Ke Au Okoa, Volume II, Number 49, 25 March 1867 — Untitled [ARTICLE]
0 ka moolelo ponoi īnaoli o ka. aina, a me ; iia mea a pan e pili ana ika aina hanau oke kanaka, oia maoli no ka mea knpono i ke kanaka lee heluhelu moa, mamua ae o kona iho ana aku e heluhelu i ka moolelo a me na hana kaulana o na aina e, ana i ike wale ai no me ke kuhikuhi ana mai a na palapala, a me kahai waha ia mai paha. He mea kiipono loa keia e lieluhelu ia ai ma kela ohana keia ohana o ka aiuu a me ka ohana ponoi iho ; no ka mea, ke nana aku kakou ihope i ko kakou maa la kamalii, e puaua anei kakou i aa huaolelo " Papa a me Mama," no ka mea, ua ike maoli kakou, o ko kakou, mau makua maoli ia. Ake nni ae kakon, e puana mau ia nei e kakou ke one hanau o ko kakon mau makua, ame kakou iho. E ao waha mai no anei ko kakou mau makua no na mea e pili ana i tco kakou one hanau, me ke kuhiknhi ana i na mea i hana ia. Aka, maluila iho la no anei pau ko kakou kuhikuhi a hahaiia ana mai i na mea pili i ko kakou nei aina ? Ka moolelo e raa nei i ko kakou mau hoomanao, mai ka paa hoopaanaau wale mai no hoi ia mai ia hanauna mai a ia hanauna mai; a pela no a hiki mai io kakou nei. He oiaio no paha, he mea hiki ole ia kakou ke hana ma kekahi mau kumu e ae, koe nae ma ka hoomanao ana, i ka molelo oke Au Kahiko o ko kakou nei Pae Aina, no ka mea, aohe a kakou mau n»ea-pai e hiki ai ke hoopaa ia i ka oiaio knpnuo manli. A ina ia mea, ua lilo i mea lau■wili, a lalahili me ka oiaio ole paha, na mea i lianaia ia mau Au. Aka, he mea maikai iio paha ka ike aweawea ana aku i na mea o k\wa i hala. He moolelo ko Amerfka, ko Beritania, ko Farani, a me ko na Aina nni a naanao a kakoiif; heluhela nei. Ko l.ikou mau moolelo, aole lakou i kii aku, a hnepapaka mai, mai ka hookumn ana mai o k<» lakou mau noho'na ona Ia pooliuliu wale i hala. Aia nae ma na moolelo o Roma a me Helene ma, i oili mai ai kekahi mau moolelo kaao, e hahai ana he mau akna ko lakoh e like me ko kakon mau akua liilii o Hawaii ner, i hoomanamana ia ika wa kahiko. Aka, oka poe naauao e noho nei, aole lakou i manao io loa i kekahi mau mea, no ka mea, aa ane kaa aku ia mao aku o ko ke kanaka noonoo kuhohonu ana. t Ina ua loaa be moolelo iko na Aina e, a me na Aupuui nui, a pehea hoi kakon nei ? E mau no anei ko kakon hunaia ana mahope 0 ka paku, no na mea e pilī ana i ko kakon nei man Pue moku ? E hookuu anei kakou i ko kakou hanauna lioa, aohe e liaawiia aku — ia lakou kekahi mau ike aweawea onawa i halalTiKkouTī]ei anei kākon i -ka ike ana o na hanauna hou e hiki mai ana — mea e hana ia nei i ko kakou man la ? Ina kakou e manao ana, he lahui kakou e holo aku ana iunia, me na au ana o ka manawa, alaila, he mea pono ole ia # kakon ke knemi hope ma na mea e pili ana 1 ko kakou nei mau moolelo, oiai, ina kakon i ole e ulu mai i na hoomanao ana o na wa i hala, ko lakou man maikai a me ko lakon •man ino, alaila, e mau anei ke kapulnpulu o na ala a na hanauna hon e nhai mai ai i ko kakon mau kapuai. E nana aku kakou ike kanaka, ina aole oia e uln mai i na hana maikai a me na hana. ino, a kaupaona oia ia mau mea, alaila, aole e pahee inaikai kona mau ala omna akn, o ka wa e hiki mai ana. 1 keia man la, ke ao nni ia nei na palapala aina : a me na moolelo o na Aina e maloko o kekahi mau kula o kakon; a ina e ninau ia akn maloko o na hale kula, i na kulanakaohale nui o ka moknaina mea, a me ka holo ana aku aka moku mea, a ku ma kekahi man awa e aku, alaila, hahai pololei ia mai no anei, na holo ana, a me na kulana o kekahi ona moknaina ona aupuni nui. Ua ao, aua maa mau lakou ma ia mau mea, a ua lilo nui loa ke alakaiia ana o na haumaSB, ma na mea e pili ana i ko na anpnni a ne na aina e. Ma keia mea, ua a'.akai ia kn kakou lahui nei e ike mua i na moolelo o na aina e, a me ko lakou mau kanaka kuulana; a i ka wa hea la ko kakou nei ? Pehea la ko kukou nei ? Malia paha, aia no he mau mea nni, a he mau hana kanlana ( a kekahi poe oka wa kahīko o kakoa nei, e hiki ai ia kakou, (ke palapala ia) ke lawe mai i mau knmu hoohalike no kakou nei. Mea paha, he inau hana kanlana maikai no Kamehameha I i kona mau Ia opiopio, a hu mau hana koa lioi i kona mau la kanaka mekua, e hiki ai la ia kakoa a me ka kakon mau pulapula ke uhai aku, aka, ua muhele iki nae kakou no Wasinetona i kona mau lu opiopio, a me Bonepate i kona mau la koa. A ina kaua hulimahi o keia mau la aku nei. ine he mea la i ke kpihaa kana o Hawaii nei, ka maopopo o na wahi i hooukaia ai na kaua. he mau manawa kupono wale no keia.i:kekahi poe ke hoohui, a hoomaka i kēia-hana nui i honpalnleha ia; a aole no pa"ha kokua mai o ka AhaoJelō o ke Aupu'ni ike kokuā an», ma ke kakau ana i jnti mon e hoonaauao mai ai ia kakou 1