Ke Au Okoa, Volume IV, Number 26, 15 ʻOkakopa 1868 — Untitled [ARTICLE]

' Kauka Hawaii o Hilohan'akahi.—-I ka ia 17 o £a mahina i hala ae nei,' ua ikeia aehoi opiopio o Kanakanilehna saei, e 'aaa i na hana a ka t>oe i a' **cri'"ntpaa'.,Vir- K6san I^.-3-T s*daka..ijieie aku la i ka aoao mau o ka honoa e ua keiki nei, me na mana nni o ke aupuni o Sat.ina; a'eia na olelo i ka wa i aneane ai 9 pau ke ola, " Aole ia nei e make, e ola ana no, a mai uwe nae hoi oukou, o puiwa aoa nei ka uhane a hele loa." A ma ia hōpe iho, make akn la, a ua lalau akn na lima mana o ke kanawai a hahao ae iloko o ka hale paanao,*ka hale hoi a' ia ukulele i noho ai, a me na mana nni o ka aoao kahiko loa, oia hoi he make i ka aamakūa mano; a ina na oukou e hana, alaila pau, āi o ka'u aku ka hope, me na olelo nahenahe a na aumakua i ka po'na aumakua i ke ao, e ike mai hoi he akaa maun ko'u, aohe wahi kau ole, he wahi kan na'u ka lala laau maloo, he wahi kau na'u ka paia o ka hale, a he wahi kiilili na'u ke poi o ka umek'e a me ka pua o ka maun." Aia hoi, laweia a£ la imua o kā Innakanawai apana e hookolokolo ai, a ua ku io no i ka heira e like me ka mea i lohe a i ike ia; aohe paha he lawehala o Hilo nei ihookolokolo ia fea nni o na kanaka i hele mai e ike e like me keia, o ka aha jure wale no, ka nni o lakoa, ua hiki 'aku ika haneri aoi ae. Ia wa, kauoha ke kahu o ka aha penei : " Mai makan oukou i ka meno a me na mea e ae o ke anpuni kahi'io loa, aka, e makau oukon i ke Akua Mana Loa, a me na kanawai o ke aupnni, mai ai i ka ai, mai iun i k.a wai, mai hele iloko' o ke kai a puiwa a makau o hana ino mai ke akua mano; aka ea, e hana i keia mau mea a pau me ka makau nui ia lehova Sabaota o ka lani iluna a me ka paa ilalo." A aa hoopaiia i na dala $T8.50, pokeokeo no. Owan no me ka mahalo.—H. P. Kai.auoliva.

Na mahina ko i kcdalaia.—Ma ka kora 12 awakea o ka Poakabi iho nei, ua kuai kudak ia na mahina ko ma Kona Hema, oia iioi ka mahina ko o Onouli ame ko Kailua. Ma ke kudnlaia ana riac, mc he mea la nae paha aole i lilo i .kekahi poe e aku, aka, ia W. L Green ma no; oiai na Thes H. Davis no boi i koho. Un lilo o Ononii ao na dala $11,500; a o Kailua hoi no $5,000. IJa olelo ia nae, ■o ka mahi ko ma na tona he mea makehewa, a hoopan. dala wale no, no ka meo, ma ka hapanui o na aina, nole e makemake nui ia ana ke kokna hoohikiwawe o ka palau, aka, ua hilinai nui »a hulihuli ana ia inau walii ma ke kokua hana lima oka 00. Ma keia mea nae, ua like loa no ia me kahi mokupuni o Bourobona (JJauritins) maloko o ka moana Iniana. He wabi nui loa ia o u e oa a me ka pohakii, n aohe kupono o ka palau ke mahiai ia maloila; a ma ia wahi nae, ekolu mau li£vneri mnliiua ko nialaila; n o na wahi n puu, na ka lima kunaka walo no e bunc. Ma nu nno nui nne, ua like ia wahi me Kona ke aa a me ke apuupuu; a he ulu wehiwehi nae na mea kanu, a o na uiahini ana, na ka lima kanaka wale no.

