Ke Au Okoa, Volume III, Number 46, 5 March 1868 — Untitled [ARTICLE]

He kumu kupOno, a he makee kupono no paha i kel& a me keia puuwai aloba aina oiaio, ke lie no kona aina kuloiwi ponoi iho, a he mea mau no hoi i kela a mekeia keikip»pa ke u aloha ae no ke one i laulana ai kona noho ana, hii, a hanai makee ia ana. Ae, he maa mau ia kakou mai ko kakou mau kupuna mai, ka lohi mau ana i na kula i punahele a me na kualono i moamoa mau ia e ko kakou mahalo ana. ka hiipoi ana i na mnnao aina. A elike me ka makou hoopuka ana mamua aku nei, " o ke aloha aina, aohe he mau lima kanaka, ka mea nana i kanu iloko o na puawai kanaka; he lima i ike ole ia, ka mea nanai i hooulu." Ma kekahi mau nupepa a makou i hulihuli ae ai, ua ike nni ia kekahi mau manao i kakan ia e kekahi poe e ake nui ana e hoohni āku 1 ko kakou nei walii aupuni me kekahi mana nui. Aka, me ke kilohi ana i ko lakou mau manao kapahpala, ua komo wale mai no ilo+eo o makoa ka hauli, aoie ia mau pomaikai no ka lehulehu holookoa, aka, no ka poe kakaikahi, a nolaila paha e kela nei kekahi poe, "e oi ae maluna o Wahinekapu."—a ke kau ae lakou iluna o ka p;ilena poo oia kiekieaa, " Owai ka leo pnka ?" Na ka manawa no nae e hai mai ia kakou. He lahui kakou i hooiloilo nui ia, he mau makahiki wale no, aole kakou; a he poe malihioi ka mea nana e hookahua pono ko kakou nei one. Aka, mai hoopunini ia ko kakou mau manao knpaa e ia mau wanana wahahee, aka, e huli aku no kakou i ka lani, kahi nana e hoomalaa mai ia mau kilokilo pa!au ana. 0 ka makau, he hoolanalana oluolo pono ole no ia i ka manao kanaka. Mn ka naoa ana i kekahi mau nupepa o ke kapakai pili koke ia kakou, ke kau mai nei na maka io kakou nei; a ma ka olelo a kekahi nnpepa, " aole i ike na'lii a me na kanaka i ka pumaikai nui e loaa mai ana ia lakou, aia a hoohui ia keia aupuni me kekahi aupuni e aku." He mea hala ole no paha ma ka oleio ana, e pii ae ana ko kakou nei kulana ke pahemo ;iku kakon i ka lima o kekahi aupuni e—ko kakou mau kula mahakea e hoouliuli ia ana me na eku o ka palau—e lilo ae ana keia kaona haiki i keia wa i akea e loaa ana no paha ia kakou na wahaolelo e hoouna aku ai iloko o ka ahaolelo o ke aupuni a kaKoe e hoaikane aku ai—e oi loa aku ana no paha ka oihana kalepa i ko keia wa ! Aka, e manao anei kakou i ka »a e hoohai ia aku ai kakou me kekahi mana e, e mau ana anei ke kalalea o na poo iluna, e like me na la o ko kakou mau kupuna ? Aole anei e kulou ilalo? £ lilo anei ka kakou Hiwihiwi i kiLmakaikai bo ohenebtene na 1$kou ? E hoomalihini ia anei kakou no ko kakou mau m&kaha ponoi iho ? £ loaa io mai ana no paha ia kakou na pomaikai kuwaho mai; aka, heaha ka mea e nune ana iloko o ka puuwai aloha aina ? E lo aa ana no ia kakou na pomaikai o ka hoohui ana; aka, heaha la ka hopena ? E noonoo k&koa he mau hopena no ko kela a me keia haawina e Ioaa mai ana ia kakou, i ku like me ka kakou mau hana a mau noonoo ana. Ua olelo ia ma kekahi nupepa, aohe he manao nui ia o ko kakou nei man wahi pukoa, no ke kaa loa mawaho o ka poai o ko lakou mau hoohihi Aka, ke i ae nei makou, he mau oioina ko kakou i manao nui ia, oiai, ua kaa kakon iwaenn o kekahi wahi a me kekahi kulana i puni ia e ka moana nui o ke ao nei a pan. Aka, eia wale no ka ninau, " Aole anei ' malama maikai ia na pomaikai o na aupuni i lokahi mai me kakou ? Ee i ae nei makou me ka hoopalaimaka ole, ua malama maikai ia ko lakou mau pono; a ua oi loa aku; a ma ka nsna pono an;i i na mea e kokoia nei e ke au o kamanawa, uohe paha he aupunie ae i oi ae mamua o ko kakou ka moamna i na pomaikai o ka poe inalihini elike me ko kakou nei. Ua malama a pauaho ole ko kakoa nei wahi aupuni i n8 pomaikai o na lahui i kuikahi a i lokahi me ko kakou nei—a o ka oi loa aku nae, ua malama pu me ia me ko na lahui i hana kuikahi ole mai me knkou —Ua'haawi ia ka pono kaulike i na mea a pau, a kaulele aku no paha. A no ke aba ka olelo nui ana o kekahi hapa no ke hoohiii aopuni ana ? Ua hewa anei ko kakou mau malama ana aku ia hai o ko na lahui e ? Ua hanai aku enei kakou i ka akial

