Ke Au Okoa, Volume III, Number 32, 28 Nowemapa 1867 — Untitled [ARTICLE]

He iwakaluakamamaha 'aa ruakabiki i hala ae nei, raai keia la akū, ua ikeia mai ko kakou noho Kuokoa ana, " he lani iluna a he honua ilalo," e kekahi mau uiaaa nui elna, ke A.upuni o Beritania Nui a me Farani; a oiai nae, o ka iwakaluakumamaha keia o na makahiki o ko kakou nei noho'na Kuokoa, he mea pono i kela a me keia pnuwai, kane a wahine i kuni paonioni ©le ia e ke aloha aina, ke hauoli a ke haawi ae i ko kakou mau hoomaikai sna i ka Oia Mau o ka wa pau ole, no kona ahai ahonui ana mai ia kakou a kiei aku i ka molaelae lilelile maikai o na wena ana mai o na kukuna o ka la o ko knkou Kuokoa ana. A hiki mai i ka M. H. 1843, aole i maopopo loa ka ikeia ana mai o ko kakon nei Anpuni e na mana nni, i ke komo aim aku ma ka poai hookahi me ko nn aupuni naauao. Ma ke komo ana mni o kekahi ae hewa o Lo Keoki o ka mahina o Feberu>'!ri, M H. 1843. un lawe hewaia aku ei-i ko ;• P.!u moku. H«»ko no oia m-n. . inai la o Adim;iralu Tli-»tr.! i Iī : 1 a nei; a me ke kali ole i nu i»-. tn:ti kona aupuiu īnai, n=t it>.ui l;t oia i ka Hae o kak<.»n. Ua !»«•>!iioi i»> nm i iiu hae nei e ka Adim;jra!>i i k;i ia 31 olulai, M. H. 1843: a ua k-:U()lia ae ia ka Moi Kameliameha III i umi mau la e lealea ai, i mea e hoike ai i ka olioli īui mai o a o. Aka, o keia hana maikai ka Adimarala, me ke ano kupono i ka lokoinaikai a me ka hanohano; aole iho la ia i knpono i ka ike hoomania ana mai o ke Knokoa Hawaii. He mau mea no koe e hana ia ai, i kupono ai ko kakou ike ia ana, o o ka ohana o na lahni; a i kupono ai hoi i na pomaikai i kaana ia mai kekahi lahui kuokoa aku a i kekahi, malalo o na kumu nui o ka lahui. 0 keia iho la ka manao nui o ka Moi Kamehameha III iloko o ka M. H. 1843; a o ka pomaikai o keia Aupuni ka loaa ana o ka ike ia mai e kuokoa ana. No keia mea, ua hoouna ia he mau Elele i loaa mai ai ia mea. Ua hooholo pono loa ia mai, ka ike ana mai a ke Aupuni Amerika ia Kamehameha III ma ke ano Moi no keia Paeaina, ma ka palapala a ka Mea Kiekie John C. Oalhoun Kuhina Nui, i kakauia ma ka

la 6 o lulai, M. H. 1844. Ika malama o Aperila, M. H. 1843, i hai mai ai ka Earl Aberdeen, Kuhina o ko na aina e o Berita»ia i na Komisina Hawaii, i ka manao o ke Aupuni Beritania e īke mai i ko kakou nei kuokoa ana. Ua holo na pnlapala mawaena o Beritania me Farani: a o ka hopena oia, o ke kakau inoa pono ia ana ok& palapala e ike mai ana i ko kakou kuokoa ana, ma ke kulanakauliale alii o Ladana, i ka la 28 o Novemnba, M. H. 1843. Ma ka la 26 o Maraki, M. H. 1844, na loaa mai i na Komisina Hawaii, ka ike mai a ka Moi o Belegiuma no ko kakou kuokoa aua. 0 ka la i kakauia ai ka ikeia ana mai o ko kakou nei kuokoa ana—oia ka la i liookahua paa loa ia iho ai ko nei kuokoa pono ana; a i hookau !ike ia nku ai ko kakou Moi me na pon !; i!ani:u o ke ao uei. oka la keia e len !oa ;ti ko kakon kulaia holooko;i an/. .ōu. o ko kakou hoomaka ana ae ia e i k;i waiu o keolalahui ana ran. ke ;.(:<> !m:i. Ma keia la o ko k.ik'ii: Kur k,,. : ;mn, aia kakou e }i;;a\vi aku ;ti i;i k;.k«m iho ma na hauoii n nie ria lenlea no kona 'pu-

