Ke Au Okoa, Volume II, Number 38, 7 Ianuali 1867 — Untitled [ARTICLE]

Ke Kahukula Nui.—l keia pule iho nei,.| ua ike iho makou i ka hni ana mai o ke Kahukula Nui Aberahama Fornander, mai kaoa huakai hele kaapuni i ka mokupuni o Kauai. Ua oluolu maikai no kona ola. No ka Moi.—Nameai lohe hope loa ia mai nei .no ko kakou Moi Lokomaikai, aia no oia a me kona.mau ohua ma Kona, Hawaii. Ua oluolu maikai ko lakou mau ola ; a e hiki mai ana paha lakou i keia Poaono ae, maluna o Kilauea niai. Ua hoomaka iho kei.—l ka Poakolu o keia pule iho nei, ua hoomaka iho nei na kula aupuni o ke kaona. a koe hookahi halekula, oia hoi ka Halekula Alii ma Kahehuna, no ka lohi ana paha o ke Kumekulao Kinney ma MauL He kumu hou.—l ka hoomakā ana o na k'ulaaupuhi i keia puleiho nei,ua ike iho makou i ka ho'ikohuia ana o Kahuna wahine 0 Lahaina, i kumu kula no ke kula kaikamahine ma ka ae' kahnwai o Kaumakapili; naa kahi o Mauae i make aku nei. Ua . loaa hou : mai kei.—la Mrs. _ J. H." 6lack, (Palaka,) ka niea nona ka 'Halekuai ma ke Alanui Papu, kekahi mau papale ano hou loa, kupono no na kane, wahine a me na kamalii. E naue ae malaila, e kaana no oukou ihu, no ka mea, he wahi oluolu no e luana ai. I EA POE HCOKAA AUHAU O E\VA ME Walanae.—Ua kono ia mai makou e W. J. Noa, Lunaauhau o Ewa a me Waianae e hai aku 1 ka p«»e hookaa auhau oia Apana e awiwi mai i ka hookaa ana niai i na auhau.; oiai, o pokole kuhi aoukou e hele mai ai e hookaa i o Kahaleaahu la, he pokeokeo nae iuamau ala hou iho I : Ahaaina Kula Sabati.—l ka Poaha o keia. pule iho nei. ua halawai ae na haumana Kula Sabati o Kawaiahao ma kekahi ahaaina ma ka Luakini o Pauoa. Ua hai ia mai makou, ua hiki aku paha ka nui o na kamalii i ka ehiku haneri. Ua hai pu ia mai no hoi makou, ke kumu o ka; ahaaina ana malaila, no ke kokua ana i na hemahema o ua luakini la o Pauoa. . . Ka ili ana o Moikeiki.—l keia pule iho nei, i ka Poaha, uahiki mai ka lono, no ka ili ana o Moikeiki nia Kamalo i Molokai. Ke kumu o kona ili ana e like me ko makou hai ia ana mai, no ka nui loa o ka ikaika o ka makaniikelapuleaku. nei. ua manao ia e ke kapena e ku ma Kamalo, a kanehai mai ka makani, alaila, hoopuka, aka, aole paha pela lta manao oka makani. He wahi moku kuhiko no, keia, a ua kamaaina oia i na mea a pau. 0 kona mau awa holo mnu, mawaena o Honolulu nei a me Kahului i Maui. Ka Papa' Hineni ma Kaumakapili — I ka la Hape Nuia iho n«i, ua haawi ia ae ma ka pa o ka halepule o Kaumakapili, he ahaaina oa ka Papa Himeni o Kaumaknpili, malalo o ka hooponopono ana a Kiwini i ua Papa Himoni In. Uahai ia mai makou, i ka maikai o ka lakou ahrfnina, no ka hoea hou ano i" ka makuhiki hou. . I ke ohiahi poeleele nna iho, ua hui hou ne ūa Papa Ilimeni Iw ma ka luakini, no ka hiineni hou ona. a ua' haawi ia'ku iiniia-o lokon kekahi mau haiolelo e kekahi mau keiki ewe o un kaona neL ' f Puanuanu lua ka Hoi.—l ,keJa i; kahahiaka Poaknh\ aku nei, nona poha ka wanaao pua-; nuanu, launa.ole, no.ka ikaika loa o ke kololio ana,mui o na kulu kehau o kakahiaka nui,: Ua -paapu .loa.ka.pua o na -.imauu.i na kulu kehnu, a ua lalilali ke holoholo aku. He mea. mau no i keia mau kakahiaka maineika paa' pono, ana o.na mauu ;i ke, kehau, aole nae e. ]ij{« mo ia kakabiaka, oiai, raa ka/ mea : a na anu a nie ka wela, ua haule iho i ke 60° ;a o ke anu paha in i hol.o ai i ka.poo hoku mele.o, ka wa kahiko 1», . • M Ua anu au mneele e—a, Mehana i ka poli o ke hoa e—a, Eia i ka manawa o mnuā o—a."