Ka mai PDuruu liilii. I ke kakaljiaka Poiikiihi iho nei, kaiewa mai lu ka moke īkoholn Wm Rutch mawuho »;;i oko kakou riei awa me ke kau mai i ka houluna, ua !ooh:a ko luna poe ika inai hepela. Ua holo koke aku ke Kauka o ke awa, e nana pono,i ke ano o ka mai inaluna olaila; aka, ua pai nae ua moku la i ka ia. Kahi i loaa ai o ua mai la, i ua moku la ma Inpana. Ike kipa ana aku o ua moku la maiuila, i kamahina o Februari i hala oku nei, a mahope iho o ka haalele ana i ua wahi la, ua lonhia ewalu poe oluna o ua mokii la i ua mai nei. Ua lono mai makou, eha poe i make, a eha p«e i pakele mai. Ua hai ia mai makou, o ka poe i make he poe haole wale no. Aika 1 o Augate i hala ae nei, mahope iho oka pau ana o ka poino oluna o ka moku, ua hoomaemae hou ia ka moku. ' Ua kukui ia mai ka lono o keia ano mai ma ke kulanakauhale o Kapalakiko; a heano kau li wale mai no, ke ola e makaala loa ia, e oili hou mai ana paha oia, ia enemi o na makahiki i haia. Aka, ke manaolana ae nei makon, e makaala kupono loa ia ka hoea ana mai o na mai ano luku, a lele a pau. Ka waikahe ma Puako.—E kahaha no paha ko makou poe heluhelu i ka ike anaiho, he waikahe ka kekahi ma Puako, i Hawaii, oiai, he aina ia i paapu i na pohakn pele o kela ano keia ano, a pela pu no hoi me n» ala holo mai na kula mai e ibo ana i kai o Pu<jko. Aka, ma kekahi ona palapala i'loaa mai ai ia makou, e olelo ana, 'ma na la hope 0 Sepatemaba iho nei, ua kahe mai kekahi waikahe ikaika mai uka mai; a pauna.i-a o "ka loko, a inoino no.hoi na loko paakai." Ua lawe pu mai no hoi ua waikahe nei i ni pi-ha-a o na aoao mai o ka mauna o Hnalilai. He mea kupanaha no keia wnikahe o k6 kalie ana mai ma ia raau wahi i hele a palauli 1 na pohaku, a ano kuleana oleke manao.'akn e holun.ioku niai ana he mau waikahe nui ma ia walii. Aka, me he mea la nae pahol ua hauleliia kekahi waipuilani ma ka mauna; a i ole ia, kekahi mau hana ano kupanohgle ae no paha a ke Akna. j

Ka Aha Kihkie,—l ke kakahiaka jo ka Poakahi iho nei, ua noho ka Aha Jure ; o keia Kau Hookolokolo o Okatoba. Mam.oa ae o ka Loo.makaia ana o ka Aha, ua hoikeii mai o Alfred Steadman Hartwell, ke Kokua Mualiou; a ua heluheluia mai imua> oke anaina ka palapala hookohu *> na Luna' 'ana'wai hon nei. Aohe p** 0 hihia o keia Kau Jure. oka o °ia « pepehi . „ Q ;hoia & Pao- " i u *« <*< | ha.ua imua 0,-ta P oe I 1 waiww, hihi; na Jure kanaka Hawaii. Ka mokūmahū Mi>ntana—Ua ooopuka aku makou i ka Poakolu o keia pule ih'o nei, ka haalele ana aku o ka lua o ka mokamahu holo mau mai i o kakou nei, oia hoi ka Moniana. Ina, ua haalele io ua moku la ia ma ia la, alaila, o ka Poakahi ae nei kona la ku mai me na ohua, na ukaoa, a me na nu hou mai Kapalakiko, a mai ka hikina mai. Ke ku inaioia i ka Poakahi, a ka Poaono no oia e holo akni ei. I ka Poakoiu hoi oia pule aku, e haalele ai ka ielaho ia Kapalakiko. Ma ka hoomau a me ka holo rrtau ana mai hoi o keia mau moku, e lioohikiwawe ia mai ai i o kakou nei na lonj ano nui o oa mea hou mai na aina e mai. KA MAKANI IKAIKA MA KAUAI.–Ma ke ku ana mai o ke kuna Neki mai Kauai mai i keia pule iho nei, ua hiki mai na lono o na hana iho a ka makani malaila. Ua ikaika launa ole ka hoea ana mai o na nalu ma Koloa, a ua lawe aku i ka uwapo, a me kekahi paila wahie, a ua hoohina iho no i kekahi mau kauhale. Ua nui no na ko i hoohina ia ma na mahina ko ma Nawiliwili. Ma Hanapepe, eha hale i pau i ka hiolo ialo. Ma Waimea, ua hiolo 7 hale; a he lehulehu wale na niu i kulai ia ilalo. A ma kekahi wahi o ko kakou pepa o keia la, e ike ia ai kekahi mea e pili ana i ka luakini o Waimea, mai ko makou makamaka aloha. Rev. A. Kaukau mai.

