Ke Au Okoa, Volume IV, Number 30, 12 November 1868 — HE KAAO NO LIONA WAHIHE. Ke Liiwahine o ka Waonahele, i unuhiia mailoko mai o ka olelo Beritania a i ka olelo Hawaii. [ARTICLE]

HE KAAO NO LIONA WAHIHE. Ke Liiwahine o ka Waonahele, i unuhiia mailoko mai o ka olelo Beritania a i ka olelo Hawaii.

HEJLU 5. I ka wa a ka Ia i puka ae ai i ka ili o ke kai, ike akn la keia i ka uhi paa mai o ka noe i ka ili o ke kai, a no ka oi loa o ka holo o ua waapa nei, ua hiki ole ia ia ke hoomaopopo i kahi a ka noe e uhi nei i ka moana, aka, i ke komo ana aku iloko olaila no kekahi man minute, lohe koke aku Ia keia i ka haiulu o ke poi ana o ke kai, aole no hoi i liulia iho, hoomaka mai ia ka noe e mao ae, ia wa keia i ike aku ai i ka hoea ana ae o ke o keia aina mailoko ao o ke kai, aia hoi na mea ulu a pau e hōonani ana malnna o ua aina la, aia hoi ma kona mau kapakai, a me na aekai ua alohilohi ke nana aku, elike me ka holo ana mai o ka malamalama o ka la i ka ili o ke kai, a e like hoi me ka ula o ke ahi e anapu ana, na keia mau mea i ano hookupilikii mai i ko Keoni Aikane puuwai i kona wa i ike aku ai i keia mea, me kona manao aole oia e pae aka ana ilaila, a i ole la ia, e hala hope ae ana la mahope ona mai ka holo ana aku a kona wahi waapa, ia ia e hooponopono ana i ka holo ana o ka waapa, aia hoi, ua pae koke akn la keia i uka o ua aina la, me kona manao paha, aole keia o ka aina o ka wahine ana i lohe ai, i ke kanaka nana i hai mai ia ia, mahope. iho o ka pae ana aku i uka o ka aina, hapai ae la keia i ua wahi waapa nei ona. " E ka mea e heluhelu ana i keia kaao, ke haohao la paha oe i keia aina a Keoni Aikane i pae aku ai, nolaiia, ke hai aku nei an ia oe, oia oo ka aina o Liona Wahine, ka mea nona keia kaao a kakon e iko nei." A ia ia nei euhooponopono ana i wahi e waiho ai o ua wahi waapa nei, a hnli ae la keia ma o a maanei e nana pono ai i ke ano o keia aina ana i pae ako ai, a hele ako la oia a noho malalo. o kekahi kumo- la-au nui e ku ana, a hoonanea~iki iho la keia malaila no ke kolonahe maikai o ka makani me ka oluolu, a no ke ano poniuniu paha no ka holo ana mai i ka moana, i ka luaiele ia e na ale o ke kai, na panhia koke keia no kekahi hora okoa i ka hiamoe nui, a mailoko ae o ka hiamoe ko ia nei puoho ana ae i ke kamailio o keia mao mea elua, i ko ia nei ala ana ae a nana ma o a maanei, aole he kaoaka aia nei i ike aku ia manawa, a manao iho la keia he moe uhane ka paha ka'u. a ala ae la keia iluna a hoi mai la a īna kahi o kahi waa ona i waiho ai, i nana iho ka haqa, aole ua wahi waapa nei, o ko ia neihuli hele a ku fa keia ma o a maaoei aole lie loaa iki, a mahao hou ae la keia, ua lilo hou aku nei ka paha ua waapa nei i ke kai, a no ko ia nei'ano maluhiluhi i ka im ana. ooho iho la keia malalo o kekahi laau malamalu e ku ana. Nanea iho la keia ia wa me ka hoomaopopo i ke ano o ka noho ana o keia aina makamāka ole, a hu mai la ka halialia aloha o ka aina hanau iloko o ko ia nei puuwai, aloha mai la hoi na makoa, a me ka hoamake o ke aikane, ka hoa o ka hele po ana mai a ka'awale ako ia mai ona aku. Ia ia nei e hoomanao nei i keia raau mea a pau loa, holi ae la keia iluna e nanC ai, ia wa oo keia i ike aku ai i ua wabi waapa nei oia nei e paa ia mai ana e na manu a i elaa iluna o ka wekiu o kklaao, a i iho la keia, malia no la 'paha i nalowale ai ua wahi waapa nei o'u, eia ka he maa mano ka mea nana i lawe ae nei, kopu mai'la ko ia nei manao e pepehi aku ieu» mao maau nei, i& wa no keia i unuhi ae ai i ka poa & kau pololei aku i ua mau manu nei, aka, tia pane koke mai la na mano ia ia nei ma'luolelo kanaka, e Keoni Aikane— e, alohaoe, inaoo e pepehi ia maoa a make i keia w», alaila. aole no hoi e loaa ana ia oe o Liona Wahine, ba mea nooa keia aina, a he wahine no hoi i oi aku mamua o na wahine a pao au i ike ai, aole no hoi kekahi wahine elike me ia ma na aina a pao loa, o Liona

