Ke Au Okoa, Volume III, Number 38, 9 Ianuali 1868 — Hoike kula ma Kawalhae-[Illegible] [ARTICLE]

Hoike kula ma Kawalhae-[Illegible]

E Ke Au Okoae ; Moha .o< : £ oluolu oe a me kou Luna Hnoponoponi. a me na keiki: aana e ulele na hua kepau o kou kino, e hookomo iho i keia waht makana, ma kahi.kaawale o kou mau kolamu. Ei« ua wahi makan# la, ma ka 1« 26 > Deh., 1d67, he triau la hoike ia no na Kula Aupuni elkue.,. mai Kaalaea 2, a hiki i Puako. . KA HELE AITA O KA HUAKAI. Eia kahana mua, ma kekakahiaka Poaha, ua akoakoa mai na Kumu a me na haumana, a me na makua, a ua makaukan na mea ar o kela ano keia ano. Ma ka horaB, tia" hoomnka ka helo ana o ka huakai, maiaio o ka hoopone lono ana a J. Kahaawi a we Epa. Penei ka hoonohonoho ana, o- ka mea ia ia ka Hae mamua loa, o ka mea hookani pahu .iho, a oka mea puhi ohe'aku, a oke kula o Ka-waihae-kai aku, oD Puna, ke Kumu; oke kula- mai o Makela, L, o A. Pali a aip losepa, na Kumu; o ke kula mai o Puako, oJ. W. P' ai, ke Knmu; o ke kula mai. o Kaalaea 1, oJ. W.. Keo'ni, ke Kumu;*.o ke kuj|a mai o Kaalnea 2, oP. Paniaoi, ke Kumu. Ua hoo. maka ka hele ana o ka huakai mai kahi aku.o

D. Manuia, a hiki ma ka halekuai oConway. A i ka naoa aku ma keia hele hua'kai ana, ua ku no i ka mahnloia, ua hele aku ka huakai a ma ka oaka makai o kā' hale kuai. a komo no' iloko, a puka mauka makamua o ka huakai; a o ka Mipai Hnro ae la no ia, pela no ka lakou hana a o ke huli hoi mai la no ia' o ka huakai, a hiki hon ma kahi o I Manuia, malaila na mea ai kahi i hoomakaukau ia ai. KA A1 ANA. I ka huakai holookoa e ku poai inai ana, na mele ia mai la kekahi Mele Pualiinuwai, ua hakuia e D. Puna, e pili ana no ka paina ana, a penei ua Mele Pualiinuwai la : " PuHlnnuwai ke aloha, No na Iwa o Knwaihae, I noho a kupa ia nei, A uleu ka hele'oa i ke one, e E ai kakou a e inu, I ku wai mumonao ka ike, &c."