ni ana, lie mea pono i.ko kakou mau manao ke hookahe ia aku ma na mea e kupono ai i ka hauoli kupono ana uo keia la. A ma*ko makou mauao, aole mea e ae e like me ka ike ana i ke ano io maoli o ke aloha aina, a kakou e hiipoi ai i na mana-

wa a pau; a ma na ano a pan loa. iloko o ka wa maluhia a me ka wa kaua. 0 ke aloha aina, he mea ia a kakon e ike iho ai; aka, ina nae kakou e kn iho a nana maoli akn; o ke aloha aina, ua oi akn ka hohonn mamua o ke aloha ana i ka home; na oi aku hoi ka moamoa mamua o ke aloha ana i ka hoahanau ponoi; auakanu ia a alu iloko o ka puuwai, aole na ka lima o ke kanaka ! Owai o kakou nei i hele aku i ka roakaikai ma na aina e—ma na huikau aoa 0 Nu loka, tia piha kanaka o Parisa a me na lulumi ana o Laelana, i ole e hoomnnao ae i na knalono a mo na kaiaulu oHawaii nei ? Owai o kakou i holoholo aku malalo o na olu kohai o na po mahina molaelae o lialia, i ole e manuo ae he konane no na po mahina o Hawaii nei ? Owai o kakou e hele aku ma na auakua o Meaiko, a loohia paha oia i ka poino, i 010 e hoi hope kona manao i na maluhia o kona aina hanau ? Owai o kakou i holo aku e bopu i ke kamaeu nui p ke kai, e alo ana 1 na ale kawahawaha o ka moana, a halawai mai me ka lae o keknhi aina nmlihini e akn, i hoopoina ole i ka oni ao a na makalae o kona aina hanau i ka hono o na 11

ico':u ? Owai k<i mea e hele ana ma kahi e, a hiki iaia ke kapae ae i na hoomaiiao aaa no kona aina inakuahine? Owai, a owai ke kanaka e hiki ke hoopoiua i kona aina makua ? Aole kanaka e nele ana i ka hoomanao ana iio kona aina makua. ona lealea he tausani wale a me na pomaikai he nui wale, aole e hiki ia mau mea ke uhuki ae i ke aloha aina mai ka puuwai aku oke kanaka. Ua nakii paa loa ia ko kakou mau hoomauao ana i ka aina makua, a ua kupono ia i home no ko kakou mau puuwai. E auwana ana no ke kanaka muo a maanei o ka honua, aole nae e holoi ia aku, mai ka papa aku o kona hoomanao, ke kualouo, kualapa, ke kula uliuli, a kula panoa hoi, na oawawa wai kahe, na kakai puu, na o-hu mauna, na makalae a me na waokele o Eīawaii nei; e hoaka mau mai ana iunia o ka onohi e ko kakou mau hoomanao aiia rio lea aina makua. 0 keia mau me-i k;i knkou e makaala imi ai; a ma ka aina makua no hoi e pipili mau aku ai ko kakou mau manao haaheo, ko kakou mau manaolana a me ko kakou mau olioli īo inaoli ana. No ka hoopakele ana i ka aina makuu, kakoii e k;ipae ae ai i na mea a p;;n, na mahao keia o!a ana; no ka rnea, heaha ka waiwai, na lioa'loha, a me keia ola ana, ke ole ka aina ? Aka. oka aina iiea la, kai hoopoinaikai nui ia mai e ka Makua nui, me na maha a pau loa o keia ola ana, e like me Hawaii nei ? He mau kau maikai ko kakou i ike ole i ka manawai ohiai ole a puni ka makahiki. Ua haawi ia mai he mau ea oluolu, a he mau kula momona, e ohi mau ai i na hua oka honua i kela a me keia wa a puni ka makahiki—a aia na ka lima palaleha " lewalewa wale malalo o ba la," ke kaniuhu i ka pololi a me ka naheuahe. Aka, e ohi uo ia lima i kana o ka puahiohio. Aohe poe hune ino i ike ia ma Hawaii nei, a aohe iio hoi -mau makile ma o kakou nei. Ua kukuluia kakou iwaenakolu o keia moana m:i, a iloko hoi o ke kaei oluolu e loaa ai na maha o keia ola ana, me ka nui ole oka luhi. No keia mau mea e pipili paa loa ai, aole e hemo ke aloha aina mai ko kakou mau puuwai aku. No keia mau mea, e hiki ai no ia kakou ke haaheo a ke kaena, aohe aina i hoopomaikai nui ia e like ine ka Paeaina J o Hawaii nei; a lie kumu nui no hoi ia e pipili paa ai ko kakou aloha aina i ko kakou nei pae moku; ina ma ka poli nei o kona hoopunana ana, a ina paha ma ka aina e malihini ! ' I