Wahine wale no ka oi ae mamua o na wahine e ae, no keia olelo a na manu ia Keoni Aikane, ua kanalua koke kona manao e pepehi i na manu. A i iho la keia in ia iho, akahi wale no hoi au a lohe, a ike i kiA'- 'ii raau manu e olelo mai ana ia'u ma ka u!clo kanaka, he nui no hoi na manu ma Pelekaoe a'u i ike ai, aole nae he olelo mai elike me keia mau manu, na keia mau manu i hai mua ia Keoni Aikane i ka inoaoLiona Wahine, a o ka mua no hoi keia o kona lohe ana i kona inoa, a o keia maa manu no hoi, he mau manu mana ma ka oleio ana mai, a he ano kino pahaohao hoi i kekahi wa, e hiki no ia laaa ke hoolilo ia laua iho i mau kino kanaka maoli iloko o ke sekona hookahi. Ika lohe ana o Keoni Aikane i keia olelo a na manu, pau ae la kona manao e pepehi ia laua, ia wa no hoi i hookuu iho ai ua aiau manu nei i kabi waapa oia nei ilalo o ka honua, a ma ia wa no hoi i lele aku ai ua mau maau nei ma kahi eaku, aole no hoi i liuliu aku, hoea hou mai ana ua ; mau manu nei me na kino kanaka maoli, a hele mai la a hiki ma kahi aia nei e noho ana, a ninau mai ia ia ia nei i kona wahi i hele mai ai, hai aku la o Keoni Aikane, ua hele mai nei au mai ke aupuni mai o Pelekane, wahi a na manu, heaha kau huakai i hele mai ai a hiki ia nei ? Hai aku la keia, he huakai imi wahine, hai mai la ua mau manu nei, ina he oi kou mana a me kou ikaika rnamua o na kaikunane o Liona Wahine.

Alaila loaa ia oe o Liona Wahiae ka mea nona heia aina, aka, ma ka maua ike a hoomaopopo aku i kou ano, he oiaio loa, aole oe e lanakila ana maluna o kona mau kaikunane ke hakaka oukou, no keia olelo a na manu, ua kupilikii ko Keoni Aikane manao, a i aku la oia i na mann, pehea la e loaa ai ia'u ua wahine la a olua e kamailio inai nei, hai mai la na manu ia ia i ke kumu e loaa ai, ina oe e oluoiu ia maua ma kolawe ana ia kakoa ibc i mau aikane, alaila oia iho la, ae koke aku la no keia ika laua olelo mai, hai pono mai Ia laua Ja ia ia nei, ina e makau ole oe, a hoolohe hoi i ka maua olelo, aole no e liulia ana e make ana no na mau kaikunane la ona ia oe, fc ina* e make ia oe, alaila, pono ko maua noho ana, no ka mea, be hanaino ia maua e noho nei, mai kinohi mai a hiki.. i keia la, oia mau no o ka hana ino ia maua, a he nani hoi ia ua hui ae nei kakou, nolaila, ua manao maua, e loaa ana ka pono o ko maua noho ana me oe ma keia hope aku, nolaila e hai maua ia oe i ke kumu e make ai, ua olelo ia hoi ma keia kaao, o keia mau kaiknnane o Liona Wahine, he man kanaka ikaika loa keia, a he maoa no hoi, aole e hiki i kekahi mea ke a-a ku imua o laua ma ka hakaka ana, he mea ole loa na mea a paa ke hiki aku imuao ko laua alo. A no ka oi io no oko laua ikaika, ua loaa ole ko laua kaikuahine i kekahi mea, aka, aole paha i ike ia na ai me ka liilii Pelekane, a mahope iho o ka olelo ana a na manu, hai ia mai la na loina e hiki ai ia ia nei ke hele aku imua oua mau kaikunane la. Ina oe e hele a hiki ma ka hale o kekahi kanaka e-a,