A i ka pau ana o ka lakou hana ana i keia Mele kn mai la o D. Manoia, a pule a pau, a o ka paina iho Ia no ia o oa oiea a pau me ka olioli o ka manao, a pau .ka paina ana, hoooohonoho. hou ka haukai, a o ka hele aku la no ia a komo iloko o ka Laa&ir>i. KA HOIKE ANA O NA KULA. I ka huakai i komo ak' i, ua: hele ofoko o ka Luakiūi a haiamu i Da makua a me ka'-poe makaikai, ua hoomaka ka hoike ana, he himeni ia J. Poai, pule o D. Manuia, a pau. Eia ka mea a makou i mahnla loa'ai, o ke akamai o na keiki ma ka helahelu, na fnea lielu, a la mea aku, ,i mea aku, -a Da Kumu i ao ai. Ma ka hoike-āna,: he oi keia o ka hoike maikai loa a'u i mahalo ai, pela ma nahoike ana niam.ua aku nei, nfa~kt>-r lea - ' naauao keia hoike aoa. o ka mea nana i kokua ma ka hoike ana, o Rev. A. Paii. He inau Himeni ktkahi, a he mau hana bo>>hauoli kekahi, na na haumana kula no, ua ipomnu ia ka hana ana peli a hiki wale i ka wa s Lehua i lawe aku ai i ka La, a' o ka pau no ia o ka haoa o ka la mua. Ma ka Ponlima, la 27, ma ka hora 8, kani mai la ka bele, ua hoakoakoa ia mai la na ke i a mena makua, a me ka poe makoikai, a e like me ka hana ana i ka la mua, pela no ke kai huakoi a'na, e welo ona ka hae, e kani ana ka pahu, a e ulele ka poe puhi fhe, e kai like ana na wawae, me he pne koa la no ka la hoouka kaui*, me ka hoolea i ka Pualiinuwai ma ko lakon waha, a i.'iki ma kahi e paina ai, o ka luana iho la no ia. paina a pau ka paina ana, o ka hele aku la no.ia i ka Lunkiui. Ma ia la, ua hoikf k:i Huinahelu, Palapala Aina, n« ha- I nd o na kau ia Kamehameha 1., ka lapaau | kehiko o Hawaii nei, be mau manao peipai na na Luna Kola, na h*na hoolealea a na keiki, na mea hooikaika kino, n» hiineni, n:i haiolelo, nana aku, hu ka aka, a<>le hoi he (iic i uiahala ol»- i ka maikai o ka hanu a na keiki, pela no ka hana ana, a hiki wale i ka wa a Lehua i lawe aku ai i kn La. HE MAU MANAO MAH' P£ IHO O KA HOIKE ANA A pau ka hoike aoa, ku mai la o D. Mnnu- 1 ia, ka Luna Kula o ka Apnna o Kohala Hema, a hai mui la i kona manao no keia Oibann. A eia kona manao inalalo nei : Auhea • mkou e na Kuma, na keiki a me na makaa ? Eia ka meii hai aku ia oukou, i keia la, e ptu ana ke kula unu, a e pau ana ke ao ana akn o na Kumui na keiki ifkakon, a eia ka mea nui iiuko o ko'u manno, o ke aloha i na kuln, :i n ke nlohu hoi i na keiki a kakou, e inake nna paha na kula ma keia Apan», eia ke kumu e rn.ike ai, "ua nui ka aie o ke Aupuni i na Kum.., mai kn mnlaina mai o Sepait-msbi, a hiki i Dekem«ba nei, ($100) a oi ae. Nolaila, e make ana nn kula o keia Apana, i keia makahiki hou; n< laila, lie nui kuu miuamina a ine ke nlohii i na keiki a kakou, no ka metP, o ke koena o na dalu kuln o keia Ap:ina, he ($l7O ) a o ka pnu no ia o kona inanao. Ku niai la •> Rev. A. Pali, a hai mai i kona manao, he (nau olelo honlana kaoa, i oa makua, na keiki a me nn Kumu, a pau ia, he himeui. nn J. W. Keoni a me J. W. P<i»i, a pnu m, pule o Rov. A. Pali, a o ka hookuu no ia i kn anaina'holookoa. Ki LOKuMAIKAI o ka haole I ka huakai i hele ai i ka la tnuif, a kAmo iloko o ka halo kuni o Conwaj, a mai a huli hoi ana mai, ua haawi inni ka huole, bookabi eke barena, hookahi eke kamano. Uahanwi like ia no i oa hale kula a pnu. LokomaiKai io no ka haolo , Ponono, 28, ua nkoiknu mai na Kumu, no ke kikoo ona i ko lakou wahi

j uku, eia nae kamea kupanaha, o nu iala ku|la o keia^nakah&i'ae, ua ume ia mai iloko o 1 keia mau ebe. Ao na wahi d»la he [ ($170.00,) hoot,ahi no paha malama e kula ai, o ka |>uehu no ia, a noho wale aku keia I mafeahi!rj ok/>a. Aloha wale na kula o keia ! Ap.ina. - Ē nooiaaoao e ke Aupuni ia, Kohala •Heina. NA HALE KtTLk l 01 MA KA. HOIKE AKA. Ma ko'u ike r» mo ko'u hoomaopopo ana, a pela 110 hoi pahalakou nei ne, i na hale kula ioi ma keiu <ike ana, oke kula o Puako, ka oi ma ka tfi(nerii,~'o J. W. Poai ke Kumu; ma kfl hale kulao Kowaihae-kai, ua oi lakou ma ka nunui o na kaikomahlae, he hookeikei pue uala nae, aohe io oke aa. Ma ka hale kula o oi lakou ma ke akamai i ka lapaau kahiko o Hawaii nei a me na mea helu, raa ka hxte kula o Kaalaea 1. Üb."oi aku Ukou ni*'!ia ho'hano)! ana i Ae annina, a rna ka hale kula.o &aal<iea 2, ua oi lakou ma ko lakuu hoike ana i ke ano o ko lakou hoomana, oini, he kula Katolika Rona ia; a ma na mea helu, ua makaukau like no keia mau kula.

