Ke Au Okoa, Volume III, Number 45, 27 February 1868 — Na Mauna o Hawaii. [ARTICLE]

Na Mauna o Hawaii.

E Ke Au Oeoa e ; Aloka oe : E oluolo oe e ka Lnne Hooponopono, e hohola ae i na kihi eba o ko hainaka Jele, t lele aku ai maiuna o Mannaaoiaai, a me Mnliwaiolena, i ike ia aku ai na hao liiiii o Ulakoheo, e holoke ana i ke kae o ka poe niho ole. O Hawaii, oia ka Mokupuni nnio keia Pae Moku, a maluaa o keia Mokupani, ekolumau iVlaana uui, o Maunakea, o Maunaloa, o Huala!at. (Ja oleioia o Maunakea ka mea nui, ke 14,000 kapuaike kiekie, ua oaoiia mauna i ka uhiia e ka hau i ka hooilo, e ulu ana na ohia nioniolo, na laau polōlei, .a he mau paa lehua nani, a mohala maikai ma konamaala* warono o ,na kulu pāka oa vai ua, a ua heiokikakaha, hoohehelo mai na mana» nohoi kuahiwi, ma ka lihilihi o na pua lehaa, a kani haaheo ana ka Jeo o na mdnu 00, i hele a pala memele kooa hnlu ke iele hoolahalahai mai, a e anoi ana kekahi poe e loaa ialakoa ka nani oia manu, i hululei a-i, a meakahiko, mai na'lii a na makaaioana. Uamakemake ia e loaa ka kula o ka manu. E na hoa, pehea e loaa ai ka hulu o keia eaanu ? He kiekie kekuahiwi, he niooiolo ka laau, he pakika a be pahee i ka oa, he hihī paapu i ke i-e a me ka uluhe, he kualapa, a be kahawai poopoo. Ua oleloia, oka poe akamai i ke kapali manu, a pahele manu, a knhea manu, kano manu, a nanao iloko o ka lua, a oama i ka pii ana iluna o na ohia nioniolo, a me na laau pakika, a makau ole, a wiwo ole, a hopohopo ole, me ka manao nui e loaa ka pomaikai ma kana hana ana, a na maopopo, e loaa io ana no ia lakou. Aole e loaai ka poe e nohowale ane, e okuuwale ana, e lewale wale ana, e hamohamo wale aoa malalo o ke komu o ka ohia, me ka lako ole, aole kepau, aole kaula pahele, aole laaa kano manu, aole makaukau. a maamaa iki i ka piipii ana iluna i o a ia nei, hookahi ana hana o ka lohi i ke kumU o ke kauila, o ka nana i ka uahi a kekahi poe, aole he hoihoi o ka noho hale i ka hoi mai, a ina e hoomaopopo hou oe e pii hou i kawili īnanu, aohe mea nana oe e olelo ae, e ola ana ka makapehu, na ohalahala ia ae he lawaia no ke kai papau, he uouoa ka ia e loaa a me ka huma-

bumu, hoopau maunu i ka lawaia ia oe. aohe makemake o ka mea waa e holo ae e hoopiha. milimili i ka naakuu o ba noho IVfehikd. <■' JVb ke Kan Kanawai. Ekolu mea e noho nei ma keia aupuni, e he mau mana nni lakon, cr ha'mana koho. oia ke koho ana o dh makaaiaane, ina Luna Makaainana, oka mana kao kanawai. -Qia ka Hale Ahaolelo kahi e akoakoa ai na luna makaainana, a malaila e kau ia ai na kanawai, oka mana hooko." Oia ke kanawai & na Lunakanawai e hoopai nei o ka hooko ia ana ia ona kanawai. £ kamailio au no ka mana kau kanawai. Oka hale kaa kanawai o keia aupuni, he mauoa nui keia be mauna kiekie, a he mauoa nani, he kakaikahi lou ka p«e hiki ma keia mauna, o ka poe nooHoo nui ka naauao, poe hawawa ole, hemahem* ole, loiele ole, apa ole, i maa i ka hana maikai i piha i ke aloha aina, a aloha iahui, o lakou ke hiki e pii ma na laia liilii o ke kau kanawai aoa, i hiki ke h&na i kepau e pipili ai, a i kipuka paheie, a i laau kaoo mano, a okau manu, ma kahi a lakou i ike ai he kapono ia kanawai i ka noho malu ana, aole e ae kekahi e kau ia i kanawai malalo o ke ku* mu o ke kauiia e lohi ai, aole hoi ma ke apo kula o ka ihn o ka puaa, pela ke kanaka nele i ka noonoo aloha ole ana. Pakele mai paa i ke Kohola. No ka ike o na makaainaea, na hiki mat ka makahiki koho lunamakaainana, a ua koho ia oe, a oa puka ae, ake hoonna nei' na' makaainana ia oe, o oe ko lakoo waha olelo ma ka aha kau kanawai, aka, he okoa ka' manao iloko o kou naau, a haalele oe i ke 1 kauoha a kou mau haku o ka hana pololei, nolaila, hiki mai ka makani me ka luliluli; hiki mai ke olai me ka nanene, hiki mai kk' waikahe me ka opala wahie, hiki mai lu me ka mimiki ikaika; olapa mai ka uila" me ua kilihuna ua, kni ka hekili, nakeke ma na kumn lani, nauene ka honua, bafci'kaifacK>' ka mauawa, pilihua mai loko, ku haiki ka noonoo, a kohoia ua ku ka hoailona ia oe, hoolei ia oe mawalio o ka palekai, ehamāma mai anu ka waha o na hale hookamakama o : Honolulu, e luli hele mai ana ke kumu kilea ; iloko o na hale inu rama, e opeapea maiana ou mau lihilihi iloko o na hoowalewale, o hihi kau pea ana na ale o ka lapuwale maluna 00, e mokomokn ana oe i na kaula kaa> kolu o ke aloha, e hehi hewa ana oe ilno» o ka puu lepo opilopilo. A loai ia aku oe n» ka aioa maloo, alaila, noonoo iho la oe ua moni ola ia e ke kohola, ilaila oe e ike ai ua' kopu ia ko kuexaka e ka limu, o ko lihilih? ua nahunahu ia e ka amaama o Ulakoheo» ua ahu wule oo mai luna a lalo, hopu oe» kahulu o ka pueo a lilo i papale, a o ka huelo p ka popoki lilo i lei a-i, aoka ili o ka iole kahiki lilo i lakeke, o ka niho o ka oopuhu» oia ka maka aniani, o ka huelo o k» hi)bim«f nu oia ke knmu poni e palapala ai. S. W. Naiuiu. Puehuehu, Lahaina.