Ke Au Okoa, Volume II, Number 32, 26 November 1866 — KE KAU O IANUARI, 1853. [ARTICLE]

KE KAU O IANUARI, 1853.

Ka Moi hue ia,JS. 2f. GreervweU, i lioopiiia no lea, pepehi ma lee degere elua. Ina ua ino a pilikia loa paha ka eha i hanaia i kekahi, a o ke kumu akaka ia i make ai. a he nawaliwali mua no nae kona kino, a no ia n&waliwali 110 i hai pu ia me ka ehaka mea i make ai, alaila, he hoomake no ia mainuli 0 kela eha a ino paha i hanaia. Aole no e hoaponoia e na Kanawai o keia Aupuni, ka hili ana i na kauwa a me na kanaka hana. E hiki no i ka haku e hoopai i kana poe ao paahaua me ke akahele kupono hoi.

Helnhelu aku la o Lee. Lunakanawai Kiekie, imna o ke Jure, i n;i olelo o na hoike. alaila, ao aku la ia lakou no ke kanawaū penei: Eia ka ninau mna ma keia hihia, ua hoomake ia anei kekalii, a i ole ia, ua loohia paha ka mea i make ikona makemai ka lima maio ke Akua. oka hoomake, oia no ka hoopau loa ana ike ola, mamuli o kekahi elia kino. Ua olelpia e ka Loio noiau e kokua nei i ka mea i hoopiiia, aole no e hoomake ia kekalii, no ka mea, oiai ua hili oolea ia o Salai. (ka mea i make.) aole nae oia i lioomakeia mamuli o kela hoehaia ana, a eha e ae paha, aka, ua loohiaia kona make ma ke ano mau o kanaka emake ai, no ka mai loihi, a mamuli no o kona manao paakiki iho e noho wale ai iloko o na po me ka nele i ka ai a me ka lole, i ke anu ame ka ua, maloko oka ululaau. A ina aole oke omaimai a me ka hoopalaleha i ka malama ana ia ia iho, aole no_ e make ana oia mamuli o ka hili ia'na ; a ina e loaa ka make i kekahi mamuli o ka hoehaia a me ka mai kekalii, he mea hakalia, a hiki ole paha ke hoakaka a mahele ae, ua make no kela kumu paha, ano keia kumu paha. I mea e koknaia'i keia hooia ana, ua helulieluia mai ka olelo ao i ke Jure e Hulloek 8., ma ka hihia o Johnson. Aole nae i kooia kela manao eke kanawai, aole hoi i like ka mea i hoomaopopoia ma ia hihia ine na hihia o ia ano, mamua ae a mahope iho hoi. Eia ka rula i hoomaopopoia ma Beritaiiia, Etiropa, ame Amerika Huipuia : Ina ua ino a pilikia loa paha ka eha i hanaia i kekahi, a o ke kumu akaka ia i make iho ai,_he nawaliwali mua no nae kona kino. a no ia nawaliwali no i huipu ia me ka eha ka mea i make iho aij alaila, he hoomake no ia mamuli o kela eha a ino paha i hanaia. E laa no me' ke kanaka i nawaliwali no ka elemakule hapauea, ano ka mai paha, a make no ia mamuli o ka hanaia'na, uamanaoianae aole no e eha ana ke kanaka ola pono mamuli oia hahau. ana, he hoomake no ia e ka mea nana i hahau. He oiaio no, ua nawaliwali ka mea i make mamuli o ka noho loa ana iloko o ka ua a me ke anu, aka, ke ao aku nei au ia oukou e ka poe Jure, me ko'u lawe ana i na olelo i hoopukaia e kekahi o na Lunakanawai pookela o Eeritania, o BaronParke, " He pili ole ke omaimai a me ka nawaliwali paha o ka mea i make, aka, ina ua ulia wale ia mai i ka mea i hoopiiia ka hoolalelale ana o kona make, alaila, nana iho no e pane no ia mea," (ka hihia o Marten, 5 C &P. 130, i kuhikuhiia ma Roscoe's Gr. Ev. 706.

Oiai, o ka nawaliwali loa ana palia o Salai, a oiai lioi, na pokole kona Mipoi ana i ke ola, ina nae i maopopo ia oukou īnamuli no 0 ka hili ia'na, a eha e ae paha i hanaia e ka mea i hoopiiia, pa | hoolalelaleia kona make ana, al&ila, lie mea akaka, ua hoomakeia, a e pane auanei o G-reemvell no ia mea, ke ole e hoike ae ia he kuleana, malalo oke kanawai, no kona hoopāi ana. Ina nae i hoomaopopoia ia oukou, aole no i kokuaia a i hoolalelaleia paha ka make o Salai mamuli o ka hiliia aua, a eha e ae paha, alaila,. e hooliolo iho oukou, ua hewa ole. Aka, ina e hooinopopo mua ia ia oukou, ua hoomake ia o Salai, alaila, e ninau iho, e apono aku anei ka mea i lioopiiia ma kona hoopai ana? Ua oleloiamai nei, e hoaponoia no: aole ka i hili ino ia ka mea i make, aua hiki no ka i ka haku e hili i kona kauwa, a o ka mea mahiai paha e hili i kona kanaka paahana, ke ole e hele mawaho ae o ka mea knpono. Ke ao aku nei au ia oukou, aole pela ke kanawai o keia Aupuni. oka hili ana ike kauwa ame na kanaka hana, aole loa no i aeia e na kanawai o keia Pae Aina, a o ke kumu i hoike ia mai nei, he pilikia ma ka hooponopono aua i na eoolie (Pake,) a me na kanaka maoli i hoolimalimaia, aole no i hookumuia ma o ke kanawai, a ua kue hoi i ka noho lanakila ana a me ka hoopono. Ma ka hooponopono ana ika poe opiopio i hoonohoia e ao Ika oihana, he okoa no ka rula. E hiki no ika haku e hoopai kupono me ke akahele i ke keiki ao oihaua, e like hoimekamakua i kana keiki. No ka mea, he keiki i-a ua oo ole, i hoonohoia aku e kona makua e hanaiia a e malamaia e kekahi, i mea e aoin'i iloko o kekahi oihana, a ua hoohalikeia ke ano o ka haku me ka makua ponoi." oka hili ana ike kua oke kanaka hoolimalima,, aole no e hiki ke hoaponoia i ko'u manao, aole no hoi ina e haawiia paha £a mana e hana pela ma ka olelo aelike iwaena o ke kanaka me kona haku.

A e akaka ana ka hoomake ia'na, alaila,e ninau iho—uahanaia anei me ka manao ino niamua ? Ina e hoomaopopoia ua hooaiake ia kekahi, alaila, he mea mau no e manaoia, _ua hoomakeia pamuli o ka manao ino ia, a na ka raea i hoopiiia e hoakaka maino ka manao ino ole. Ua hoakakaia mai anei pela eka lawehala'e paa nei? Ina ua hoomaopopoia i ko oukou noonoo ana, aole he manao ino iloko ona, alaila, aoleno hepepehikanakaiki,a ehiki ole ke hoahewa ia ka mea i hoopiiia malalo o keia palapala hoopii. (Aoīe i pau.)