Ke Au Okoa, Volume IV, Number 20, 3 Kepakemapa 1868 — Untitled [ARTICLE]

Ma ke knlanakauhale ane like me Honolulu nei ke knpipipi o na kauhale, ke kikeekee o na pipa alanni, a me ka helealukaana o na kanaka o kela ano keia ano, he mea kupono ka noonoo ana no ka hele wawae, ka hololio a rae ka holokaa, oiai, ua hilinai nui ke akelekele o ke ola o kekahi poe maInna o ka mikiala ana o ka poe e holo~ wiki■wiki molnna o na lio a me na kaa. Oiai nae, na hookaawale ia na alanni a me na ala aoao no ka hololio, holokaa a me ka poe hele ■wawae. Ina e hoomau ana ka mea hele wawae ma ke ala aoao, he mea ulia ■wale np lre kuia ana mai oia mea me ka poino', he mau poino nlia wale, "o ka moeino paha ka mea i ike e ulia mai ana." Aka, he mea kupono ka makaala ana, no ka mea, ok% noho a me ka hele ana o ke kaona nei, na hoopnniia i na kamumu o kela ano keia ano—ke owe ae nei hoi ke kaa, a ke kamumn ae la no hoi ke kapuai o na lio; a e lawe pioo ia ana ka manao o kela me keia me ia mau owe ana. Iloko no oia mau pioo ana i loaa ai i kekahi poe ka poino o ka poe hele ■wawae ana; no ka mea, aole i like ano o ka hele ana o ko ke kaona nei me ko ke kuaaina. Ma ke kuaaina, tia akea na wahi e hoona ae ai ma na ala loa, akā, ma ke kaona nei, ua haiki no ke kupipipi o na kauhale a me ke aluka o na hele ana. Ma-ka hololio nna nae ame ka holokaa ane, na knkuluia no he rnla no ia poe, a oia rula, oia no hoi ina e holo mai ana kekahi lio a me kekahi kaa m.auka 'a makai mai paha, alaila, he mea pono i ke kahn e kaa ana maluna ke buki ma kona lima akau "iho, i knmu e pakele ai. Ke kumu nui no paha i manaoia ai ma ka lima akaa e huki" ai, no ka mea, o ka lima ane makaukau loa no paha ia. Ina kekahi e heki ma ka lima akau, a o kekahi hoi ma ka lima hema, alaila, e kuia ana ia mao mea; a o ka mea nae i huki 1 kona lio a kaa' paha ma ka lima hema, oia no ke loaa ana i ka hoopai ia, no ka mea, ua haalele oia i ka rula o ka hnki ana ma kona lima aka.u iho. Ahe mauao kupono no hoi ke kau rnla ana e like me ia ano, i kumu e hoomanao ai kela mea keia mea; aka nae, i kekahi mauawa, ua paukiki loa ka hiki ana mai o ka poino, a poino paha i ka mea i loohia ka hoomanao ana i ka l>ma kupono e huki ai, a he kumu no ia e kalaia ai ke lawe ia imua o na aha hookolokolo.