..Olai,—Ua lono bou ia mai, elua mau olai ano nui a ikaika i hnonakolo ae ma Waimea i Hawaii, ma ka la 29 a ene ke 30 o. Sepatemaba ibo nei. oke olai ikapo o ka la 29, ka oi loa ka ia o ke ikaika, a mo he mea la, he nakolo ana ae i ka lohe ia aku malunn o ke poo. Ua ike ia no hoi keia mau olai nna ma Kona mu, u me kekahi mau wahi e ao o Hawaii o Keowe. Ka Manūwa Scout.—l keia la, e haalele mai ai ka mauuwa Beritauia Scovt, i ko kakaleou nei awa, niahope iho o kona hoolnolu ana no kekulii man pule i hala ae nei. I hoi loa oia ma kona alanni moana e hiki aku ai i ka home; a e kipa aku anu uae oia nia Tahiti a me Vale|jar;iiso. Ka Lunakakawaj Kiekie—ka mnkumahu Kilauea o ka Poaono iho nei. i ike ih<> ai uiakou i ka hoi nnu mai o ka Lunnknnawai Kiekie a ine kona oh;ma inni na inoluipuni hikini mai. • Mawnena no hoi o na ohua o Rev. C. B. Annru, no hoi kekahi i knu nini. Lu.na Bukk Hf.mj Al'pi:nt Uou. —Ua lono ūKii innleou, ua hooleoliuia o Alfn;dC. Cnstlc, keiki a Kakela, i Lun.'i Bnke Uelu Aiipuni, ma kahio G. F. Wiind<;r)biii - g, (Wanalmka,) i hoopania ilio nei; a ini liala akn nei hoi oia i Kapalukiko, maluaa o ka moku lāaho.

Ka naha ana o ka luakini ma Waimea i Kauai.- Ma ka la 3 o Oka. ma ka hora 5 o ke kakahiaka. Ua haule mai ka ua, a kahe mai la ka wai, a pa mai la ka makani ikaika, a pa maluna o na laau, a hina lakou, a hina eha hale ma Waimea nei. E mau ana ka ikaika o ka makani a me ka ua, a ma ka hora 9 ae. Ua naha ma kekahi aoao oluna o Lanakila. Aia ma ka aoao komohana akau ka naha, ua like ka nui o ka naha oia aoao, me alua hapakolu, ua hoolei ia na oa a me na papa, na pili ilalo i ka honua. E paa okoa ana kekahi aoao, a me ka hapakolu i koe aku. Ke paulele nei makou e aie i ka mea dala, e paa e iloko o keia mahina nei, o hiki mai ka makani hou, a nui aku paha ka poino. Ke mahalo aku nei no makou i ke Akua i ka nani a me ka hohonu. kona mau manaopaa. Ua wawahi oia i ke kahu ekalesia i elua apana, a wahi ae oie i ka luakini, i hoopau loa ae oia i na uluaoa, a me na wawa lapuwale. A. K. Pii hou ke kai e.- Ma ka po o ka la 1 o Okatoba, ua pii hou ke kai, a ua hoopoino hou no i na hale o ko makou wahi, (Kahaualea). Ma ka hora 9 o ka po, oia ka wa a ke kai i hoomaka mai ai i kana hana, ua hina ka luakini, hina he halau waa, komo ke kai iloko o kekahi hale e noho ia ana e kanaka, hanee ka pa o ka halekula, a komo ke kai iloko, pela kekahi hale iho, komo no ke kai, poino no na mea oloko, aole nae i poino ke ola o na mea uhane. O ke kai o ka la 2 o Aperila, ua uuku ia mamua o keia kai a makou i ike iho nei, he keu aku hoi keia. Ina o ka hana mau keia o ke kai i ko makou wahi, o ka pii mau i uka nei, aohe mea pilikia a koe aku. I ko'u manao wale iho, ua lawa aku la no paha keia kai ma kauwahi e aku. He keu ka hoi keia a ka makahiki pilikia nui wale. Me ke aloha i ka Luna o Ke Au Okoa. R. K. Paa i ka uahi.- I na la mua o keia pule, ua uhi iho ka uahi maluna o na piko mauna a me ke kulanakauhale. I ka manawa nae, e hoea mai ai ia nei ua kupuni i ka uahi, ua manao ia, ua hu hou mai ka pele ma ka mokupuni nui o Hawaii. Aka, ma na lono i hiki mai i ke kaona nei, mai na awa hikina mai, aohe pele i hoea hou mai. I ka la 17 o Sematemaba, ua po o Kapalakiko i ka uahi no na ululaau mai o uka; a oia mau ahi aku, ua nee aku ka ia i na ululaau o Oregona. He mea ane hou no ka pau ana o na ululaau nui ma kekahi mau wahi i keia makahiki. Ma Canada, ma kekahi mau wahi lehulehu wale. Ua hoao nui e kinai i na ahi i mea e pau ole mai ai ko lakou mau kulanakauhale i ke ahi. Ma Europa, nui na poino i uluhia mai maluna o na waiwai no ke ahi mai o na ululaau. I keia kakahiaka no, ke punohu [ ]. Ka haole kilokilo.- I keia pule holookoa i hala iho nei, ua hoomau no ka haole kilokilo o Martin, i kana mau hana akamai ma ka Hale Keaka Nika. I na po makamua, ua piha mau no, aka, no ka moalaala no hoi paha o kana mau wahi mea e hana mai ai, nolaila, ua nonohu iho n ka manao puni lealea o kanaka. I ka hora elua nae o keia auina la, e weheia ai ka ipuka o ua Hale Keaka la, i kumu e komo mai ai na lede a me na kamalii. Ka uku komo, he hookahi dala no na makua, a he hapalua no na kamalii, ma kela wahi keia wahi o ka hale. A ka Poaono, e hana Keaka hou ana no ua kanak hana akamai la.

