Ke Au Okoa, Volume IV, Number 33, 3 December 1868 — I ka aina o lalo. [ARTICLE]

I ka aina o lalo.

- Ua hanaia aku e"ke komohana na kuknna hope loa o ka welona a ka la ma ke kaa aku 0 na puu, a baawi ae la ke kapena Lambert 1 ka olelo kauoha, e hookuuia eoai ke kaula o ke kun'a Neti Mela mai ka uwapo mai makai iho o Pakaka; a pa pu iho Ia no hoi ka niakani kolokolonahe o ka liula, aole i aumoe lea ako, huna ia mai la ke kuakea ae o ke kaona eka mamao ana aku. 0 ka moaua me kona mau ale kawahawaha, he home a he puuhonua oluolu loa ia no ko ke kai pee, aka, o ke kanaka me kona noiau ulu mau, ua hali aku i mea e loaa ai kau wahi e hoomaha iho ai kona mau kapuai, a e alo aku ai hoi iaia mai kekahi honua paa aku a i kekahi. Ma iaimi ana aku nae o ke kanaka, ua loaa iaia elaa. mau ano nui a ikaika o ka moku—oia "hoi ka moku me ka la, ao ka moku hoi na ka mahn e kokua i kona koloia ana. NA PUU 0 KAUAI. • Ia po a ao ae, e kuoili ananouawahi kii'iia nei o makou mawaho akū o ka lae o Kaena) 1 a hakukai mai la na manao oloko, e poniuniu ana paha no ka ku koke ole aku i kahi a me ka wa i manao ai; Aka, kaupa aku la mak«u, aohe no hoi i makili lo a<± ka la, pa iho la ke oaniani makani, a lawe kikihi akn la ia makou; a i ka hora 1 o kaauiaa la, moakaka loa mai la na kaalono, na awaawa na puu a me na kauhiwiaka uliuli i liaiainu ui: Hoea mai Ia o "Hanohano Waialeale ke kuahiwi no Kauai, 0 ke pookela no ia o Kawaikini, I kupn no a ohaoha i ka nahele o Alakai, Kc nana ae i ke alo poli o ka mauu, I ke kuhela kahela maikai o na kuahiwi." 0 Haupu hoi, ke haawe ma: la maluna mai o " Papa kuni Huleia no Kaianipnu." Aia hoi i o kikilo ma ka aoao akan, " O'ii ana Kalalea puukani o Anahola, 0 kekahi kihi pea na ia o Halelea, Lea ka hene ka uheno ka aka iki a Waiehn." Ke nana aku i ka hiohiona o na puu o Kauai, ua mai na piko a na kualono me na kapa ahu o ka uliuli. He kahiko maa no ia no ko laila mau kualono a me na awaaw. 0 kekahi mea kaulana nae o keia mokupuni, oia no kā maikai o ka puana ana o na inoa o na wahi pana o laila. K0 KOLOA. Ina maka e hoonanea ia ana e ka uliuli inaikai o na puu a me na kula, aia hoi, ua hookokoke ia aku la niakou i ke awa o Koloa-a maliope iho o ka hora elua o ka auina la Sabati, na hikii ia iiku la ke kaula hoopaa o ke knna i ka mouo. Ke aluwa ae oe ma ka aoao hikina o ke awa, ke o-u mai la r.a paala palauli a naale naukiuki o ka moanu i lioelia mau aku ai lakou i na nAuiawa loihi wale i nalo aku i ke poliuliu o ka wa i liala.

A ke naaa aku hoi i ka aoa.o kornoliana,oia an:t no, a i uno e iki hoi i ka puaiio a ke ki'.i o ke puhi Lawai,e lioolele kololio ana i ke kai iluna i ke kiekie o kamikolu a kauaha paha kapaai—e noke mau ana no hoi i kela ame keia inauawa e poi mai ai na ale. 0 ke awa o Koloa, aohenoiahe awa mnlino, aka, he awa okaikai; ke ala mai ka makani uiakai mai, a he haalele mau no hoi na moku ia awa ke alaku mai ua makani la, a imi aku ma.nalulu o kekahi mau awa o ka aoao akau.