Kekahi kumu nae e kuia ai kekahi hololio a holokaa paha no ka hawawa o ka mea nana e kaa ana a hookele. Kekahi nae ma ka ulia wale ana; a o kekahi knmu no hoi e poino ai no ka manao ole.o ka • poe e holo ana maluna oka lio ame ke kaa paha. Key i.TLci kumoĀe l loaa nei ka poino i ka pog hele wawae mai ka poe mai e holo ana malnna o ka lio a kaa paha. Ua ikē no kekahi poe e kaa ana maluna o ka lio a kaa paha he nihinihi kahi i koe a loaa aku i ka mea hele- wawae, aka, no ka paiia ana ae paha oloko e ua manao haakei a pakela paha e oi mamua o kekahi, a ma ia hana aiia paha ua knia iho laka mea hele wawae i ka poiuo ana i nioeuhane mua ole ai paha e halawai mai ana me ia. Ua hapaiia mai ko makou manao e kamailio ma keia mea, no ko makou lohe ana mai i ka Poakahi o kela pule aku nei, ka pepe ana o kekahi kanaka i ke kaa o kekahi haole o Chas. Howard kona inoa. Iko makou lono mai e holo ana ka ua kaa nei makai o ka uwapo o Aina Hou, e hele ana kekahi kanaka mamua me ke ano hele malie; a i kona lolie ana i ka owe me ka nakeke mai o kekahi kaa mamua, na anepioo kona manao, a huli ae la mao a maanei i kumu e alo ae ai i 0 ke kaa, aia hoi, ua loaa mai la oia i na huila o ke kaa, a hina iho la oia, holo aku la na huila o ke kaa moluna ona a malana o kona helehelena. 0 kahi mea nae a makou 1 manao ai ua malama ole na mea maluna o ke kaa i ke ano maikai, a me ka manao ole haalele wale i ke ola makamae o ka hanu kannka; o ko laua ike ana no ua hina ke kanaka a holo aku ko laua kaa maluna o kela kanaka a alina paha kona helehelena, aole nae laua i kaohi mai i ko laaa lio a hoi hope mai hoi e nana pono, ina ua poino a aole paha oia. . A o ka laua hana ona pela o ka holo me ka manao ole niai i i eha, he hoike ana ia o ko laua mau manao ole e malama pono i ke ola o ka mea hookahi, a o ka leholehu paha. He mea maumaua pinepine no ka hookūi ana aku paha o kekahi poe e holo ana'malona o ka lio me kekahi kaa a mea hele wawae paha; i ka loohia ana o kekahi i ka poino ma kona hookni ana, ua manao paha ia mea, o ka holo koke mai ia wahi aku o ka poino, ka oi loa aku oka pono me ka maikni. Aka, ke i ae n J makoa, o ka hoike ana ia o kona manao ole i ka pono o ka mea hookahi a rne ka lehnlehu paha. He kumn oo paha ia e hoike mai ai, he maaao auwana hoopoino ko'na ia hai, a i komu pakele nona, e kaihi ako oia iaia a mamao mai kahi aku o ka poino i hanaia. Aka, ke loaa aku nae ia, a lawe ia imua oka Ahahookolokolo, he c.iea kupono np ke kapi iaia me ka paakai miko kupono, oiai, ma kona kuia ana a poino a holo koke aku oia me ka manao e pakele, he manao kupono ole ia. Ua manao no nae kekahi poe he kupono paha ia, aka, ke i ae nei mnkou o ka mea knpono ina e kuia i keknhi kanaka malulo, e pono i ka mea a man mea paha malnna o ka lio a kan. ke kakali iho a nana pono i na poino a me na palapu o ka mea i loohi.* i ka poino; a ma ia mea e like ai kekahi me ka Somaria maikai.