0 ke aloha aina nae, aole wale no ia i •hahana aku i ka umauma a.me ka puuwai oka lahui naaaao a Karistiano hoi, aka, ua komo pu aku no i<i iloko o ka poli o ka poe e Doho ana iloko o ka hekuawa a me ka panopano o ka pouli; a e like me ka makou i olelo ae nei, o ke aloha aina, aole i kanu ia iloko o ka puuwai e ka lima kanaka—he mea no i hookohi pu ia naai me ke kanaka; he lima i ike ole ia lea mea nana i knnu, i kipulu a i hooulu mai. 1 keia inanawa nae a kakou e noho nei. un huiia mai ko kakou aloha aina, a aloha alii hoi, me ka naauao iki i hooliolo ahonui ia uiai io kakou nei. Ana kei;i n:;:iu;io iki paha i loan mai ia kakou nei, kekahi mea paha ia nana i honikaika loa mai 1 ke aloha aina i ko kakou m«u punwai, no ka me;i, ua ike nn kakou i keia mea, he alolia airia, aka, ma ka haiiu aua aku o kakou i ka naauno; a haloma naaoao o na moolelo, na ia mea i hnomoakaka lea iomai, he mak;imae nui loa ke Hloha ana i ka aina pnnt>i oka lianaiiia ana. Ika puuwai nae o ke knnaka K-.ristiano, o ke Akua kana manao iniia; n o kona aina m=ikua aku ka panina ! I

E loku wale no ka ua nui o Hilo, e pa j no na kikiao maknni a ke Kauaula; e lawe pioo ia no na manao i kela a me keia mau mea nani o ke kaona nei; a e halu kuluku wale mai no na wai o Kamolokama—e lilo iki ima no paha kona hoolohe

ana ia mau mea, aka, na ia mau mea no hoi i uwe aloha ae ai ke kanaka Hawnii, a pipili paa ai ke aloha aina i kona puuwai! A! ke uina mai la na kani nna o na pu o Puowina, ke nakolo ae la maluna o na piko o na lalani mauna, ke ne-i aku la iloko o na awawa; n ke kawewe aku la hoi ma ka. ili o ko kakou mau kai kuloko, no ka olioli i ka iwnkaluakumam>-iha o na makahiki ivbūc 1 Ke wewelo nei me ka haaheo ko kakou Hae maluna o na wele-

lau makani oluolu ! A nolaila, he mea pono ia oe e Hawaii, e hauoli i kou nolio maluhia ana; ae olioli mau hoi oe i kou La Kuokoa!