| Ike keehi aua aku ond kapuai ika honua paa, a ma ka lokomaikai o ka Mea Maiialoia G.W.Lilikalani, «a hoolako ia mai la na lio a ina ka lakou mau Jciana, 'ua hiki aku la i ka paia paa o ua uiea inahaloia !a, uona ame koua ohana ua lokomaikai a me na hookipa oluolu ana, e poiua ole ai ia makouke haawi ae maanei i ko inakou mau hoomaikai ana. He oluolu maikai no ka noho ana o ka aina o | Koloa. Ma Koloa hookahi wili ko nui, a oia j no hoi ka wili ko o Kanka Laau malalo o ko hooponopono ana a Keoki Dole a me na luna malalo iho oua. Ma ka makou nana ana, me he inea la, oia ka mahi ko mahuahua loa ole 0 na lilo, a me ka wili ko o Waipa) ma inokupnni holookoa o Kauai. Xo ka mea, ia wili na ka ikaika o ka wai e hookaa i n mea hana—ka lua, aohe eli ani i mau auwa nui no ka hookahekahe ana i na mahi ko—ke kolu, ua nui kahik§ no na holoholo* hipi e pa-ka ai no ka fpoe paahana. Ua no na eka aina i paa i ke a ke p; hou ia la no hoi kekahi mau aina bou. makon nae malaila, uoh ; e wili ana ke aka, he hoomaka mai nau koe. He eha na hale knai malaila, ekolu halekuai no na Pake, a hookahi no ka olelo^. 1 - Ma keia wahi, aohe makou e hoopuka ana ae, he mau kala •ia ma ka olelo haole, a mawaen ia mfftt 4tnla, ke Kula Kaikamahine o KoiTnalafe> s o ke ao ana ake kumn mna- a Mis k Knfipp. Aole makou i mahaoi akn e ike i na mea i ao ia, aka, ma ka lohe ana i ke kamakamailio o na kuikamahine opiopio loa ua maikai a moakaka ko lakou man poana āna i na hnaolelo Beritania, a he mea no hoi ia e hoike mai ana, aole i hoopalaleha ia kp lakou mau ao ia ana. Kekahi wahi ane mea pahaohao no Koloa, aia ko laila kaupapaaloi a paa makai, he hookahi paha mile e holo mai ai, alaila pau aku no ka loi i kai; a o nka mai a hiki wale i ka iho ana ma kela aoao o Kahoaea, aohe raay loi'i halawai mai me ko makou kaapuni ana. 0 ke kakahiaka Poaono ma Koloa, he wa makeke nui ia, oiai, ma ia kakahiaka e pau mai ai ko Kekaha a me ko Pana mai poe i ke kaona o Koloa e kalepa ai. Kahi e piele ai, aia ma ke kahua oneanea aohe wahi malumal.n iho oluna o ka pale lani wale iho no, e hoomaka ana mai ka hor& eono paha a hoomanea iki ae no ka la ilnna, fca pau noia. Ma ke keehi e pili ana i na mak#ke nei, he mau laau pa-ka bipi kekahi,* a he hale lole bipi no ka Lnnakanawai Kaapnni. Aohe mau aoioi ino, aka, he maikai wale no ke alanni e holo la mai Koloa aka a ' MAHAUI-EPU. Ke huli papu la keia aina i ka hema o ia mokupuni. Aia maluna pono oka pnnone e holo mai la o ke alanui, e waiho kaakea ana 1 ka la na iwi o kekahi poe " kamahele i ke ala." ona iwi o kekahi poe, e waiho ana no me ke kan liilii ole mao a maanei—e paa ana no na pae niho i hehe ai paha o ka lakou man ak<*, oiai, e noho ana na° uhane iloko o ko lakou mau ana. Aka, ia manawa la, ua meha a na malu ko lakou mau waha i ka pane leo ana mai i ka makon kiei iho, a ina paha e hiki ana ko.lakou eūau lehelehe i ka puana mai, aole no paha e nele ka hea mai, " E kipa, be wahi kainau no ko kauhale, paina a hele ana." I ka'nināu ana, na hai mai ko'makou kamaaina, oia mae iwi e waiho kuakea ana, no ka poe olulo pne i hoopo k'oleia ko lakou mau la e na lima aloha ole laila poe " lima iki," a huli aku la maki mai ka puuone aku o ko lakon mau alohe ole i hoomanaoia e ka mnu mokaki o na ii* 0 ka pop i make ahonni ole ia. . (Aole i pau.) 1 ka pUALi-HeLūMANO.—Ua makemake - na hoa a pau o ka "Poali koa Hulumanu" houluuluu ae ma ka pa o ka Halealii lolao 1 ka hora 4 o ka nuwina la o ka la apopo [Poaliina] —E malnmaia keia e pono ai.