L<a nalowale ana p ka Luna Makai o Kc>na Hema.—Mai kekahi hoaaloha ili puakea inai o mokou i loaa mai ai kekahi "mao men e pili aaa no ka nalowale &na a hu hewa ke nla i ka Lunn Makai o Kona Hema, a penei no ia. Ua muikai w«le no ka bolo aaa o kunu lio, a hiki i Hamakua ma ke ala hele i Wuimea, ke nahu iho la 110 ia o ka lio i ke kaulawaha, a uhu aku ia, aole boi ma ke ala i Waimea, aka, ma ke nia e pii ai ika mauna. Oa mamao loa aku, haule iho la kona lie ilalo, paa pu kona wawae unalalo o ka ka lio, a hele mai la ke koko mai ka waha a me ka ihu mai; a manao iho la ia e make ana. Kona lulau aku la noia i kona lakeke, a me na paiki ili, hoomaka iho 1a e hele wawae me ka manao e hiki i Waiaiea. Aka, uhi mai la ka a noho iho la oia ia po 3 no malalo o kekahi kumu laau me ka ai ole a loaa ole hoi o kauwahi wai e inn. 1 kekahi kakahiaka ae, hoomaka iho lāoia e huli i wai inu, a loaa ia ia kekahi mau kulu wai e piha ai paha ke pa inu ti; a loaw^a-no hoi ia ia kekahi mau ohelo papa. ,uhi hou mai la ke ohu, a ia ia i imi aku ai i kahi i waiho ai o Uana mau eke ili, aia hoi,^?ohe loaa iki. He mea makehewa ka huU^ana aku, a maDao iho la oia e hiki i Waūngg ia la. I kona manao. eia oia ke i'no nei i Wai- . . froea, aka, eia nae oia ke pii nei i ka mauoa. Ano ka loaa ole o kahi kupono e hikv ai i kai, ua moe hou no oia i ka nahele ifr po; a ao ae, i ka hora oia kakahiaka, hiki "oie i Waimea, mahope iho o ka houkeai ana a inu waiana, no na ia elua. ; Ka Aha Himeni ma Kalihi. —Ma kapiPoaono o keia pule iho nei, na haawi ia kēkahi Aha Himeni ma ka luakini o Kalihi; a') na loaa a pau e loaa mai ana, he mea e kuaiia i pila no ko laila luakini. He maa haumana Hawaii wale no ka poe nana i himeni, malalo ka o ke alakai ana a Kivini; a o ka fytkou hapai ana ia hana, ua makana ia mai n<? me ka hale i hele a piha.pono, a ua lawa h| ke dala e loaa ai ka mea a ia luakini ikWnu , >, * nui Ua hoonani maikaiia ka loko lnakini me na hae, a me na lau ka nahele. He iwakalua ka, ka nui o himeniia, a ma ka panina ka mele ola ka Moi ike Akua." Ua hele aku nkka kekaLi poe o ke kulanakauhc.le nei e he, a ua uku ia mai no ka Inhi o ko lakou mau hele ana aku me na himeni a hoolioli ika naan. Mai oi akn paha ka pee hele e hoolohe ina i lono mna ia mai e <hana ia ana kekahi aha himeni malaila. Ka Mokūmaho Idaho.—l ka hora 4o ka auina la o ka Poaha iho nei, an holo «|ii no ke awa o Kapalakiko, me kapihß pono£> kooa opu i na ukana o kakou nei, a me ki\mahuahua no hoi o 'na ohua i holo O ka eku mai ana, o'ka Mon/ tru'Tnal ana"oia'i Ka"lā" 28f^>Seīa"mahina. Ke holo mai oia, oia no ka hoomaka ana o ka laina hou, a mahope iho o kona ku ana mai, e hiki mau mai ana !:a mokuahi i kela a me keia iwakaluakum: :.)akahi la. Aohe paha he eke ieta o na mea hou ehiki mai ana iloko o keia mau pule eha, koe nae ke maalo mai kekahi moku pea. Mawoena ona ohua'i hoi aku, o ke Kanikela Amenka i nohoihonei o Spauldiog. 1

Ke hūla kaieamahine ma Makiki:—Ua hoopau ia iho nei ke Kula Kaikamahine ma Makiki malalo o ke alakai ana a Miss Okaoa oiai, ua hoihoi ia mai na haumana i ke kula a Binamu kaikamahine ma Kawaiahao. He mau makahiki helu no ka Okana alakaā ana. iua kuia nei me ka maikai a me ka loaa. Aka, no ke ano lehulehu o na kula oh«na e ulu mai nei, nolaiia, ua manao ia pnha he mea kupooo ka hoopau ana iua kula la. Ua kokua ia no ua kula oei e ka uku kula mai na makua aku, ame ke dala haawi aku no ka pomaikai o ka hoonaouao aoa i na kaikamahioe. Manomanoke Kolohe.