alaila ea, puka a maka mai ia. Ka moku Reynard, ua kepa ia i kekahi mau kanaka paahana maanei, a na haalele iho i keia awa i ka la 1-3 o Augate o keia makahiki, a i ka mahina o Sepatemaba, na loaa u na make aku la kekahi mau kanaka elua mai loko mai o ka elima i ka mai puupuu liilii, hookahi malama mahope iho o kahaalele ana ia nei. A eia ka ninau, " Nohea kahi i loaa mai 'ai? He mea oiaio paha, aole i loaa mai ia nei aku; a aole no hoi mea i loaa i kamai ia haalele ai ia Kapalakiko. Me he mea la, ua komo iloko o aa lole me na. kapa moe i lawe ia mai, mai laila mai. O ka mai hoi i pae mai, he mea okoa ia; aole i loaa ia ia ka inai ma Kapalakiko, a eha la oiai i ka moana, loaa iho la oia—aka, ua loaa mai ia ia i kona manao, ma ka hale ana i noho ai ma Kapalakiko. ma ia halo i inake ai elua mau mea ia ano mai. i 0 na lole o ka poe ohua oluua o ka mobn-

mahu lāaho, ua hookoinoia iloko o kekahi mahu e pepehi 3 e hoopio i kela a rae keia [ ano mai- i na ohna o hope, ua hookunia inai lakou i kula nei, aole no ka mea, e like me ka olelo ia, he poe waiwai lakoa, aka, ua manao ia, aia lakoa mahope 0 ka moku, a 0 ka poe e kokoke aku ana i kahi 0 ka mai, o lakou kai hoomalu ia, e like uae'ka hana ia ana ma kekahi mau awa aku. Ina ioi, e lioomalu loa ia aku ka moka mawaho, e holopapa auanei ka make maluna olaila, a komo iloko o na waiwai 0 kela ano keia ano, a e nui loa paha auanei ka maea ana mar; a e i paha auanei ka poe namu-namo, " Heaha no la hoi ka mea i hana ole ai ka Papa Oia penei ? Me nei no hoi e mea ae ai la, a me nei hoi la." . Aka, i ka hoopae ana mai a ke Aupnui ma 0 ka Papa la, me ka malama pono loa ana i ole e lele.mai mawaena 0 kakou, ua okoa ka haiolelo ana 1 Ina e hiki mai ana ka mai puupuu liilii ia nei—a he kanalua uuku iki do paha no ia mea, e hele mai ana oia " me he aihue la i ka po,"—e hele mai no mao na lole komo la e like me na mea i liaiia ae la maluna.—He mea kupono loa e makaala loa kakou ia kakou iho a me ka kakon mau keiki, ma ka hele ana e 0 pono ia, a ma;i uiha a hiki wale i ka manawa a na kahuna o, e puana mai ai, Ua maikai.