Kukalahea ka hoi. —I kela pule akn ame keia pnle iho nei, ia makoū i kiei aku ai i ke keena o ke Kaokoa, ua holo man mai na ea kupono ole i ko niakou mau puka a ihn; aileaninaa aka i na ohua oia hale, i ke kumu oia mea, ua hai ia mai makou, Da na pahu kamaao malalo olaila ke kumu. Me bc mea la paha e onu ae ana kanaka liilii oloko ona pahu ; a hookahi a makou mea aloha, o ka ikaika o na puka ihu o ua hoa launa nei o makou i ka hoomanawanui i ka mahana. Ika Poalima iho nei, ua "wehe ia ae na pahn no ke kupa hou ana.

Ka nūi o ka poe i make iuinoia'o. —I keia pule iho nei ia makou i hnli ai 110 na mea e pili ana ika huina oka poe i make ma ke oki ana.i ka pna i kapahi, ma ka inu ana i na mea e hoopokou mai ai i ko lakou mau ola ana; a ua loaa ia makou ma ko makou inau noii ana aku he umikumamakolu ko lakou mau nuL Mawaena ona haole he eiwa; a -mawaena hoi ona kanaka eha. oka makahiki i hala iho nei, a me ka hapa bope o ka makahiki mamua aku, he mau wa mau-maua-loa no ia no ke kaihi ana o kekahi poe ia lakou iho me ka meoemene ole.

Ka Ahahui Paio o.Hokolulū nei.—Ua kipa aku makou ma ka rumi o keia Hui i kela Poaha loa aku e hoolohe ai i ke ano o ka paio ana i ka haina e pili ana ika pomaikai o keia lahui, a ua hoopuka ia kekahi inau manao papau do ka hiki ole ke hooulu hou ia o keia lahui; ahuae la nae ko makon aka i ko pahu berita a ke keiki o Aole makou i hiki aku i keia Poaha iho nei, aka, ua hai ia mai nae, makoo, a ka Poaha o keia pule ae, alaila, e hoopaapaa hou ia ai. E ike ia no kekahī o ko makou mau manao, ma ko makon manao pepa o keia la, a ke koi ae nei makou i ka poe heluhelu, e nana ia.

Mai haalele ike ao o Olepau.—l ka Poakoluaku nei, ka la hanau o kokakouMoiwahioe Emma; a ia makou eholoholo ana ma ke pooo ke alanui Papu, mawahoiho o Maliekamalu, aia hoi, halawai mai la makou me kekahi keiki liolo nui, o Kaauwai kona inoa ; e kipa mai ana kona lio makai mai o ke alanui Papu, a huki ino aku la ia i ke alanui Beritania. 1 ka huli ana aku oka lio e like me kooa manao, kona haule aku la no ia a ku kona a-i i ke kihi o ka pa, makai iho o ka hale kuai i Waihee. Ua wa'ho oia malaila he inau minute, a hiki mai la o Hon. W. P. Kamakau, a nana i hoauau ia ia a pohala iki ae, lawe ia i kahi oKauka.Bafuma.

Ka Ahaaina ake Kuokoa.—l ka po oka In. Hnpe Nuia, e like me ka makou i hai aku ai, ua haawi io ia ae.no e na Luna o ke Kuokoa kekahi ahaaina ma ka rumi aina o ka Hale Luina. Maloko o ua ahaaina nei, ua hooholo ia i eha Luna Hooponopono, eha Hope, a eha poe kakau mai i ka 'pepa, a mawaena oia poe o S. M. Kamakau kekahi e kakau pinepine mai ana no uaKuokoa la. Ia makou i maalo aa ai 1 ka wa e ahaaina ana, e ku ana no kahi hulipahu mawaho; a o kekahi mau seln o mua, o Beni laua ine Pualewa, ua banwi ia mai ko laua kaki, no ka hoopoina mau i ka hamo ana i na likini i ko kepau a me ke k-a.