—l ka po Poaono aku nei, ua komo kulohe ia ka hnle noho o W. R. Seal (Kila) e ka poe aihue; a ua aihue ia paha ka ke (i'ila. Akamai no, o aihu® iho paha i na lole komo o loaa i kahi manawa «ku, miki mai la no ke kalohe ma na a-la. Ia po hooknhino, ua aihue ia ke dala ma ka hale o Kapena Baraunu ma Rukini i Makiki. Ka ! makau ofe no hoi ua mea ho kaluhe- He inakemake ka poha e paa ika pakmia o Kawn; a e huki i na lepo oka Ulu e hoopiha ai ia Aina Hou. - Pela paua.—Ua hai ia mni makou i kekahi mau la i hala ae nei, uu hoohiki ia kekahi kanuka Haweii elemakule o ka A.ha Hooinalu me ke nno mau e hoohiki ia nei imua o na Aha. "Ke hoohiki nei oe e hai mai i ka oiaio, a o ka oiaio wale no, a pela ke Akua e kokua mai ni iu <ie." Pane mai la ua kanaka nei, '' Pela Paha." Pehea la ka koos manao, e hoohiki ia aku c ka paha pau pele pau mano, iaa paha ua olelo mai. " Oia hoi, pela"' Pili kino.—Ma ke ku ana mni o ke kuna Kamaile i ku. Poalima nku nei, un hui mai ke Kioaioa Dominis mo kan.n alii wnhiue Liliu mai Molokai mai. A inehinei, ua hele aku ike Kaapuni aou ia Oabu nei. Ua hnl» pu nku me Kapena Sioipson o ka inanuwa■, Mohongo. fie ewalu, ahe umi paha In, alaila, hoi inai. £ loaa no ia lakou he mau wu oluolu maikoi o ke kuapuni ana. Kddala.—l kein pule iho nei ke kosi ia ano o ke kunn Nonanona Ulaula mni T«hiti mai, kohi kuna nnna i lawe iu.n ka Duhju o ka nune ma Tnhiti No na Luna Kudola Adnmu me Waila i kuai; n ua lilo ia J. Curoo na pohaku, he $2,450. '

j PALA MEMKLE KA OHIA IKA NAHEI.E OLI | likoi. —Poalima, 21 o Augate i maalo aku 1 nei, ia'u e ni-iu ::na m : Kulolo'.i, a launa koI ke aku ma ka puka pa o Halaauiani, loaa ia'u ] ekolu poe e ku ana e launa oleloana me Alelele, i kun lihi launa ana aku ike aku la au ia Moehonua, e ani lau lima aku ana ia Peter K. Kalaikini, i kekahi mea a holo aku la ia ma kona lie anapau, me ka olioli a hala aka lu kela, ko'u hookokoke aku la no ia 8 ninau ana, he&ha la ka niea i hala aku la me ka oiioli loa 01 ula haliu mai la o Mujor a mino aka ibo la me ka i pu mai, he hua ohia o I ukn oka wao. E kupu ana ua iaha i Halaaniani nei. O ko'u pane koke aku la no ia, he punahele nau oi ala au i haawi aku la, e aho hoi na'u kekahi ohia, hoole mai la kela aole, na P. K. Kalaikini in oliin, na ka ma kua alii o hawaii nei, o M. Kekuanaoa, he luna lawe oia ia wa, kuu nian loa aka la no ia ma na kumu laau ohia e ulu ann, ike aku la au i na bua ohia i koe, e luhi ehu mai ana no iluna oke kumu. E mahalo ana au i kona malama kupono ana i kana mau iaau kanu a pau, aole no hoi o ka liilii a koe aku,ekolu no kapuai ke kiekie o kekahi, me ka mea- nana i hoonlu kou hoonani mau loa.

Ua lono mai makou, ua hoomaka o S. P. Ahiona e hele kaapuni ma kana nihana i koho ia iho nei e ka Aha Euanelio Hawaii, o ka hele kaapuni i na mokupuni niawneoa o kona poe o kona ainn i kaulana ka " Aina Pua. Ua haalele oia i kana hana ponoi iho, a me kahi ukū i loaa ia ia roai kf Papa Hawaii aku, e kaahele ai oia ina mokupuni. Ma ko makou launa ana me ia, a lohe pono maoli i na mea i puai mailoko mai ona, me he la, ua kupono loa ia no ka hana i manao ia ai oia e amo me ka hoomanawanui a me ke ahonui i ke kea a me ka malamnlama aa mau a pio ole oka H»ku. Ua hoomaka mai nei oia i ke kaapuni ana ia Maui, a pau paha ia mokupuni, alaila, holo aku e kaapuni i ka moku nui a Keawe i noho ai a luakaha. lie nke ae nei mnkou e holo p'ono kana 'mau hnna, a e hoohuli paumi a pa haneri kona lahui e ike i ka manaoio maoli a nie ka malama io.