Kohihewaia he hale pao ahi.—l ka hora elua 'o ke kakahiaka oka la Sabati iho nei, ua kui-ke ae la na bele Kinaiahi o ke Kaona nei; ua hoalaia mai la no hoi ka poe hiamoe o ke kulanakauhale nei, no ka hikilele me ka manao .ana he hale pau ahi io hoi. Ua eleu ae no na keiki o ke ahi i ka lakoa mau hana o ka hoopio; a ua holo hoaa ae no hoi na Kaa Kinaiahi ma o a maanei, e imi ana i kahi o ke ahi . i hoea mai ai. Eia ka hoi v aohe he pau ahi io, he nhi olani p:iaa wale uo ka hoi na kauwahi kanaka ma ke Alanui Kamika; a ua ona kahi kanaka nana ke ahi i ka awa, puokooko loa ke ahī; manao kalii haole ma kekahi pa aku, he hale pau ahi, kahea hoi oia, a kani na bele ahi.

Ka luakini o Waimea.—E ikeia ma kekahi wahi o ko kakou pepa o keia kakahiaka, ka A. K. palapala, no ka naha ana o ka luakini ma Waimea, Kauai, iloko o na la makani ino i pa mai nei malaila; a ke manao la lakou e aie akui ka mea dala, i paa ai kahi i naha. Aole auei he mea pono ia kakou o Honolulu nei e kokua aku no ko lakou poino? He mea kupono loa i na ekalesia hoa'loha o ke kaona nei, e haawi i mau wahi hapaumi, e kokua ai i ko lakou poino, o poola hoi auanei lakou i keia mau la. Ke hoomaka mai nei ka iho pakakahi ana mai o na moku okohola o keia kikina. Ma o ke Kilauea no hoi o ka Poaono iho nei i lono ia mai ai, ua ku ae na moku okohola Camilla me Janus ma ke awa o Lahaina. Ka Ekk Leta. i Tahiti.—Ma ka oloolu o Kapeua Price, o ka manuwa Beritanin Scout, e liolo ana i kiea la, ua lawe pu aku oia i na eki; leta no Taliiti. Ua HOOHOI.O pono ilio ka Papa Ola, lie knponu e o hou ia i keia manawa na kannka a pau; a ke hoomakaia nei i koia mau la ka o nna i na inukua u me na keiki. MALiniNiiiKLE.—Ko iiialicinakf; nei makou e lnuna [>u nu; Maliliinihele i keia mau la; ina uole ma ka halawai kino ana hoi, ma ka palupala mai.