HalawAi a'ka PcAti Kinaiahi Helū4,' —Ke kauoha io aku nei, oa hoa a pau'o kn Piinli Kinnialii Helu 4, ehelenui aei ka halnwai ma ko lnkou Hale Kanwni ma Kno* puaun, i kn poo ka Poaono, oia ka po o ka Ia I2 o keia malam'a. Ma ia "po e 'koho ia'i ni Luna hou no ia Puali; a e baon ia ana hoi ma ia po kbkabi hana noi no ke Knawaihou e hlki mai ana ma keia' mau In iho. 0 na hoa d mau ho& i hiki ole mai' i ka halnwai oin po, e hookuu ia lakou mui loko 'nku o 'ka Puali Kinainbi,ae wehe ia'ne k<* Inkoii mau inone waihp «n'n iloko o ka pnpa inoa ma ka lima o ka Luna Anhnu, ne pili hou no ia lakou nn nuhau pili aupuni; o akoakoa ae ma ia po i kā hora 7 E wiki oukou, o hnla ka pun miliniili a ke. alolia i po i ku ehu-kai a ke Koolau. W. PinehaBA Wooo, Puuku, J. K. Kaunamano, Kakauolelo.

He waiii kamaeu. —He wahi keiki uuku, hona paha na mnkahiki eiwa, ua laweia ae imua oka Aha Hoomalu, i ka Ponha iho nei, no ka limalima ana i kekahi mau lak<> g*u!a, a haawi i kona makuahine. Noßati ua mau mea nei; a hookabi nae a makou mea hoahewa o ka makuahine, no kona ninamnau pono ole i kahi i loaa mai ai ia mea. Mahope iho o iie ao ia ana mai e ka Lunakanawai, ua hoouna ia i ka Halekula Hoopololei no na mahina eono. Na ka pūana o ka moe auihaimai. —Ua hai ia mai, "i ka puana aka moe kekahi niea kupanahama ka po o ka la i iho nei o lanuari. £ moe ana 0 Kapena Henere Daimana, me k°na wahi kamaiki, a i ka hora 2 pahao ka wanaao, puoho ino ae la ia no ka loan ana o kekahi moe weliweli iaia Ua ike aku knna uhane i kekahi hale pauahi; a ike ala maoli ana ae, ike aku la oia 1 ka pau ana o kekahi puu pepa i ke ahi, a e a pu ia ana hoi ka paia o ka hale. Kona ala ae la no ia a kinai i ke ahi a pio; aia no ka hoi, i ka puaoa a ka moe " kahi pooo. Ka xa hanaū o ka Moiwahine Edoia. —Ika Poakolu o keia pule iho nei, la 2 o keia mahioa, oia ka la i hanau ia ai o " Maikai Kawaikini nani ke nana, Ka hemolele oia uka me ke onaona." Ua malama ia kona ia hanau, e ka haawi ana ae i ahaaina ma kena Hale Lau-koa o ka uka. i Ua pii aku na koa ku mau e haawi i ko lakou mau makaea ia ia. Ua haawi pu ae no hoi ka Haku Bihopa i kekahi ahaaina ma kona wahij a pela no hoi o Lutanela !W. Ka, ua haawi ae ia he wahi paina uuku ma kona wahi, no ka hoomanao ana i ka la haoau o ka Moiwahine.'

He wahi paina. x*tjau ma Koleaka.. —Ma ka la 1 o ianuari i bala ae nei, ua baawi ae 0 J. B. Hewahewa, kekahi keiki uleu ma ka hoooohonoho hua kepau ana i kekahi wahi ahaaina ma kona home; a ua poloai mai oia 1 na keiki. hoonoho kepau a. pau e uleu aku ma kona home e paina olioli ai; a ma ke awakea o ua la la, ua hooko aku no konamau hoa paahana e like me ke kauoha, a ia makou i hiki aku ai, aia hoi e moani mai ana ke ala o ka lau o ka maile o loko o ka wao-kele, a hano iho hoi makou e noho ma ka papa-aina, aia hoi, kokolo waianuhea mai ana hoi ke ala oka palai noho kuahiwi. A mahope iho o ko makoa noho ana iho, ua ku mai oJ. 6. Hewahewa a hoomaikai mai imua o na hoa, a mahope iho © kana hoomaikai ana, ua pai na iho makou—O na mea *i i hoomakaukau ia—ua lawa no, e līke me ka mea mau o na ahaaina. Aia me J. B. Hewahewa ko ma kou Hape 2s T aia.