Ka pipi wai ana i na alanūi. —Kehoomakaukou nei kekahi mau haole mai Kepalakiko mai i na mea e kupono ai no ka pipi wai ana ina alanui oke kulanakauhale oei. Aole hoi o ka pipi wale ana no, aka, o ka lawe ana kekahi i na opala ino a pilau e muu nei ma na kapa alanui. No ka uuku loa oka wai 1 , e kahe mai Dei i ka piula, nolaila, o ke kai paha aunnei ka laua wai e pipi ai i oa alanui; aka, aohe nae he ano kupono loa o ka kai, no ka mea, mnmuli ane oliuliu ka lepo; a ina e maloo ka lepo a pa mai ka makani, ka puehu mai no ia oia mea oliuliu i na kupono loa ka laua mau manao hana ana, no ka mea, he mea nui ia ka hookaawale ana aku i na mea e hoopilikia ai i 'L» o]et-o-ka4ei»ul«hu. - ■ I keia pule iho nei, ka hoi ana mai o ka. aha mai Kauai mai. oka Loio Kuhina ma kana Kakanolelo. Ika Poaha mai, ka hoi ana mai o ka Lunakanawai Kiekie malunao ke kuna Luka, a loaa i.ka pohu o ka lulu o Waianae, lele mai ma knla, ama ka lio ka hoohiki loa ana mai ia nei. oka poe hoi o ka Papa Loio Hawaii, ua lono mai makou, ke hoohehelo wale la no ka e aama hele ai i ke kapakai o ke one kailewa o Hoohila. Eia aku no paha mao aku o Ke-e la. Ke poha.—O ke kau palia keia no ia hua ai ahiu o ka nahele, pala wale mai no a ku ke ko-a ike kula. Aia paha oka mokupuni o Kama kahi nui loa, a oi a ka nunui mamua o koouei. Ina e ohiia ana e kekahi poe manao molowa ole i ka loaa, a nui hooili mai ia nei, alaila, e loaa no maanei ka makeke kahi e knai nui a makepouoia ai. Ka wahine hele la o Kaiona.—l ka hoi ana mai o ka.mokuahi Kilauea, i ka Poaono iho nei, ua ike iho makou i ka hoi ana mai o Hon. Mrs B. Pauahi Bishop ame kona. mau ohua, mai kaua hnakai hoolana aku nei i ka mokupuni mii; a i ka makou hooiuaopopo aku u>» oluolu maikai ke ola o ua " Wahine alualu wuiliula 1" Ke kaū kaapūni.—la makou maluna o ka mokuahi liilauea i ka auina ia o ka Poakahi iho nei, me ka manao e holo ana la ka aha i Hawaii i keia Poakahi iho nei. Aka, ua lono mai makou, ua hoopanee ia a hiki i ka Poalima, lo 11. A ka Ponkahi ae riei e holo ai ka.Luna Kanawai Kiekie, ka Loio Kuhina, a me kekahi poe o ka Pupa Loio. 0 ke " Kai-ea."—Aole makou e olelo ana be kai hoee mai a pau mimiki aku, aka, o ke kaa i kapaia ai e kekahi mau keiki o ke kaoua uei oke " Kai-ea." Inehinei kona hoomaka ana e holo hou, mahope iho o kona noho Hha no kekahi mau mahiuai hala ae nei. Ke kumu nui nae o kona holo hou anu, no ka lawe ana i na haumana o ke Kulauui o Kapunah^u. Ke Kūlanoi o Kapūnaiiou.—lnehinei ka hoomaka aua o keia Knlanui ma ka namu haole. Ua lono mai makou he mau hannaana komo hou kekahi. Ua pakui liouia uka no hoi kekahi mau kumu hou no ua kula la, uia 0 MisB Sloun a. me Miss Emma Smitb, kaikamahine a ke kuhu mua o Kapmakapili. Ka ea o keia mad la.—Ke mau nei no ke ano ikiiki o keia mau lo; a i hooluoluia mai 1 koknhi manawa o )>a la e ka pa aheahe mai oka makani kamaaina. Mawaena ona kanaka Hawaii maoli, ua laulaha ne mawaena o nu k*īiki, a he kakaikuhi nae ka poino. Okaikai ka. —Ma ke knna " Kate Lee " i lonoia mai ai ke ano oknikai hoi o na awa o Muui, a aneane kupono ole ka i ka ana aku i kula o na ukana.