Ua olelo ia e kekahi ni'pepa o ke;a kulanakauhale, aohe onanao nui o Amenka ia kakou aei, no ko kakou kna loa mawaho nei. Pelaka ! He oiaio no paha ia, aohe makemake o Amerika Huipuia, ma kona ano aupuni e hoohui aku ia knkou me ia, aka, eia ke hooalaala ia nei e ko laila m/iu pulapula ka hoohui appuni ana—a na ia poe ina ko lakou okomo mau ana i ko lakou mau manao e hoohalin i na maka o ko lakou aupuni i a kakou nei me ke ono manno ewaewa. Oiai e nee mai ana ka pii ana o nd lahui i ke komohana o keia ao; a ke hoomaka mai nei oo hoi i keia mau la. Ua pii na aupuni oia hiklna i na keneturia i hala ao nei—ua nee oaii i Roma, a iloko o Europa holookoa— Mnhope mai ua nee mai i ba aina puni ole Amerika Huipuia a knkou e noho hoalohn nei. Ua pii ae oa aupuni oka hikina, a ua emi ibo lakou iko lakou awanka. Pela n« o Amerika Huipuia, ke pii nei oia, a hiki i ka pane poo—a ua hiki io no ia ilnila i kein mau la; aka, na ke au a me na hann o ka manawa, e hai mai i ke kanaka, ke nauo n

na |jii atia ike Vo''iohana. I keia mauawu ke huio nei ka laiha mokuahi mai ke kapakai olinolino o Kalepoai a i ke kapakai " oka aina pua,oAsia." A ua ike ia no ia mea ma ka hoouna ana o ka Emepera o Kina i kekahi Komiaina Amerika e heie e hooponopono hou i na kuikahi