| KA IKAIKA bNA KUJIU IKE AO ANA. Ua ikaika no na Kumu o keia Apana i ka hana ana ma k:Jiakou hana, oiai, he Apana panoa keia nna na raea hoopuipui kino, ua ka i-ka ai-keia aiorf, aia ke ola i ka ihu hakahaJ<a; aka, oa nne ka ooho ana 0 na Kuino o ko'a kaha, aolo paha e oalowaie la olelo kaoianua Hawaii nei, " O ke kaba keia, iiaha ka weka* o ke pili keia, pili ka make." Eia nae hoi, ua pono k. hoomanawanui ana. he mau keiki komiaina no keia. Eia ka manao h>>ne, ia oukou e na Kumn, e hooikaika oukoa me ka hoomaoawanui a hiki 1 ka hopena, e loaa no ia oukou ka pomaikai. Ia oukou hoi e na makuu, e hoouna mau oukau i oa kēiki e hele i ke kula, mai aua i na I.eiki matmjU o-ko oukou manao iho, e hooikaiku nui oukōu ma ka hooua mau ana i na keiki, e hele ike kula la ooko% hoi ena keiki, e hooikaika nui nakou.ma ka imi ana ī ka ike a me kanaauao, e hoolohe i ka leo o *rfd makua,-e i na kanawai oke kula, a e hoolohe a na Kuma, a e makau ia lehova, ka mole oka naauao. Me ke

aloha no. J. W IkemaKa. Kawaihae, Hē.waii, Dec. 30, 1867. Pao i ka mawo.—Ma ia In 20 o Dek, pau iho la o Keliikaimalo ika mano. O ke kumu i pau ai, i ifi« lakuu mu kona maa boa i ka lawaia paheieoele puhi, ekola ko lakou huina ke hui pu me ia. Ai& lnkouihiki ak;i ai o ka paija hiki- mh ka paala, kahi hoi e lawaia nui ai lakou; o ke p;vheienele puhi nui ih') la no ia nie ka honolelo lealea no a ua Kaliikaimalo oe), peoei: Lealea. mai la ka ili i ka moe i ke kai; poia aku la oia e olelo si i kona inau boi. A mahope iho hele mai la lakou a hiki i keknhi wahi hohonu, o ke ku ae la. no ia ona Keliikaimalo nei a lele .ana.m«vka ho kiana.j-<«raha, " heha mai," a haule i - u la iloko o ke kai. i k:i manawa ana i hnule aku ai, o koaa nalo aku la no ia aole i ike hou ia, me' ka nnna aku no o na h'oa ia ia, a hiki i ka po nnn, aole i ike ia a hoi mai la kona mau hoa lawaia, a hii aku i na makua. me ka olelo aku ua piu o Fveliikaikamalo i ka rnano, o ke kumakena ibo la no ia i ka laua mea aloha o ke keiki Aol'e nae e hiki inn mak.ia ke hele e huli. oa lawe aku o Lehua Ika la. A rna kn la 21 ae, iho aku la oa makua, a me ka lehulehuo hele e huli ike kino o Ua.mea i make.' Aia lakou< i nana aku ai iluna o ka pali, e holo ana kekahi mau mano elua, e poai ana ma kahi i hiule ai o ua keiki nei; ua kehik-o kekahi mano a onionio kona kino, ua hiki aku paha kn'na lo* i na anana ehn, a o ka lua o kn m»no hc uuku tho kona kino, me kona kahiko no he eleele. Oia iho la kahi mea hou, ma ka pali k"olau o Maui nei. Oka nui nne e' na mwkāhiki o keia keiki, h" 13 Ua pau me ka mahalo. Kaniho Makaena. Kemme, Pek 30, 1867. »