Make i aloha ia.—l ka wanaao oka Ia Hape Nuia aku nei, ua kii ia oiaī la, a ua lawe ia aku )a kekahi keiki kupa oua one nei, o Hoonaulu, iloko o kona noho oo a kanaka makea ana hoi; me ka waiho iho i kana wahi puali wahine n me kona maa pili kana e paiauma no ka lihaliha knmakena i kona waiho ana mai ia lakou i kapakai o keia noho ana. Ua hai ia mai makou, aohe kukooukonu o kahi maii loohia ia ai oia e ka poino, a hala aku la ia. He hoahanau oluolu oia no ka poe i launa aku me ia, be makamaka heahea mai hoi i ka malihioi kipa aku i kona hale ; a oia paha ka mea e hoomaoao ia ai oia e k& poe i loaa ka launa olaola ana aku me ia, aka, aole paha oia wale na mea e hoomaoao ia ai oia, nialia be mau mea okoa eae no paha kekahi e malama ia ai kona hoomanao ia ana. E like me ka makou i olelo ae nei, ua make oia i ka wanaao o ka Ia Hape Naia ; aohe no hoi he wa a o ka puka mai no la hoi koe ika makahiki hou, aka, aole, kii mai-Ia no kela i ka ia la o kauhane; a o ka honua hoi i kana o ke kino. V He wa make ko na mea a pau, . £ haule nna lakou a pau i ka lepo." He pepehi hoomainoino asa.—Ua haule hou mai no maluna o ko makou hokua ka mea inanaonao a lihaliha, i ka bai ana aku i ko makou poe heluhelu nupepa, aia be mea e hookakala ia ai ka manao, i lianaia ma Wainiha, Kaoai, i ke ahiahi o ka Ia Sabati, o ka la 23 o Dekemaba iho nei. He palapala kai hiki mai io makou nei, e pili ana no ua haua hoomaino nei. Ike ahiahi o ua la Sabati nei, ua ao aku o Kalu i kana kaikamahine, o Keohi kona inoa, no kona hele ma ke ano pono ole, me kekahi kanaka o Holoawaawa kona inoa. Ma ia hope koke iho no, hiki mai la ua Holoawaawa nei a ku mawaho iho o ka hale ; puka akn 1a o Kalu mawaho o ka hale, me ka olelo aku ia Holoawaawa, no ka pono ole o kana mau huna, no kekii mai e hoowalewale i kana kaikamahine ia Keohi. Malaila laua i hoopaapaa ai, ahiki wale i ko laua wa i hakoko ai. Oki iho la o Holoawaawa ia Kalu, ekolu mau kawaha nui maluna 0 ke poo ; a i ka manawa i paa ai na lima o Holoawaawa i ka hopuia e Kalu, leahea ae I& oia ia Keohi, kahi noho kapae, e hou ia Kalu 1 ka pahi, a oia ke kumu i pau ai kona hanu ana inaea o keia ao. Ia Kalu i alubcc iho ai, no ka'hakoko ana i kona mau minutehope loa, aia hoi, holo aku la laaa mai ke alo aku o ua hale la, a ma na wahi e pili koke mai ana. Ala ae la o Kalu mai kona haulo ana ilalo, a holo aku la ekolu haneri i-a mai ia wubi aku, & i kekahi mau kauhale e aku mauk'a akn. ike mai la ka poe oia wahi ia ia, a liolo aku la lakou no ka mukau, me ke ano manaonao paha i ka liele awai mai o ko koko inai kona poo mai ; a i .kn wanaao mai oiapo, aia hoi, .haalelo mai la o Knlu i ua,. eha a rne na u ana o keia no. I kekahi la ae, hiki mai la ka Lona Mukai Nui o Kauai, a noho iho la leo Jure Coronero, a hooholo iho la lakon, o ke kumu o kona nmke ann, o kn moku atifi o kona opu i ku pahi. Iu la no, ua haawi ae la ka Luna Makai Nui, i kekahi olelo lioolnhu, ina o ka mea a mau meiipaha nana e huli a loaa na kino o na mea nana i pepelii o Kalu, 9 loaa no ia poo ka uleu makuna, he $100.