Oia hana, oia no ka wehe ana i ka laka o ka pii ana o ka aoao komohana o keia honua. No ia ike ana paha o kekahi poe ma ko lakuu mau hihio, nol«ila, ke hoomaka nei ka hi-o ana o na manaolana nui o kekahi poe i ke komohana nei. Ma ia huli ana i ke komohana nei, he mea hala ole, ke manao ne: kekahi poe e loaa kau wahi keehi'na iloko o keia moana nui, # no ko kakou ku ana i ka piko, nolaila, ke haka mai nei no na maka o kekahi poe i o kakou nei. Aohe e ole, ahe hoole Keinohoomanawanui, ka hoole ana mai a kekahi poe, aohe'e manao ana kekahi poe ia kakou. A ke hoohni ia ko kakou Aupuni me hai, e manao ana anei oe e loaa mai ana na pomaikai i hihio ia e hai, nou e ke keiki a' Keawe ? E manao Bna anei oe e ka pulapula a Kama, nou kou kulana paa ? He makemake anei oe e Kakuihewa i kau Hiwahiwa, e lilo i mea hoohenehene, a aa ia e ka malihini o hea mai la ? A e ka aina "kaili la," aole anei ou aloha i kou mau kualono a me kou mau awawa i ! po mau i ke ala ? Ua ike no makou, aohe no e uwalo ana na manao lokahi ma na kukulu eha o ko kakou mau inakani, no ka hoohui Aupuni; a ke manao ue nei, o ka hilahila ana 0 ke kanaka i kona aina papa, o kana hana hope loa no paha ia ! 1

Ma ke kiei ana aku iloko o ke o ka Luna Leta Nui, ua ike iho m:ikou i ke kikoola o na eke uhao leta o ke Aupuni; a ma ka nana pono ana o ke kumu oia kikoola, o ka piha ui na nupepa o kakou nei. Ma kela a me keia holo ana o ka " mokuahi o ke kaona," a ke kiei akn kekahi mea ua piha pono, a ua ane palale na eke leta. Aohe no he mea hiki ke hoole ia o kakou nei, he lahui heluhelu nui, a he ake no hoi 1 ka leha nui aua ma na uupepa no ke ake e ike nui i na mea hou, na mea e hoonaauao ai, a ine na mea no hoi e hoonanea ai o na la kulolia—na hai ka uupepa, pipili aku no nae ka mea nele e ake e lohe i na mea oloko 0 keia mea he uupepa. Ma ko kakou nei poai, eha uupepa puka pule e hoopnkaia nei; elua nupepa puka mahiua, a hookahi nupepa puka ika hapaha makahiki. Aka, e like no me ko kakou makemake ana i kekahi mea, pela no e halawai mai ai kakou me na lilo o ka hookoia ana o ko kakou mau koii. E like mē ka makou mea e olelo ae nei, he kikoola na eke leta; aohe anei he mea kupono e noonoo ia kekahi mea e kupono ai no ka halawai ana aku me na lilo no ka hoouna ana i ko kakou mau nupepa ? Na nupepa e hooanaia mai nei mai na aina e mai, he mau auhau no maluna o iakou; a pela no hoi me na kuloko o kekahi mau aupuni nni, he anhau ia no ka laweia ana mai kekahi kulanakauliale aku a i kekahi. A aohe anei he mea kupono e kau ia kekahi auhau maluna o ko kakou nei mau nupepa kuloko nei ? Aohe no paha i pilihua loa ke kau ana iho i auhau i elua keneta no kela a me keia pepa. A i kumu e hoihoi ia mai ai ka lilo o ka poe hoolaha nupepa m» ia auhau ana, he mea kupono no ia lakou ka hoala iki ana i ko lakou mou uku pepa. Aka, ke waiho ae nei no makou i ka noonoo ana no ia mea i ka poe 1010 loea o ke kau Ahaolelo e hiki mai ana, a na lakou e hoomaopopo iho ia mea. Kekahi mea a ka Luna Leta Nui i hai mai ai, e puana aku makou i ka lehnlehu, no na palapala he mau wahi hapaumi dala ko loko. He mea pono i kela a me keia mea kakau palapala me ke dala oloko, ke hai aku i ka Luna Leta, i mea e kau iho ai kekahi Luna Leta i kekahi hoailona i ole e o-a ai i ka maka o kekahi Lnna Leta e aku; a he kumu no hoi ia e malama pono loa ai ia Luna Leta, aia he waiwai -'akamae ko loko.