a i ninau mai ia oe, i kou wabi i hele maiai alaila, e hai aku oe, mailoko mai nei au o ke kai, i hele ae nei au e imi i hoa hakaka no'u, aole he loaa, a lohe mai nei au i kekahi kupua o ka moana, ona kaikunane ka o Liona Wahine ka r£ea ikaika i ka hakaka ana, nolaila au i pae mai nei e hoao iki me olua ma ia hana, a ina e lalau i ka pahikaua a hou mai ia oe i ka maka oioi o ka pahi, alaila, e hoomaka koke oe e. hopu malaila a pāa loa, oia katfi o ke kuma e paa ai ua pahi la, mai makau oe i ka haawi ia mai o ka oi ia oe, a ina e īilo mai ia oe, ia wa nooe e hopu koke ai a paa, a oia no kou manawa e paha koke ai i ka pahi i ua kanaka la a make loa, na maua no e kokua ia oe ma keia hana ana a oloa a ina e make ia oe keia tiiau kanaka elaa, o ka loaa no ia o ko kakou pomaikai, ina oe e hoolohe pono i keia mau olelo a pau a maua, aole no e liuliu, ike koke no oe i ka pomaikai i keia mao la mahope aku e hiki mai ana.

O keia iho la ka olelo ana mana i olelo ai ia Keoni Aikane, i ka wa i pan ai ka laua olelo ana ia ia, ua hoomakaukau koke oia e hele e hooko i ka olelo a na mauu, me kona manao kanalua no nae.i na kumo e, lanakila ai oia, no ka mea, aole oia i hoomaopopo i na kumu e hana ia mai ana imoa ona, i kona wa e hala-.vai ako ai me ua kanaka la. Ia ia i hele aku ai a hiki ma ka puka o ka hale o ke kaikunane a Liona Wahine, ku akula.oia me ka naoa aku iloko, ia wa oia i ike aku ai i ua kaikunane la o Liona Wahine e moe ana, a he mea weliweli hoi ko ia nei ike ana aku i na mea oioi a pau e waiho ana ma ka paia a puni oloko o ka hale, ku iki ibo la keia me ka ooonoo pono i kana mea e hana aku ai, a ano makao mai la no hoi keia i ka ike ana aku i ua kanaka la, ia wa oia i emi hope mai ai me ka makau nui, aka, aole i holo pono ia manao ana oia nei pela, ia wa no i lele koke mai ai na manu a olelo mai la ia ia nei, heaha'hoi koo mea i emi hope mai ai, aka, aole e hiki ia ia ke pane koke ako, a liuliu iki, hai aku la keia, ua makao ao a weliweli i keia kanaka no na mea a pau a'u i ike aku nei, a no ke ano ikaika maoli no paha kekahi o keia kanaka, ina paha aaaa e hoomaka e hakaka, me be mea la, e lilo aua au i mea ole loa ia ia la ke lalau mai.

Pane koke mai la na manu ia ia nei. E hooko oe elike me ka maaa mea i olelo aku ai ia oe, nolaila, mai makau oe ia 'ia, oiai, o ka wa kupono no keio, e wiki oe, o ike koke mai aoanei ia maua, a o ko kakoii lilo no i mea ole, aole he wahi e hiki ni ia maoa ke kuhikuhi aku ia oe, no keia olelo a na manu

ua lilo ia i mea nana e hoomoma ao ai i koia nei manao i heie wale a kupilikii, mahope iho 0 ka lakou nei olelo anu, o ke okalakala koke ae la no ia o ua wahi Keoni Aikane nei, a hele hou aku la keia a ku ma ka paepae o ka puka me ke uno koa, a me he kanaka koa la no hoi e hoike ana ia ia iho iloko o ke kahua mokomoko—a iloko hoi o ka la hooili kaua, paipai ae la ko ia nei lima ma ka lapauwila o ka puka komo, me ka ikaika loa, ia wa i puoho mai ai ua kanaka nei a lalau koke ae la na lima i kana pahikaua, a ninau mai la hoi ia ia nei, owai kou inoa, a mai hea oe i hele mai nei ? Hai aku la keia, o Keoni Aikane ko'u inoa, a no ka mouna mai au, a mailoko mai au o ke kai i hele mai nei, a he kupua ikaika au no na wahi a pau loa, a ninau hou mai la ua kaoaka nei ia ia uei, a heaha kau mea i hele mai nei, hai aku la keia i hele mai nei au e hakaka me na kaikunane o Liooa Wahine, no ko'u lohe ana ae nei iko laua ikaika. " Oiai, o na kupua ino o na wahi a pau o ka honua nei, ua pau lakou a pau i ka make ia'u 1 keia wa, ma keia olelo a Keoni Aikane, ke olioli wale la ua mau wahi manu nei me ke kani iki o ka laua la aka, a i ko laua ike maoli ana iho paha kekahi, ua hooko pono loa ia ka laua olelo, ia Keoni Aikane e hai ana i keia mau olelo, hahau koke ia mai la ka maka o ka pahi imua o kona alo, ia wa no hoi keia i lalau aku ai ma ka weiau oioi o ua. pahi nei, a lilo mai la ia ia nei, i alawa ihō ko ia ~ei hana, o.ke kumu o ka pahi kana e paa ana, o ko ia nei pahu koke aku la no ia i ua kaikunane nei o Liooa. Wahine i ka pahi, a ku aku la ma kena umauma a puka aku Ia ma ke kua, ia ike ana mai o na manu ua paka ka maka o ka pahi ma ke kua, ia wa no laua i kokue. koke mai ai ia Keoni Aikane ma ka lawelawe ana i na mea e make.ai oia, aole i liuHu iho, ua kaili koke aku la ke e-a o Olepau ia ia, a waiho iho la kona kino kupapau me ka make, a ma ka olelo a na manu ia Keoni Aikane, e eki koke ia ka piko a moku i ka pahi, ua kooko koke keia i ka laua olelo ia wa, ma keia make ana o ua kanaka la, ua ike no o Lionawahine i ka make ana o kekahi o kona mau kaikunane, ma kooa kino ano holoholona keia ike ana ua make.

Ua hoomaka koke ka aina e halalu tne ka nauweuwe oui, oie he olai la ke aoo i kona wa e hapai ai i ka honua, mahope iho o ka make ana o keia kanako, ua olelo hou na manu ia Keoni Aikane e hele koke ma kahi 0 kekahi kanaka, na aeJcoke aku no keia e hele, oiai, ua pau ae la ko ia nei ano makau a weiiweli hoi ia laua, a oia no hoi ko ia nei wa i hoomaopopo ai, he oiaio loa ka olelo a na mānu, ua hele co keia a hiki ma kahi o ka lua oke kaikunane oka mea nona keia kaao, ana haua aku no oia. Elike me kela kanaka i make ai, & pela no kona hana ana 1 keia kan&ka a make, oia kona lanakila ana noaluna o na kaikunane o Liona Wahine. I ka ike ana o na mann uā hala i ka make na mea e hiki ole ai ke ike ia Liona Wahine, olelo hou mai la ua mau manu nei ia ia nei, e Keoni Aikane e, he nani ia aa make ae la no na mea nana e keakea i kou makemake, nolaila, eia ka maua olelo i koe ia oe, e pii kakou a hiki i ka hale o Liona Wahine, aia la ke kn mai la i uke o ka laan, aia ilaila oe e ike ai i kona kino me kona heiehelena a me kona mau ano a pau, ina paha oe e ike aku ana ia ia, aole paha e ole kou panlehia nona, aole paha oe e hoomanao mai ana ia maua ma keia mau la aku mahope.